Onderzoeksvoorstel beschut werk DAL gemeenten 1

Transcriptie

1

2 Onderzoeksvoorstel beschut werk DAL gemeenten 1

3 Onderzoeksvoorstel beschut werk DAL gemeenten en werkplein Fivelingo Drs. Jan Dirk Gardenier MBA 3 november 2017 Onderzoeksvoorstel beschut werk DAL gemeenten 2

4 1. Inleiding achtergrond CAB 4 2. Onderzoeksopzet en begeleiding onderzoeksopzet onderzoeksmethode fasering 6 3. Onderzoeksteam & planning onderzoeksteam betrokkenheid opdrachtgever investeringsoverzicht 7 Opdrachtbevestiging 8 Bijlage 1 CV 9 Onderzoeksvoorstel beschut werk DAL gemeenten 3

5 1. Inleiding 1.1. achtergrond De drie gemeenten, Delfzijl, Appingedam en Loppersum (DAL) en Werkplein Fivelingo hebben een werkgroep gevormd, die een nieuwe visie op beschut werken gaat ontwikkelen. Beschut werken is de technische term voor werk voor mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. In de oude WSW was beschut werk de naam die werd gebruikt voor de mensen met het laagste arbeidsvermogen. In de participatiewet wordt het begrip nieuw beschut gebruikt voor de groep mensen die niet, of moeilijk, kunnen werken in reguliere organisaties. Dat is de groep die het ministerie van SZW in schat op ongeveer op termijn (2048). Voor deze groep moeten structurele en speciale voorzieningen worden gemaakt. De drie gemeenten hebben in de afgelopen jaren hun sociale diensten met het werkvoorzieningschap Fivelingo gefuseerd. Nu de organisatie staat en de eerste stofwolken rond de implementatie van de Participatiewet zijn neergedaald is het tijd om een visie te ontwikkelen op beschut werk. De gemeenten kiezen ervoor om dat zorgvuldig te doen. Ze willen dat doen met alle stakeholders. Centrale begrippen zijn samenleving, een inclusieve arbeidsmarkt, maar bovenal mensen. De gemeenten zoeken een oplossing die aansluit bij wat de mensen die beschut werken belangrijk vinden. Daarbij gaat het niet alleen om de mensen zelf, maar ook om hun omgeving, dat kunnen ouders of kinderen zijn. Maar ook de burgers van de drie gemeenten CAB Het CAB is een onderzoeks- en adviesbureau dat complexe maatschappelijke thema s rondom werkloosheid, re-integratie en participatie, armoede, aansluiting arbeidsmarkt en onderwijs, leefbaarheid en de veranderende rol van de overheid kan duiden. Het team onderzoekers is multidisciplinair en combineert een brede oriëntatie en ervaring met oorspronkelijkheid en innovatie. De rapportages van het CAB zijn helder, beknopt, toegankelijk en begrijpelijk. Wij zijn uitstekend gekwalificeerd om deze opdracht te doen. De afgelopen jaren hebben wij veel onderzoeken uitgevoerd rondom de participatiewet en de drie decentralisaties. Ook hebben wij veel opdrachten gedaan op het gebied van armoede en schuldhulpverlening, regionale economie en beroepsonderwijs. CAB heeft in 2015 gedachtenexperimenten georganiseerd over de toekomst van de sociale werkvoorziening. Wij hebben opdrachten gedaan voor een groot aantal gemeenten en SW-bedrijven ter voorbereiding op de Participatiewet. Onderzoeksvoorstel beschut werk DAL gemeenten 4

6 2. Onderzoeksopzet en begeleiding 2.1 onderzoeksopzet Om dat te bereiken is een kernteam opgericht met vertegenwoordigers uit de drie gemeenten en Werkplein Fivelingo. Zij hebben ongeveer anderhalf jaar de tijd om deze visie uit te werken. Dat willen ze doen in gesprekken met de mensen en organisaties die daarbij betrokken zijn. Dat zijn vanzelfsprekend de mensen waar het omgaat, maar ook hun familie, vrienden en de buurt waarin zij wonen. Het is belangrijk om ook met de omgeving van de mensen te spreken. Wat mensen doen of niet doen, wordt vooral bepaald door wat men gewoon vindt, wat anderen ook doen, wat men van ouders en familie heeft meegekregen. Dat heeft een veel grotere invloed op het gedrag van mensen dan beleid. Met hen willen we helder krijgen wat mensen nodig hebben, wat ze belangrijk vinden. Dat is lastig, omdat dat vragen zijn waar niemand zomaar een antwoord op kan geven. Het gaat er om te begrijpen wat mensen bedoelen, dat is niet altijd hetzelfde als iemands antwoord letterlijk overnemen. Een andere belangrijke groep zijn werkgevers (bedrijven en not-for-profit). Zowel werkgevers die ervaring hebben in het werken met deze groep mensen als werkgevers die dat niet hebben. Met hen is het belangrijk om te spreken over werk, welk werk is er, welk werk is geschikt voor deze groep mensen, kan er worden samengewerkt met werkgevers en zo ja hoe? De derde groep betreft de gemeenteraden. Zij zitten aan het roer van de gemeente en bepalen dus uiteindelijk (formeel) het gemeentelijk beleid. Wij willen hen in dit project echter al veel eerder betrekken, al bij de vraag, waarom we nadenken over beschut werken en wat dat is. Dat heeft als voordeel dat ze al vroeg betrokken worden en daarmee een serieuze positie hebben bij de ontwikkeling van beleid. De andere kant is echter dat zij dit wel moeten doen terwijl nog niet alles duidelijk is. Ze moeten hardop durven denken, daarmee bedoelen we dat overwegingen uitgesproken worden, waar gaat het om bij beschut werk, op een moment dat nog niet alles uitgekristalliseerd is. De vierde groep zijn de mensen die betrokken zijn bij de uitvoering. De werkleiders, coaches en anderen. Zij hebben veel kennis en ervaring in het werken met deze groep mensen. Met hen is het belangrijk om te spreken over wat in het verleden goed heeft gewerkt en wat beter kan. Wat zijn de consequenties om beschut werken te organiseren als de mensen centraal worden gesteld. Vanzelfsprekend zijn ook de portefeuillehouders betrokken. Voor hen geldt net als de gemeenteraadsleden dat zij in dit project gevraagd worden om al in een vroeg stadium na te denken over wie, wat, waarom en hoe? Op een moment dat nog niet alles is uitgekristalliseerd. Zij brengen vooral hun bestuurlijke ervaring in: hoe kun je de visie het best verankeren in de (nieuwe) gemeente, wat zijn logische of noodzakelijke verbindingen met andere beleidsterreinen? In dit project willen we ook goed om ons heen kijken, dat betekent dat we ook andere organisaties en gemeenten zullen bezoeken. Niet om klakkeloos te kopiëren, maar om te leren van wat werkt en welke omstandigheden bepalend zijn voor succes. Het gaat dan niet alleen om gemeentelijke organisaties, maar ook om sociale ondernemingen en particuliere initiatieven. Deze bezoeken zullen met een brede delegatie (zoveel mogelijk mensen die ook betrokken zijn bij het traject) worden uitgevoerd onderzoeksmethode 1. We beginnen bij de mensen (en hun omgeving, wat voor hen belangrijk is). het visiedocument is echt een visie. Wat willen we bereiken en waarom? Het is dan vanzelfsprekend en onvermijdelijk om te beginnen bij de mensen en hun directe omgeving. Onderzoeksvoorstel beschut werk DAL gemeenten 5

7 2. Het gaat om vertrouwen. Mensen en organisaties wordt gevraagd om hardop te denken, dat betekent dat het soms voelt om heel kwetsbaar te zijn. Wat wil of durf je al te zeggen als nog niet alles duidelijk is. Toch is dit heel belangrijk. Om twee redenen. De eerste is dat vertrouwen ook in beschut werken ook om vertrouwen gaat, het betreft kwetsbare mensen. De tweede is dat als mensen centraal staan, vertrouwen cruciaal is, mensen gaan met elkaar om op basis van vertrouwen, niet op basis van contracten of beleid. 3. Ontwikkeltraject - de visie ontwikkelt zich geleidelijk in het project. De visie is in het begin nog open. Er kan veel, maar er is ook nog veel niet duidelijk. Gedurende de anderhalf jaar worden de contouren steeds duidelijker. We willen een visie ontwikkelen die voor de langere termijn stand houd. Dat betekent dat wij ook zullen nadenken over omstandigheden die daarbij van invloed zijn, zoals maatschappelijke ontwikkelingen (nu staat zelfredzaamheid centraal, maar is dat altijd zo), economische ontwikkeling of demografie (samenstelling van de bevolking). 4. Meestal wordt er een ambtelijk tekst voorbereid die aan betrokken partijen wordt voorgelegd, waarna het college deze (in aangepaste vorm) aan de raad voorlegt ter vaststelling. Wij stellen voor om dit om te draaien. Alle belangrijke mensen en organisaties worden betrokken bij het formuleren van een visie fasering De doorlooptijd van het hele project duurt ongeveer anderhalf jaar. Wij onderscheiden daarin 2 fasen Fase 1 duurt ongeveer van november 2017 tot en met maart Deze fase is agenderend en verkennend. De vragen waarom en wat staan centraal In deze fase zijn gesprekken oriënterend en verkennend, wat willen we, waarom, wie zijn de mensen waar het om gaat, wat is belangrijk voor hen en waar zitten verschillen en overeenkomsten in wat zij willen en wat de gemeente wil. De uitkomst van deze fase is een scherpere opdracht voor onszelf die in de tweede fase zal worden uitgewerkt. Fase 2 duurt van apr 18 - mrt 19. Deze fase is beschrijvend en ontwikkelend. Hier staan de vragen hoe en met wie centraal. in de tweede fase beschrijven we meer hoe we het willen doen en met wie (de mensen, bedrijven, organisaties). In deze fase ontwikkelt de visie zich en wordt steeds concreter. We maken drie scenario s om door te denken hoe toekomstige ontwikkelingen van invloed zijn op deze visie. De visie is ook strategisch bedoeld, dat wil zeggen voor de komende jaren (8-10). Onderzoeksvoorstel beschut werk DAL gemeenten 6

8 3. Onderzoeksteam & planning 3.1 onderzoeksteam Het onderzoek wordt uitgevoerd door onderzoekers en adviseurs die een brede kennis hebben met betrekking tot het onderzoeksveld. Dit betekent zowel inhoudelijke kennis en expertise als procesmatige ervaring in onderzoek- en adviesopdrachten. Jan Dirk Gardenier treedt op als projectleider en senior onderzoeker. Drs. Jan Dirk Gardenier (1964) is sinds 2002 directeur van het CAB en heeft veel ervaring in het sociale domein, armoedebeleid, schuldhulpverlening, reintegratie en welzijn en zorg. Jan Dirk heeft een groot aantal onderzoeken geleid op het thema onderkant van de arbeidsmarkt. Daarnaast is hij bij een groot aantal rekenkameronderzoeken betrokken geweest als projectleider of als expert. 3.2 betrokkenheid opdrachtgever De werkgroep heeft de leiding. De rol van het CAB is ondersteunend. Op inhoud, met kennis van zaken over de Participatiewet en beschut werk, maar ook over onderzoeksmethoden. Ook op het proces zal het CAB het kernteam adviseren, daarbij staat het de doorlooptijd en dynamiek tussen de verschillende betrokken partijen voorop. 3.4 investeringsoverzicht Werkgroepleden zullen één dag per week beschikbaar zijn voor dit project. Daarnaast zullen ook andere (beleids)medewerkers betrokken zijn in bijeenkomsten en bezoeken. Ook is er een extern budget nodig voor reiskosten en projectondersteuning. Jan Dirk Gardenier van het CAB is gevraagd om de werkgroep te ondersteunen. Hij zal zowel inhoudelijk betrokken zijn, door zijn kennis en ervaring in te brengen, als procesmatig. Hij helpt de werkgroep de opdracht uit te voeren in het krachtenveld van alle betrokken partijen. Hij adviseert over deadlines en betrokkenheid van alle partners. Zijn inzet is gemiddeld 0,5 dag per week of 2,25 dag per maand. Hij overlegt daarin met de werkgroep, spreekt met de mensen en gaat mee op bezoek. Hij voert redactie op teksten en begeleid het proces. Het totale budget voor begeleiding door CAB in fase 1 is (4 maanden) is excl. BTW, inclusief reiskosten. CAB zal na afloop van elke maand een factuur sturen voor 2.812,50 excl. BTW per maand. Aan het einde van fase 1 zal CAB met de werkgroep een nadere invulling geven voor de ondersteuning in fase 2. Onderzoeksvoorstel beschut werk DAL gemeenten 7

9 Opdrachtbevestiging Hierbij verlenen wij het CAB de opdracht om conform het voorstel van 3 novermber 2017 het kernteam van de DAL gemeenten en werkplein Fivelingo te begeleiden. Namens het CAB, Namens de DAL gemeenten en Werkplein Fivelingo Drs. J.D. Gardenier MBA Naam Handtekening 3 november 2017 Datum Onderzoeksvoorstel beschut werk DAL gemeenten 8

10 Bijlage 1 CV Drs. Jan Dirk Gardenier MBA Hoofdstraat AM Warffum ja.gardenier@planet.nl Opleidingen Vakspecialisaties Projectervaring 1991, MBA, Rotterdam School of Management 1990 University of Michigan, Graduate school of Business Administration 1990, Godgeleerdheid, RUG, doctoraal godsdienstwetenschap Regionale economie, Sociaal domein met speciale kennis van arbeidsmarktbeleid en krimp en leefbaarheid Projectleider en senior adviseur in projecten voor ministeries, provincies, gemeenten, rekenkamers en andere organisaties over: - Re-integratie, participatiebeleid - Transities (WWB, WMO, participatiewet, AWBZ-WMO) - Schuldhulpverlening en armoede - Regionale economie - Arbeidsmarkt, aansluiting onderwijs arbeidsmarkt, arbeidsmarktinformatie - Beroepsonderwijs, - Leefbaarheid en Krimp De onderzoeks- en adviesopdrachten betroffen dataverzameling en analyse, monitoring, (strategisch) beleidsadvies, procesmanagement, sociologisch onderzoek en het schrijven van projectvoorstellen voor EU-financiering. In onze onderzoeksopdrachten werken wij vaak nauw samen met de RUG, met name met de faculteit Ruimtelijke Wetenschappen en de vakgroep sociologie. Werkervaring o 2003 heden: Directeur en senior adviseur CAB o : Programmamanager BMC o : Directeur en senior organisatieadviseur SDM, organisatieadviesbureau. o : Zelfstandig adviseur voor midden- en kleinbedrijf Nevenfuncties Publicaties o Lid ledenraad en regiegroep Rabobank Noord-Groningen (2012 -) o Lid Raad van Toezicht Kids2B ( ) o Bestuurslid Stichting Borg Verhildersum, Leens ( ) o Penningmeester Internationaal Dansfestival Op Roakeldais in Warffum ( ) o Bestuurslid Stichting Vrienden van theaterschool Wonderboom ( ) o Extern lid rekenkamercommissie gemeente Zwolle ( ) o Rijk met Kleine dorpen, een sociologisch onderzoek naar het platteland van Noord Groningen, Assen 2012 o Gebruik en gebruikers van arbeidsmarktinformatie voor het RWI, 2012 o Noordelijke Arbeidsmarktverkenning 4 edities 2008 ten met 2012 o De mythe van de schaal, over plaats, rol en schaalgrootte van sociale diensten, 2007 Onderzoeksvoorstel beschut werk DAL gemeenten 9

11 Onderzoeksvoorstel beschut werk DAL gemeenten 10