LESVOORBEREIDING nr: 3

Transcriptie

1 KAREL DE GROTE HOGESCHOOL Professionele bachelor in het onderwijs: lager onderwijs Onderwijsgroep Welzijn, Onderwijs en gezondheid Campus Zuid, Brusselstraat Antwerpen T: 03/ M: W: LESVOORBEREIDING nr: 3 Naam: Lissa Van den Elsacker Stage: 1 Klasgroep: 2a School: GO! Basisschool Melgesdreef Melgesdreef Merksem Leerjaar: 2de Aantal lln.: 20 Datum: donderdag 1 maart 2018 Mentor: Heidi Sempels Uur: u Leergebied: Wereldoriëntatie Leerdomein : Lesonderwer Meet het weer! p: Natuur, Tijd, Ruimte Bedenkingen door de mentor (Mentor: enkel de conclusie v/d feedback noteren, de concrete feedback wordt vermeld in de lesvoorbereiding zelf.) / Beginsituatie (leerlingspecifieke gegevens - voorkennis van de klasgroep - organisatie) De meeste leerlingen kunnen de temperatuur aflezen van een thermometer. Voor sommigen is dit nog niet duidelijk. De leerlingen hebben nog niet eerder met een kompas en met de windstreken gewerkt. De leerlingen hebben reeds gehoord van het noorden, het oosten, het zuiden en het westen. De leerlingen hebben nog niet eerder metingen gedaan met zelfgemaakte meetinstrumenten. Sommige leerlingen kunnen kloklezen. Anderen vinden dit nog moeilijk. Situering in het leerplan en de leergebiedoverschrijdende eindtermen (Geef de juiste leerplandoelen weer. Per dag situeer je minstens 1 les in de leergebiedoverschrijdende eindtermen.) WO: Natuur ET WT 1.11 De temperatuur op de thermometer aflezen (positieve temperaturen en O C) ET WT 1.11 Met behulp van meetinstrumenten de windrichting bepalen (hoofdwindstreken) ET WT 1.11 De regenneerslag vaststellen met behulp van een (zelfgemaakte) pluviometer. WO: Tijd OD MM 3.1 ET MM 3.1 Op een correcte wijze begrippen hanteren die verwijzen naar tijdsindeling in het actief taalgebruik ET MM 3.4 De analoge klok lezen en interpreteren tot op de minuut nauwkeurig. 1

2 WO: Ruimte ET MM 4.1 Ruimtebegrippen (windrichting) gebruiken om relaties te duiden tussen elementen in de werkelijke ruimte (Bv. In welke richting wijst de windwijzer? Waait de wind dan richting het noorden, het oosten?) OD MM 4.3 De hoofdrichtingen van de windstreken benoemen. Kerndoel (Streef naar maximum 4 kerndoelen die je op het einde van de les wil bereiken. Nummer de kerndoelen.) (Evalueer na de les of de leerlingen de kerndoelen al dan niet bereikt hebben door de kerndoelen te markeren.) De leerlingen kunnen de temperatuur aflezen van een thermometer (positieve temperaturen en O C). De leerlingen kunnen de windstreken benoemen en kunnen aflezen van de windvaan in welke richting de wind waait. De leerlingen kunnen de windkracht en de neerslag bepalen a.d.h.v. de zelfgemaakte anemometer en pluviometer. De leerlingen kunnen d.m.v. de klok te lezen, bepalen hoe lang het weerstation buitenstaat en bepalen wat er in die tijd gebeurd is. Pijlers van de krachtige leeromgeving (Kruis aan welke pijlers van de krachtige leeromgeving expliciet verwerkt zitten in je les. Integreer minimum 3 zinvolle pijlers.) V PIJLERS V/D KRACHTIGE LEEROMGEVING N Positief en motiverend klasklimaat: de leerlingen worden voldoende gemotiveerd bij de start en tijdens de les. Werkelijkheidsnabij en wereld georiënteerd: de inhoud wordt gekaderd binnen of gelinkt aan herkenbare situaties en/of ervaringen. Leerlingenactiviteit: de leerlingen worden actief bij de les betrokken. Leerlingeninitiatief: er is ruimte voor inbreng van de leerlingen. Herhaling en geleidelijkheid: er wordt aangesloten bij de voorkennis v/d leerlingen + de leerinhoud wordt inzichtelijk en geleidelijk aangebracht. Differentiatie en individualisering: de leerlingen worden op hun eigen niveau uitgedaagd en/of begeleid. Waarden-vol en betekenisvol vanuit het lesonderwerp of opbouw van de les, is er aandacht voor waarden en normen. SAMEN LEREN EXPRESSIE. INTEGRATIE Bronnen (Notering volgens de APA-normen: handboeken, naslagwerken, www, documentatie v/d stageschool of hogeschool, ) Leerplan GO!. (2010). Leerplan gewoon kleuter- en lager onderwijs. Leergebied Wereldoriëntatie. Opgeroepen op 20/02/2018, van Bijlagen (Geef kort aan welke bijlagen bij deze lesvoorbereiding horen.) Geen bijlagen. 2

3 Bordschema (Zo ziet je bordplan eruit op het einde van de les. Bij gebruik van het digibord: voeg alle slides toe, dus niet enkel het bordboek.) De uitgebreide weerkalender hangt aan het bord na analyse van het weerstation. Het grote papier met de namen van de groepen (quiz) hangt ook aan bord. 3

4 FASE 1: Inleiding: Wat is het voor weer? Concrete lesdoelen: De leerlingen kunnen het weerlied meezingen. De leerlingen kunnen terugblikken op de vorige les i.v.m. het weer. De leerlingen kunnen d.m.v. de klok te lezen, bepalen hoe lang het weerstation buitenstaat en bepalen wat er in die tijd gebeurd is. Werkvorm(en): Lied + gesprek. Materiaal: Gitaar. Groeperingsvorm(en): Klassikaal. Leerinhoud (Je noteert zeer gedetailleerd en eenduidig de leerstof die per lesfase aan bod komt.) De leerlingen leren het weerlied meezingen. De leerlingen leren terugblikken op de vorige les i.v.m. het weer. De leerlingen leren d.m.v. de klok te lezen, bepalen hoe lang het weerstation buitenstaat en bepalen wat er in die tijd gebeurd is. Timing Onderwijsleeractiviteiten (Je noteert alles wat je tijdens de les zal zeggen, vragen, (voor)doen,, alsook alles wat de leerlingen zullen doen, antwoorden,.) 10 Ik: Deze les zullen we eens goed gaan bekijken en bestuderen wat we de vorige 2 lessen rond het weer en het klimaat gedaan hebben! Ik speel het weerliedje op mijn gitaar. Ik: Hoe zouden we het weer te weten kunnen komen? We kunnen naar buiten kijken zoals we de vorige lessen deden, dat is zeker! Wat hebben dinsdag gemaakt? De leerlingen reageren. Ik: onze weerverhaaltjes kwamen tot leven waardoor we in de klas allemaal weerelementen tevoorschijn toverden. Ook kwam er een thermometer tevoorschijn in de verhaaltjes Wat ontdekten we dinsdag? Wat kunnen we nog meer meten i.v.m. het weer? Ik: We hebben dinsdag inderdaad een weerstation gemaakt! Wat kunnen we ook al weer allemaal meten met dat weerstation? De leerlingen reageren. De windkracht, de windrichting, de temperatuur en de neerslag! Ik: Om hoe laat hebben we het weerstation buitengezet vandaag? We hebben toen goed op de klok gekeken. Hoe laat is het nu? De leerlingen reageren. Om uur hebben we het buitengezet. Nu is het uur. Dat is 1,5 uur later. Ik: Zou er in 1,5 uur iets veranderd zijn aan het weerstation? Voor welk(e) meetinstrument(en) speelt het een rol dat er een bepaalde tijd zit tussen het buitenzetten van het weerstation en tussen het onderzoeken van het weerstation? Waarom denk je? Ik: Kom, we doen onze jas aan en we gaan snel kijken! Ik ga met de leerlingen naar buiten om het weerstation te analyseren. 4

5 FASE 2: Kern: Meet het weer en doe de weerquiz! Concrete lesdoelen: De leerlingen kunnen de temperatuur aflezen van een thermometer (positieve temperaturen en O C). De leerlingen kunnen de windstreken benoemen en kunnen aflezen van de windvaan in welke richting de wind waait. De leerlingen kunnen de windkracht en de neerslag bepalen a.d.h.v. de zelfgemaakte anemometer en pluviometer. Werkvorm(en): Analyse van ons eigen weerstation + quiz. Materiaal: Het weerstation met pluviometer, anemometer, thermometer en windvaan, een kompas, een whiteboard (5x), 5 stiften om op mee op het whiteboard te kunnen schrijven, een heel groot papier, een stempel van een zon. Groeperingsvorm(en): Klassikaal en in groepjes van 4 leerlingen. Leerinhoud (Je noteert zeer gedetailleerd en eenduidig de leerstof die per lesfase aan bod komt.) De leerlingen leren de waarnemingen van het weerstation te bespreken. De leerlingen leren de verschillende onderdelen van het weerstation bespreken en overleggen hoe het juist werkt. De leerlingen leren de temperatuur aflezen van een thermometer (positieve temperaturen en O C). De leerlingen leren de windstreken benoemen en kunnen a.d.h.v. een kompas aflezen van de windvaan in welke richting de wind waait. De leerlingen leren de windkracht en de neerslag bepalen a.d.h.v. de zelfgemaakte anemometer en pluviometer. Timing Onderwijsleeractiviteiten (Je noteert alles wat je tijdens de les zal zeggen, vragen, (voor)doen,, alsook alles wat de leerlingen zullen doen, antwoorden,.) 60 Analyse weerstation (20 ) De leerlingen doen hun jas aan en gaan in een kring rond het weerstation staan dat 1,5 uur geleden buitengezet werd. We overleggen wat we waarnemen. De temperatuur Hoe heet het meetinstrument nu weer waarmee we de temperatuur meten? Doordat de thermometer onder een dakje hangt, hangt hij in de schaduw. Is het de bedoeling dat de temperatuur gemeten wordt in de zon of in de schaduw? Wie kijkt eens hoeveel graden het buiten is? De leerlingen proberen de temperatuur in kleine groepjes af te lezen. Hoeveel graden was het in de klas? Hoeveel graden is het buiten? De windkracht Hoe heet het meetinstrument nu weer waarmee we de windkracht meten? Weten jullie nog waarom we bekertjes gebruikten om de anemometer in elkaar te steken? Waarom stonden die bekertjes niet met de opening naar binnen? Hoe komt het dat we de windkracht kunnen waarnemen a.d.h.v. de anemometer? Wat betekent dat, de windkracht? De anemometer zal aangeven of de wind niet, zacht of hard waait. Als het bordje zacht ronddraait, is het niet veel wind. Draait het snel, dan scheppen de bekers veel wind en waait het best hard. Kunnen we dit fatsoenlijk waarnemen als we allemaal in een kleine kring rond het weerstation staan? Waarom niet? De leerlingen reageren. We moeten de wind de kans geven om tot bij de anemometer te komen. We maken wat plaats door niet te dicht bij elkaar te staan en niet te dicht bij het weerstation. Wat zien we nu? Waait de wind hard, zacht of waait er geen wind? 5

6 De windrichting Hoe heet het meetinstrument nu weer waarmee we de windrichting kunnen vaststellen? Ik neem het kompas erbij en geef het door aan al de leerlingen. De wind kan waaien in 4 verschillende richtingen. Hij kan waaien naar het noorden, naar het oosten, naar het zuiden en naar het westen. Zien jullie de eerste letter telkens op het kompas staan? Wie wijst voor mij eens naar het noorden? Klopt het? Kijk eens op het kompas. Goed! Laat ons nu ook eens wijzen naar het oosten, naar het zuiden en naar het westen! Een leerling kijkt telkens goed op het kompas of we effectief in de juiste richting wijzen. Kijk eens naar de windvaan. Wat ligt er in het potje? De leerlingen reageren. Op het schijfje staan dezelfde letters! Wat moeten we nu doen met die pot zodat we kunnen weten in welke richting de wind waait? De letters in de juiste richting plaatsen! Goed zo. We draaien de pot zodat die letters in precies in dezelfde richting staan als de letters op het kompas. Zo, wat zien we nu? Naar waar waait de wind? Kunnen we dit fatsoenlijk waarnemen als we allemaal in een kleine kring rond het weerstation staan? Nee, we moeten hier ook de wind de kans geven om tot bij de windvaan te komen. We maken wat plaats door niet te dicht bij elkaar te staan en niet te dicht bij het weerstation. Naar waar wijst de pijl nu? In welke richting waait de wind dan? De neerslag Hoe heet het meetinstrument nu weer waarmee we de neerslag meten? Wat valt er te zien aan deze pluviometer? Wat hebben we er ook al weer opgeschreven? Wat betekent dat? De leerlingen reageren. Liter kennen we, maar milliliter is nog vele minder dan een liter. Er moeten 20 druppels in de pluviometer vallen en dan pas zit er 1 milliliter in. Er moeten dus zeker nog vele meer druppels vallen om aan het streepje van 50 ml te geraken! Zouden er in dit kleine flesje al gauw veel regendruppels opgevangen worden? Waarom niet? Door het kleine oppervlak duurt het heel lang voor er zoveel druppels opgevangen worden. We gaan weer naar binnen en we hangen nu de uitgebreide weerkalender op bord. Deze kunnen we volledig invullen na de analyse van ons weerstation waarbij we niet alleen de temperatuur, maar ook de windkracht, de windrichting en de neerslag konden bepalen. Het weerstation blijft op school zodat de leerlingen de volgende keer het weer nog eens kunnen meten. Blijkbaar gaat het vrijdag 2/03 regenen. Het zou fijn zijn moesten we de pluviometer ook eens gevuld kunnen bekijken. Invullen van de waarnemingen (10 ) In het bundeltje zijn er nog 2 pagina s leeg. De pagina s over onze bevindingen i.v.m. de proefjes en het weerstation zijn al volledig ingevuld. Dit gebeurde reeds tijdens het ontdekken van de weerproefjes en het maken van het weerstation. Het deel van de thermometer, het deel Lekker warm of lekker fris? en het deel Wat voor weer is het? hebben we tijdens de vorige les nog niet ingevuld. Dat komt omdat er geen proefjes waren omtrent deze vragen. Wel zijn er in de klas visueel antwoorden te vinden op de vragen die nog ingevuld moeten worden (de thematafel, de weerkalender ), dus de antwoorden kunnen weer volledig vanuit de leerlingen komen. Impulsen - We zijn al zo vaak buiten gaan kijken om te weten te komen hoe koud of hoe warm het is. Weten jullie ook hoeveel graden de temperatuur meet op de eerste thermometer? Kijk goed naar het getal tot waar het kwik komt. - Deze thermometer meet 20 graden! Kunnen jullie het kwik correct tekenen? - Wat dragen we als het koud is buiten? Kijk naar de thematafel! - Wat dragen we als het warm is buiten? Kijk naar de thematafel! - Wat voor weer is het op deze weerkalender? Kunnen jullie het weer benoemen? Ik geloof van wel, want dat deden jullie deze week ook al een aantal keer! 6

7 Doe de weerquiz (25 ) De leerlingen zitten in groepjes van 4. Ieder groepje heeft een stift en een whiteboard. Ik: Wie heeft er de afgelopen 3 lessen rond het weer en het klimaat super goed opgelet? Er volgt een moeilijke quiz over onze weerlessen! Laat je hersenen maar werken, maar vooral: werk samen en denk samen na over het correcte antwoord! Dit zijn enkele afspraken: - Je overlegt telkens met je groepsgenoten over het antwoord. Je vraagt hen dus wat zij denken en je vertelt wat jij denkt! - Je roept niet te luid, want anders kunnen de andere groepen je horen. Overleg dus in stilte! - Je schrijft om de beurt het antwoord op zodat iedereen eens kan schrijven. - Je veegt na iedere vraag het antwoord weer weg als ik het goed gelezen heb. - Ieder groepje draait tegelijk het bordje om als ik ja zeg! Bedenk samen een leuke groepsnaam! Dan kunnen we starten. Ik schrijf de groepsnamen op een groot papier. Ik neem een stempel en ik zet na iedere vraag een stempel op het papier onder de namen van de groepen die de vraag juist beantwoordden. Zo kunnen de leerlingen de tussenstand zelf mee volgen. Ik lees de vraag telkens 2 keer en geef de leerlingen dan even de tijd om te overleggen en om het antwoord te noteren. - Het weer is in de war. Hoe noemen we dat? De opwarming van de? (Aarde). - Schijf een actie op waarmee je de opwarming van de aarde tegen kan gaan. (De fiets nemen). - Met welk instrument meten we de temperatuur? (Een thermometer). - Met welk instrument meten we de neerslag? (Een pluviometer). - Wat gebeurt er met ijs en sneeuw bij warmte? (Het smelt). - Wat doet water als het kookt? (Verdampen). - Wat doet water als het weer druppels worden omdat het afkoelt? (Condenseren). - Hoe noemen we de lichtflits die we soms aan de hemel zien? (De bliksem). - Wat zien we als het zonlicht met water in aanraking komt? (Een regenboog). - Bij een onweer horen we eerst de donder en pas nadien zien we de bliksem. Is dit juist of fout? (Fout). Wat weten jullie nog veel over onze weerlessen! Knap gedaan en goed overlegd! Een applausje voor alle deelnemers en een extra luid applausje voor de winnaars! Ik zorg even voor een kort bewegingstussendoortje (5 ). 7

8 FASE 3: Een terugblik op onze klimaatvriendelijke acties Concrete lesdoelen: De leerlingen kunnen terugblikken op de eerste les rond de opwarming van de aarde. De leerlingen kunnen vertellen welke concrete acties ze tot hiertoe hebben waargemaakt om de opwarming van het klimaat tegen te gaan. De leerlingen kunnen vertellen waarom deze acties belangrijk zijn en waarom ze deze in de toekomst best blijven toepassen. Werkvorm(en): Klasgesprek en ballonnenspel. Materiaal: De blaadjes die we maandag mee naar huis namen. Hierop schreven we enkele acties die we zouden kunnen waarmaken om de opwarming van de aarde tegen te gaan. De leerlingen schreven samen met hun ouders thuis op wat ze concreet gedaan hebben om te helpen. Ballonnen, een speld, muziek en pluimen zijn ook aanwezig. Groeperingsvorm(en): Klassikaal. Leerinhoud (Je noteert zeer gedetailleerd en eenduidig de leerstof die per lesfase aan bod komt.) De leerlingen leren terugblikken op de eerste les rond de opwarming van de aarde. De leerlingen leren vertellen welke concrete acties ze tot hiertoe hebben waargemaakt om de opwarming van het klimaat tegen te gaan. De leerlingen leren vertellen waarom deze acties belangrijk zijn en waarom ze deze in de toekomst best blijven toepassen. Timing Onderwijsleeractiviteiten (Je noteert alles wat je tijdens de les zal zeggen, vragen, (voor)doen,, alsook alles wat de leerlingen zullen doen, antwoorden,.) 30 Tijdens het slot zullen we terugblikken op de acties die we maandag opstelden om de opwarming van de aarde tegen te gaan. We werken met 5 ballonnen: een rode, een blauwe, een groene, een gele en een witte. Voorbereiding van het spel (10 ) Ik: Knip het onderste deel van jullie papier af en rol dit strookje op. Er moet een dun rolletje overblijven. Er zijn 4 leerlingen die dit rolletje in dezelfde ballon stoppen (3 leerlingen kan ook, dat hangt af van het aantal brieven dat terugkomt). De leerlingen die geen brief bijhebben, helpen de anderen met hun ballon. Wanneer alle rolletjes in de 5 ballonnen zitten, mogen enkele leerlingen die opblazen. Leg er een knoopje in en klaar is kees. We zetten onze stoelen in een kring en 5 leerlingen hebben een ballon vast. Terugblikken op onze acties (20 ) Ik: Zo, we horen meteen muziek en jullie gooien op een rustige manier de 5 ballonnen naar elkaar! Wanneer de muziek stopt, klinkt er trommelgeroffel, want ik zal vertellen welke ballon we zullen stukprikken. Nadat de ballon stuk geprikt wordt, volgt er een bespreking over de briefjes die eruit vlogen. Na de bespreking start de muziek weer en wordt er nadien een andere ballon stuk geprikt De bespreking: - Van wie zouden de briefjes zijn die uit deze ballon vlogen? - Wie herkent deze acties? Wie heeft dit thuis ook gedaan om de opwarming van de aarde tegen te gaan? 8

9 - Hebben jullie er met jullie ouders over gepraat? Hebben jullie met hen besproken wat je thuis kan doen? Hebben mama, papa, zus, broer een beetje meegeholpen? - Wat missen we nog een beetje? Welke belangrijke dingen die die we kunnen doen om de aarde te helpen, zijn niet terug te vinden in deze ballon? - Denken jullie nog aan totaal andere acties die we kunnen waarmaken? - Was het super moeilijk en vervelend om deze acties waar te maken? Best niet. Het waren slechts kleine aanpassingen. - Is het voldoende als enkel wij deze acties blijven volhouden? Neen, alle mensen moeten meehelpen. Aangezien het niet zo moeilijk is, kan iedereen best zijn steentje bijdragen. - Waarom is het belangrijk om deze acties te blijven volhouden? Jullie zijn super! Jullie zorgen mee voor een gezondere aarde en een minder verward klimaat! Jullie krijgen allemaal een pluim! LESAFSLUITER? DOELEN BEREIKT? INHOUDEN VASTGEZET? EVALUATIE? 9