Zittenblijven. Mieke Goos 24 april 2013

Transcriptie

1 Zittenblijven Het belang van het natinale nderwijsbeleid en effecten p de schlse prestaties, het psychsciaal functineren en de verdere schllpbaan van leerlingen Mieke Gs 24 april 2013

2

3 Aanleiding Vaststelling in de nderwijspraktijk Vr heel wat Vlaamse leerlingen verlpt de schllpbaan niet znder slag f stt. Zittenblijven vaak als plssing.

4 Aanleiding % zittenblijvers 1e leerjaar 2e leerjaar 3e leerjaar 4e leerjaar 5e leerjaar 6e leerjaar Lager nderwijs Secundair nderwijs Brn: Statistisch jaarbek van het Vlaams nderwijs, schljaar

5 Aanleiding Leerkrachten en schlen hebben hier theretisch gede redenen vr Zittenblijven zrgt ervr dat leerlingen meer tijd krijgen m de kennis en vaardigheden, ndig vr het vlgende leerjaar, te verwerven. (ntwikkelingspsychlgie) Leerlingen starten het bisjaar met een vrsprng en kunnen weer even p adem kmen en succeservaringen pden, met als gevlg het gevel cmpetent te zijn, meer zelfvertruwen, een hgere studiemtivatie en een beter welbevinden. (sciale vergelijkingstherie, self-efficacy therie en zelfdeterminatietherie)

6 Nederland Prtugal 30% 20% 10% 0% Aanleiding % zittenblijvers lager nderwijs Vlaanderen: 17% Frankrijk Luxemburg Japan Krea Nrwegen Slvenië IJsland Griekenland Italië Plen Tsjechië Verenigd Kninkrijk Slvakije Finland Turkije Estland Nieuw Zeeland Zweden Hngarije Canada Denemarken Israël Ostenrijk Australië Duitsland Chili Verenigde Staten Ierland Mexic Spanje België Zwitserland Brn: PISA 2009 Leerlingvragenlijst

7 Luxemburg Prtugal Frankrijk Spanje 30% 20% 10% 0% Aanleiding % zittenblijvers 1e graad secundair nderwijs Vlaanderen: 8,3% Japan Krea Nrwegen Turkije IJsland Finland Verenigd Kninkrijk Slve nië Denem arken Zweden Australië Nieuw Zeeland Ierlan d Slvakije Tsjechië Estlan d Griekenland Plen Mexic Canada Hngarije Verenigde Staten Italië Israël Osten rijk Nederland Chili Zwitserland Duitsland België Brn: PISA 2009 Leerlingvragenlijst

8 Onderzeksvragen 1. Internatinaal perspectief: Speelt het natinale nderwijsbeleid een rl in de verklaring vr verschillen tussen landen in aantal zittenblijvers? 2. Vlaams perspectief Wat zijn de effecten van zittenblijven in het 1 e leerjaar van het lager nderwijs p de schlse prestaties, het psychsciaal functineren en de verdere schllpbaan van zittenblijvers? Maakt extra ndersteuning een verschil? Als er effecten zijn p de schlse prestaties, he kunnen we die dan verklaren?

9 Internatinaal perspectief

10 Data: PISA 2009 Subjecten: representatieve steekpref van meer dan jarige leerlingen uit alle 34 OESO landen Meetinstrument: Leerlingvragenlijst Ben jij it blijven zitten in Nee 1x 2x f meer het lager nderwijs de 1e graad van het secundair nderwijs

11 Data: Educatin at a Glance PISA e graad Lager nderwijs secundair nderwijs e graad secundair nderwijs EAG indicatren natinaal nderwijsbeleid Bv. nderwijsbudget, lengte van de lerarenpleiding

12 Resultaten zittenblijven lager nderwijs % zittenblijvers lager nderwijs 30% 20% 10% 0% Japan Krea Nrwegen Slvenië IJsland Griekenland Italië Plen Tsjechië Verenigd Kninkrijk Slvakije Finland Turkije Estland Nieuw Zeeland Zweden Hngarije Canada Denemarken Israël Ostenrijk Australië Duitsland Chili Verenigde Staten Ierland Mexic Spanje België Zwitserland Frankrijk Luxemburg Nederland Prtugal Leerlingen hebben een grtere kans m te blijven zitten in het lager nderwijs als ze in een land wnen waar meer lagere schl kinderen naar het vrij nderwijs gaan (ipv publiek nderwijs) leerkrachten geen extra ln krijgen als ze les geven aan zrgleerlingen schlen rechtstreeks financiering krijgen en gezinnen niet (geen studietelagen) Deze 3 indicatren verklaren samen 25% van bvenstaande verschillen.

13 Duitsland België Luxemburg Prtuga l Frankrijk Spanje Resultaten zittenblijven 1 e graad secundair nderwijs % zittenblijvers 1e graad secundair nderwijs 30% 20% 10% 0% Japan Krea Nrwegen Turkije IJsland Finland Verenigd Kninkrijk Slve nië Denemarken Zweden Australië Nieuw Zeeland Ierlan d Slvakije Tsjechië Estland Griekenland Plen Mexic Canada Hngarije Verenigde Staten Italië Israël Ostenrijk Nederland Chili Zwitserland Leerlingen hebben een grtere kans m te blijven zitten in de 1 e graad van het secundair nderwijs als ze in een land wnen waar leerkrachten geen extra ln krijgen als ze les geven aan zrgleerlingen Deze indicatr verklaart 20% van bvenstaande verschillen.

14 Vlaams perspectief

15 Data: SiBO prject Subjecten: representatieve steekpref van Vlaamse leerlingen die in schljaar in het 1 e leerjaar (L1) zaten (7 jaar) (8 jaar) L1 Drstrmen Zittenblijven L2 L1 bis N = N = 298 gevlgd tt in de 1 e graad van het secundair nderwijs

16 Data: SiBO prject Meetinstrumenten Wiskundevaardigheden Vaardigheden in technisch lezen Psychsciale vaardigheden Schllpbaan indicatren Extra ndersteuning in schljaar Achtergrndkenmerken (169 in ttaal) Tetsen wiskunde Drie-Minuten-Tets Leerkrachtvragenlijst ver de leerling Tellinggegevens Ministerie van Onderwijs en klaslijsten Leerkrachtvragenlijst ver de leerling Tetsen, intelligentiemeting, leerkrachtvragenlijst ver de leerling, udervragenlijst, leerkrachtvragenlijst ver de leerkracht en klaspraktijk, directievragenlijst L1 L6 L1 L3 L1 L6 L1 S1 L1 L2 K3 L1

17 He zittenblijvers en drstrmers vergelijken? Methde 1: Ver een gerandmiseerd experiment uit Wat? Laat uders p het einde van het schljaar een dbbelsteen gien 4, 5 f 6 vergaan naar L2 1, 2 f 3 zittenblijven in L1 Vergelijk dan de grepsgemiddelden. + - Vergelijkbare grepen Ethisch nmgelijk!

18 He zittenblijvers en drstrmers vergelijken? Methde 2: Vlg leerlingen en hu hun gegevens bij Wat? Vlg de lpbanen van leerlingen: smmige leerlingen blijven zitten en anderen niet. Vergelijk dan de grepsgemiddelden. + - Makkelijk, ethisch mgelijk Niet-vergelijkbare grepen Om eerlijk te vergelijken met je vergelijkbare leerlingen selecteren uit beide grepen! Deze strategie gevlgd in dctraatsnderzek.

19 He zittenblijvers en drstrmers vergelijken? Methde 2 cncreet: 4-staps-prcedure STAP 1 STAP 2 STAP 3 STAP 4 identificatie vrspellers L1zittenblijven (achtergrndkenmerken leerlingen, klassen en schlen) schatting van de kans m te blijven zitten in L1 vr elke leerling, p basis van deze kenmerken indeling van leerlingen in grepen met een gelijkaardige kans m te blijven zitten in L1 vergelijking van L1zittenblijvers en drstrmers binnen elke grep

20 He zittenblijvers en drstrmers vergelijken? Frequentie Drstrmers L1zittenblijvers Kans p zittenblijven in L1 (lgit)

21 He zittenblijvers en drstrmers vergelijken? Frequentie elk grepje: vergelijkbare leerlingen x x Kans p zittenblijven in L1 (lgit)

22 Resultaten effecten L1zittenblijven p schlse prestaties, psychsciaal functineren en schllpbaan Leerjaarvergelijkingen Tijdens het bisjaar: L1zittenblijvers presteren beter in wiskunde en technisch lezen en functineren vergelijkbaar p psychsciaal gebied als hun jngere leerjaargenten die een vergelijkbare kans hadden m te blijven zitten en tch vergaan (uitz.: relaties met leeftijdsgenten) Drheen de lagere schl: L1zittenblijvers hebben een lagere kans m ngmaals te blijven zitten. Drheen de lagere schl: L1zittenblijvers vertnen een tragere prgressie in wiskunde en technisch lezen en functineren tenminste vr een gedeelte van hun lpbaan in de lagere schl zwakker p psychsciaal vlak

23 Resultaten effecten L1zittenblijven p schlse prestaties, psychsciaal functineren en schllpbaan L1zittenblijvers Leerjaargenten Wiskundevaardigheden Leerjaar

24 Resultaten effecten L1zittenblijven p schlse prestaties, psychsciaal functineren en schllpbaan L1zittenblijvers Leerjaargenten Schls welbevinden Leerjaar

25 Resultaten effecten L1zittenblijven p schlse prestaties, psychsciaal functineren en schllpbaan Leeftijdsvergelijkingen - Tijdens het bisjaar EN drheen de lagere schl: L1zittenblijvers hadden beter gepresteerd in wiskunde en technisch lezen gelijkaardig f zelfs beter gefunctineerd p psychsciaal vlak minder van schl veranderd, minder naar buitengewn nderwijs drgestrmd en naar 1B (ipv 1A) drgestrmd waren ze tch vergegaan naar L2.

26 Resultaten effecten L1zittenblijven p schlse prestaties, psychsciaal functineren en schllpbaan L1zittenblijvers Leeftijdsgenten Wiskundevaardigheden Leeftijd

27 Resultaten effecten L1zittenblijven p schlse prestaties, psychsciaal functineren en schllpbaan L1zittenblijvers Leeftijdsgenten Schls welbevinden Leeftijd

28 Resultaten effecten L1zittenblijven en extra ndersteuning p schlse prestaties en psychsciaal functineren Leeftijdsvergelijkingen in het bisjaar L1zittenblijvers hadden beter gepresteerd in wiskunde en technisch lezen gelijkaardig f zelfs beter gefunctineerd p psychsciaal vlak waren ze tch vergegaan naar L2, al dan niet met extra ndersteuning aldaar.

29 Resultaten effecten L1zittenblijven en extra ndersteuning p schlse prestaties en psychsciaal functineren L1zittenblijvers ndersteund L1zittenblijvers niet-ndersteund Leeftijdsgenten ndersteund Leeftijdsgenten niet-ndersteund Wiskundevaardigheden Mei-Juni 2004 Mei-Juni 2005

30 Resultaten effecten L1zittenblijven en extra ndersteuning p schlse prestaties en psychsciaal functineren L1 zittenblijvers ndersteund L1 zittenblijvers niet-ndersteund Leeftijdsgenten ndersteund Leeftijdsgenten niet-ndersteund Schls welbevinden Februari-Juni 2004 Februari-Juni 2005

31 Resultaten effecten L1zittenblijven p schlse prestaties via relaties met leeftijdsgenten Leeftijdsvergelijkingen in het bisjaar L1zittenblijvers hadden beter gepresteerd in wiskunde en technisch lezen deels drdat ze betere relaties gehad zuden hebben met klasgentjes (bv. meer vrienden, minder gepest wrden) L1zittenblijven Relaties met leeftijdsgenten Schlse prestaties????

32 Suggesties vr schlen en leerkrachten Vlg de schllpbanen van je leerlingen ged p, m zicht te krijgen p de lange termijn effecten van L1zittenblijven. Vlg de schlse prestaties van leerlingen tijdens L1 ged p en grijp sneller in als er prblemen ntstaan. Laat zveel mgelijk leerlingen drstrmen naar L2 en geef hen daar de ndige extra ndersteuning m mee te kunnen. Indien tch L1zittenblijven: stel een ged remediëringsplan p (waarin verschilt bisjaar?) en evalueer.

33 Suggesties vr beleidsmakers Geef schlen die extra inspanningen den m zveel mgelijk L1 leerlingen te laten vergaan naar L2 met extra ndersteuning aldaar, extra middelen. Herinvesteer bespaarde middelen van L1zittenblijven in naschlingen vr leerkrachten m beter te differentiëren extra zrguren

34 Suggesties vr vervlgnderzek Internatinaal perspectief Andere verklaringen bv. vertuigingen, leerling-ppulatie Betere data ndig, liefst ver verschillende jaren heen Vlaams perspectief Andere uitkmstmaten bv. verdere schllpbaan van L1zittenblijvers in het secundair nderwijs, effecten p klasgenten Andere verklaringen bv. demtivatie wv herhaling in bisjaar Werkt het vr smmige leerlingen wel? Andere leeftijden bv. S3-5bis Gerandmiseerd experiment p schlniveau?

35 Bedankt vr uw aandacht! Wie meer wil lezen