LESVOORBEREIDING nr:

Transcriptie

1 Professionele Bachelor Lager Onderwijs Campus Noord 2 Oudesteenweg Antwerpen LESVOORBEREIDING nr: naam: Tinneke Princen doestage: 2 opleidingsgroep: F1 school: Libos leerjaar: 5 de -6 de datum: 25/04/2016 (uur) van: 13.00u tot: 15.40u mentor: Jutta De Wachter aantal lln: 9 lln in het 5 de leerjaar 16 lln in het 6 de leerjaar leergebied: Wereldoriëntatie leerdomein: lesonderwerp: Hoekenwerk. (150 minuten) in CO-TEACHING. hoek 1: een elektromagneet maken + vragen beantwoorden hoek 2: statische elektriciteit opwekken met ballonnen + vragen beantwoorden hoek 3: lamp doen branden met een stroomkring (= een elektrisch veld maken)+ vragen beantwoorden hoek 4: welke materialen zijn geleidend/isolerend? + vragen beantwoorden hoek 5: de batterij maken citroenen + vragen beantwoorden nagekeken door: op: Aantal bijlagen 2

2 Beginsituatie. De leerlingen hebben tijdens de vorige drie lessen de theorie gezien rond elektriciteit. Vandaag is het tijd om deze theoretische kennis in de praktijk om te zetten. Differentiatie: alle groepjes moeten minstens elk proefje hebben uitgevoerd en begonnen zijn met de vragen. Hoeveel vragen de leerlingen per hoek beantwoorden hangt af van de snelheid van werken. Dit kan variëren en hierin ligt de differentiatie. Kerndoelen - De leerlingen kunnen goed samenwerken tijdens het hoekenwerk. - De leerlingen kunnen aan het einde van de les de klas netjes opruimen. Situering leerplan WO, VVKBaO, 2010: WO DO 0.7: Kinderen kunnen en durven problemen aanpakken. WO DO 0.7.1: Dat houdt in dat ze een probleem herkennen. WO DO 0.7.2: Dat houdt in dat ze zich een voorstelling vormen van het probleem. WO DO 0.7.3: Dat houdt in dat ze een probleem analyseren. WO DO 0.7.4: Dat houdt in dat ze een strategie bedenken en daarbij verstandige zoekprocedures hanteren zoals een probleem opsplitsen in deelproblemen, een probleem herleiden tot een soortgelijk probleem, een probleem voor zichzelf representeren, een veronderstelling maken en uitproberen... WO DO 0.7.5: Dat houdt in dat ze hun plan uitvoeren. WO DO 0.7.6: Dat houdt in dat ze de gevonden oplossing evalueren. WO DO: 0.12: Kinderen kunnen uit een aantal vaststellingen zelf conclusies trekken. WO DO: : Dat houdt in dat ze waarnemingen met elkaar kunnen confronteren en zo tot vaststellingen komen. WO DO: : Dat houdt in dat ze vaststellingen kunnen combineren tot een besluit. WO DO: 0.13: Kinderen kunnen informatiebronnen op een doeltreffende manier hanteren. WO DO: : Dat houdt in dat ze bij het zoeken naar informatie doeltreffend gebruik kunnen maken van: WO DO : de eigen voorkennis WO DO : de kennis van andere kinderen, volwassenen WO DO : het te onderzoeken object of fenomeen zelf WO DO : kranten, tijdschriften, boeken, naslagwerken, kaarten, grafieken, audiovisuele programma's, (geautomatiseerde) gegevensbestanden WO DO 0.14: Kinderen kunnen informatie ordenen, rubriceren, classificeren. WO DO: : Dat houdt in dat ze kunnen groeperen volgens gemeenschcitroenijke kenmerken of eigenschappen. Bronnen Kersbergen C. en Haarhuis A. (2015). Natuuronderwijs inzichtelijk. Bussum: Uitgeverij Coutinho. Zonneland, 10, bijlage voor de leerkracht, uitgeverij Averbode. het internet voor informatie. Aantal bijlagen 2

3 Werkpunt De wissel van eiland naar eiland vlot en rustig laten verlopen. Aantal bijlagen 2

4 5 1. Indeling groepjes hoekenwerk (K) (5 ) De leerlingen kunnen zich op basis van gegeven instructies vlot in groepjes verdelen. De leerlingen kennen de gevaren van elektriciteit De leerlingen kunnen de belangrijkste onderdelen uit een zekeringenkast opnoemen De leerlingen kunnen veilig omgaan met elektriciteit De leerlingen kunnen uitleggen wat het verschil is tussen wisselstroom en gelijkstroom LEERINHOUD: Tijdens deze les van 150 minuten doen de leerlingen een hoekenwerk. Er zijn 5 hoeken. In een doorschuifsysteem is het de bedoeling dat alle leerlingen aan het einde van de les alle hoeken hebben gedaan. De leerlingen worden verdeeld in groepjes van 5. De lessen worden gegeven in co-teaching. De LK voorziet van elke hoek een foto zodat de leerlingen weten hoe de hoek er nadien terug moet uitzien bij het doorschuiven naar een andere hoek. foto van de hoeken time management: lesindeling: minuut 1 minuut 5: agenda en boekentas maken. minuut 5 - minuut 30: uitleg vijf hoeken (5 minuten uitleg per hoek) minuut 30 - minuut 50: groep 1 doet hoek 1 minuut 50 minuut 52,5: groep 1 ruimt hoek 1 op minuut 52,5 minuut 72,5: groep 1 doet hoek 2 minuut 72,5 minuut 75: groep 1 ruimt hoek 2 op minuut 75 - minuut 95: groep 1 doet hoek 3 minuut 95 - minuut 100: groep 1 ruimt hoek 3 op speeltijd minuut 100 minuut 120: groep 1 doet hoek 4 minuut 120 minuut 122,5: groep 1 ruimt hoek 4 op minuut 122,5 minuut 142,5: groep 1 doet hoek 5 minuut 142,5 - minuut 145: groep 1 ruimt hoek 5 op: alles terug opgeborgen in de doos minuut 145 minuut 150: alle banken terug op hun plaats.

5 ORGANISATIE/INSTRUCTIE: Er zijn 5 groepjes en dus ook 5 eilanden. 3 eilanden in de klas van het 5 de leerjaar en 2 eilanden in de klas van het 6 de leerjaar. Tijdens de middag heeft de LK de banken in 5 eilanden gezet. Op elk eiland ligt een blad papier met daarop de naam van het eiland (= één van de kleuren van de rekkertjes). LK staat bij het binnenkomen in de klas aan de deur te wachten. Geeft aan iedere leerling een rekkertje (5 rekkertjes in 5 verschillende kleuren). Zegt: ga allemaal met jullie rekkertje aan het bord staan. LK Zegt wanneer iedereen aan het bord staat: Jullie hebben nu allemaal een rekkertje gekregen. Jullie rekkertje heeft een kleur. Zoek de tafel die dezelfde kleur heeft als jouw rekkertje. Hier in deze klas staan drie tafels en in de klas van het 6 de leerjaar staan ook nog twee tafels. rekkertjes Uitleg Hoeken (30 ) De leerlingen kunnen aandachtig luisteren naar de uitleg van de hoeken. De leerlingen kunnen zich ordelijk in hun groepjes plaatsen. LEERINHOUD: (per hoek 6 minuten tijd om uit te leggen) Hoek 1: statische elektriciteit in de klas van het vijfde leerjaar: leerlingen moeten 3 proefjes uitvoeren + vragen beantwoorden. - proef 1: Twee elektrisch geladen ballonnen die elkaar afstoten aan 2 touwtjes aan dezelfde punaise of nagel. Opdracht: Neem twee ballonnen, hang elke ballon. aan een touwtje. Plak de twee touwtjes samen met plakband vast op de rand van de tafel. Wrijf elk van de twee ballonnen tegen een wollen sjaal, wrijf een paar keer goed door. Vraag 1: Wat gebeurt er? De ballonnen stoten elkaar af. Vraag 2: hoe komt dit denken jullie? Omdat ze allebei een zelfde lading hebben gekregen. Vraag 3: Hebben de ballonnen dezelfde lading of een tegengestelde lading? Ja ze hebben allebei dezelfde lading. - proef 2: Een statisch geladen ballon die papiersnippers gaat aantrekken. Opdracht: Neem een ballon en een wollen sjaal. Wrijf de wollen sjaal stevig over de ballon. Breng de ballon daarna dicht bij de confetti en kijk wat er gebeurt. Vraag 1: Wat gebeurt er? De ballon gaat de confetti aantrekken. twee ballonnen wollen sjaal plakband twee touwtjes ballon wollen sjaal confetti

6 Vraag 2: Hoe komt dit denken jullie? Omdat ze een verschillende lading hebben trekken ze elkaar aan. - proef 3: Een statisch geladen ballon die een lopende waterstraal gaat aantrekken. Opdracht: Wrijf de wollen sjaal stevig over de ballon. Hou de ballon daarna dicht bij de waterstraal en kijk wat er gebeurt. Vraag 1: Wat gebeurt er? De waterstraal zal zich richten naar de ballon. Vraag 2: Wat wil dit zeggen over de lading van het water uit de kraan en de lading van de ballon, zijn ze gelijk of tegengesteld? Tegengesteld. ballon wollen sjaal kraan in de buurt Hoek 2: een elektromagneet maken in de klas van het vijfde leerjaar. Opdracht: Maak zelf een elektromagneet. Gebruik hiervoor de Zonneland hoekenfiche nr 2 op p De leerlingen voeren aan de hand hiervan de proef uit en beantwoorden de vragen van het werkblad. Extra vragen: Vraag1: wat gebeurt er als we de batterij los maken? De paperclips vallen terug van de nagel. Vraag 2: Hoe komt het dat er nog enkele paperclips een tijdje blijven hangen? Omdat het even duurt vooraleer de magnetische stofjes in de nagel terug in hun oorspronkelijke positie gedraaid zijn. 5m dunne elektriciteitsdraad/ koperdraad striptang 1 grote nagel een doos paperclips een 9V batterij een magneet met een duidelijke noord en zuid geschilderde zijde (rood en blauw) krokodillenklemmen zonneland: hoekenfiche nr 2 op p Hoek 3 een stroomkring maken in de klas van het vijfde leerjaar: Zie werkbundel hier brand de lamp deel2 pagina e proefje pagina bijhorende vraagjes. pakje draden platte batterij lampje schakelaar wasspeld

7 Hoek 4: een batterij maken in de klas van het zesde leerjaar: Proef: maak zelf een batterij. Opdracht: Neem 1 citroen. Steek in het midden van de aan de linkerzijde een ijzeren nagel. Steek in het midden van de citroen aan de rechterzijde een koperen nagel. Doe dit opnieuw voor nog 3 andere citroen. Je hebt nu in totaal 4 citroenen gemaakt. Verbind nu met een draadje de koperen nagel van citroen 1 met de ijzeren nagel van citroen 2. Met een ander draadje verbind je de koperen nagel van citroen 2 met de ijzeren nagel van citroen 3. Met nog een ander draadje verbind je de koperen nagel van citroen 3 met de ijzeren nagel van citroen 4. Nu nemen we een draadje en verbinden we de koperen nagel van citroen 4 met de rode aansluiting van onze motor. We nemen nog een draadje en verbinden de ijzeren nagel van citroen 1 hiermee met de zwarte aansluiting van de motor. Vraag 1 : Wat zie je nu gebeuren? De motor begint te draaien. Vraag 2 : Wat zou er gebeuren als we de rode aansluiting van de motor verwisselen met de zwarte aansluiting? Probeer dit maar. Wat zie je? De motor draait in de andere richting. motortje koper plaatje zinken portje draden zak citroenen koper staafjes zink /ijzeren staafjes Hoek 5: welke materialen geleiden elektriciteit? in de klas van het zesde leerjaar: Proef: Opdracht: Neem het plankje met daarop de batterij en de lamp. Er hangen twee draden aan, een rode draad en een blauwe draad. Plaats de draadjes tegen de verschillende materialen die op de tafel liggen en kijk welke materialen geleidend zijn en welke niet. Als de lamp brand is het materiaal geleidend. Vraag 1: Welke materialen zijn geleidend. Vraag 2: Welke materialen zijn niet geleidend. Vraag 3: Welke materialen zijn zwak geleidend (de lamp brandt slechts zachtjes)? Verschillende rollen binnen de groep: vijf verschillende taken. een stiltekapitein die de stilte bewaakt. Jij let er op dat je groepsleden niet te hard praten. een materiaalbaas die zorg draagt voor het materiaal en terug opruimt nadien. een secretaris die de opdrachten luidop voorleest en controleert of alle opdrachten goed zijn uitgevoerd. een notulist die alle antwoorden noteert. een tijdbewaker die ervoor zorgt dat alle opdrachten binnen de tijd kunnen gebeuren en erover waakt dat jullie niet te lang blijven hangen bij éénzelfde vraag. bakje met verschillende te testen materialen (hout, metalen koper ijzer aluminium, papier draden(pakje), lampje, waterbakje, batterij, draden

8 ORGANISATIE: LK zegt: Vorige les ben ik veel aan het woord geweest, deze keer is het aan jullie om aan de slag te gaan. En dat gaan jullie doen in een hoekenwerk. LK benadrukt: Ik wil graag dat jullie nu allemaal even heel goed luisteren. Ik ga nu de opdracht die hoort bij elke hoek uitleggen. Straks mogen jullie werken aan jullie opdrachten, maar nu moeten jullie dus even goed luisteren zodat jullie weten wat jullie moeten doen. Oké? LK legt alle hoeken uit (proefjes en vragen) en legt daarnaast ook uit: Voor elke hoek krijgen jullie 20 minuten de tijd om het proefje te maken en de vragen op te lossen. Wanneer de 20 minuten om zijn moeten jullie doorschuiven naar de volgende hoek. Ik zal dan telkens een liedje opzetten, dat is voor jullie het signaal dat jullie moeten doorschuiven! Als het liedje stopt moet iedereen achter zijn stoel staan in stilte en kan er rustig doorgeschoven worden. Ik verwacht van jullie dat jullie de hoek achterlaten zoals jullie hem gevonden hebben. Bij elke hoek ligt een foto van hoe de hoek er moet uitzien bij vertrek. Doe dit goed. Dit maakt het voor iedereen leuker. Op het einde van de les zullen jullie alle vijf de hoeken hebben gedaan en zal elektriciteit geen geheimen meer hebben voor jullie! LK zegt: Ik herhaal: Ik wil dat dit hoekenwerk op een rustige en stille manier kan doorgaan. Praten mag maar ik wil niet dat er geroepen wordt of dat jullie druk gaan doen. Jullie zijn zelf verantwoordelijk voor het verdere verloop van deze middag. Als ik zie dat jullie groepje niet rustig kan werken en teveel lawaai maakt dan moeten jullie met die proef stoppen. Voor jullie houdt het groepswerk dan even op. Jullie ruimen dan jullie tafel op voor de volgende groep na jullie en gaan de rest van de tijd die er nog rest die ronde op de gang staan. Wanneer er doorgeschoven wordt van groep naar groep krijgen jullie een nieuwe kans om te proberen. Lukt het weer niet dan leg ik opnieuw jullie groepje stil. Jullie hebben het dus helemaal zelf in handen! Jullie doen het rustig of jullie doen het niet, heeft iedereen dat begrepen? Per groepje wil ik ook dat jullie even nadenken over de taakverdeling. Jullie zijn met vijf en ik heb ook vijf verschillende taken. Ik heb in elk groepje een stiltekapitein nodig die de stilte bewaakt, een materiaalbaas die al het materiaal beheert, verzorgt en terug opruimt nadien, een secretaris die de opdrachten luidop voorleest en controleert of alle opdrachten goed zijn uitgevoerd, een notulist die alle antwoorden noteert en tenslotte een tijdbewaker die ervoor zorgt dat alle opdrachten binnen de tijd kunnen gebeuren en erover waakt dat jullie niet te lang blijven hangen bij éénzelfde vraag. LK zegt: Verdeel nu even deze vijf rollen. Liedje om door te schuiven

9 LK zegt: Indien je vroeger klaar bent met je hoek en de tijd is nog niet om, neem dan je Zonneland en maak de oefeningen die er in staan. Je mag zelf kiezen welke oefeningen je maakt. 3. Hoekenwerk (G) (100 ) - De leerlingen kunnen goed samenwerken in hun groepjes. De leerlingen kunnen logisch nadenken tijdens het uitvoeren van de proefjes. LEERINHOUD: idem lesfase uitleg hoeken. ORGANISATIE/INSTRUCTIE: De leerlingen gaan aan de slag in hun hoeken. Na 20 minuten geeft de LK het teken om de hoek op te ruimen en van hoek te wisselen. 4. Opruimmoment (G) ORGANISATIE/INSTRUCTIE: LK zegt: oké, dit is het signaal dat we moeten stoppen zodat we nog genoeg tijd hebben om al ons materiaal netjes op te opruimen. zegt: iedereen ruimt de hoek waarin hij nu zit op. Alle materiaal netjes verzamelen op de grote kast tegen de muur. Alle banken en stoelen terug op zijn plaats. Wanneer je klaar bent help je de andere groepjes.

10 Bordschema Aanvullingen bijlage 1: werkfiches hoeken bijlage 2: rolverdeling groepjes

11