Hoofdstuk IV: Bescherming en voeding van het embryo

Transcriptie

1 Embrylgie 1/8 Hfdstuk IV: Bescherming en veding van het embry Veding Afver afvalstffen Aanver vedingsstffen Veding embry = f(diersrt) Ovipaar Vivipaar Weinig vedselreserve Vrege aanmaak extraembrynaal vedingsrgaan Bescherming Membrana pellucida Embrynale aanhangsels Uterus Uterus Endmetrium cyclisch vrbereiden p pvang bevruchte eicel iv Cyclische afgave GRF in hypthalamus afgave GH uit hypphyse Cyclische grei en afgave eicel(len) varium Cyclische grei en afbraak endmetrium huisdieren ± = primaten Cycliciteit endmetrium Prliferatie Tename dikte endmetrium prgestern CL Verlengen en prllen klierbuizen prgestern CL aanmaak uterusmelk bestaande uit Vet Glycgeen Laag mlecul. Metablieten Aangrei endmetriale bledvaten = spiraalvaten Oedeem interstitium Pst-vulatir 2 situaties Geen bevruchting Afbraak CL prstaglandines uit wand niet drachtige/zwangere baarmeder Dalen prgesterne afsterven grtste deel endmetrium (al dan niet zichtbaar) CL verbindweefselen = CL albicans Afbraak Bij Primaten massaal en van krte duur Grtste deel, basale deel niet, afgebrken en uitgestten Uitwendig waarneembaar Bij huisdieren Cyclische tename dikte endmetrium minder uitgesprken Geleidelijke regressie endmetrium Weinig bledingen bij afbraak endmetrium Geen vaginaal bledverlies Bevruchting Behud en grei CL CL graviditatis aanhuden prductie prgesterne Behud dracht Sterke ntwikkeling endmetrium = klierbuizen zeer lang en sterk prllen uterusmelk Bwcellen basale deel endmetrium reservestffen pstapelen. In basale deel Zna spngisa (diep) Zna cmpacta (pp)

2 Embrylgie 2/8 Aantal en duur variumcyclus Indeling variumcyclus 4 fasen/variële cyclus An-estrus = rustperide tss 2 cyclussen Pr-estrus Oestrus = brnst = peride rnd vulatie henstig, tchtig, berig, lps, krls Vruwelijk dier laat zich dekken Hyperaemie vd geslachtsrganen vaginaal bledverlies Pst-estrus Aantal en duur 1 cyclus/jaar = mn-estrisch Vleermuis, ml, wilde carnivren 2 cyclussen/jaar = di-estrisch Gedmesticeerde carnivren vnl Ca Meerdere cyclussen/jaar = plyestrisch (seizen) Eq: 28 d, Su: 27 d, Rum: 21 d, Fe: 21 d Implantatie Realisatie cntact tussen zygte en meder 3 stadia Vrkntakt- Appsitie- Adhesiestadium (niditatie) Wat vraf gaat Bevruchting bvenste 1/3 viduct Na aantal dagen (f(diersrt)) kmt mrula, mhuld dr MP, in uterus Scheuren MP uitkippen embry veding blastcyste met uterusmelk greien en delen blastmeren Implantatie Differentiatie trphblast Vrmt 2 lagen Buitenste laag: syncytitrphblast Sterk wekeren Vrmt uitlpers = primaire villi + EE mesblast = secundaire villi Binnenste laag: cyttrphblast (cellen Langhans)

3 Embrylgie 3/8 Srten implantatie Nn-invasief = centrale implantatie Geen uterusweefsel vernietigd Embry + aanhangsels ntwikkelt in uterushlte bij Ung. en Carn. Overgangsvrm = excentrisch Tss 2 endmetriumplien: egel In crypte endmetriumklier: Rd. Invasief = interstitieel Embry graaft zich, na lkale vernietiging endmetrium, in endmetrium = ntwikkelt in uteruswand maar buiten uterushlte bij Prim., smmige Rd (cavia) Pathlgie van de implantatie Ectpische dracht/ zwangerschap = implantatie blastcyste/cnceptus p abnrmale plaats: Langsheen migratieweg 95% viduct Cervix uterus Buikhlte/bekkenhlte Ieder buikrgaan Ovarium Uterus Blaas Mesenterium Placentatie Vrming placenta Placentatypes Grndplan placenta bij huisdieren 3 fetale membranen Wand allantïsbledvaten (4) Bindweefsel chrin (3) Epitheel chrin (5) 3 maternale membranen Epitheel endmetrium (6) Bindweefsel endmetrium (7) Wand endmetriale bledvaten (4) Variaties in Aantal lagen dat intact blijft Aantal en spreiding cntactpunten

4 Embrylgie 4/8 Vrming placenta Fetale kant = pars fetalis placentae Uitstulpigen van chrin = chriale vlkken / villi Start thv embrynale pl Over ganse chrin verspreiden: chrin diffusum Regressie antiembrynale villi = chrin laeve Sterke grei villi thv embry = chrin frndsum Maternale kant = pars maternalis placentae Chriale vlkken Hechtvlkken: van pars fetalis tt in diepe lagen endmetrium (decidua) Vedingsvlkken Wand vedingsvlkken + wand bledvaten = filter. Drlaten Placentaire hrmnen Vedingsstffen en Metablieten Tegenhuden Micr-rganismen behalve zeer virulente (rhinpneumnie) RH agglutingenen aan pp RBC. Indien niet Erythrblastsis fetalis (H) Ishaemlytische icterus (Eq) Opbuw pars maternalis placentae Bij interstitiële implantatie Endmetrium tg chrin frndsum = deciduas basalis chrin frndsum + decidua basalis = eigenlijke placenta Endmetrium dat eicel/ embry bedekt = decidua reflexa/capsularis. Hier ntstaan chrin laeve Rest van endmetrium = decidua pariëtalis chrin laeve + deciduas reflexa + deciduas pariëtalis= eivliezen

5 Embrylgie 5/8 Placentatypes Uitgaande van bledsmlp embrynaal/maternaal weefsel spreiding chriale vlkken mrflgie chriale vlkken Bledsmlp Vanuit dierzak: mphalplacenta Tijdelijk en rudimentair bij Perissdact & Carn Vanuit allantïs: allantplacenta Definitieve placenta bij Eutheria Embrynaal/maternaal weefsel 2 hfdtypes bij huisdieren Epitheli-chriaal Alle membranen intact Geen verlies endmetriumweefsel Rum. uitgeznd.! = beperkt verlies epitheel endmetrium syndesm -chriale placenta Endtheli-chriaal Aantasten endmetriumepitheel + bw endmetrium + deel wand maternale bledvaten Nmenclatuur Adeciduata = semiplacenta bij epitheli-chriale placenta Deciduata bij verige placentatypes

6 Embrylgie 6/8 Embrynaal/maternaal weefsel 1) Placenta epitheli-chrialis 2) Placenta syndesm-chrialis 3) Placenta endtheli-chrialis 4) Placenta haem-chrialis Placenta haem-endthelialis Verandering van placentatype mgelijk cfr Cun. Spreiding chriale vlkken Vuistregel: he ppervlakkiger cntact he meer villi 4 hfdtypes Placenta diffusa Talrijke villi Gelijkmatig verspreid Bij epitheli-chriaal Placenta multiplex Villi in grepen = ctyledn Chrin tussen ctylednen vlak Bij syndesm-chriaal Placenta znaria Grdel van villi mheen chrinzak Bij endheli-chriaal Placenta discïdalis Villi p schijfvrmig gebied chrin Bij haem-epitheli/-endthelichriaal Opbuw placenta syndesmchrialis Chriale vlkken in grepen bij elkaar = ctyledn Tg ctyledn aangepaste uitgrei endmetrium = karunkel Ctyledn + karunkel = placentm Mrflgie chriale vlkken 2 hfdtypes Villeuze placenta Regelmatig vertakte villi Bij epitheli-chriale placenta Labyrinth placenta Villi maken ingewikkeld netwerk (labyrinth) Bij placenta s intiemer dan syndesm-chriale placenta Pathlgie placenta Afsterven embry, placenta verder wekeren = blaasmla f hydatidifrme mla Kwaadaardige ntaarding trphblast: chrincarcinma = chrin-epithelima In beide gevallen massale prductie gnadtrfines urine diagnse

7 Embrylgie 7/8 Embrynale aanhangsels 4 embrynale aanhangsels Smatpleuraal Amnin Chrin Splanchnpleuraal Navelblaasje Allantïs Amnin Ontstaat zeer vreg Ganse EE ruimte pvullen Vrming 1) Schizamnin: H 2) Plektamnin: Cun 3) Overgangsvrm: Ung, Car Schizamnin In kiemknp primaire amninhlte Entblast uitspreiden ver binnenzijde blastceel 2 bladige kiemschijf gesandwicht tss 2 blaasjes Hlte (= EE celm) in EE mesblast -> 2 bladen Buitenblad: aan binnenzijde trphblast -> chrin Binnenblad: buitenkant beide blaasjes EE celm bevat ng strengen lsmazig mesblast = magma reticularis Definitieve amnin Enige en grtste vruchtzak bij primaten. Det EE celm verdwijnen Allantïs nderntwikkeld 1 3 2

8 Embrylgie 8/8 Chrin Ontstaat ± gelijktijdig met amnin Ontstaat uit buitenblad EE mesblast + trphblast EE celm ntstaat thv anti-embrynale pl bij Perissdact. en Car mphal-chrin Sterk ntwikkeld bij placenta diffusa & ctylednaria Vrmt chriale vlkken (vide supra) Allantïs Entblastische divertikel achter clacale membraan Bedekt met splanchnpleuraal mesblast Cephl-caudale plivrming embry allantïs vr clacale membraan 2 delen Intra-embrynaal -> grtste deel blaas urachus Extra-embrynaal ntwikkelt in hechtsteel en vergreien met chrin. Bij HD gevuld met urine, zeer grt ttz >> amnin Navelblaasje Plivrming embry -> deel (= dak) dierzak in embry pgenmen -> primitieve darm Rest = navelblaasje Via dierkanaal cntact met primitieve darm. Kan blijven als divertikel van Meckel Bestaat uit entblast + binnenblad EE mesblast Bevat ± vedselreserve, wel vcht -> weinig ntwikkeld Klein: H Relatief grt: Ung + Car Navelstreng Vrming: sterke grei amnin Hechtsteel + vitelluskanaal + navelblaasje samengeperst in één streng = navelstreng mringd dr amnin Bestaat uit Bedekkend amninepitheel Mesblast (mucïd) = gelei van Whartn Leidingen Dierkanaal Allantïskanaal Bledvaten 2 aa. Umbilicales 2 vv. Umbilicales Lengte = f(diersrt)