Versterken van opdrachtgeverschap en samenwerking in het sociaal domein. Effectief zijn en effectief maken

Transcriptie

1 Versterken van opdrachtgeverschap en samenwerking in het sociaal domein Effectief zijn en effectief maken Noortje Gerritsen en Alinda van Bruggen 5 februari 2014

2 Welkom Welkom in het regionaal portefeuillehoudersoverleg Sociaal van de regio Westmond Het is vandaag 16 september

3 Agenda RPHO-Sociaal De voortgangsrapportage over de eerste helft van 2015 is in augustus opgeleverd Een van de aandachtspunten uit die rapportage staat vandaag op de agenda van het RPHO-Sociaal Agenda Regionaal Portefeuillehoudersoverleg Sociaal 16 september Welkom en vaststellen agenda 2. Mededelingen 3. Verslag RPHO 25 juli Voortgangsrapportage regionale functies (reeds toegestuurd) 5. Inkoop extra capaciteit 2e lijns kortdurende residentiële zorg 6. Communicatie 7. Rondvraag en sluiting 3

4 Agendapunt 5. RPHO-Sociaal Inkoop extra capaciteit 2 e -lijns kortdurende residentiële zorg Uit 1 e halfjaarsrapportage: Wachtlijst ontstaan bij gecontracteerde aanbieder 2 e lijns kortdurende residentiële zorg. Oorzaken: (a) stagnatie in terugplaatsing naar thuissituatie; niet overal lokale voorzieningen op orde; (b) meer aanmeldingen, mn uit Nieuwedijk en Bernixwoude. Daar is aanbieder ambulante zorg weggevallen. Voor urgente gevallen nu noodoplossingen: inkoop bij nietgecontracteerde aanbieders; inkoop extra ambulante begeleiding; ondersteuning vrijwilligers; ondersteuning vanuit werkervarings-project. (Forse) budgetoverschrijding in dit jaar. Hoe in rest 2015 omgaan met deze situatie? Welke aanpassingen in contractering voor 2016? 4

5 Ondersteuningsaanbod VNG/Slim Samenwerken: regionale simulaties sociaal domein

6 Ondersteuningsaanbod Met 9 gemeenten dmv simulatie een jeugdzorgkwestie in 2015 'aangepakt'. Conclusie: goed op weg, maar nog huiswerk te doen! Ellen de Swart, wethouder Heumen VNG wil gemeenten en regio s in 2014 extra ondersteunen op sociaal domein Maatwerk-aanbod: simulatie op regionaal niveau voor bestuurders en ambtenaren Doel: Versterken kennis en vaardigheden van bestuurders en ambtenaren m.b.t. gedeeld opdrachtgeverschap en partnerschap Verkennen mogelijke gevolgen van beleid dat u aan het ontwikkelen bent Doorleven van toekomstige praktijk Oefenen met samen oplossen van knelpunten 6

7 Kernthema s in ondersteuningsaanbod De simulatie gaf stof tot nadenken en versterkte mijn gevoel van urgentie. Fred Mosk, wethouder Castricum Kernthema s tijdens de simulaties zijn: Goed (gedeeld) opdrachtgeverschap Succesvol samenwerken Lerend organiseren / lerende stelselontwikkeling 7

8 Opzet ondersteuningsaanbod Twee delen: bestuurlijk en ambtelijk U wordt verplaatst naar medio 2015, waarbij de werkwijzen en arrangementen die u nu als regio ontwikkelt, werkelijkheid zijn U gaat aan de slag met een fictieve maar realistische casus, die speciaal is toegesneden op de manier waarop u in uw regio wilt gaan samenwerken en op de keuzes die u daarin heeft gemaakt en nog moet maken De simulatie werkte als een eyeopener voor veel deelnemers Frans Stoker, Alkmaar 8

9 Waarom een simulatie Een simulatie is geen toneelstuk en geen assessment Het is een spel Het benadert de werkelijkheid Het is gericht op leren Wat kun je leren van een simulatie? Werking proces of systeem Reactie van actoren op gebeurtenissen Zien wat wel en niet succesvol is en daarvan leren Voordelen van het werken met simulaties Effectieve manier om inzicht te krijgen in rollen en systeem Maakt duidelijk waar meer nodig is dan doelen formuleren Oefenen met samen problemen oplossen voordat het werkelijkheid is Maakt het mogelijk op metaniveau te reflecteren en te leren 9

10 Meer informatie over ondersteuningsaanbod Flyer Website VNG Vooraf was ik bang dat het een toneelstukje zou worden, maar dat was het niet. Ik vond de simulatie leerzaam en de moeite waard Rob Engels, wethouder Wijchen Voor vragen: / Wat een simulatie zo anders maakt dan discussie over dossieroverdracht is beleving: we ervaren de gevolgen van beslissingen die we hebben genomen. In een veilige setting daarmee worden geconfronteerd scheelt in het achteraf te betalen leergeld. Vera Pfundt, projectmanager regio Alkmaar De simulatie sloot goed aan bij onze situatie en heeft ons een aantal punten laten ontdekken waarop wij nog scherper moeten worden in onze afspraken en rolneming Mandy Arens, projectmanager regio Nijmegen 10

11 Leerpunten vanuit de praktijk Handvatten voor samenwerking

12 Inhoud, organisatie en verandering Onderscheid inhoudelijke opgave en organisatorische oplossing inhoud organisatie verandering 12

13 Opdrachtgeverschap en eigenaarschap Bij gemeentelijke samenwerking twee rollen Opdrachtgever: u bepaalt als gemeenten gezamenlijk en individueel wat de samenwerking moet doen, op welk kwaliteitsniveau, tegen welke kosten et cetera Eigenaar: de samenwerking is van u gezamenlijk! Bij samenwerking in keten met zorgaanbieders Opdrachtgever: u bepaalt wat zorgaanbieders voor u moeten doen, op welk kwaliteitsniveau, tegen welke kosten et cetera Partner: u bent een gelijkwaardige uitvoerder van taken in de keten 13

14 Heldere afspraken In de complexiteit van de decentralisaties kunnen afspraken gemakkelijk verschillend worden uitgelegd Zorg voor zo eenvoudig en eenduidig mogelijke afspraken Bespreek wat op papier wordt gezet om interpretatieverschillen te voorkomen 14

15 Wederzijdse afhankelijkheid Lastig maar belangrijk om helder onderscheid te maken tussen lokale en regionale taken Als lokaal iets niet goed gaat heeft dat invloed op alle gemeenten in de regio Het helpt daarom om ook kennis en capaciteit uit te wisselen bij lokale taken Onderlinge solidariteit is gebaat bij openheid (positie vs belang!) 15

16 Omgaan met onzekerheid Veel is nog onbekend Reflex is om zekerheid te zoeken Maar dat helpt niet Organiseer praktisch en informeel, maar wel professioneel Neem tijd om goede werkwijzen te ontwikkelen Stel werkwijzen bij als dat nodig/wenselijk blijkt Besteed aandacht aan lerend organiseren. Op bestuurlijk niveau vooral 2 e en 3 e orde leren nodig 16

17 Meerdere perspectieven Goede samenwerking met zorgaanbieders vergt aandacht voor hun perspectief! Welzijn-Wmo, jeugdzorg, participatie / werkbedrijf, veiligheid, onderwijs. Verbinding met andere samenwerkingen 17

18 Gedeeld opdrachtgeverschap en lerend organiseren Handvatten voor samenwerking

19 Drie manieren van leren in publieke organisaties 19

20 Drie manieren van leren in de regionale samenwerking rond 3D Niveau Micro (instrumenten) Leren Eerste orde leren: corrigeren van onverwachte effecten Wie Professionals in de praktijk (frontline), sociale wijkteams Niveau Leren Wie Meso (beleid en doelstellingen) Tweede orde leren: wegnemen oorzaken onverwachte effecten Gemeenten en uitvoerende partners Niveau Leren Wie Macro (stelsel / arrangement) Derde orde leren: corrigeren weeffouten in het systeem Gemeenten, uitvoerende partners en rijk 20

21 Dworkin s Donut Discretion, like the hole in a doughnut, does not exist except as an area left open by a surrounding belt of restriction. It is therefore a relative concept. It always makes sense to ask: discretion, under which standards? Or discretion as to which authority? [Taking Rights Seriously (1978), p. 31] - Ronald Dworkin 21

22 Decentralisatiedonut 22

23 Statische en dynamische kwaliteit Statische kwaliteit Kwantitatieve verantwoording Produceren Beheersen Top down Blauwdruk Gelijkheid Format Dynamische kwaliteit Kwalitatieve verantwoording Ontwikkelen Leren Bottom up Schets Diversiteit Kaders 23

24 10 succesfactoren samenwerking 1. Concrete strategische belangen van alle deelnemers 2. Identiteit samenwerking die eigen identiteit versterkt 3. Rationele en emotionele keuze voor meer bestuurskracht 4. Goed samenspel colleges, raden en organisaties 5. Durf en realisme 6. Gemeenschappelijk beeld organisatie samenwerking 7. Goede relatie tussen sleutelfiguren 8. Goed geregisseerd proces (leiderschap) 9. Betrokkenheid en leergerichte instelling medewerkers 10. Betekenisgeving en zingeving 24

25 1. Concrete strategische belangen van alle deelnemers Samenwerking dient ieders belang Neem tijd en aandacht om elkaars belangen te begrijpen (belang is meer dan standpunt!) Respecteren van verschillende belangen Complementariteit en synergie zoeken 25

26 4. Goed samenspel van colleges, raden en organisaties gemeenteraad organisatie College 26

27 5. Durf en realisme Om samen resultaat te bereiken is durf nodig: loslaten! You cannot jump a canyon in two leaps Durf onrealistische verwachtingen 27

28 7. Goede relatie tussen sleutelfiguren Vertrouwen Durven loslaten Durven aanspreken Vraagt aandacht bij wisseling sleutelfiguren 28

29 8. Goed geregisseerd proces Goede uitkomst vergt evenwichtskunst tussen ruimte voor ieders heroriëntatie en coördinatie van gezamenlijk proces Begrijpen wat afzonderlijke partners nodig hebben én wat samenwerkingsverband nodig heeft 29

30 Vragen? 30