LESVOORBEREIDING nr: 2

Transcriptie

1 KAREL DE GROTE HOGESCHOOL Professionele bachelor in het onderwijs: lager onderwijs Onderwijsgroep Welzijn, Onderwijs en gezondheid Campus Zuid, Brusselstraat Antwerpen T: 03/ M: W: LESVOORBEREIDING nr: 2 Naam: Lissa Van den Elsacker Stage: 1 Klasgroep: 2a School: GO! Basisschool Melgesdreef Melgesdreef Merksem Leerjaar: 2de Aantal lln.: 20 Datum: dinsdag 27 februari 2018 Mentor: Heidi Sempels Uur: u Leergebied: Wereldoriëntatie Leerdomein : Lesonderwer Maak het weer! p: Techniek, Natuur. Bedenkingen door de mentor (Mentor: enkel de conclusie v/d feedback noteren, de concrete feedback wordt vermeld in de lesvoorbereiding zelf.) / Beginsituatie (leerlingspecifieke gegevens - voorkennis van de klasgroep - organisatie) De leerlingen lazen eerder de temperatuur af van een thermometer. Sommige leerlingen weten dat ijs smelt bij warmte, dat water bevriest bij koude en dat het verdampt bij hitte. De leerlingen hebben eerder de functie van bepaalde technische systemen onderzocht in de klas. De leerlingen hebben in de klas nog niet eerder onderzocht waarom een zelf gerealiseerd technisch systeem niet functioneert. De leerlingen kregen reeds eerder de opdracht om een stappenplan te volgen. De leerlingen kregen reeds eerder de opdracht om tijdens groepswerken goed samen te werken. Situering in het leerplan en de leergebiedoverschrijdende eindtermen (Geef de juiste leerplandoelen weer. Per dag situeer je minstens 1 les in de leergebiedoverschrijdende eindtermen.) WO: Natuur ET WT 1.11 De temperatuur op de thermometer aflezen (positieve temperaturen en O C) ET WT 1.14 Enkele natuurlijke verschijnselen beschrijven: ijs smelt, water bevriest ET WT 1.15 Enkele natuurlijke verschijnselen m.b.t. temperatuur beschrijven: smelten, verdampen en condenseren. WO: Techniek ET WT 2.2 Van technische systemen de specifieke functie van verschillende onderdelen onderzoeken en verwoorden. Waarvoor dienen die onderdelen? 1

2 ET WT 2.3 Onderzoeken waarom een zelf gerealiseerd technisch systeem niet functioneert of niet voldoet. Waarom werkt het niet of voldoet het niet? Ligt het aan de vooropgestelde criteria, het ontwerp of het realiseren? Na evaluatie of tussentijds evalueren, op het einde van het technisch proces, het ontwerp aanpassen ET WT 2.13 ET WT 2.15 ET MM 5.1 Correct gebruiken van het technisch systeem al dan niet a.d.h.v. een stappenplan. Bv. Ik hanteer de hamer correct. Algemeen deelleerplan Sociale vaardigheden De leerlingen kunnen samenwerken met anderen, zonder onderscheid van sociale achtergrond, geslacht of etnische origine. Dit houdt in: - Een taakverdeling afspreken met het oog op een vlotte groepswerking bij een taak. - Afspraken die binnen de groep werden gemaakt, naleven. - Bijdragen tot een geslaagd groepsproces. - Onderling overleggen naar aanleiding van een groepsopdracht. - Andere leerlingen helpen eenvoudige problemen op te lossen. Kerndoel (Streef naar maximum 4 kerndoelen die je op het einde van de les wil bereiken. Nummer de kerndoelen.) (Evalueer na de les of de leerlingen de kerndoelen al dan niet bereikt hebben door de kerndoelen te markeren.) De leerlingen kunnen de temperatuur aflezen van een thermometer en kunnen vertellen wat er met water en ijs kan gebeuren bij bepaalde temperaturen (bevriezen, verdampen, condenseren en smelten). De leerlingen kunnen m.b.v. een stappenplan een technisch proces realiseren en tijdens (en na) de productie op de kwaliteit ervan reflecteren om het eventueel nog aan te passen. De leerlingen kunnen lezen, begrijpen en overleggen waarvoor de verschillende elementen van hun zelfgemaakte meetinstrumenten dienen. De leerlingen kunnen (met wat hulp van een begeleider) enkele groepstaken verdelen en op die manier samenwerken zodat ze samen het doel van de groepsopdracht bereiken. Pijlers van de krachtige leeromgeving (Kruis aan welke pijlers van de krachtige leeromgeving expliciet verwerkt zitten in je les. Integreer minimum 3 zinvolle pijlers.) V PIJLERS V/D KRACHTIGE LEEROMGEVING N Positief en motiverend klasklimaat: de leerlingen worden voldoende gemotiveerd bij de start en tijdens de les. Werkelijkheidsnabij en wereld georiënteerd: de inhoud wordt gekaderd binnen of gelinkt aan herkenbare situaties en/of ervaringen. Leerlingenactiviteit: de leerlingen worden actief bij de les betrokken. Leerlingeninitiatief: er is ruimte voor inbreng van de leerlingen. Herhaling en geleidelijkheid: er wordt aangesloten bij de voorkennis v/d leerlingen + de leerinhoud wordt inzichtelijk en geleidelijk aangebracht. Differentiatie en individualisering: de leerlingen worden op hun eigen niveau uitgedaagd en/of begeleid. Waarden-vol en betekenisvol vanuit het lesonderwerp of opbouw van de les, is er aandacht voor waarden en normen. SAMEN LEREN EXPRESSIE. INTEGRATIE 2

3 Bronnen (Notering volgens de APA-normen: handboeken, naslagwerken, www, documentatie v/d stageschool of hogeschool, ) Leerplannen GO!. (2010). Leerplan gewoon kleuter- en lager onderwijs. Leergebied Wereldoriëntatie. Opgeroepen op 14/02/2018, van GO!. (1998). Algemeen deelleerplan voor het lager onderwijs. Opgeroepen op 14/02/2018, van Proefjes Berger, U. (2004). Licht. Spannende proefjes met licht en kleur. Averbode: Averbode. Berger, U. (2004). Weer. Spannende proefjes over het weer. Averbode: Averbode. Desodt, S. (2008). Hoe komt dat toch? 150 proefjes voor thuis en in de klas. Brugge: Die Keure. Weerstation De Meyere, J. (2013). P-reviews hellingen. Opgeroepen op 14/02/2018, van YouTube: Leoxiii. Katholiek Nederlandstalig Basisonderwijs. (2016). Een eigen weerstation. Opgeroepen op 14/02/2018, van Leoxiii: Boys Life. (2011). MEASURE WIND SPEED. Opgeroepen op 14/02/2018, van Boys Life: Natuurmonumenten. (2018). Maak zelf een windwijzer. Opgeroepen op 14/02/2018, van Natuurmonumenten: buiten%20dagen.pdf. NEMO. Ontdek thuis de wereld om je heen. (2018). Maak je eigen regenmeter. Opgeroepen op 14/02/2018, van NEMO: Extra informatie Kersbergen, C. & Haarhuis, A. (2013). Natuuronderwijs inzichtelijk. Bussum: Coutinho. Bijlagen (Geef kort aan welke bijlagen bij deze lesvoorbereiding horen.) Bijlage 1: Stappenplannen voor de weerproefjes en voor het weerstation. Bijlage 2: Invulbundel. Bijlage 3: Zelfevaluatieformulier voor de leerlingen. 3

4 Bordschema (Zo ziet je bordplan eruit op het einde van de les. Bij gebruik van het digibord: voeg alle slides toe, dus niet enkel het bordboek.) De weerkalender hangt ingevuld aan het bord. De strips hangen boven de thematafel. 4

5 FASE 1: Wat voor weer zou het zijn? Concrete lesdoelen: De leerlingen kunnen de temperatuur aflezen van een thermometer. Werkvorm(en): De thermometer aflezen. Materiaal: Weerkalender, thermometer, gitaar. Groeperingsvorm(en): Klassikaal. Leerinhoud (Je noteert zeer gedetailleerd en eenduidig de leerstof die per lesfase aan bod komt.) De leerlingen leren de temperatuur van een thermometer af te lezen en drukken deze uit in graden Celsius. De leerlingen leren terugblikken op de vorige les en begrijpen de link tussen beide lessen (hun verhaaltjes en het warrige weer proefjes, de temperatuur aflezen en hun verhaaltjes weerstation). De leerlingen leren dat ze met proefjes bepaalde weerselementen in het klein kunnen nabootsen. De leerlingen leren dat ze met bepaalde zelfgemaakte weerselementen het weer uitgebreider kunnen meten dan alleen met een thermometer. Timing Onderwijsleeractiviteiten (Je noteert alles wat je tijdens de les zal zeggen, vragen, (voor)doen,, alsook alles wat de leerlingen zullen doen, antwoorden,.) 10 Ik zing en speel het weerliedje op de gitaar. Ik: Wat voor weer is het? Wie kijkt er eens buiten? Is er bewolking, is het zonnig, is er wind? Wie vindt het warm en wie vindt het net koud buiten? Een leerling vult de weerkalender in. De thermometer ligt buiten. Ik: Ga snel naar buiten en houd de thermometer voor het raam. Leg hem weer neer als ik mijn duim opsteek. Terwijl dat de leerling de thermometer voor het raam houdt, laat ik enkele leerlingen de temperatuur aflezen. Hoeveel graden Celsius is het? We vullen dit in op de weerkalender. We blikken terug op de eerste les. Ik: Wat weten jullie nog over onze eerste les over het weer? Wat hebben we gedaan? De leerlingen reageren: Gepraat over het warrige weer en weerverhaaltjes gemaakt! Ik: Juist! Hopelijk weten jullie nog wat over het warrige weer. Is het altijd zo n weer als in onze verhaaltjes? Neen, want het klimaat verandert! Dat is niet altijd goed voor de mensen, de dieren Maar het is wel interessant om eens te onderzoeken wat het weer allemaal doet! Of niet soms? Ik: Wie kan er vertellen wat voor weer het was in jullie zelfgemaakte verhaaltjes? Leerlingen: De zon scheen, het regende, er kwam een regenboog, het donderde en bliksemde en er lag ijs doordat het vroor! Ik: Goed! Wat zagen we in elk verhaaltje terugkomen en waarom? Leerlingen: Een thermometer om de temperatuur te kunnen meten! Ik: Zouden we ook op een andere manier het weer kunnen meten? Wat als er regen valt en wat als de wind waait? Kunnen we al die zaken niet meten dan? De leerlingen reageren. Ik: Vandaag komen onze verhaaltjes echt tot leven! We zullen vandaag het weer van onze verhaaltjes zelf maken. Ook zullen we ervoor kunnen zorgen dat we net zoals in de verhaaltjes het weer kunnen meten, maar dan vele uitgebreider Daarom zullen we enkele weerproefjes doen en zullen we een echt weerstation maken Houd jullie maar vast! Je moet goed onthouden dat jullie flink moeten samenwerken en moeten doen wat jullie zullen lezen! 5

6 FASE 2: Onze weerverhaaltjes komen tot leven! Concrete lesdoelen: De leerlingen kunnen vertellen wat er met water en ijs kan gebeuren bij bepaalde temperaturen (bevriezen, verdampen, condenseren en smelten). De leerlingen kunnen m.b.v. een stappenplan een technisch proces realiseren en tijdens (en na) de productie op de kwaliteit ervan reflecteren om het eventueel nog aan te passen. De leerlingen kunnen lezen, begrijpen en overleggen waarvoor de verschillende elementen van hun zelfgemaakte meetinstrumenten dienen. De leerlingen kunnen (met wat hulp van een begeleider) enkele groepstaken verdelen en op die manier samenwerken zodat ze samen het doel van de groepsopdracht bereiken. Werkvorm(en): Weerproefjes (onderzoeken) + weerstation bouwen + reflectie op het eigen werk. Materiaal: De stappenplannen + alle materialen die nodig zijn om de proefjes en het weerstation te doen slagen. De materialen worden onderdeel per onderdeel opgesomd hieronder. Groeperingsvorm(en): In groepjes van 5 leerlingen + 1 begeleider per groep. Leerinhoud (Je noteert zeer gedetailleerd en eenduidig de leerstof die per lesfase aan bod komt.) De leerlingen leren dat zij de weerselementen uit hun strips tijdens de proefjes kunnen nabootsen in het klein. De leerlingen leren wat er met water en ijs kan gebeuren bij bepaalde temperaturen (bevriezen, verdampen, condenseren en smelten). De leerlingen leren begrijpen en overleggen hoe het komt dat bepaalde proefjes al dan niet werken. De leerlingen leren dat er i.v.m. het weer meer te meten valt dan de temperatuur. De leerlingen leren begrijpen en vertellen waarvoor hun zelfgemaakte meetinstrument dient, wat i.v.m. het weer je ermee kan meten en hoe het meetinstrument heet. De leerlingen leren m.b.v. een stappenplan een technisch proces realiseren en tijdens (en na) de productie op de kwaliteit ervan reflecteren om het eventueel nog aan te passen. De leerlingen leren lezen, begrijpen en overleggen waarvoor de verschillende elementen van hun zelfgemaakte meetinstrumenten dienen. De leerlingen leren (met wat hulp van een begeleider) enkele groepstaken verdelen en op die manier samenwerken zodat ze samen het doel van de groepsopdracht bereiken. Timing Onderwijsleeractiviteiten (Je noteert alles wat je tijdens de les zal zeggen, vragen, (voor)doen,, alsook alles wat de leerlingen zullen doen, antwoorden,.) 75 Tijdens deze fase zullen de leerlingen het weer dat voorkwam in hun verhaaltjes zelf doen ontstaan! Ook kwam de temperatuur voor in hun verhaaltjes, maar is dat het enige element van het weer dat we kunnen meten? De leerlingen doen proefjes zodat enkele weerselementen ontstaan en ze maken een weerstation om het weer uitgebreid te kunnen meten. Ikzelf ben 1 van de 4 begeleiders in de klas. De leerlingen zitten in 4 groepjes van 5. Ieder groepje heeft 1 begeleider die hen helpt de stappen van het stappenplan te doorlopen en bij het reflecteren en het noteren van de bevindingen in de bundel. Organisatie proefjes: De leerlingen schuiven door nadat ze een proefje gedaan hebben. De begeleider blijft aan dezelfde tafel en ontvangt ongeveer na 10 minuten telkens 5 andere leerlingen. Organisatie weerstation: De leerlingen blijven allemaal (per groep) zitten aan dezelfde tafel waar ze 1 onderdeel maken van het weerstation onder begeleiding van 1 volwassene. 6

7 De weerproefjes (45 ) Proefje 1: De regen en het ijs Materiaal: Een klein gasvuur, een klein gasbusje, lucifers, aluminiumfolie, water, een maatbeker, een potje, een deksel, keukenhandschoenen, een bakje met ijsblokjes, stappenplan. Opdracht: De begeleider zet het vuur op en brengt het water aan de kook. De leerlingen zullen zien dat het water verdampt en dan het weer condenseert als we in het deksel kijken dat erboven gehouden wordt. Ook zullen de leerlingen zien dat het ijs (het bevroren water) smelt wanneer dit in contact komt met het hete water. gelezen en genoteerd hebben in de bundel? Begrijpen we de link met echte regen en ijs? Proefje 2: De bliksem Materiaal: Een vergiet, een ballon, een droog glas, een wollen trui, het stappenplan. Opdracht: Het vergiet zet men op het glas en de ballon wrijft men over de wollen trui zodat deze elektrisch geladen wordt. De ballon komt in het vergiet en wanneer men het handvat aanraakt, voelt men een kleine elektrische schok. Als men goed kijkt en als het donker genoeg is, ziet men zelfs een lichtflits. gelezen en genoteerd hebben in de bundel? Begrijpen we de link met echte bliksem? Proefje 3: De donder Materiaal: Een ballon, een beetje bloem, een trechter, een speld, een keukenshort, het stappenplan. Opdracht: Men doet bloem in de ballon en blaast hem op. vervolgens wordt hij weer stuk geprikt en zal men door goede observatie vaststellen dat men eerst de bloem ziet vliegen en dat men dan pas de knal hoort. gelezen en genoteerd hebben in de bundel? Begrijpen we de link met echt onweer? Proefje 4: De regenboog Materiaal: Een vlakke schaal, een spiegel, een maatbeker, water, een wit papier, een zaklamp, het stappenplan. Opdracht: Men giet water in de schaal en men zet de spiegel hier schuin in. Men richt de schaal naar het zonlicht of eventueel naar het licht van de zaklamp indien de zon niet schijnt. Het licht valt op de spiegel. Men houdt een wit papier voor de schaal. Vervolgens zoekt men naar de juiste positie van de schaal, de spiegel en het blaadje. Zo zal er na een poos een regenboog verschijnen op het witte papier. gelezen en genoteerd hebben in de bundel? Begrijpen we de link met een echte regenboog? Impulsen - Hoe gaan jullie afspreken wie wat mag doen tijdens het proefje? Jullie mogen dat samen afspreken, zolang iedereen maar een beetje kan helpen! - Heb je het idee dat het proefje niet helemaal werkt? Waar zou het misgelopen zijn? Wat kan je opnieuw proberen zodat het deze keer wel zal lukken? - Vergeet je niet in te vullen wat je gezien, gemerkt en ervaren hebt tijdens het proefje! Overleg dit samen en vraag je begeleider om na te kijken of het klopt. 7

8 Extra informatie Er is telkens genoeg materiaal aanwezig zodat (al dan niet mislukte) proefjes gemakkelijk opnieuw gedaan kunnen worden (bv. meerdere ballonnen, veel bloem )! Ook wanneer er tijd over is, kan het voor de leerlingen fijn zijn om de rollen eens om te wisselen (bv. nu doe ik bloem in de ballon en prik jij hem stuk ). Telkens zullen de groepjes doorschuiven na 10 minuten. Iedere leerling neemt zijn bundel telkens mee naar het volgende proefje. Het invullen van de bundel wordt zo weinig mogelijk gestuurd aangezien het de ervaringen van de proefjes zijn die de leerlingen neerschrijven. De begeleider helpt bij problemen of woorden die niet gevonden worden. Er blijven nog 5 à 10 minuten over voor de klassikale bespreking. Klassikale bespreking De begeleiders krijgen een correctiesleutel van de invulbundel zodat de leerlingen hun ervaringen op de juiste manier noteren. De bundel klassikaal corrigeren hoeft dus niet. Wel worden de ervaringen gedeeld: Wie wil er iets vertellen over de proefjes? Wat heb je bijgeleerd? Wat wisten jullie al en wat nog niet?. Wauw, het weer van in onze verhaaltjes hebben jullie al allemaal nagemaakt! Weten jullie nog wat ik daarstraks vertelde over een weerstation? De temperatuur meten kunnen jullie al, dat kwam ook voor in onze verhaaltjes! Maar we kunnen i.v.m. het weer meer meten dan de temperatuur. Nu is het aan jullie om andere meetinstrumenten zelf te maken! Lees heel goed wat je moet doen en verdeel de taken! Het weerstation (30 ) Onderdeel 1: De houten kist Materiaal: 4 even lange houten balken, 2 houten platen (met een haakje en een houten blokje aan vast), een hamer en nagels, een thermometer, een koordje, het stappenplan. Opdracht: Men legt de plaat met het houten blokje op tafel en zet de 4 houten balken hierop. De plaat met het haakje wordt hier bovenop gelegd. Zo worden er nagels in de hoekjes geslagen met de hamer. Nadien wordt de constructie omgedraaid en doet men hetzelfde. Aan het haakje hangt men de thermometer aan een koordje. gelezen en genoteerd hebben in de bundel? Begrijpen we het nut van wat we gemaakt hebben? Begrijpen we waarvoor al de onderdelen moeten dienen? Begrijpen we wat er niet werkt en waarom dat niet werkt? Weten we hoe we dit kunnen aanpassen of opnieuw kunnen maken? Onderdeel 2: De pluviometer Materiaal: Een klein flesje, een maatbeker, water, een scherpe schaar, plakband, het stappenplan. Opdracht: Men knipt de fles in 2. Men vult de maatbeker met 50, dan met 100 en dan met 150 ml en er wordt telkens een streepje op de fles gezet tot waar het water komt en hoeveel ml er in zit. Men draait de stop van de fles en zet de bovenkant omgekeerd in de onderkant van de fes. Men kleeft dit vast. gelezen en genoteerd hebben in de bundel? Begrijpen we het nut van wat we gemaakt hebben? Begrijpen we waarvoor al de onderdelen moeten dienen? Begrijpen we wat er niet werkt en waarom dat niet werkt? Weten we hoe we dit kunnen aanpassen of opnieuw kunnen maken? Onderdeel 3: De windvaan Materiaal: Een bloempot, kleine steentjes, een grote lepel, een satéstokje, 2 rietjes, een getekende driehoek op plastiek, een kartonnen schijfje met een gaatje, een stift, een lat, een beetje plasticine, een schaar, een nietjesmachine, het stappenplan. 8

9 Opdracht: Men knipt de driehoek uit en knipt deze nog eens in 2 delen. Men knipt de bovenkant van een rietje eraf en geeft 2 knipjes in de uiteinden van dit rietje. Men stopt de 2 delen van de driehoek in deze gleufjes en men niet deze vast. Door het middelpunt van dit rietje steekt men een satéstokje. Men neemt een ander rietje en kleeft dit met plasticine in de bloempot. Men vult deze met steentjes. Men verdeelt de kartonnen schijf in 4 delen en men schrijft er N, O, Z en W op in de juiste volgorde. Men schuift deze schijf over het rietje dat boven de pot uitsteekt. Tot slot steekt men het satéstokje in dit rietje. gelezen en genoteerd hebben in de bundel? Begrijpen we het nut van wat we gemaakt hebben? Begrijpen we waarvoor al de onderdelen moeten dienen? Begrijpen we wat er niet werkt en waarom dat niet werkt? Weten we hoe we dit kunnen aanpassen of opnieuw kunnen maken? Onderdeel 4: De anemometer Materiaal: 4 plastieken bekers, 3 rietjes, wat plasticine, een plastieken bordje, wat plakband, een satéstokje, een bloempot, kleine steentjes, een grote lepel, een kartonnen schijfje met een gaatje, een schaar, een latje, een stift, het stappenplan. Opdracht: Men verdeelt de onderkant van het bord in 4 gelijke delen met de lat en de stift. Men kleeft de bekers hierop met de opening schuin naar buiten. Men prikt een gaatje door het middelpunt van het bord. Men knipt de bovenkant van 2 rietjes en steekt hier een satéstokje door. Dit stokje stopt men door het middelpunt van het bord met de bekers. Men maakt een kruis van de rietjes. Men kleeft een 3 de rietje met plasticine in de bloempot die men vult met steentjes. Het schijfje met het gaatje schuift men blanco over het rietje dat boven de bloempot uitsteekt. Het satéstokje met het bord op steekt men in het rietje. gelezen en genoteerd hebben in de bundel? Begrijpen we het nut van wat we gemaakt hebben? Begrijpen we waarvoor al de onderdelen moeten dienen? Begrijpen we wat er niet werkt en waarom dat niet werkt? Weten we hoe we dit kunnen aanpassen of opnieuw kunnen maken? Impulsen - Begrijpen jullie wat je gelezen hebt? Begrijp je wat je moet doen? - Hoe gaan jullie afspreken wie wat mag doen tijdens het maken van het meetinstrument? Jullie mogen dat samen afspreken, zolang iedereen maar een beetje kan helpen! - Wat voor een meetinstrument gaan jullie maken? Wat kan je daarmee meten, denk je? - Waarvoor dienen die onderdelen? Waarom zijn die onderdelen belangrijk in onze constructie? (Bv. Waarom gebruiken we bekertjes bij de anemometer? Wat zou dat voor nut hebben?) - Test het meetinstrument eens (kan enkel bij windvaan en anemometer). - Werkt het meetinstrument? - Denk samen eens na over hoe het komt dat het niet goed werkt? Wat zou er misgelopen zijn? - Hebben jullie het stappenplan goed doorlopen? - Wat werkt er juist niet goed? Kunnen we nog iets aanpassen zodat het wel werkt? Wat dan? - Vergeet niet in te vullen wat je gezien, gemerkt en ervaren hebt tijdens het proefje! Overleg dit samen en vraag je begeleider om na te kijken of het klopt. Extra informatie In ieder hoekje is er voldoende materiaal aanwezig om enkele keren opnieuw te kunnen beginnen na het reflecteren. Er zijn bv. meerdere flesjes, meerdere bekers, bordjes (pluviometer en anemometer) aanwezig. Wanneer de leerlingen bv. ontdekten tijdens de reflectie dat ze fout knipten of dat ze op een foute manier plakband plakten kunnen ze nieuw materiaal nemen zodat het nu correct kan gebeuren. Klassikale bespreking Deze volgt tijdens het slot. 9

10 FASE 3: Reflectie over de proefjes en het weerstation Concrete lesdoelen: De leerlingen kunnen toelichten waarvoor de verschillende elementen van hun zelfgemaakte meetinstrumenten dienen. De leerlingen kunnen toelichten wat er te meten valt met hun zelfgemaakt meetinstrument. De leerlingen kunnen voor zichzelf uitmaken wat deze les hen al dan niet bijgebracht heeft en kunnen dit beargumenteren op een correcte manier. Werkvorm(en): Klasgesprek + evaluatie invullen. Materiaal: Invulbundel, een kompas, 20 evaluatieformulieren, de onderdelen van het weerstation. Groeperingsvorm(en): Klassikaal en individueel. Leerinhoud (Je noteert zeer gedetailleerd en eenduidig de leerstof die per lesfase aan bod komt.) De leerlingen leren toelichten waarvoor de verschillende elementen van hun zelfgemaakte meetinstrumenten dienen. De leerlingen leren toelichten wat er te meten valt met hun zelfgemaakt meetinstrument. De leerlingen leren begrijpen en inzien wat er te meten valt met de andere gemaakte meetinstrumenten en begrijpen waarom ze bij deze met de hele klas een echt weerstation ontworpen hebben. De leerlingen leren voor zichzelf uitmaken wat deze les hen al dan niet bijgebracht heeft en kunnen dit beargumenteren op een correcte manier. Timing Onderwijsleeractiviteiten (Je noteert alles wat je tijdens de les zal zeggen, vragen, (voor)doen,, alsook alles wat de leerlingen zullen doen, antwoorden,.) 15 Bespreking van het weerstation (10 ) Ik: Jullie gaan aan elkaar uitleggen wat jullie gemaakt hebben! Zo komen jullie van elkaar te weten aan welk deel van het weerstation jullie allemaal gewerkt hebben. Deze zaken moeten jullie zeker vertellen: - Vertel hoe je meetinstrument heet en wat het meet. - Vertel waarvoor de onderdelen dienen en waarom juist die onderdelen gebruikt werden. Impulsen - Vertel waarvoor je meetinstrument dient. Wat meet het? - Vertel waarvoor de onderdelen dienen. - Wat doen de bekertjes precies? Waarom gebruiken we juist bekers? Waarom is de buitenkant van de bekers schuin naar buiten gericht? Vertel eens aan de klas. De bekers hebben een grote opening waardoor ze veel wind kunnen vangen. Deze openingen moeten natuurlijk naar de buitenkant gericht zijn, anders zal de wind hier niet in kunnen waaien. - Waarom zitten er steentjes in de pot? De pot moet zwaar genoeg zijn zodat die niet gaat waaien. - Wat zullen we nu kunnen zien als de wind stevig waait? Toon het eens. - Waarom hangen de rietjes onder het bordje? Deze rietjes bieden het bordje een beetje stevigheid. Zo blijft het recht hangen. - Waarom is de voorkant van de windwijzer driehoekig en bestaat de andere kant uit een groter vlak? Dit grote vlak vangt veel wind. Daarom draait deze weg van de wind! De richting waarnaar de 10

11 pijl wijst, is dus de richting waaruit de wind komt. In welke richting waait de wind dan? Deze waait in de tegenovergestelde richting van de pijl of in de richting van het grootste vlak! De leerlingen blazen naar de windvaan zodat ze dit kunnen aantonen. - Wat betekenen de letters N, O, Z en W? Wat hebben die met de windvaan te maken? Toon dat maar eens a.d.h.v. het kompas. De letters betekenen noorden, oosten, zuiden en westen. Het kompas toont ons waar welke windstreek ligt. De wind kan naar de verschillende windstreken waaien. Als we het potje op de juiste manier buiten zetten (met de N naar het noorden gericht, dit kunnen we nakijken a.d.h.v. het kompas) kunnen we de juiste windrichting ontdekken. Als de pijl van de windvaan bv. naar de Z wijst, weten we dat de wind richting het noorden waait. Want we ontdekten juist dat de pijl wijst in de richting vanwaar de wind komt. De richting waarnaar de wind waait, is dus de tegenovergestelde windrichting! Op het potje en op het kompas kunnen we zien wat telkens de tegenovergestelde windrichting is! - Waarom zetten we de bovenkant van de pluviometer ondersteboven in de onderkant van de fles? Als we dat niet zouden doen, zou de regen door een veel te kleine opening naar binnen moeten sijpelen. Door de bovenkant zo te plaatsen, wordt het een soort trechter en zoals we weten stroomt water gemakkelijk door een trechter. - Wat staat er op de pluviometer geschreven met zwarte stift? Waarom staat dat er? Er staat 50 ml, 100 ml en 150 ml. 1 milliliter is super weinig! Dat is bv. de tandpasta die je op je tandenborstel doet! Als de regen tot het eerste streepje zou komen, heeft het dus 50 ml geregend in dit kleine flesje. Als er 150 ml regen inzit, heeft het al heel flink geregend! - Waarvoor dient het gat in de houten kist? Waarom konden we het gat niet weglaten? Dat gat dient voor de fles. De fles moet hierin vaststaan, anders waait die weg. - Waarom zou de kist uit 2 verdiepen bestaan? De thermometer moet kunnen hangen en ook de fles moet tot in het onderste verdiep komen om vast te kunnen staan. - Welke moeilijkheden hebben jullie ontdekt tijdens het maken van jullie meetinstrument? Vertel dat maar eens aan de groep. - Vertel om de beurt zodat ieder groepslid iets vertelt over het meetinstrument. Ik: Dat hebben jullie allemaal knap gemaakt en goed verteld! Door alles wat jullie nu gehoord hebben, kunnen jullie zeker het deeltje i.v.m. het weerstation in de bundel invullen. We vullen het deeltje in de bundel i.v.m. het weerstation in. De leerlingen vertellen me zelf de antwoorden omdat ze normaal gezien reeds goed weten wat de ontbrekende woorden zullen zijn. Ik: Morgen en donderdag zullen we het weerstation eens buitenzetten! Dan kunnen we bekijken hoe goed we het weer ermee kunnen meten! Het laatste wat we moeten doen, is het weerstation helemaal klaarmaken. Wie komt alles even op zijn plaats zetten? De leerlingen zetten de pluviometer in het gat. De anemometer en windvaan staan op het bovenste verdiep. De thermometer hangt reeds onderaan aan een koordje. Ik: Knap gedaan allemaal! Wat ben ik benieuwd of het buiten goed zal werken! 11

12 Invullen zelfevaluatie (5 ) Ik: Ik wil graag weten of jullie het een leuke les vonden en of jullie wat hebben bijgeleerd! Jullie krijgen een blaadje en je mag heel eerlijk invullen wat je voelt en denkt! Ik begeleid de leerlingen doorheen de vragen en ik geef hen voorbeelden, want open vragen schriftelijk beantwoorden kan nog moeilijk zijn. Impulsen - Denk na over welk proefje je fijn en niet fijn vond. Schrijf dat maar op. - Denk eens terug aan de verschillende proefjes. Welk proefje lukte goed samen met je groepje? - Wat wist jij nog helemaal niet i.v.m. de proefjes? Heb je iets nieuws geleerd over die weerselementen? - Welk proefje lukte niet zo goed? Dat van de donder, dat van de bliksem, dat van de regenboog? - Wat wist je nog helemaal niet over het weerstation? Wist je nog iets niet over de wind of over de regen? Schrijf maar op wat je hebt bijgeleerd. - Vind je samenwerken fijn of net niet fijn? Kleur het juiste bolletje. LESAFSLUITER? DOELEN BEREIKT? INHOUDEN VASTGEZET? EVALUATIE? 12

13 Bijlage 1: Stappenplannen voor de weerproefjes en voor het weerstation. Zie extra document: Stappenplannen i.v.m. de proefjes en het weerstation. 13

14 Bijlage 2: Invulbundel. Zie extra documenten: Invulbundel Het weer Blanco Invulbundel Het weer Correctiesleutel 14

15 Bijlage 3: Zelfevaluatieformulier voor de leerlingen. De weerproefjes en het weerstation Zelfevaluatie: wat vond ik ervan? De weerproefjes Dit vond ik fijn:. Dit vond ik niet fijn:. Ik heb iets/niets bijgeleerd. Als je iets hebt bijgeleerd, wat dan?. Dit proefje lukte goed:. Dit proefje lukte minder goed:. Het weerstation Dit vond ik fijn:. Dit vond ik niet fijn:. Ik heb iets/niets bijgeleerd. Als je iets hebt bijgeleerd, wat dan?. Onze opdracht is goed/niet goed gelukt. Hoe komt dat?. De samenwerking o Ik heb goed samengewerkt. o Ik heb niet goed samengewerkt. o Samenwerken met klasgenoten vind ik fijn. o Samenwerken met klasgenoten vind ik niet fijn. Wil je hier nog iets over vertellen?. 15