Presentatie evaluatie RAP

Transcriptie

1 Presentatie evaluatie RAP Regio Alkmaar PORA Wonen 5 november 2014 Dicky Sijpkens

2 Agenda 1. Achtergrond van de evaluatie 2. Opzet van de evaluatie 3. Algemene bevindingen en verbetervoorstellen 4. Regio Alkmaar 5. Vervolg 2

3 1 Achtergrond van de evaluatie

4 Achtergrond In 2020 beschikken de inwoners van Noord-Holland over voldoende woningen met een passende kwaliteit en in een aantrekkelijk woonmilieu Woonvisie provincie Verbeteren afstemming tussen vraag en aanbod Verbeteren mate waarin voorzieningen in de woonomgeving aansluiten bij vraag bewoners Verbeteren duurzaamheid woningaanbod en woonomgeving Vraagt goede afstemming op regionaal niveau Regionale actieprogramma s (RAP) met duidelijke afspraken over regionale woningbouwprogramma s als instrument voor afstemming 4

5 2 Opzet van de evaluatie

6 Doel en opzet van de evaluatie Het verkrijgen van inzicht in de werking van het instrument RAP in relatie tot de speerpunten uit de provinciale woonvisie Doel Inzicht of en op welke wijze de inzet van RAP s en de daaruit voortkomende afspraken hebben bijgedragen aan de samenwerking rondom de woonopgaven in de regio s Proces van totstandkoming van de RAP s Inhoudelijke gevolgen van de RAP s Maatwerkafspraken buiten RAP s Opzet Perspectieven van zowel gemeenten (ambtelijk en bestuurlijk) per regio als van de provincie (ambtelijk en bestuurlijk) meegenomen Daarnaast externe partijen geïnterviewd Aandacht voor de huidige stand van zaken Lerende werking met het oog op de tweede RAP-ronde voor de periode Onderscheid tussen feiten, meningen en expertmatig oordeel Procesfactoren: openheid, draagvlak, kwaliteit en voortgang 6

7 Twee processen Proces van totstandkoming van de RAP s en proces van uitvoering van de RAP s 7

8 3 Algemene bevindingen en verbetervoorstellen

9 Referentiekader Ambities plan van aanpak RAP s In het plan van aanpak is opgenomen dat: Procesmatig gezien: De provincie en regio samen optrekken in de totstandkoming van de RAP s Regionaal maatwerk plaatsvindt De provincie faciliteert in het proces En inhoudelijk gezien: Een omslag plaatsvindt van kwantitatieve woningbouw naar een meer op kwaliteit gerichte woningbouw Het RAP publiekrechtelijke afspraken tussen regio s en provincie bevat, en GS de RAP s vaststelt Het RAP bestaat uit primaire en maatwerkafspraken De RAP s een aanvulling of nadere uitwerking vormen van bestaand beleid Het RAP een basis legt voor de beoordeling van de nut en noodzaak voor bouwen buiten bestaand bebouwd gebied (BBG) 9

10 Bevindingen Procesopbrengsten Het gesprek over de regionale opgave is op gang gebracht Zes verschillende processen door onder andere grote verschillen in uitgangssituatie RAP verschillend ingezet (Nog) geen bovenregionaal karakter Bewustwordingsproces 10

11 Bevindingen Instrument RAP en ruimte voor maatwerk Instrument RAP Onduidelijkheid rol provincie; wat betekent samen optrekken? En wat is faciliteren? Ontbreken van eigenaarschap Verschil in interpretatie van de te maken afspraken Ruimte voor maatwerk beperkt ervaren door gemeenten/regio s Ervaren nadruk op primaire afspraken Maatwerkafspraken soms verworden tot staartstuk Onduidelijkheid over al dan niet opnemen afspraken over locaties (buiten BBG) in RAP in plaats van kader voor woningbouwprogrammering Primaire afspraken voelden als harde eis in de ogen van gemeenten 11

12 Verbetervoorstellen voor RAP 2.0 Proces Verwachtingenmanagement: vooraf en tijdens proces Aansluiten op de situatie, behoeften en belangen van de regio Van lokaal naar regionaal denken Gezamenlijk beeld van de regionale opgave (joint fact finding) Transparantie over achterliggende (lokale) belangen (open kaart spelen) Heldere rolverdeling provincie regio Ruimte voor maatwerk / flexibiliteit Ambtelijk en bestuurlijk samen optrekken Eerder met marktpartijen en corporaties om tafel Gemeenteraden betrekken bij het proces (informeren) 12

13 Bevindingen Inhoudelijke opbrengsten Zes RAP s Realisatie doelstellingen RAP Echte inhoudelijke discussie nog niet gevoerd Van kwantiteit naar steeds meer kwaliteit Beleving van betekenis van kwaliteit en kwantiteit is verschillend tussen regio s en provincie 13

14 Verbetervoorstellen voor RAP 2.0 Inhoudelijk Kwantitatief én kwalitatief Meer integraal (bijvoorbeeld relaties met (decentralisaties in de) zorg, welzijn, arbeidsmarkt, ruimtelijke ordening) Mogelijkheid voor afspraken over locaties Aandacht voor bestaande voorraad naast nieuwbouw Meer gelaagdheid in afspraken (tussen gemeenten, met de provincie, etc.) 14

15 Conclusie Regionale zoektocht naar samenwerking die invulling geeft aan autonomie van de regio en controlerende en sturende rol provincie Valse start : onduidelijkheid over rollen, uitgangspunten en opbrengst. Maar zeker meerwaarde, verschillende per regio: Stok achter de deur voor regionale afspraken. Legitimatie om op regionaal niveau tot actie over te gaan. Inzicht in de regionale opgave Toegang tot financiering projecten Opmaat naar (focus in) regionale visie Aanzet tot gesprek over regionale woningbouwprogrammering en vraaggestuurd bouwen Aanjagen van regionale samenwerking 15

16 Reflectie Bestuurskundige Mark van Twist over het proces van totstandkoming en uitvoering van de RAP s (1) Proces van vernieuwing nooit in een rechte lijn omhoog Integendeel, naarmate de verandering ingrijpender is, is er altijd een terugslag te zien Juist dan is de moed om door te gaan, ook als het even tegenzit nodig Elke verandering verandert de onderlinge verhoudingen Dat leidt tot geklaag over proces, onduidelijkheid en wat er mis gaat Om het gesprek over de inhoud uit de weg te gaan Dan moet duidelijk worden welke betekenissen de RAP s wel spelen: stok achter de deur of legitimatie om op regionaal niveau tot actie over te gaan 16

17 Reflectie Bestuurskundige Mark van Twist over het proces van totstandkoming en uitvoering van de RAP s (2) Veel van de kritische noten t.a.v. RAP s passen in de normale procesgang van lastige veranderingen Wat wel zorgen baart: - Vooruitschuiven echte inhoudelijke discussie - Duidelijkheid over verdeling van de pijn Wat dan nodig is: opletten en goed benoemen en elkaar aanspreken op afhaakgedrag Dan maar geklaag, dan maar gedoe, maar in het belang de rechte rug te bewaken en door te gaan 17

18 4 De regio Alkmaar

19 Procesreconstructie Totstandkoming en uitvoering RAP in de regio Alkmaar 19

20 Inhoudelijke opbrengsten RAP in regio Alkmaar heeft vooral algemene, redelijk vrijblijvende afspraken opgeleverd Geen sprake van echte afstemming en het verdelen van de pijn Veel onderwerpen en discussies doorgeschoven naar de regionale woonvisie RAP is vooral kwantitatief van aard Kwalitatieve thema s als (zorg) voorzieningen en duurzaamheid nog onvoldoende regionaal uitgewerkt Bewuste keuze om duurzaamheid minder aandacht te geven Bij de vaststelling van het RAP is de afspraak gemaakt om die kwalitatieve aspecten nader uit te werken in de toen nog op te stellen regionale woonvisie Na vaststelling heeft de regio niet stilgezeten Voorjaar 2013 is de Regionale Woonvisie vastgesteld afspraken over sociale nieuwbouw focus met name op de bestaande voorraad integratie tussen Wonen-Welzijn-Zorg beleidsmatig vastgelegd kwalitatieve afspraken uit de regionale woonvisie bouwstenen voor het RAP

21 Procesopbrengsten Inzicht in belangen en opgaven van individuele gemeenten en hierdoor meer wederzijds begrip RAP kwam rond goede samenwerking Faseren en Doseren Hierdoor voor het RAP gezien timing minder draagvlak Ontbreken gezamenlijk optrekken van provincie en regio Onduidelijkheid over rollen, doel en eigenaarschap van het RAP is daar waarschijnlijk debet aan Positief over kwaliteit, gebruik van herkenbare onderzoeksgegevens (joint fact finding) Ontevredenheid over het eindresultaat: boterzachte afspraken Toch RAP belangrijk instrument inzicht in elkaars belangen en opgaven vooral ambtelijk goede samenwerking rol provincie positief: die levert de noodzakelijke druk en legitimatie op 21

22 5 Vervolg

23 Vervolg Verbetervoorstellen zijn randvoorwaarden om met RAP regionale samenwerking te faciliteren en doelen woonvisie te realiseren Invulling proces RAP 2.0: Beleidsreactie geeft reactie op randvoorwaarden voor succes RAP als instrument Overnemen van deze randvoorwaarden voor RAP 2.0 Sommige randvoorwaarden al in werking gezet Regio s zelf verantwoordelijk voor plan van aanpak Rol provincie woonmarktregisseur als kennismakelaar, verbinder en aanjager 26