Doel. 1 Gemeenten kunnen met de voorziening beschut werken mensen in een dienstbetrekking laten werken. Het

Transcriptie

1 Naam De ontwikkeling van arbeidsmatige dagbesteding Opdrachtgever Raad/college Trekker Sanne Bloemen Datum 13 januari 2015 Inleiding Vanuit de Wmo 2015 is de opdracht voor de gemeente het bieden van ondersteuning zodat de burger mee kan doen, het persoonlijke leven structureert en daarover regie voert. Met de Participatiewet worden gemeenten verantwoordelijk voor het toeleiden van iedereen met arbeidsvermogen naar de arbeidsmarkt. Juist door deze transities ontstaan mogelijkheden op het terrein van zorg, ondersteuning, werk en inkomen voor een meer samenhangend beleid, kan ingespeeld worden op de lokale omstandigheden en kan beter maatwerk worden geleverd om in de vraag van de burger te voorzien. Mensen met een beperking maar met arbeidsvermogen kunnen afhankelijk van hun individuele situatie mogelijk een beroep doen op zowel de Wmo 2015 als de Participatiewet. Enkele bestaande voorzieningen voor deze mensen zullen geleidelijk aan verdwijnen. Per 1 januari 2015 bestaat voor een bepaalde groep mensen de traditionele (arbeidsmatige) dagbesteding vanuit de AWBZ niet meer en is instroom in de WSW niet meer mogelijk. Vanaf 1 januari 2015 is de gemeente verantwoordelijk voor de invulling van ondersteuning van kwetsbare mensen, zowel op het gebied van arbeidsmatige dagbesteding als het nieuwe beschut werken. Het nieuwe beschut 1 werken mag je niet verwarren met het beschut werken zoals we dat kennen vanuit de oude WSW. Het verschil tussen de nieuw beschut werken en arbeidsmatige dagbesteding is dat de persoon die in aanmerking komt voor nieuw beschut werken over een loonwaarde 2 beschikt. Arbeidsmatige dagbesteding is de ondergrens van het nieuw beschut werken. Doel Waarvoor doen we het? Voor mensen in een kwetsbare positie is ondersteuning en begeleiding vaak een noodzaak om te kunnen participeren (in hun omgeving). Een nuttige dagbesteding (met een arbeidsmatig karakter) kan leiden tot stabiliteit of verbetering van de gezondheid, een beter sociaal netwerk en/of een positiever zelfbeeld. Eventueel leidt dit zelfs tot doorstroom naar vrijwilligerswerk of een betaalde baan (perspectief). Tegelijkertijd kunnen deze mensen hiermee wat terug doen voor een ander (wederkerigheid). 1 Gemeenten kunnen met de voorziening beschut werken mensen in een dienstbetrekking laten werken. Het betreft mensen die door een lichamelijke, verstandelijke of psychische beperking een zodanige mate van begeleiding op en aanpassingen van de werkplek nodig hebben dat van een reguliere werkgever redelijkerwijs niet kan worden verwacht dat hij deze in dienst neemt. Het UWV toets of iemand, voorgedragen door de gemeente, in aanmerking komt voor deze voorziening. Als de gemeente op basis van het advies van het UWV heeft vastgesteld dat een persoon tot de doelgroep beschut werk behoort, zorgt de gemeente ervoor dat deze persoon een dienstbetrekking krijgt. 2 Loonwaarde is de economische waarde van het werk dat iemand verricht of kan verrichten, in geld uitgedrukt. Factoren die worden meegenomen zijn het niveau van de functie(schaal), het aantal uren, de verrichte taken en afwijkingen van de normale productiviteit. 1

2 We willen dat in de gemeente Venray ook de kwetsbare mensen mee kunnen doen en als het kan ook wat voor een ander betekenen. We willen dat er voldoende initiatieven zijn waar zij binnen hun mogelijkheden en passend bij de persoon actief een bijdrage kunnen leveren. Resultaat Voor wie doen we het? Mensen (in een uitkeringssituatie) die tijdelijk of langdurig problemen hebben op meerdere leefgebieden en daarbij weinig regie over hun eigen leven hebben. Zij zijn niet in staat tot regelmatige arbeid, ook niet onder aangepaste omstandigheden. Ze hebben nauwelijks loonwaarde. Ze leveren een zeer beperkte productiviteit en hebben geen tot nauwelijks zicht op het zelfstandig werven van een inkomen. Wat willen we bereiken? Niveau individu - Preventie, zodat voorkomen wordt dat mensen die niet naar vermogen mee doen, tussen wal en schip vallen en dure specialistische zorg ingezet dient te worden. - Een compensatie van het gebrek aan zelfredzaamheid; - Draagt bij aan stabiliteit, het versterken van de eigen kracht, vergroten van het sociaal netwerk en zijn/haar mogelijkheden (bijv. richting vrijwilligerswerk). Natuurlijk is het resultaat voor iedere individu anders, zoals meer overzicht in het leven, zich nuttig voelen, minder inzet specialistische zorg. Aanbieders = de markt Aanbieders van arbeidsmatige dagbesteding kunnen combinaties zijn van vrijwilligersorganisaties, verenigingen, (non-profit)bedrijven en zorgaanbieders, zorgboeren etc. De markt ontwikkelt initiatieven waar in de gemeente behoefte naar is. Hier kunnen mensen die aangewezen zijn op ondersteuning en begeleiding (arbeidsmatige dagbesteding) actief een bijdrage leveren. Dit is een winsituatie voor de aanbieders, want zij krijgen onbetaalde krachten om het initiatief te kunnen runnen. Niveau gemeente breed, dorp, wijk, buurt Afhankelijk van het initiatief en de wijze waarop de persoon actief mee doet, draagt dit bij aan integratie van kwetsbare mensen in de buurt, wijk, dorp etc. Een versterkte dynamiek van lokale samenwerking tussen werkgevers, zorg, vrijwilligersorganisaties, maatschappelijke partners, verenigingen vergroot de leefbaarheid en participatie (sociale cohesie). Begrenzing opdracht In dit plan ligt de focus op arbeidsmatige dagbesteding. We sluiten niet uit dat de markt initiatieven ontwikkelt waarin sprake is van een samensmelting. Denk aan een organisatie waarin mensen werken vanuit het 2

3 Eerste aanzet voor stappenplan instrument nieuw beschut werken, maar ook mensen onbeloond een bijdrage leveren als vrijwilliger of in het kader van arbeidsmatige dagbesteding. Wat gaan we daar voor doen? De raad heeft ingestemd met het beslispunt om geen nieuwe vormen van arbeidsmatige dagbesteding te ontwikkelen, maar dit over te laten aan de markt. De gemeente heeft de rol van regisseur. We ondersteunen en faciliteren. De onderstaande eerste aanzet voor stappen worden in gezamenlijkheid met partners opgepakt en verder vorm gegeven in een plan van aanpak. 1. Visie en uitgangspunten over arbeidsmatige dagbesteding vaststellen (januari februari 2015). 2. Plan van aanpak (januari februari 2015). 3. Inschatting maken van de omvang doelgroep (januari februari 2015). 4. Huidige toeleveranciers in kaart brengen, denk aan onderwijs, WSW, participatiecoaches (januari februari 2015). 5. Bij huidige toeleveranciers vraag ophalen waar zij behoefte aan hebben (januari februari 2015). 6. Huidige aanbieders van arbeidsmatige dagbesteding in kaart brengen (januari februari 2015). 7. Partijen en kansen voor de inzet van arbeidsmatige dagbesteding in kaart brengen, bijvoorbeeld wijkcentra, maatschappelijke initiatieven. (brainstorm februari maart 2015). 8. Een opdracht formuleren voor partners die initiatieven ontwikkelen waarin mensen een rol kunnen vervullen (arbeidsmatige dagbesteding). Kaders en eisen vaststellen. Denk daarbij aan inzet professional, beschikbaar budget, financieel zelfredzame organisatie. Nadere uitwerking rol van de gemeente. (februari maart 2015). 9. Beschikbaar budget aanwijzen voor opstart pilotinitiatieven voor arbeidsmatige dagbesteding (maart april 2015). 10. In gesprek met de huidige toeleveranciers, aanbieders en (toekomstige) partijen over mogelijkheden van kwetsbare mensen en arbeidsmatige dagbesteding binnen hun initiatief/ organisatie (april mei 2015). - Komt hun beeld overeen met onze visie en uitgangspunten? - Willen ze wat betekenen voor kwetsbare mensen i.r.t. arbeidsmatige dagbesteding? - Zo ja, wat kunnen ze betekenen binnen de kaders? 11. Opdracht(en) uitzetten en termijn voor indienen pilots bepalen (april mei 2015). 12. Team beoordeling samenstellen en daadwerkelijk beoordelen pilots (meijuni- juli 2015). 13. Start pilots (juli 2015 e.v.). 14. Start bemiddeling tussen kwetsbare mensen en pilots (juli 2015 e.v.). 15. Eerste evaluatie pilots (november 2015 e.v.). 3

4 Integraliteit Het project heeft een relatie met? - Nieuw beschut werken - Vrijwilligerswerk - Tegenprestatie - Subsidiebeleid - Social Return on Investment - Werkgeversservicepunt - Gemeenschapshuizen - Maatschappelijke stage - WSW beschut werken Planning Wanneer gaan we dat doen? Zie acties/deelresultaten. Nader te bepalen. Samenstelling Nader te bepalen. werkgroep Organisatie Hoe gaan we dit doen? Verzamelen informatie over doelgroep, huidige aanbieders en potentiele kansen/partners. Organisatie van een brainstorm/workshop met partners, aanbieders, werkgevers. Voorbeeld initiatiefnemers uitnodigen ter inspiratie. Ondersteunen van pilots. Raadplegen, advisering en meedenken Participatieraad. Randvoorwaarden Welke randvoorwaarden zijn er om dit te doen slagen? - De ondergrens van het nieuwe beschut werken is direct ook de grens voor arbeidsmatige dagbesteding. We steken dit project in op arbeidsmatige dagbesteding, waarbij we een samensmelting van diverse groepen (beschut werken, vrijwilligerswerk) in initiatieven niet uitsluiten. - Vanwege het beperkte budget in het sociale domein verdient het de voorkeur dat projecten, organisaties of initiatieven voor arbeidsmatige dagbesteding financieel zelfredzaam zijn. - Weinig regeldruk: we willen niet dezelfde regels als nu bij een CIZ indicatie voor arbeidsmatige dagbesteding. Risico s & Welke risico s en kanttekeningen zijn er die het slagen belemmeren? kanttekeningen - Hoge aantallen van personen met psychiatrische problematiek, uitbehandelde ex-patiënten of patiënten die geëxtramuraliseerd zijn, vraagt mogelijk om specifieke begeleiding en in sommige situatie scheiding van doelgroepen. De stabiliteit van de deelnemer is niet altijd consequent. - We kennen in de bemiddeling tussen werkgevers en werkzoekende het regionale werkgeversservicepunt en tussen gegunde partij van aanbesteding en werkzoekende binnen de gemeente Venray het bureau SROI. Hoe komt de bemiddeling tot stand en wie is daarbij betrokken? Wie houdt regie op de pilots? We moeten proberen niet iets nieuws op te tuigen, maar aan te sluiten bij dat wat we hebben. - De rol van de gemeente is cruciaal, mede omdat op een andere wijze arbeidsmatige dagbesteding vorm gegeven gaat worden. Organisaties 4

5 Kansen Communicatie gaan geen persoonlijk budget krijgen per deelnemer (rugzak), maar kunnen zelf (in samenspraak met anderen) een initiatief te ontwikkelen waarbij ze (op termijn) zelf de broek kunnen ophouden. - Het onderscheid tussen de werkzaamheden van de WSW, arbeidsmatige dagbesteding, vrijwilligerswerk en tegenprestatie is niet altijd duidelijk. Het is geen probleem dat binnen dezelfde organisatie een samensmelting is van arbeidsmatige dagbesteding, beschut werken en/of vrijwilligerswerk. In een organisatie/initiatief kunnen verschillende mensen actief zijn vanuit een ander perspectief (arbeidsmatig, werk, vrijwilligerswerk). - De verwachting is dat het bedrijfsleven, het verenigingsleven, maatschappelijke partners en zorginstellingen met elkaar gaan samenwerken om te komen tot nieuwe concepten rondom arbeidsmatige dagbesteding. De uitdaging is voor deze partijen om elkaars raakvlakken te vinden, de oude gedachte over zorg/begeleiding en budget los te laten en te komen tot creatieve oplossingen. - Hoe houdt de gemeente regie op het ontstaan van initiatieven? Enerzijds vanwege de doorverwijzing van mensen, anderzijds bij het voorkomen van concurrentie en het maken van verbindingen. Welke kansen zijn er die kunnen bijdragen aan het slagen? - Vermenging van participatie en arbeidsmatige dagbesteding. Mensen kunnen elkaar helpen. - We willen groeien naar het ontschotten van de voorzieningen WSW, nieuw beschut werken, arbeidsmatige dagbesteding en werken met behoud van uitkering. - Aanbieden van all inclusieve deal met werkgever, bijvoorbeeld via SROI bij aanbesteding (één zeer geschikte kandidaat en een meeloper ). - Het afkopen van SROI bij aanbesteding aanbieden, zodat de gegunde partij zelf contact legt met lokale initiatieven die hij stimuleert. - Pilot met succesverhalen biedt kansen tot het door ontwikkelen. Hoe communiceren we dit? 1. Intern - Beknopte werkinstructie plaatsing doelgroep bepaling - Delen initiatieven Besluitvorming 2. Extern - Brainstorm - Persbericht - Voorbeelden Welke besluitvorming is noodzakelijk voor de realisatie? 1. Overeenstemming over visie, uitgangspunten, doel, rol gemeente en financiering van de gemeente. 2. Over individuele pilots middels subsidieverlening. 5