Embryologie 1/9 Begrippenlijst

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Embryologie 1/9 Begrippenlijst"

Transcriptie

1 Embryologie 1/9 Hoofdstuk 1 Voortplanting Gameten Gonocyten Diapedese Dorsale mesenterium Teratoma Spermatozoön Ovulum Mesonephros PSS Genitale kam Follikelcellen Sertolicellen Gametogenese Spermatogenese Spermiogenese Testis Tubuli seminiferi Spermatogoniën Spermatocyte 1 Crossing-over Autosomen Allosomen Spermatocyte 2 Spermatiden Idiosoma Diplosoma Akroblast Akrosoma Akrosomale reactie Kapacitatie Proximale centriool Flagellum Axonema Spiraaldraad Wanneer een levend wezen een deel van zijn organisme afstaat; dit deel ontwikkelt na versmelting met een deel van een ander wezen, tot een nieuw individu dat gelijkt op de donor. Geslachtscellen. Priomordiale geslachtscellen. Actief migreren vanuit de dooierzak naar het dorsale mesenterium. Ophangwand van de darm. Tumorvorming van verdwaalde gameten. Mannelijke gameet. Eicel, vrouwelijke gameet. Middennier. Primaire seksuele strengen. Aanleg van de gonaden. Hiertoe ontwikkelen vrouwelijke gameten. Hiertoe ontwikkelen mannelijke gameten (steuncellen). Studie van de ontwikkeling van geslachtscellen. Studie van de ontwikkeling van de mannelijke geslachtscellen. Vorming van de rijpe zaadcel. Teelbal. Zaadbuisjes. Moederstamcellen van de spermatozoa. Dochtercel die ontstaat na mitose type B spermatogoniën. Uitwisseling genetisch materiaal (dmv chiasma!). Chromosomen die geen deel hebben in de geslachtsbepaling. Heterosomen, geslachtschromosomen. Dochtercel die ontstaat na de 1 e meïotische deling. Dochtercel die ontstaat na de 2 e meïotische deling. Idios = duidelijk, eigenaardig; soma = lichaampje. Diplos = dubbel; soma = lichaampje. Blaasje waartoe het idiosoma zich omvormt. Een beter uitgegroeide akroblast waarin mitochondrieën en golgiapparaten zitten. Veranderingen die het akrosoma ondergaat wanneer het in de vrouwelijke geslachtstractus terecht komt. Bevruchten van de eicel door het spermatozoön. Centriool ontstaan uit diplosoma, dat zich met de lengteas parallel tegen de kernwand aanlegt. Staart van het spermatozoön voor de voortbeweging. Axiaal microtubulair complex (hoofdstuk flagellum). Mitochondrieën in spiraalvormige schede rondom flagellum Ring van Hensen Distale uiteinde v/h lichaam v/e spermatozoön. A- of oligospermie Geen of een te geringe spermatozoaproductie. Ovogenese Studie van de ontwikkeling van de vrouwelijke gameet. Mitosestadium Vermenigvuldigingsstadium van de ovogenese. Oo-/ovogoniën Moedercellen van ovocyten. Kiemepitheel Corticale strengen Cortex ovarii Ovocyten 1 SSS Epitheel dat het ovarium bedekt. Strengen die vanuit het epitheel van de genitale kam groeien. Corticale strengen die in de diepte groeien. Dochtercellen van de ovogonieën. Secundaire seksuele strengen, Corticale strengen.

2 Embryologie 2/9 Primordiale follikel Primaire oöcyte omgeven door 1 laag platte epitheelcellen. Primaire follikel Primordiale follikel met kubische follikelcellen ipv platte epitheelcellen en met een membrana pellucida. Membrana pellucida Membraan aangemaakt door de follikelcellen om de ovocyte 1. Follikelartresie Het ontaarden van ovogonieën, primordiale en primaire follikels. Menopauze Moment waarop alle primaire follikels verdwenen zijn. Fertiliteit FSH Adenohypofyse Deutoplasma Vitellogenesis Deutoplasmogenesis Iso-/homolecithaal Holoblastische klieving Anisolecitaal Vitellaire pool Blastomeren Macromeren Animale pool Micromeren Discoïdale klieving Dooierkern van Balbiani Vitellogenin Zona (membrana) granulosa Antrum Secundaire follikel Cumulus oophorus Corona radiata Theca folliculi Theca interna Theca externa Graafse follikel Bevruchtbaarheid van de eicel. Follikel Stimulerend Hormoon. Als dit FSH niet aanwezig is zal de ovocyte 1 afsterven. Pars distalis hypofyse (produceert FSH). De dooier, waarin reservestoffen worden opgeslagen. De morfologische veranderingen in de ovocyte 1 door toedoen van het opstapelen van reservestoffen. Vitellogenesis. Eicel met weinig dooier dat gelijkmatig verdeeld is. Egale klieving, waarbij de eicel zich in 2 even grote dochtercellen deelt. Wanneer de dooier ongelijkmatig verdeeld is. Kant van de eicel waar de dooier geconcentreerd is. Delen van de eicel na de klieving. Volumineuzere blastomeren. Kant van de eicel waar meer cytoplasma dan dooier aanwezig is. Minder volumineuzere blastomeren. Een klieving die alleen plaatsvindt ter hoogte van de kiemschijf. Ook wel onvolledige, ongelijke of meroblastische klieving genoemd. Lichaampje dicht bij de kern, bestaande uit een centrosoma, golgiapparaten en talrijke mitochondrieën. Bouwelementen van de dooier. De laag kubische follikelcellen rondom de ovocyte 1 wanneer deze meerlagig wordt. De holten die versmelten tot 1 grote holte. Follikel met een antrum. De ovocyte 1 met de omringende granulosacellen zijn te zien als een klompje in het grote antrum (zie boek Langmans blz 15). Krans follikelcellen in het cumulus oophorus. Deze zet zich voort in granulosacellen aan de basis van de cumulus oophorus, op de membrana pellucida. Bindweefselschede rondom de granulosacellen. Binnenste deel van de theca folliculi. Buitenste deel van de theca folliculi. Volgroeide follikel. Ovocyte 2 Dochtercel van Ovocyte 1 met veel dooier en veel cytoplasma. Polocyte 1 Dochtercel van Ovocyte 1 met zeer weinig dooier en cytoplasma. Deze ontaardt, of ondergaat opnieuw een deling. Ovotide Rijpe eicel, de grote dochtercel van ovocyte 2. Polocyte 2 De kleine dochtercel van ovocyte 2. Deze ontaardt. Spontane ovulatie Ovulatie waarop uitwendige factoren geen invloed hebben. Reflexmatige ovulatie LH Corpus rubrum Corpus luteum Progesteron Ovulatie onder de invloed van uitwendige factoren (de coïtus bijv.). Luteïniserend hormoon, zorgt voor het openbarsten van de follikel. Bloedklonter die de follikelholte opvult na het openbarsten. De plaats waar de bloedklonter zat, wordt bezet met achterblijvende follikelcellen die lipiden af gaan zetten, waardoor het gele lichaam ontstaat. Hormoon dat zorgt voor de groei van het endometrium.

3 Embryologie 3/9 Amphimixis Zygote Epididymis Spermaplasma Copulatie Vesicula seminalis Cervix Uterotubaire overgang Ampullaire eileider Polyspermie Deutoplasmolyse Spermaster Syngamie Copulatie pronuclei Fenylketonurie Karyotype Non-disjunctie Pseudohermafrodieten Mosaïcisme Polyandrie Dygenie Chimerisme Free martin Holocardius Amorphus globosus Lithopeidon Dystocie Diplopagus Dicephalus Diprosopus Dicaudatus Tetrabrachius Tetrascelus Heteropagus Autosiet Notomelus De bevruchting. Bevruchte eicel. Bijballen. Zaadvocht. Paring. Zaadblaasjes. Baarmoedermond. Overgang tussen de uterus en de eileider. Bovenste derde deel van de eileider (het breedste deel). Het binnendringen van meerdere zaadcellen in de eicel. Het uitstoten van het vitellushoudende vocht. Tijdelijke asterstraling door het centriool van het spermatozoön. Het in elkaar haken van de kernmembranen van de pronuclei. De paring van de pronuclei. afwezigheid van het gen dat het enzyme tyrosinase aanmaakt, dat nodig is voor de omzetting van fenylalanine tyrosine. Chromosomenuitzicht. Wanneer een chromosoom volledig naar 1 dochtercel gaat en niet splitst. Meer 1 vd 2 geslachten, maar niet volledig. Wanneer de 2 dochtercellen verschillend zijn door non-disjunctie bij de eerste klieving. Wanneer 2 mannelijke pronuclei versmelten met de vrouwelijke pronucleus. Wanneer de polocyte 2 niet degenereert maar een supplementaire vrouwelijke pronucleus vormt. Het ontstaan van een nieuw individu uit meerdere zygoten. Wanneer de bloedvaten van de (niet van hetzelfde geslacht) foetussen met elkaar in verbinding staan, waardoor er abnormale ontwikkelingen ontstaan. Rudimentair embryo. Rudimentair embryo. Steenvrucht. Moeilijke geboorte. diploös = dubbel, pagus = vast; siamese tweeling. 2-hoofdig. 2 aangezichten. 2-achterlijvig. 4-armig. 4-benig. Het ongelijk ontwikkelen van een versmolten tweeling. Dat embryo van een versmolten tweeling die normaal ontwikkeld is. Embryo dat als een parasiet aan een normaal embryo vast hangt. Hoofdstuk 2 Kiemschijf Blastodisc Karyokinesis Cytokinesis Syncytium Morula Subgerminale ruimte Centrale blastomeren Blastoceel Dunne witte spot die de kern en de cytoplasmarijke zone omvat. Kiemschijf. Kerndeling. Deling van het cytoplasma. Multinucleaire cel. Zygote na 3 tot 4 delingen. De onderliggende dooier onder de blastomeren bij vogels. Vormen later het blastoderm voor het embryo. Kortstondige spleetvormige ruimte in het blastoderm bij zoogdieren.

4 Embryologie 4/9 Marginale blastomeren Meer perifeer gelegen blastomeren. Kiemknop Embryoblast Trofoblastische cellen Pars foetalis placentae Blastoceel Trofoblast Embryonale pool Uitkippen van het embryo Blastocyste Gastrulatie Coelenterata Ectoblast Endothelium Mesothelium Mesoblast Radiaire expansie Convergentie Area pellucida Area opaca Proces van delaminatie Hypoblast Elongatie caudale condensatie Oerstreep Primitieve knop Knop van Hensen Primitieve goot Mesoblast Membraan van Heuser Lecitoceel Primaire amnionholte Notochorda Prechordaal Prechordale plaat Neurale plaat Secundaire entoblast Hoofdverlengsel Chordakanaal Chordaplaat Epimere Groep centraal gelegen cellen in de blastula. Kiemknop. De perifere cellen in de blastula. Het foetale deel van de placenta. Holte in de blastula. 1 laag perifere cellen bij de blastula. Plaats in de blastula waar de cellen groter worden en op 1 plaats blijven. Het scheuren van de membrana pellucida. Blastula. De vorming van de kiembladen door gerichte celmigraties en hergroepering van cellen. Holtedieren De buitenste wand van de coelenterate lichaamswand. Gespecialiseerde epitheelcel die de binnenkant van de bloedvaten afzet. Gespecialiseerde epitheelcel die de lichaamsholten en het oppervlak van organen in deze lichaamsholten aflijnt. Middenste lichaamswand bij hogere diersoorten. Wanneer een weefsel een groter oppervlak in beslag neemt. Wanneer cellen zich op gaan stapelen in een bepaalde laag. Een wat helderder gebied in de centrale blastomeren in de kiemschijf waar de gastrulatie plaatsvindt. Gebied van de perifere blastomeren. Wanneer de grotere cellen van de kiemschijf gaan migreren naar de subgerminale holte. Primair endoblast. Wanneer de toevoer naar het caudale uiteinde van de kiemschijf van cellen aanhoudt. Mediaan verdikt gebied in het ectoblast. Uiteenzetting van het craniale deel van de oerstreep. Primitieve knop. Inzinking in het midden van de oerstreep. Losse mesenchymale celpopulatie, gevormd uit de migrerende ectoblastcellen uit de primitieve goot. Hypoblastcellen die de blastoceel gaan omsluiten. Wand van het blastoceel en het primaire entoblast. Holte in de kiemknop. Celstaafje dat vanuit de knop van Hensen craniaal tussen het ectoblast en het hypoblast doorgroeit. Voor de notochorda. Prechordale mesoblastische celgroep aan het apicale uiteinde van de kiemschijf en het daaronder liggende entoblast. Plaat ontstaan uit een verdikking van het ectoblast boven het hoofdverlengsel. Hieruit ontwikkelt zich bijna het hele CZS. Definitieve entoblast ontstaan door het verdringen van de primitieve entoblastcellen. Een medio-longitudinale celstreng die craniaal groeit tussen het ectoblast en het entoblast. Kanaal in de as van het hoofdverlengsel. Plaat die ontstaat door het openspreiden van het chordakanaal. Para-axiale mesoblast.

5 Embryologie 5/9 Mesomere Hypomere Intermediaire mesoblast. Laterale mesoblast. Hoofdstuk 3 Segmentatie Somieten Chorda Caudale knop Frontale knop Ventrale frontale knop Oogblaasjes Mandibulaire boog Stomodeum Hyoïde boog Otische placode Hartbocht Hart-leverwelving Neuralatie Epiblast Periderm Epitrichium Stratum germinativum Placoden Branchiale zenuwen Neurula Neurale plaat Neuroblast Neurale groeve Neurale wallen Neuroporus cranialis Neuroporus caudalis Canalis neurentericus Prosencephalon Telencephalon Diencephalon Mesencephalon Rhombencephalon Metencephalon Myelencephalon Fibronectines Leptomeninx Ganglia sphenopalatinum Ganglia oticum Ganglia jugulare Spinale ganglia Wanneer het paraxiale mesoblast zich omvormt tot een reeks kubische blokjes. Kubische blokjes bij de segmentatie. De primitieve lichaamsas. Knop ontwikkeld uit de terminale knop. Uitpuilen van het voorste uiteinde van de kop door ontwikkeling van de hersenen. Groeve in de frontale knop, waaruit de reukplacoden ontstaan. Ontstaan door uitpuilen van voorste deel van de hersenen. Eerste kieuwboog. Primitieve mondholte, een indieping tussen de frontale knop en de mandibulaire boog. Tweede kieuwboog. Placode ontstaan door een dorsale verdikking bij boog 2, waaruit het otische blaasje en het gehoor- en evenwichtsorgaan ontwikkelt. Het sterk uitpuilen van het hart. Hartbocht en grote leveraanleg. De vorming van de neurale plaat medio-dorsaal van het embryo. Deze plaat vormt zich om tot de neurale buis. Ectoblast na het vormen van de neurale buis. Buitenste beschermende laag van de opperhuid. Periderm. Binnenste laag van de opperhuid dat zorgt voor de celdelingen. Goed gelokaliseerde, plaatselijke veranderingen in de epiblast (het wordt hoog-cylindrisch), ter hoogte van de kopstreek. Kieuwboogzenuwen. Naam van het embryo na de neurulatie. Plaat waaruit het hele zenuwstelsel ontstaan. Ectoblast waaruit de neurale plaat ontstaat. Groeve in het midden van de neurale plaat. Verheven zijkanten bij de neurale plaat. Anterior. Craniale opening van de neurale buis. Posterior. Caudale opening van de neurale buis. Verbinding tussen de neurale buis en de maagdarmtractus. Voorhersenen. Laterale en apicale uitstulping van het prosencephalon. Mediane stuk van het prosencephalon. Middenhersenen. Achterhersenen. Deel waarin het rhombencephalon zich opdeelt. Deel waarin het rhombencephalon zich opdeelt. Adhesief glycoproteïne aan het celoppervlak, dat betrokken is bij de adhesies tussen cellen. Zachte hersenvliezen 7 e parasympathische ganglia. 9 e parasympathische ganglia. 10 e parasympathische ganglia. Ganglion tussen het dorsale deel van de neurale buis en de somieten.

6 Embryologie 6/9 Enterische ganglia Sympaticoblasten Ganglia stellatum Ganglia soleare Melanocyten Schwanncellen Glandula thyroïdea Parathyroïdea Preordale darm Zakje van Seessel Kieuwbogen sensu strictu Epimere Mesomere Hypomere Paraympathische perifere motoneuronen voor de darm. Sympathische perifere neuronen. Ganglia cervicale caudale x paravertebrale ganglia van Th1 en Th2. Ganglia coeliacum x ganglia mesenterium craniale. Pigmentcellen. Maken de myelineschede rondom zenuwuitlopers. Regelt het metabolisme (orgaan uit primitieve darm). Regelt het Ca en P metabolisme. Het blinde, apicale uiteinde van de primitieve darm. Preordale darm. Achter elkaar gelegen uitstulpingen van het entoblast met overeenstemmende instulpingen van het epiblast met tussen beide tussenschotten van mesoblast. Het paraxiale mesoblast, zijdelings van de neurale buis en de chorda. Het intermediaire mesoblast, dat de epimere met de uiterst lateraal gelegen mesoblastische plaat verbindt. Laterale mesoblast. Somitomeren Ronde wervelachtige structuren afkomstig uit het paraxiale mesoblast. Occipitale somieten De echte somieten 1 t/m 5. Hypoglossuskoord Myotoom van somieten 3, 4 en 5 waaruit de tongspieren ontstaan. Dermatoom Buitenblad van de epimere. Sclerotoom Ventrale deel van het binnenste blad van de epimere (skeletvorming). Myotoom Secundair myoceel Pronephros Nephrogene plaat Metanephrogeen blasteem Coeloomholte Somatopleura Splanchopleura Endocardbuis Branchiale kieuwbogen Dorsale mesenterium Ventrale mesenterium Myocard Epicard Septum transversum Primitieve lichaamswand Primitieve wand viscera Het dorsale deel van het binnenste blad van de epimere. Ruimte in het derma-myotoom. Halsnier, 7 rudimentaire buisjes van de mesomere. Mesomere. Mesomere. Primitieve lichaamsholte. Buitenste of somatische blad van de hypomere. Binnenste of viscerale blad van de hypomere. Vormt de hartaanleg (komt aan beide zijden van de kop voor). Zuilvormige mesenchymmassa s waarin de pharyngeale darm wordt opgedeeld. Dorsale ophangstructuur van de darm. Ventrale ophangstructuur van de darm. Hartspierweefsel uit het viscerale mesenterium dat de endocardbuis omgeeft. Binnenste wand van het hart (zie blz. 180 in Langmans boek). Scheidt de thoracale en abdominale holten bijna volledig. Somatopleura en epiblast. Splanchopleura en entoblast. Hoofdstuk 4 Uterus Endogeen Exogeen Placenta Pars foetalis placentae Pars maternalis placentae Het gespecialiseerde deel van de eileiders waarin de bevruchte eicel zich normaliter ontwikkelt. Het voedsel zit in de embryonale cellen zelf (Amphibia). Het voedsel zit buiten het embryo (dat wil zeggen dat het voedsel is opgestapeld buiten het embryonaal gebied maar binnen de eicel). Een voedings- en hormoonproducerend orgaan tussen de eicel en de uteruswand. Deel van de placenta aangemaakt door de bevruchte eicel. Deel van de placenta aangemaakt door de uteruswand.

7 Embryologie 7/9 Endometrium Menses Proliferatie Corpus luteum Histotrophe voeding Oedeem interstitium Prostaglandines Corpus albicans Corpus luteum graviditatis Decidua cellen Mono-oestrisch Di-oestrische Poly-oestrische An-oestrus Oestrus Niditatie Cellen van Langhans Cytotrofoblast Syncytiotrofoblast Parelsnoer Centrale implantatie Extra-uteriene dracht Ectopische dracht Ostium uterinum tubae Haematotrophe voeding Placentatie Chorionvlokken Labyrinth Chorion laeve Chorion frondosum Erythroblastosis foetalis Decidua reflexa Decidua basalis Decidua pariëtalis Eivliezen Omphalochorion Allantochorion Epithelio-choriale placenta Adeciduata Endothelio-choriale placenta Placenta deciduata Semi-placenta Baarmoederslijmvlies. Maandstonden, maandelijks bloedverlies. Dat het basale deel van het endometrium een nieuw endometrium opbouwt. Gele lichaam dat progesteron produceert. De voeding van het embryo met de uterusmelk. Vochtophoping in het bindweefsel van het endometrium door het gele lichaam. Brengen het corpus luteum ten gronde wanneer er geen bevruchting plaatsvindt. Wanneer het gele lichaam een wit uitzicht heeft. Aangegroeide corpus luteum bij bevruchting. Cellen opgestapeld in de bindweefselcellen van het basale deel van het endometrium met reservestoffen. 1 reproductiecyclus/jaar. 2 reproductiecyclus/jaar. Meerdere cyclussen/jaar. Rustperiode in de ovariële cyclus. Bronst, periode rond de ovulatie. Ingraven van de blastocyste. Binnenste cellen van de trofoblast. Binnenste cellen van de trofoblast. Buitenste cellen van de trofoblast. Verscheidene vruchtblazen in 1 hoorn op zeker afstand van elkaar. Implantatie waarbij het embryo met de aanhangsels in de uterus zelf ontwikkelt. Bevruchte eicel plant zich buiten de uterusholte in. Extra-uteriene dracht. Vernauwing van de eileider bij het uitmonden in de uterus. Voeding door middel van de placenta. Vorming van de placenta. Uitstulping in het chorion. Netwerk van chorionvlokken. Plaats waar de villi regresseren en het chorion glad wordt. Deel van het chorion aan de embryonale pool, waar de pars foetalis placentae uitgroeit, met zeer sterk ontwikkelde villi. Blauwziekte en oedeemvorming bij de foetus doordat de rode bloed cellen van de foetus afgebroken worden. Uterusepitheel dat de eicel bedekt. Uterusepitheel ter hoogte van het chorion frondosum. De rest van het uterusepitheel. Het chorion laeve met de decidua reflexa en de decidua pariëtalis. De vascularisatie van mesoblast van het chorion gebeurt door de bloedvaten van het navelblaasje. De vascularisatie van mesoblast van het chorion gebeurt door de bloedvaten van de allantoïs. Alle membranen zijn intact en is er geen endometrium weefsel verloren gegaan bij de implantatie, dracht en geboorte. Epithelio-choriale placenta. Het uterusepitheel, het endometrium bindweefsel en een deel van de wand van de maternale bloedvaten gaan verloren tijdens de implantatie, placentatie en bij de geboorte. Endothelio-choriale placenta. Adeciduata.

8 Embryologie 8/9 Placenta diffusa Cotyledonen Karunkel Placentoom Blaasmola Hydatiforme mola Chorioncarcinoma Extra-embryonaal coeloom Hechtsteel Periferie Exocoeloom Magma reticularis Divertikel van Meckel Eilandjes v. Wolff + Pander Urachus Urachus patens Umbilicale bloedvaten Wanneer het hele oppervlak van het chorion betrokken is in de placentavorming. Groepen chorionvlokken. Endometriale uitgroei tegenover de cotyledonen. Cotyledoon + karunkel. Wanneer het embryo afsterft en het chorion blijft woekeren. Blaasmola. Wanneer de trofoblast evolueert naar een kwaadaardige kanker. Holte in het extra-embryonale mesoblast. Mesenchymstreng die het caudale deel van de kiemschijf verbindt met het chorion. In deze steel ontwikkelt zich de allantoïs. Overgang tussen ectoblast en trofoblast. Holte tussen het amnion en lecitoceel. Strengen losmazig mesenchym in het exocoeloom. Intra-embryonale deel van de primitieve darm dat blijft bestaan ter hoogte van het ileum. Eilandjes rode bloedcellen die in het extra-embryonale mesoblast ontstaan. Verbinding van het intra-embryonale deel van het entoblastische divertikel met het extra-embryonale deel. Leknavel, wanneer het lumen in de fibreuze streng blijft bestaan loopt de urine via deze weg weg. Zelfstandige bloedvaten in het mesoblast van de allantoïs. Hoofdstuk 5 Fibroblasten Fibrocyten Chondroblasten Chondrocyten Eiwitkern Osteoblasten Osteocyten Osteoïd Ossificatie Epimere Mesomere Hypomere Somieten Occipitale somieten Chordagelei Chordaschede Skleroblasteem Processus articularis Processus transversus Processus spinosus Processi transversi Nucleus pulposus Discus intervertebralis Sternale banden Voorlopers van bindweefselcellen. Bindweefselcellen. Voorlopers van de kraakbeencellen. Kraakbeencellen. Proteo. Voorlopers van de beencellen. Beencellen. Grondsubstantie waarin tijdens de verbening, calciumzouten en phosfaten worden afgezet. Verbening. Het para-axiale mesoblast. Het intermediaire mesoblast. Het laterale mesoblast. Pare kubische massa s, de oersegmenten waarin de epimere zich opdeelt. Het eerste paar somieten vlak achter het voorste uiteinde van de chorda. Cellen zwellen op en worden gevuld met een gelei. Membraan van chordacellen om de chorda. Skeletvormende mesenchymcondensaties waar het endoskelet zal ontstaan. Uitsteeksels die gewrichten maken tussen de wervels. Uitsteeksels die liggen tussen de rompspieren. Uitsteeksels die liggen tussen de rompspieren. In het verlengde van deze uitsteeksels liggen de ribben. Restant van de chorda in het tussenwervelschijfgebied. Fibreuze kraakbeenring en de nucleus pulposus. Bilaterale longitudinale banden van het mesoblast.

9 Embryologie 9/9 Achondroplasie Acromegalie Syndroom van Klippel-Feil Kyphose Skoliose Spina bifida Amelie Fokomelie Meromelie Micromelie Sympodie Sirenomelie Syndactylie Synarthrose Syndesmose Synchondrose Syndostose Diarthrose Myoblast Myosepta Neurocranium Een stoornis in de enchondrale verbening van lange beenderen ter hoogte van de groeischijf waardoor dwergroei ontstaat. Stoornis ten gevolge van een congenitale hyperfunctie van de hypophyse; gigantisme. Te weinig halswervels, samengaand met versmolten halswervels, een korte hals en een verminderde beweeglijkheid van het hoofd. Een achterwaartse krimming van de rug (bochel). Een zijwaartse krimming van de rug (S of C). Het niet vergroeien van beide helften van de wervelboog bij 1 of meer wervels. 1 of meer ledematen afwezig. Alleen handen en voeten rechtstreeks (via onregelmatig been) op de romp. Fokomelie. Alle beenderen van het lidmaat zijn aanwezig maar abnormaal kort. Achterste ledematen zijn geheel of gedeeltelijk versmolten. Sympodie. Abnormaal versmelten van vingers en/of tenen. De beenderen verbonden door tussenliggend bindweefsel. Wanneer het tussenliggend weefsel bindweefsel wordt. Wanneer het tussenliggend weefsel kraakbeen wordt. Wanneer het tussenliggend weefsel been wordt. Wanneer het tussenliggend bindweefsel verdwijnt. Cel van de myotoom. Scheiding van mesenchym van de sclerotomen tussen op elkaar volgende myotomen. Kapsel van de hersenen. Kieuwbogen Pijlers tussen de kieuwspleten. Mandibulaire boog De 1 e kieuwboog. N. trigeminus Innerveert de eerste kieuwboog. Kraakbeen van Meckel Hieromheen ontwikkelt zich de onderkaak. Hyoïde boog De 2 e kieuwboog. N. facialis Innerveert de 2 e kieuwboog. Stapes 3 e middenoorbeentje. Os hyoïdeus Tongbeen. Platysma Halshuidspier. N. glossopharyngeus De negende kopzenuw die de 3 e kieuwboog innerveert. N. vagus 10 e kopzenuw, innerveert boog 4 en 5. N accessorius 11 e kopzenuw, innerveert boog 6.

Embryonale ontwikkeling van het kuiken, Gallus sp.

Embryonale ontwikkeling van het kuiken, Gallus sp. Embryonale ontwikkeling van het kuiken, Gallus sp. Studie van kiembladontwikkeling en organogenese (deel 3) Seriële, dwarse doorsnedes (72 uur) Bordschema Hersens Prosencephalon Telencephalon Diencephalon

Nadere informatie

Tussen de trofoblast en de kiemschijf wordt de navelstreng gevormd.

Tussen de trofoblast en de kiemschijf wordt de navelstreng gevormd. Biologie SE4 Hoofdstuk 6 Paragraaf 1 Tijdens de ovulatie komt een eicel vrij uit een van de beide ovaria. Deze eicel komt terecht in een eileider. Een van de zaadcellen die de tocht van de vagina naar

Nadere informatie

Hoofdstuk IV: Bescherming en voeding van het embryo

Hoofdstuk IV: Bescherming en voeding van het embryo Embrylgie 1/8 Hfdstuk IV: Bescherming en veding van het embry Veding Afver afvalstffen Aanver vedingsstffen Veding embry = f(diersrt) Ovipaar Vivipaar Weinig vedselreserve Vrege aanmaak extraembrynaal

Nadere informatie

Embryologie van de zee-egel van onbevrucht ei tot vrij-zwemmend pluteus larve

Embryologie van de zee-egel van onbevrucht ei tot vrij-zwemmend pluteus larve Embryologie van de zee-egel van onbevrucht ei tot vrij-zwemmend pluteus larve Serie van 14 dia s Virtual Classroom Biologie Objectief: - ter ondersteuning van het praktikum - ter beperking van het aantal

Nadere informatie

Geslachtsdeterminatie en differentiatie

Geslachtsdeterminatie en differentiatie Geslachtsdeterminatie en differentiatie 1. Ontwikkeling Urogenitale stelsel (~ 1,5 uur) 2. Geslachtsdeterminatie (~ 1,5 uur) 3. Geslachtsdifferentiatie (zelfstudie & werkcollege) Elements of renal function

Nadere informatie

BOUWPLAN DR. R. Sluys.

BOUWPLAN DR. R. Sluys. BOUWPLAN DR. R. Sluys. 1) Wat is karakteristiek voor acoelomate dieren'? 1. afwezigheid mesoderm 2. deuterostome ontwikkeling 3. een coeloom dat niet volledig door mcsoderm omringd is 4. een stevig lichaam

Nadere informatie

Versie 2. 1 maart 2010

Versie 2. 1 maart 2010 Regulering van vorm en functie van dieren Versie 2 1 maart 2010 Tentamen: 40 multiple choice vragen INSTRUCTIES Vraag 1) Welke van de volgende twee stellingen is of zijn juist? Stelling 1: alle cellen

Nadere informatie

Belangrijkste anatomische structuren van de wervelkolom

Belangrijkste anatomische structuren van de wervelkolom Belangrijkste anatomische structuren van de wervelkolom Om uw rugklachten beter te kunnen begrijpen is een basiskennis van de rug noodzakelijk. Het Rughuis heeft in haar behandelprogramma veel aandacht

Nadere informatie

S e k S u e l e v o o r t p l a n t i n g r e d u c t i e d e l i n g o f m e i o S e e n g e n e t i S c h e v a r i a t i e

S e k S u e l e v o o r t p l a n t i n g r e d u c t i e d e l i n g o f m e i o S e e n g e n e t i S c h e v a r i a t i e 76 Voortplanting S e k s u e l e v o o r t p l a n t i n g De seksuele voortplanting of reproductie van de mens houdt in dat man en vrouw elk de helft van hun erfelijke aanleg, dus één van elk van de 22

Nadere informatie

5,5. Samenvatting door een scholier 2004 woorden 30 maart keer beoordeeld. Hoofdstuk 5: Seksualiteit

5,5. Samenvatting door een scholier 2004 woorden 30 maart keer beoordeeld. Hoofdstuk 5: Seksualiteit Samenvatting door een scholier 2004 woorden 30 maart 2011 5,5 1 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Hoofdstuk 5: Seksualiteit 5.1 Seks is Voordeliger Seksualiteit: het gedrag dat direct of indirect

Nadere informatie

Normale cyclus. Poli Gynaecologie

Normale cyclus. Poli Gynaecologie 00 Normale cyclus Poli Gynaecologie De inhoud van deze voorlichtingsfolder is samengesteld door de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG). Andere folders en brochures op het gebied

Nadere informatie

7,7. Samenvatting door een scholier 2258 woorden 15 januari keer beoordeeld. H6 Voortplanting

7,7. Samenvatting door een scholier 2258 woorden 15 januari keer beoordeeld. H6 Voortplanting Samenvatting door een scholier 2258 woorden 15 januari 2006 7,7 8 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar H6 Voortplanting Als een eicel vrijkomt, is zij omringd door cellen uit het ovarium (eierstok).

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Biologie Thema 3; Voortplanting

Samenvatting Biologie Biologie Thema 3; Voortplanting Samenvatting Biologie Biologie Thema 3; Voortpl Samenvatting door R. 2279 woorden 14 februari 2014 6,9 14 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Paragraaf 1; Jongens en Meisjes Puberteit:

Nadere informatie

Beelden van de mens. Embryologie. Tom van Gelder

Beelden van de mens. Embryologie. Tom van Gelder Beelden van de mens Embryologie Tom van Gelder 1 Een mens wordt niet mens, Maar is mens. Erich Blechschmidt 2 Voorwoord In de 20 jaar dat ik op Warmonderhof (de opleiding voor biologisch-dynamische land-

Nadere informatie

HOOFDSTUK 6: VOORTPLANTING. 1: Embryonale ontwikkeling

HOOFDSTUK 6: VOORTPLANTING. 1: Embryonale ontwikkeling HOOFDSTUK 6: VOORTPLANTING 1: Embryonale ontwikkeling Bevruchting: - Tijdens de ovulatie komt een eicel vrij uit een van beide ovaria: de eicel omringd met cellen uit het ovarium komt in een eileider.

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Thema 3: Voortplanting en ontwikkeling

Samenvatting Biologie Thema 3: Voortplanting en ontwikkeling Samenvatting Biologie Thema 3: Voortplanting en ontwikkeling Samenvatting door een scholier 1708 woorden 10 mei 2012 4,9 14 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou 1. Voorplanting en bevruchting

Nadere informatie

De geslachtsontwikkeling, zoals het meestal gaat 1

De geslachtsontwikkeling, zoals het meestal gaat 1 De geslachtsontwikkeling, zoals het meestal gaat Je bent zo mooi anders dan ik, natuurlijk niet meer of minder maar zo mooi anders, ik zou je nooit Deze infobrochure heeft als doel om de ontwikkeling uit

Nadere informatie

Normale cyclus. Gynaecologie

Normale cyclus. Gynaecologie Normale cyclus Gynaecologie Inhoudsopgave In het kort 4 Wat is een normale cyclus? 4 Wat gebeurt er in een cyclus? 5 De rol van hormonen 5 De fasen van een cyclus 6 De rijping van de eiblaas (folliculaire

Nadere informatie

6,8. Samenvatting door B woorden 4 januari keer beoordeeld

6,8. Samenvatting door B woorden 4 januari keer beoordeeld Samenvatting door B. 2188 woorden 4 januari 2017 6,8 3 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Samenvatting biologie H6 voortplanting Paragraaf 6.1 embryonale ontwikkeling Bevruchting Tijdens de ovulatie

Nadere informatie

normale cyclus patiënteninformatie

normale cyclus patiënteninformatie patiënteninformatie normale cyclus Bij vrouwen in de vruchtbare levensfase rijpt er elke maand in de eierstok een eiblaas waarin een eicel groeit. Als de eiblaas rijp is en openbarst komt de eicel vrij

Nadere informatie

normale cyclus patiënteninformatie Inleiding Wat is een normale cyclus

normale cyclus patiënteninformatie Inleiding Wat is een normale cyclus patiënteninformatie normale cyclus Inleiding Bij vrouwen in de vruchtbare levensfase rijpt er elke maand in de eierstok een eiblaas waarin een eicel groeit. Als de eiblaas rijp is en openbarst komt de

Nadere informatie

Samenvatting Biologie voortplanting

Samenvatting Biologie voortplanting Samenvatting Biologie voortplanting Samenvatting door een scholier 1162 woorden 6 november 2012 5 1 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Voortplantingsstelsel man Thema 2 samenvatting

Nadere informatie

Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie ALGEMENE INFORMATIE NORMALE CYCLUS. Versie 1.3. Datum Goedkeuring 07-01-2007 Verantwoording

Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie ALGEMENE INFORMATIE NORMALE CYCLUS. Versie 1.3. Datum Goedkeuring 07-01-2007 Verantwoording Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie ALGEMENE INFORMATIE NORMALE CYCLUS Versie 1.3 Datum Goedkeuring 07-01-2007 Verantwoording NVOG In het kort Bij vrouwen in de vruchtbare levensfase

Nadere informatie

Normale cyclus. Patiënteninformatie Normale cyclus

Normale cyclus. Patiënteninformatie Normale cyclus Normale cyclus Patiënteninformatie Normale cyclus Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Wat is een normale cyclus 3 De cyclus zelf 4 Wat gebeurt er in een cyclus 5 De rol van hormonen 6 De rijping van de eiblaas

Nadere informatie

Oorsprong van de kop van gewervelden

Oorsprong van de kop van gewervelden Oorsprong van de kop van gewervelden Is de kop van gewervelden een fundamenteel gesegmenteerde structuur? The study of segmentation is comparable to the study of the Apocalypse. That way leads to madness

Nadere informatie

VOORTPLANTING BIJ DE MENS

VOORTPLANTING BIJ DE MENS VOORTPLANTING BIJ DE MENS 1 Vruchtbaarheid Alle levende wezens planten zich voort om niet uit te sterven. Mensen ook. Dat is één van de redenen waarom we voortplantingsorganen en seksuele gevoelens hebben.

Nadere informatie

ONVRUCHTBAARHEID BIJ MANNEN MET PRIMAIRE CILIAIRE DYSKINESIE Zijn er mogelijkheden?

ONVRUCHTBAARHEID BIJ MANNEN MET PRIMAIRE CILIAIRE DYSKINESIE Zijn er mogelijkheden? ONVRUCHTBAARHEID BIJ MANNEN MET PRIMAIRE CILIAIRE DYSKINESIE Zijn er mogelijkheden? Dr R.F.A. Weber, internist-endocrinoloog/androloog Andrologie Erasmus MC Rotterdam INLEIDING Onvruchtbaarheid kan een

Nadere informatie

De hersenen. 1. Anatomie en ontwikkeling 2. De grote hersenen

De hersenen. 1. Anatomie en ontwikkeling 2. De grote hersenen LES 13 De hersenen 1. Anatomie en ontwikkeling 2. De grote hersenen NOTA BENE Moeilijk: Complexe anatomie Gezichtspunten: voor, achter, boven, onder, links, rechts Vele functies Bewust / onbewust autonoom

Nadere informatie

Regulering van vorm en functie van dieren Deeltentamen Bouwplan (colleges Sluys)

Regulering van vorm en functie van dieren Deeltentamen Bouwplan (colleges Sluys) Bouwplan (colleges Sluys) 1. Door welk uniek stamboomkenmerk(en) zijn de Beenvissen gekarakteriseerd? 1. een schedel 2. een skelet van been 3. vinnen met botelementen 4. geen van deze, bovengenoemde kenmerken

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Doelstellingen Blok 5: Seksualiteit en voortplanting

Samenvatting Biologie Doelstellingen Blok 5: Seksualiteit en voortplanting Samenvatting Biologie Doelstellingen Blok 5: Seksualiteit en voortplanting Samenvatting door A. 2299 woorden 10 september 2013 5,4 5 keer beoordeeld Vak Biologie 1- Je moet voorbeelden kunnen noemen en

Nadere informatie

Jongetje of meisje? hv12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Jongetje of meisje? hv12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd 24 October 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/62534 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken

Nadere informatie

3 Rundveefokkerij Melkproductiecontrole Selectie Fokwaardeschatting Inseminatieplannnen 69 3.

3 Rundveefokkerij Melkproductiecontrole Selectie Fokwaardeschatting Inseminatieplannnen 69 3. Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Veiligheidsvoorschriften 9 1.1 Genen en hun vererving 9 1.2 Genotype en fenotype 14 1.3 Erfelijke gebreken 18 1.4 Genfrequenties 25 1.5 Afsluiting 27 2 Fokmethoden 28 2.1

Nadere informatie

Voorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts. Biologie voortplanting 6/29/2013. dr. Brenda Casteleyn

Voorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts. Biologie voortplanting 6/29/2013. dr. Brenda Casteleyn Voorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts Biologie voortplanting 6/29/2013 dr. Brenda Casteleyn Met dank aan: Leen Goyens (http://users.telenet.be/toelating) en studenten van forum http://www.toelatingsexamen-geneeskunde.be

Nadere informatie

Balzak (scrotum) huidplooi waarin de teelballen liggen. Temperatuur +/- 2 C lager dan in de buikholte (gunstiger voor de ontwikkeling

Balzak (scrotum) huidplooi waarin de teelballen liggen. Temperatuur +/- 2 C lager dan in de buikholte (gunstiger voor de ontwikkeling Samenvatting door K. 1416 woorden 28 januari 2013 3 6 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie Thema 2 voortplanting en ontwikkeling Voortplantingsstelsel v/d man Teelballen (testes)

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Boek 4 thema 2 Voortplanting en ontwikkeling.

Samenvatting Biologie Boek 4 thema 2 Voortplanting en ontwikkeling. Samenvatting Biologie Boek 4 thema 2 Voortplanting en ontwikkeling. Samenvatting door een scholier 1709 woorden 17 december 2012 3,4 2 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Het voortplantingsstelsel

Nadere informatie

Juli blauw Biologie Vraag 1

Juli blauw Biologie Vraag 1 Biologie Vraag 1 Bij bijen komt parthenogenese voor. Dit is de ontwikkeling van een individu uit een onbevruchte eicel. Bij bijen ontstaan de darren (mannelijke bijen) parthenogenetisch. De koningin en

Nadere informatie

Juli geel Biologie Vraag 1

Juli geel Biologie Vraag 1 Biologie Vraag 1 Bij bijen komt parthenogenese voor. Dit is de ontwikkeling van een individu uit een onbevruchte eicel. Bij bijen ontstaan de darren (mannelijke bijen) parthenogenetisch. De koningin en

Nadere informatie

Voortplantingshormonen

Voortplantingshormonen Voortplantingshormonen De menstruatiecyclus bij de mens is een gebeurtenis waarbij verschillende processen tegelijkertijd en in onderlinge afhankelijkheid plaats vinden. De aanvang, het voortduren en het

Nadere informatie

Orgaananatomie 1/11 Begrippenlijst

Orgaananatomie 1/11 Begrippenlijst Orgaananatomie 1/11 accessoire geslachtsklier zaadblaasjes, prostaat en bulbo-urethraalklieren, uit entoderm, vormen zaadvocht allantoamnion vergroeiing amnion en allantoïs allantochorion parietaal blad

Nadere informatie

Ontwikkelingsbiologie

Ontwikkelingsbiologie Ontwikkelingsbiologie In vitro fertilisatie Bij in vitro fertilisatie (IVF) worden eicellen buiten het lichaam bevrucht door spermacellen. Een bevruchte eicel ontwikkelt zich en wordt vervolgens meestal

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Voortplanting

Samenvatting Biologie Voortplanting Samenvatting Biologie Voortplanting Samenvatting door een scholier 1797 woorden 13 december 2005 7 9 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Teelballen: produceren zaadcellen en testosteron

Nadere informatie

Voortplanting en ontwikkeling

Voortplanting en ontwikkeling Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Ivis Cambungo 11 June 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/61033 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.

Nadere informatie

Waar alle onderdelen van het voortplantingsorgaan van de man en de vrouw zitten:

Waar alle onderdelen van het voortplantingsorgaan van de man en de vrouw zitten: Samenvatting door Maud 2635 woorden 24 juni 2017 10 1 keer beoordeeld Vak Biologie Samenvatting biologie 12.1 bronnen: 2,3,5,6,7,9,10 Waar alle onderdelen van het voortplantingsorgaan van de man en de

Nadere informatie

dimat Biologische modellen - menskunde Hersenen

dimat Biologische modellen - menskunde Hersenen 1 Hersenen Mediane doorsnede van de hersenen. Model op ware grootte. Model rustend op sokkel. Afmetingen: 150 x 140 x 175 mm. 1000222 76,80 Hersenen Model op ware grootte. De rechterhelft is uitneembaar

Nadere informatie

5.6. Samenvatting door een scholier 3491 woorden 31 mei keer beoordeeld

5.6. Samenvatting door een scholier 3491 woorden 31 mei keer beoordeeld Samenvatting door een scholier 3491 woorden 31 mei 2011 5.6 27 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar HOOFDSTUK 6 Voortplanting Geslachtscellen ontstaan bij een speciaal type celdeling, de meiose,

Nadere informatie

Bernard Spitz Kristel Van Calsteren met medewerking van Johan Verhaeghe. Verloskunde

Bernard Spitz Kristel Van Calsteren met medewerking van Johan Verhaeghe. Verloskunde Verloskunde Bernard Spitz Kristel Van Calsteren met medewerking van Johan Verhaeghe Verloskunde Inleiding tot de vrouw in haar (postconceptionele) reproductieve dimensie D/2014/45/106 ISBN 978 94 014 1667

Nadere informatie

3.Mitose. 2.Mitose. Hoeveel chromatiden bevat een menselijke cel maximaal tijdens te mitose?

3.Mitose. 2.Mitose. Hoeveel chromatiden bevat een menselijke cel maximaal tijdens te mitose? In welke cellen vindt mitose plaats? Hoeveel chromatiden bevat een menselijke cel maximaal tijdens te mitose? Hoeveel centromeren bevat een menselijke cel maximaal tijdens de mitose? Een cel ondergaat

Nadere informatie

Medical Delta. Celbiologie & Anatomie voor Technische Studenten (CATS)

Medical Delta. Celbiologie & Anatomie voor Technische Studenten (CATS) Medical Delta Celbiologie & Anatomie voor Technische Studenten (CATS) 2013 1 Blokonderdeel Anatomie Leertraject Een overzicht van de menselijke lichaamsbouw wordt verkregen door in eerste instantie algemene

Nadere informatie

Primaire geslachtskenmerken

Primaire geslachtskenmerken Puberteit Primaire geslachtskenmerken -Secundaire geslachtskenmerken -Puberteit -Hormonen -Hypofyse -Groeispurt Wat is het?: Geslachtskenmerken die je vanaf je geboorte hebt. Voorbeelden: Vagina en Penis

Nadere informatie

Spermatogonese in testis van een muis

Spermatogonese in testis van een muis Spermatogonese in testis van een muis Download deze pagina als.pdf, klik hier Bronvermelding: 1 Theorie: Junqueira L.C. en Carneiro J. (2004, tiende druk), Functionele histologie, Maarssen. Uitgeverij

Nadere informatie

Samenvatting Biologie hf 5 par 1t/m 5

Samenvatting Biologie hf 5 par 1t/m 5 Samenvatting Biologie hf 5 par 1t/m 5 Samenvatting door Carlijn 1162 woorden 15 januari 2018 10 2 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou 5.1 Je veranderd. Geslachtskenmerken zijn kenmerken

Nadere informatie

Voortplanting. Examen VMBO-GL en TL. biologie CSE GL en TL. Bij dit examen hoort een bijlage.

Voortplanting. Examen VMBO-GL en TL. biologie CSE GL en TL. Bij dit examen hoort een bijlage. Examen VMBO-GL en TL Voortplanting biologie CSE GL en TL Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 29 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 36 punten te behalen. Voor elk vraagnummer staat

Nadere informatie

keer beoordeeld 4 maart 2018

keer beoordeeld 4 maart 2018 0 Samenvatting door Syb 870 woorden keer beoordeeld 4 maart 2018 Vak Biologie Biologie H8 Samenvatting PARAGRAAF 8.1 Een jongen maakt zaadcellen door hormonen uit de hypofyse. Via het bloed komen die hormonn

Nadere informatie

6,6. Werkstuk door een scholier 1905 woorden 13 juli keer beoordeeld

6,6. Werkstuk door een scholier 1905 woorden 13 juli keer beoordeeld Werkstuk door een scholier 1905 woorden 13 juli 2002 6,6 234 keer beoordeeld Vak Biologie Inhoud 1. Inleiding 2. Wat verandert er bij jongens lichamelijk 3. Wat verandert er bij meisjes lichamelijk 4.

Nadere informatie

dimat Biologische modellen - menskunde Hersenen

dimat Biologische modellen - menskunde Hersenen 1 Hersenen Mediane doorsnede van de hersenen. Model op ware grootte. Model rustend op sokkel. Afmetingen: 150 x 140 x 175 mm. Art. nr. 1000222 76,80 Hersenen Model op ware grootte. De rechterhelft is uitneembaar

Nadere informatie

ERFELIJKHEID. 1 N i e t a l l e m a a l h e t z e l f d e Afbeelding 17-2

ERFELIJKHEID. 1 N i e t a l l e m a a l h e t z e l f d e Afbeelding 17-2 ERFELIJKHEID 1 N i e t a l l e m a a l h e t z e l f d e Afbeelding 17-2 Afbeelding 17-1 Mensen uit elkaar houden vind je vast makkelijker. Toch hebben ook mensen veel meer overeenkomsten dan verschillen.

Nadere informatie

INTERSEKSUALITEIT BIJ DE HOND

INTERSEKSUALITEIT BIJ DE HOND UNIVERSITEIT GENT FACULTEIT DIERGENEESKUNDE Academiejaar 2010 2011 INTERSEKSUALITEIT BIJ DE HOND door Liesbet LEENKNEGT Promotor: Prof. Dr. A. Van Soom Klinische casus in het kader van de Masterproef De

Nadere informatie

Geslachtelijke voortplanting: de kernen van twee geslachtscellen (eicel en zaadcel) versmelten. Dat het bevruchting. Ze vormen samen een nieuwe cel.

Geslachtelijke voortplanting: de kernen van twee geslachtscellen (eicel en zaadcel) versmelten. Dat het bevruchting. Ze vormen samen een nieuwe cel. Samenvatting Voortplanting en ontwikkeling Geslachtelijke voortplanting: de kernen van twee geslachtscellen (eicel en zaadcel) versmelten. Dat het bevruchting. Ze vormen samen een nieuwe cel. Geslachtscellen

Nadere informatie

1 Bespreek de tekening tijdens de les 2 D 3 C 4 B 5C 6 A 7 C 8 B. Open vragen

1 Bespreek de tekening tijdens de les 2 D 3 C 4 B 5C 6 A 7 C 8 B. Open vragen ANTWOORDEN VOORTPLANTING EN SEKSUALITEIT Serie a Opdracht Anticonceptiepil 1,3,5 Schema samen doornemen! OPDRACHTEN 1 Bespreek de tekening tijdens de les 2 D 3 C 4 B 5C 6 A 7 C 8 B Open vragen 1 Bij sterilisatie

Nadere informatie

Biologie Samenvatting H11+12

Biologie Samenvatting H11+12 Biologie Samenvatting H11+12 11.1 Puberteit Hoe noem je de verschillen tussen jongens en meisjes? Alle kenmerken waarin jongens en meisjes verschillen, heten geslachtskenmerken. Primaire geslachtskenmerken:

Nadere informatie

zwanger worden en zijn

zwanger worden en zijn zwanger worden en zijn Inhoud 1 Het begin: de bevruchting 3 1.1 De eierstokken (ovaria) 3 1.2 De eisprong en de eicel 4 1.3 Het slijm van de baarmoederhals 4 1.4 De eileider 4 1.5 De bevruchting 5 1.6

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Thema 5 Erfelijkheid en Evolutie

Samenvatting Biologie Thema 5 Erfelijkheid en Evolutie Samenvatting Biologie Erfelijkheid en Evolutie Samenvatting door een scholier 1888 woorden 16 juni 2016 6,5 5 keer beoordeeld Vak Biologie Basisstof 1 De zichtbare eigenschappen (het uiterlijk) van een

Nadere informatie

1,6. Samenvatting door CÃ line 3247 woorden 5 juli keer beoordeeld. Bio P3

1,6. Samenvatting door CÃ line 3247 woorden 5 juli keer beoordeeld. Bio P3 Samenvatting door CÃ line 3247 woorden 5 juli 2016 1,6 2 keer beoordeeld Vak Biologie Bio P3 Hoofstuk 5 1 Het belang van wetenschappelijk onderzoek Je gaat onderzoek doen als je iets ontdekt of je over

Nadere informatie

GEZONDHEIDSKUNDE. Het menselijk lichaam

GEZONDHEIDSKUNDE. Het menselijk lichaam GEZONDHEIDSKUNDE Het menselijk lichaam 1 KENMERKEN VAN HET LEVEN Anatomie à wetenschap die zich bezighoudt met de bouw van het menselijk lichaam (waar ligt wat?). Fysiologie à Wetenschap die zich bezighoudt

Nadere informatie

3. Hormonale regeling van de menstruele cyclus bij de vrouw

3. Hormonale regeling van de menstruele cyclus bij de vrouw 3. Hormonale regeling van de menstruele cyclus bij de vrouw 3.1 Algemeen Onderstaande figuur geeft een volledig overzicht van alle hormoonconcentraties die een rol spelen bij de regeling van de menstruele

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Voortplanting

Samenvatting Biologie Voortplanting Samenvatting Biologie Voortplanting Samenvatting door een scholier 2350 woorden 29 maart 2007 6,1 49 keer beoordeeld Vak Biologie Biologie samenvatting thema 2 Voortplanting en Ontwikkeling Voortplantingsstelsel

Nadere informatie

Patientenvoorlichting Voortplantingsgeneeskunde (fertiliteit)

Patientenvoorlichting Voortplantingsgeneeskunde (fertiliteit) Patientenvoorlichting Voortplantingsgeneeskunde (fertiliteit) Zwanger worden en zijn Elke zwangerschap begint met het binnendringen van een zaadcel in een eicel: de bevruchting. Bij de bevruchting spelen

Nadere informatie

Verklarende Woordenlijst

Verklarende Woordenlijst 12 Verklarende Woordenlijst Gebaseerd op een woordenlijst die werd ontwikkeld door Londen IDEAS Genetic Knowledge Park aangepast volgens hun kwaliteitsnormen. Juli 2008 Vertaald door Mies Wits-Douw en

Nadere informatie

MEDISCHE BASISKENNIS. De Cel HOOFDSTUK 2 2015/2016

MEDISCHE BASISKENNIS. De Cel HOOFDSTUK 2 2015/2016 MEDISCHE BASISKENNIS HOOFDSTUK 2 De Cel 2015/2016 2 INHOUDSOPGAVE HOOFDSTUK 2 DE CEL Inhoud: 2:1 bouw van de cel; 2:2 celdeling: 2:2.1 mitose; 2:2.2 meiose; 2:3 embryologie; 2:4 metabolisme. 3 2:1 BOUW

Nadere informatie

Cranio-sacraal therapie Basale Stimulatie.

Cranio-sacraal therapie Basale Stimulatie. - 1 - Cranio-sacraal therapie Basale Stimulatie. Om cranio-sacraal therapie te verstaan moeten we naar binnen kijken, naar het binnenste van ons lichaam en naar het allereerste begin. De conceptie. Op

Nadere informatie

H5 Begrippenlijst Zenuwstelsel

H5 Begrippenlijst Zenuwstelsel H5 Begrippenlijst Zenuwstelsel acetylcholine Vaak voorkomende neurotransmitter, bindt aan receptoren en verandert de permeabiliteit van het postsynaptische membraan voor specifieke ionen. animatie synaps

Nadere informatie

2 De romp. Zichtbare en palpabele oriëntatiepunten van de romp

2 De romp. Zichtbare en palpabele oriëntatiepunten van de romp 6 Merck Manual 2 De romp De romp is het centrale deel van het lichaam. In dit boek zullen we alleen ingaan op de romp als deel van het bewegingsapparaat en niet op de interne organen. De wervelkolom (columna

Nadere informatie

Antwoorden door een scholier 1825 woorden 28 februari keer beoordeeld

Antwoorden door een scholier 1825 woorden 28 februari keer beoordeeld Antwoorden door een scholier 1825 woorden 28 februari 2005 6 511 keer beoordeeld Vak Biologie Biologie Thema 5 Opdracht 1 1. Het uiterlijk is een fenotype van een organisme. 2. Alle erfelijke informatie

Nadere informatie

Verklarende woordenlijst

Verklarende woordenlijst 12 Verklarende woordenlijst Gebaseerd op een woordenlijst die werd ontwikkeld door Londen IDEAS Genetic Knowledge Park aangepast volgens hun kwaliteitsnormen. Januari 2008 Gesteund door EuroGentest, NoE

Nadere informatie

Samenvatting Erfelijkheid Vmbo 3a Biologie voor Jou. Erfelijke informatie ligt in de celkern in de chromosomen. Chromosomen bestaan weer uit DNA.

Samenvatting Erfelijkheid Vmbo 3a Biologie voor Jou. Erfelijke informatie ligt in de celkern in de chromosomen. Chromosomen bestaan weer uit DNA. Samenvatting Erfelijkheid Vmbo 3a Biologie voor Jou 4.1 Fenotype Genotype = waarneembare eigenschappen van een individu = de erfelijke informatie in het DNA Genotype + milieufactoren = fenotype Erfelijke

Nadere informatie

BOTTUMOREN. 1. Normaal botweefsel

BOTTUMOREN. 1. Normaal botweefsel BOTTUMOREN Om beter te kunnen begrijpen wat een bottumor juist is, wordt er in deze brochure meer uitleg gegeven over de normale structuur van het bot. Op die manier krijgt u een beter zicht op wat abnormaal

Nadere informatie

Algemene anatomie en fysiologie

Algemene anatomie en fysiologie Naam kandidaat: Voetverzorger Kwalificatiecode 10505 Algemene anatomie en fysiologie Datum : 4 juni 2009 Werktijd : 60 minuten Deelkwalificatiecode : 51934 Waardering Cesuur Werkwijze : 1 punt per vraag,

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Thema 3 - Voortplanting 1 t/m 9

Samenvatting Biologie Thema 3 - Voortplanting 1 t/m 9 Samenvatting Biologie Thema 3 - Voortplanting 1 t/m 9 Samenvatting door een scholier 2975 woorden 28 februari 2012 5,2 32 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Thema 3 Voortplanting en

Nadere informatie

7,4. Samenvatting door N woorden 6 november keer beoordeeld. Biologie voor jou. Biologie Thema 2 Voortplanting

7,4. Samenvatting door N woorden 6 november keer beoordeeld. Biologie voor jou. Biologie Thema 2 Voortplanting Samenvatting door N. 2720 woorden 6 november 2010 7,4 29 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie Thema 2 Voortplanting Basisstof 1 Teelballen (testes): produceren vanaf de puberteit

Nadere informatie

Informatiefolder. Zwangerschap en kinderwens

Informatiefolder. Zwangerschap en kinderwens Informatiefolder en kinderwens Inhoudsopgave Algemeen 3 Kinderwens 3 Foliumzuur s- en ovulatietesten 5 Geneesmiddelen 6 Bostvoeding Medicatiebegeleiding Algemeen De vrouw maakt tijdens haar leven een aantal

Nadere informatie

van een muskiet weer? Leg je antwoord uit.

van een muskiet weer? Leg je antwoord uit. 30 3 VMBO KGT A BEANTWOORD DE VOLGENDE VRAGEN. Afbeelding 1 Bij een muskiet is het aantal chromosomen in een lichaamscel 6. In afbeelding 1 geven beide tekeningen schematisch een delende cel van een muskiet

Nadere informatie

Major. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen LEERINHOUDEN. B3 25 argumenten geven waarom het noodzakelijk is dat cellen kunnen delen.

Major. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen LEERINHOUDEN. B3 25 argumenten geven waarom het noodzakelijk is dat cellen kunnen delen. Inhoud 1. Inleiding... 4 2. De celcyclus... 5 3. Mitose... 6 3.1. De profase... 7 3.2. De metafase... 7 3.3. De anafase... 7 3.4. De telofase... 7 4. De meiose... 7 4.1. Inleiding... 7 4.2. De meiose...

Nadere informatie

Bij in vitro fertilisatie (IVF) worden eicellen buiten het lichaam bevrucht door

Bij in vitro fertilisatie (IVF) worden eicellen buiten het lichaam bevrucht door Oefen- toets HAVO In vitro fertilisatie Bij in vitro fertilisatie (IVF) worden eicellen buiten het lichaam bevrucht door spermacellen. Een bevruchte eicel ontwikkelt zich en wordt vervolgens meestal in

Nadere informatie

1: Jongens en meisjes

1: Jongens en meisjes 1: Jongens en meisjes - Pubertijd is de tijd waarin het lichaam volwassenen wordt en loopt van je 10 de tot 17 de. - De adolescentie is de tijd waarin een mens geestelijk volwassen wordt en loopt vanaf

Nadere informatie

Anatomie en fysiologie 2

Anatomie en fysiologie 2 Anatomie en fysiologie 2 Voor de verloskunde is kennis van de bouw (anatomie) van de geslachtsorganen van zowel de vrouw als de man noodzakelijk. Daarmee begint dit hoofdstuk. Bovendien wordt de werking

Nadere informatie

Bevruchting : het versmelten van de kern van een eicel + zaadcel - door bevruchting ontstaat een bevruchte eicel : nieuw individu

Bevruchting : het versmelten van de kern van een eicel + zaadcel - door bevruchting ontstaat een bevruchte eicel : nieuw individu Thema 3. Voortplanting en ontwikkeling 1. Voorplanting en bevruchting Voorplanting begint bij de bevruchting Bevruchting : het versmelten van de kern van een eicel + zaadcel - door bevruchting ontstaat

Nadere informatie

zwanger worden en zijn

zwanger worden en zijn zwanger worden en zijn 2 Inhoud Inleiding 4 1 Het begin: de bevruchting 4 1.1 De eierstokken (ovaria) 4 1.2 De eisprong en de eicel 4 1.3 Het slijm van de baarmoederhals 5 1.4 De eileider 5 1.5 De bevruchting

Nadere informatie

Oefen Repetitie KGT thema Voortplanting

Oefen Repetitie KGT thema Voortplanting Oefen Repetitie KGT thema Voortplanting Als er geen punten bij een vraag staan, dan is die vraag 1 punt waard. Onderdeel A: waar of niet waar? 1. De pil beschermt zowel tegen SOA s als tegen een zwangerschap

Nadere informatie

Geneesmiddelen bij zwangerschap en borstvoeding

Geneesmiddelen bij zwangerschap en borstvoeding Geneesmiddelen bij zwangerschap en borstvoeding Geneesmiddelen en zwangerschap Enige tientallen jaren geleden dacht men nog dat ongeboren kinderen in de baarmoeder goed beschermd waren tegen schadelijke

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 6 t/m 8

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 6 t/m 8 Samenvatting Biologie Hoofdstuk 6 t/m 8 Samenvatting door een scholier 3148 woorden 24 april 2007 8,4 7 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar H6 Voortplanting 6.1 Het begin is er Wanneer een eicel

Nadere informatie

Voortplanting en celdeling

Voortplanting en celdeling Voortplanting en celdeling Inleiding Kenmerkend voor de levende natuur is het streven om de soort in stand te houden. Voor de groene plant als groep komt daar nog bij het vastleggen en beschikbaar maken

Nadere informatie

Morning-afterpil. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg

Morning-afterpil. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg Morning-afterpil Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies Jouw gezondheid is onze zorg Inhoud De morning-afterpil 3 De menstruatiecyclus 8 Anticonceptie 12 Begrippenlijst 18 Morning-afterpil

Nadere informatie

Algemeen. Het hormoonstelsel. Soorten. Soorten. Hormoonklieren: hypofyse. Soorten 16-9-2014. Hebben invloed op:

Algemeen. Het hormoonstelsel. Soorten. Soorten. Hormoonklieren: hypofyse. Soorten 16-9-2014. Hebben invloed op: Het hormoonstelsel Lesstof Beauty Level Basics 2 Blz. 176-187 Algemeen Hebben invloed op: Lichamelijke en geestelijke processen Werken nauw samen met: Autonome zenuwstelsel Soorten 1. Hormonen/increten

Nadere informatie

Samenvattingen. Samenvatting Thema 4: Erfelijkheid. Basisstof 1. Basisstof 2. Erfelijke eigenschappen:

Samenvattingen. Samenvatting Thema 4: Erfelijkheid. Basisstof 1. Basisstof 2. Erfelijke eigenschappen: Samenvatting Thema 4: Erfelijkheid Basisstof 1 Erfelijke eigenschappen: - Genotype: o genen liggen op de chromosomen in kernen van alle cellen o wordt bepaald op moment van de bevruchting - Fenotype: o

Nadere informatie

Samenvatting Biologie voor Jou VMBO 3 Thema 3 Voortplanting

Samenvatting Biologie voor Jou VMBO 3 Thema 3 Voortplanting Samenvatting Biologie voor Jou VMBO 3 Thema 3 Voortplanting 3.1 Bevruchting = kernen van twee geslachtscellen smelten samen Mitose = gewone celdeling beide dochtercellen evenveel chromosomen als moedercel

Nadere informatie

4 VWO thema 3 Voortplanting EXAMENTRAINER OEFENVRAGEN

4 VWO thema 3 Voortplanting EXAMENTRAINER OEFENVRAGEN Examentrainer Vragen Eendagshaantjes In de pluimveehouderij worden in Nederland jaarlijks tientallen miljoenen eendagshaantjes gedood. Dit cijfer is te vinden in het rapport Alternatieven voor doding van

Nadere informatie

Jongen of meisje? Variaties in de ontwikkeling van het geslacht

Jongen of meisje? Variaties in de ontwikkeling van het geslacht Jongen of meisje? Variaties in de ontwikkeling van het geslacht Inleiding Bij de geboorte van een kind kan het geslacht onduidelijk zijn, waardoor de arts niet direct kan vaststellen of de baby een jongen

Nadere informatie

Bijlage VMBO-KB. biologie CSE KB. tijdvak 2. Bijlage met informatie. 700045-2-740b

Bijlage VMBO-KB. biologie CSE KB. tijdvak 2. Bijlage met informatie. 700045-2-740b Bijlage VMBO-KB 2007 tijdvak 2 biologie CSE KB Bijlage met informatie 700045-2-740b De kip en het ei Informatie 1 Uiterlijk kam oog snavel kinlellen Borst P tenen Een witte leghorn Al 7000 jaar geleden

Nadere informatie

De romp bestaat uit een borstholte en een buikholte, gescheiden door het middenrif.

De romp bestaat uit een borstholte en een buikholte, gescheiden door het middenrif. Samenvatting Thema 1: Organen en cellen Basisstof 1 Levenskenmerken (levensverschijnselen): - stofwisseling (ademhaling, voeding, uitscheiding) - groei - voortplanting - reageren op prikkels - ontwikkeling

Nadere informatie