PISA-resultaten Financiële geletterdheid

Transcriptie

1 Inspiratiedag Financiële Vorming Want geldzaken van jongeren zijn ook jouw zaak PISA-resultaten Financiële geletterdheid Inge De Meyer Vlaams National Project Manager PISA 2012 Vakgroep Onderwijskunde Universiteit Gent

2 Financiële geletterdheid bij 15-jarigen Resultaten op basis van de PISA 2012 bevraging Brussel, 26 oktober 2015

3 Sample sizes ranged from.. PISA: Programme for International Student Assessment Ongeveer leerlingen uit 65 verschillende landen legden in 2012 een test af die peilde naar hun leesvaardigheid, wiskundige en wetenschappelijke geletterdheid In 18 landen werden daarbovenop nog eens ongeveer leerlingen getest op hun financiële geletterdheid Naast de cognitieve test vulden alle leerlingen een achtergrondvragenlijst in en werd per school één schoolvragenlijst afgenomen

4 De deelnemende landen/economieën: 34 OESO-landen: Australië, België, Canada, Chili, Denemarken, Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Hongarije, Ierland, IJsland, Israël, Italië, Japan, Korea, Luxemburg, Mexico, Nederland, Nieuw-Zeeland, Noorwegen, Oostenrijk, Polen, Portugal, Slovenië, Slowaakse Republiek, Spanje, Tsjechische Republiek, Turkije, Verenigd Koninkrijk, Verenigde Staten, Zweden, Zwitserland 31 partnerlanden: Albanië, Argentinië, Brazilië, Bulgarije, Colombia, Costa Rica, Cyprus, Hongkong-China, Indonesië, Jordanië, Kazachstan, Kroatië, Letland, Liechtenstein, Litouwen, Macao-China, Maleisië, Montenegro, Faculteit Psychologie Peru, en Qatar, Pedagogische Roemenië, Wetenschappen Russische Vakgroep Federatie, Onderwijskunde Servië, - Inge De Singapore, Meyer Shanghai-China, Taipei- China, Thailand, Tunesië, Uruguay, Verenigde Arabische Emiraten, Vietnam

5 De 18 landen/economieën die deelnamen aan financiële geletterdheid: Australië, Financiële Colombia, geletterdheid bij Estland, 15-jarigen Frankrijk, Brussel, 26 oktober Israël, 2015 Italië, Kroatië, Letland, Nieuw-Zeeland, Polen, Russische Federatie, Faculteit Psychologie Shanghai-China, en Pedagogische Slovenië, Wetenschappen Slowaakse VakgroepRepubliek, OnderwijskundeSpanje, - Inge De Meyer Tsjechische Republiek en de Verenigde Staten.

6 De 18 landen/economieën die deelnamen aan financiële geletterdheid: Australië, Financiële Colombia, geletterdheid bij Estland, 15-jarigen Frankrijk, Brussel, 26 oktober Israël, 2015 Italië, Kroatië, Letland, Nieuw-Zeeland, Polen, Russische Federatie, Faculteit Psychologie Shanghai-China, en Pedagogische Slovenië, Wetenschappen Slowaakse VakgroepRepubliek, OnderwijskundeSpanje, - Inge De Meyer Tsjechische Republiek en de Verenigde Staten.

7 PISA: Programme for International Student Assessment FINANCIËLE GELETTERDHEID Kennis hebben over en inzicht hebben in financiële concepten en risico's, en de vaardigheden, motivatie en het vertrouwen bezitten om deze kennis en dit inzicht aan te wenden om effectieve beslissingen te nemen binnen verschillende financiële contexten, om het financiële welzijn van individuen en de samenleving te verbeteren, en deelname aan het economische leven mogelijk te maken. Getest aan de hand van vragen ingebed in een realiteitsgebonden context die ontwikkeld werden op basis van een speciaal voor PISA ontwikkeld raamwerk

8 Sarah ontvangt deze factuur per post. HK FACTUUR PISA: Programme for International Factuur Student Assessment Hippe Kledij Factuurnummer: 2034 Factuurdatum: 28 februari FINANCIËLE Sarah Jacobs GELETTERHEID Hippe Kledij Heuvelpad 29 Winkellaan Hoevenen 2090 Hoogwoude Zedland Zedland Vraag 1: Waarom werd deze factuur naar Sarah verstuurd? A Omdat Sarah het bedrag moet betalen aan Hippe Kledij. B Omdat Hippe Kledij het bedrag moet betalen aan Sarah. C Omdat Sarah het bedrag heeft betaald aan Hippe Kledij. D Omdat Hippe Kledij het bedrag heeft betaald aan Sarah. Inhoud: geld en transacties Proces: identificeren van financiële informatie Score: 365 punten (niveau 1) Productcode Beschrijving Hoeveelheid Prijs per stuk Totaal (exclusief BTW) T011 T-shirt zed J023 jeans zed S002 sjaal zed Totaal exclusief BTW: BTW 10%: Verzending: Totaal inclusief BTW: Reeds betaald: 130 zed 13 zed 10 zed 153 zed 0 zed Nog te betalen: Te betalen vóór: 153 zed 31 maart

9 Sarah ontvangt deze factuur per post. HK FACTUUR PISA: Programme for International Factuur Student Assessment Hippe Kledij Factuurnummer: 2034 Factuurdatum: 28 februari FINANCIËLE Sarah Jacobs GELETTERHEID Hippe Kledij Heuvelpad 29 Winkellaan Hoevenen context2090 Hoogwoude Zedland Zedland Productcode Beschrijving Hoeveelheid Prijs per stuk Totaal (exclusief BTW) T011 T-shirt zed J023 jeans zed S002 sjaal zed Vraag 3: Sarah merkt op dat Hippe Kledij een fout heeft gemaakt op de factuur. Sarah bestelde en ontving twee T-shirts, geen drie. De verzendingskost is een vaste prijs. Wat zal het totaalbedrag zijn op de nieuwe factuur? Totaal in zed: Inhoud: geld en transacties Proces: analyseren van informatie in een financiële Volledige score: 609 punten (niveau 5) Partiële score: 517 punten (niveau 3) Totaal exclusief BTW: BTW 10%: Verzending: Totaal inclusief BTW: Reeds betaald: 130 zed 13 zed 10 zed 153 zed 0 zed Nog te betalen: Te betalen vóór: 153 zed 31 maart

10 Landen Gem St. fout Shanghai-China 603 (3,2) FINANCIËLE GELETTERDHEID - Resultaten Vlaanderen 541 (3,5) Estland 529 (3,0) Australië 526 (2,1) Nieuw-Zeeland 520 (3,7) Tsjechische Republiek 513 (3,2) Polen 510 (3,7) Letland 501 (3,3) OESO gem. 500 (1,0) Verenigde Staten 492 (4,9) Russische Federatie 486 (3,7) Frankrijk 486 (3,4) Slovenië 485 (3,3) Spanje 484 (3,2) Kroatië 480 (3,8) Israël 476 (6,1) Slowaakse Republiek 470 (4,9) Italië 466 (2,1) Colombia 379 (4,7) Vlaanderen bekleedt de 2-de plaats in de rangschikking volgens gemiddelde prestatie voor financiële geletterdheid Enkel Shanghai-China presteert significant beter dan Vlaanderen en geen enkel ander land presteert op hetzelfde niveau

11 FINANCIËLE GELETTERDHEID - Resultaten VLAANDEREN OESO-gem Niveau 5 of >5 Meer dan 624,6 punten 19,7% 9,7% Niveau 4 549,9 tot 624,6 punten 30,4% 21,9% Niveau 3 475,1 tot 549,9 punten 26,2% 30,2% Niveau 2 400,3 tot 475,1 punten 15,1% 22,9% Niveau 1 of <1 Minder dan 400,3 punten 8,7% 15,3% 8,7% van de Vlaamse leerlingen haalt het basisniveau 2 niet (OESOgemiddelde = 15,3%) Bijna één op vijf (19,7%) van de Vlaamse leerlingen presteert gemiddeld op niveau 5 of hoger (= toppresteerders) (OESO-gemiddelde = 9,7% of één op tien)

12 FINANCIËLE GELETTERDHEID - Resultaten Met 8,7% leerlingen dat niveau 2 niet haalt, presteert Vlaanderen op hetzelfde niveau als Letland, polen, de Tsjechische Republiek en Australië Na Shanghai-China volgt Vlaanderen op de tweede plaats wat betreft percentage toppresteerders; op hetzelfde niveau als Nieuw-Zeeland

13 FINANCIËLE GELETTERDHEID - Resultaten Er is een sterke samenhang tussen de gemiddelde prestaties voor financiële geletterdheid, wiskundige geletterdheid en leesvaardigheid: Maar Vlaanderen is één van de 6 landen waar leerlingen significant beter scoren voor financiële geletterdheid dan te verwachten was o.b.v. hun lees- en wiskundeprestatie.

14 FINANCIËLE GELETTERDHEID - Resultaten Er is een sterke samenhang tussen de gemiddelde prestaties voor financiële geletterdheid, wiskundige geletterdheid en leesvaardigheid: Maar Vlaanderen is één van de 6 landen waar leerlingen significant beter scoren voor financiële geletterdheid dan te verwachten was o.b.v. hun lees- en wiskundeprestatie.

15 FINANCIËLE GELETTERDHEID - Resultaten De 10% laagst presterende leerlingen haalt een gemiddelde score van 409 en presteert daarmee op het 2 de (basis)niveau; de 10% hoogst presterende Vlaamse leerlingen scoren gemiddeld op het hoogste niveau (660 punten) De spreiding binnen de Vlaamse financiële geletterdheidsscores is nagenoeg dezelfde als diezelfde spreiding overheen de deelnemende OESO-landen

16 FINANCIËLE GELETTERDHEID - Resultaten Voor het verklaren van de prestatie en spreiding werden verschillende achtergrondkenmerken bekeken: GESLACHT MIGRATIE-ACHTERGROND THUISTAAL SES SCHOOLVARIABELEN ERVARING MET GELD(zaken) Na controle voor lees- en wiskundeprestatie scoren Vlaamse jongens beter voor financiële geletterdheid (10 punten) In Vlaanderen is er het grootste verschil tussen de prestaties van autochtone leerlingen en die van leerlingen met een buitenlandse herkomst (voor en na controle van SES) In Vlaanderen is er het grootste verschil tussen de prestaties van leerlingen die thuis WEL dan NIET de instructietaal spreken (voor en na controle van SES en migratiestatus) In Vlaanderen is de samenhang met SES bij financiële geletterdheid kleiner dan bij leesvaardigheid of wiskunde De samenhang tussen financiële gel. score en het al dan niet volgen van een vak economie verschilt volgens ond. vorm Er bestaat een positieve relatie tussen het bezitten van financiële producten (bijv. bankrekening) en financiële gel.

17 FINANCIËLE GELETTERDHEID - Resultaten Samenhang tussen het krijgen van een vak economie en de gemiddelde prestatie voor financiële geletterdheid Geen vak economie Wel vak economie ASO 605 (4,0) 584 (6,3) TSO 528 (6,1) 542 (12,0) BSO 431 (7,2) 460 (12,2) Sign. hoger BSO- leerlingen die een formeel vak economie hebben, scoren significant beter voor financiële gel. dan BSO-leerlingen zonder zo n vak. Bij ASO-leerlingen is de samenhang net andersom.

18 Zelfs na controle voor SES blijven Vlaamse leerlingen die een bankrekening hebben significant beter FINANCIËLE presteren dan leerlingen GELETTERDHEID - Resultaten zonder zo n financieel product. Samenhang tussen het hebben van een bankrekening en de gemiddelde prestatie voor financiële geletterdheid

19 FINANCIËLE GELETTERDHEID - Conclusies Ondanks het feit dat financiële geletterdheid in het Vlaamse secundair onderwijs niet als een concreet vak in het curriculum wordt opgenomen, halen onze 15-jarigen opmerkelijke resultaten voor deze PISA-bevraging. De goede prestatie voor financiële geletterdheid hangt samen met de goede Vlaamse prestatie op andere PISA-domeinen (lezen en wiskunde), maar onze 15-jarigen hebben ook extra kennis en vaardigheden die van pas komen in een financiële situatie en waardoor ze beter scoren op de financiële bevraging dan verwacht louter op basis van hun wiskunde- en leesprestatie. Die extra kennis en vaardigheden kan zowel op school als in andere contexten (gezin, vrije tijd) worden opgepikt.

20 MEER INFO Vlaamse PISA website: Bij Resultaten : alle Vlaamse PISA-rapporten Brochure Financiële geletterdheid van 15-jarigen. Vlaamse resultaten van PISA2012 Zie tabblad Resultaten Vlaamse publicatie PISA2012 OESO PISA website: Internationale PISA-rapporten + database (explorer) PISA2012 Results: Students and Money (Volume VI) :

21

22 Financiële geletterdheid bij 15-jarigen Resultaten op basis van de PISA 2012 bevraging Brussel, 26 oktober 2015