Vereniging van DSM gepensioneerden

Transcriptie

1 Alle rechten voorbehouden. Voor het verveelvoudigen, openbaar maken of overnemen van gedeelte(n) van deze presentatie dient men zich tot de Vereniging van DSM gepensioneerden te wenden.

2 P P ENSIOEN cursus R A C R AADSEL A CTUEEL C ORRECT H T H ELDER T OEGELICHT Harrie Wijnans 2

3 Hoe aangepakt? Harrie Wijnans 3

4 Uw pensioen: begrijpt u het nog? Marktrente Rekenrente Discontovoet Herstelplan Pensioenkorting Indexering Beleggingen Afdekkingsbeleid Dekkingsgraad Feitelijke premie Vereist eigen vermogen Gedempte kostendekkende premie Kostendekkende premie Minimaal vereist eigen vermogen Harrie Wijnans 4

5 PROGRAMMA Harrie Wijnans 5

6 Inhoud van de cursus 1. Het bedrijfspensioen: De Nederlandse oudedagsvoorziening Het DSM bedrijfspensioen proces De governance bij PDN 2. Invloed van rente op pensioenen 3. Pensioen en solidariteit 4. Pensioenovereenkomst 5. Pensioenpremie 6. Eigen vermogen pensioenfonds 7. Dekkingsgraden 8. Indexering 9. VDP transparant Financieel ToetsingsKader (tftk) Harrie Wijnans 6

7 HET BEDRIJFSPENSIOEN Harrie Wijnans 7

8 3 PIJLERS: Overheidspensioen (AOW) Collectief (of bedrijfs-) pensioen Individueel pensioen: Andere pensioenverzekeringen Zelf sparen en beleggen Langer door werken Harrie Wijnans 8

9 De spelers en het speelveld Vakbonden CAO (Ex-)werkgever Rijksoverheid Incl. pensioenafspraken Pensioenfonds DSM Pension Services Verantwoordingsorgaan Gepensioneerden Harrie Wijnans 9

10 De invloedsfeer DSM Pension Services Verantwoordingsorgaan Rijksoverheid Leden Harrie Wijnans 10

11 Governance van PDN Harrie Wijnans 11

12 INVLOED VAN RENTE OP PENSIOENEN Ton Baaten 12

13 De verplichtingen van een pensioenfonds Deelnemers leggen jaar voor jaar premie in en krijgen daarmee, ieder jaar weer, recht op een hogere uitkering vanaf de pensioengerechtigde leeftijd Het fonds berekent aan de hand van die opgebouwde rechten welke toekomstige verplichtingen het nu heeft. Daarbij wordt rekening gehouden met de sterftekansen en de burgerlijke status van de deelnemers. Dat zijn nominale verplichtingen (plus de eerder toegekende indexatie)

14 Toekomstige kasstromen van PDN Ton Baaten

15 Vereist fondsvermogen Hoeveel moet het fonds in kas hebben om aan deze huidige toekomstige verplichtingen fte kunnen voldoen? HIER KOMT DE RENTE OM DE HOEK KIJKEN Eerst naar het begrip contante waarde

16 Contante waarde We bekijken hoeveel je nu moet inleggen om met een gegeven rente een bepaald spaardoel over een bepaalde tijd te bereiken Een grafische voorstelling op de volgende sheet laat dat aan de hand van een concreet voorbeeld zien Wat moet, afhankelijk van de rente, nu eenmalig worden ingelegd om over bijvoorbeeld 20 jaar over bijvoorbeeld te kunnen beschikken? Ton Baaten 16

17 contante waarde afhankelijk van rekenrente CW CW CW 0% 1% 2% 4% CW CW 8% Ton Baaten 17

18 Contante waarde pensioenverplichtingen Om de contante waarde van de pensioenverplichtingen van een pensioenfonds te kunnen bepalen hebben we 2 gegevens nodig, nl: 1. De rente en 2. De hoogte van de jaarlijkse uitkeringen in de toekomst Ton Baaten

19 Het rentepercentage is geen vrije keuze DNB schrijft maandelijks de renten voor waarmee pensioenfondsen moeten rekenen; Dat is niet 1 percentage maar een reeks van percentages in de tijd, ook wel Rente Termijn Structuur (RTS) genoemd Voor de eerste 20 jaren is die gebaseerd op de risicovrije marktrente en de jaren daarna op inschattingen van DNB Hoe ziet zo'n tabel er uit? Ton Baaten

20 Contante waarde bepaling in formule Ton Baaten

21 Wat leren we uit het voorgaande? De hoogte van de rekenrente is een belangrijke factor bij het bepalen van de hoogte van de huidige pensioenverplichting Die relatie is heel groot en heeft een sterke invloed op de dekkingsgraad Per procent rentedaling daalt bij PDN de dekkingsgraad momenteel met om en nabij13%!! (dit% is mede afhankelijk van het afdekkingsbeleid) Ton Baaten 21

22 VRAGEN???? Of. Ton Baaten

23 PENSIOEN EN SOLIDARITEIT Ton Baaten 23

24 Voorbeelden van solidariteit/risicodeling: Tussen Voortijdig sterven en lang leven Mannen en vrouwen Laag opgeleiden en hoog opgeleiden Zware beroepen en lichte levensverwachting Jong actieven en oudere actieven Actieven en gepensioneerden Generaties Etc..? Ton Baaten 24

25 Ieder voor zich. (eenvoudig model) Uitgangspunten ; 1. Werkgever heeft slechts 1 medewerker van 27 jaar die op zijn 67 ste jaar met pensioen gaat, 2. Het pensioengevend salaris is per maand en stijgt 40 jaar niet, 3. De levensverwachting van een 67 jarige is nog 15 jaar (tot het 82 ste ), 4. De pensioenpremie bedraagt 20% van per maand 5. De inleg wordt niet belegd en de uitkering vanaf het 67 ste jaar wordt niet geïndexeerd Ton Baaten 25

26 Ieder voor zich vragen en antwoorden Wat zit er aan het begin van het 67e jaar in de pot? 40jr*12mnd* 2000*20%= Hoeveel pensioen wordt er per maand uitgekeerd? /15jr/12mnd= Hoeveel % van het salaris is dat? 1067/ 2000=53% Wat gebeurt er met de pot als men voor het 82e jaar overlijdt? Gaat naar erfgenamen Wat gebeurt er als men ouder dan 82 jaar wordt? Geen pensioen meer Ton Baaten 26

27 Risico deling lang/kort leven (model); Uitgangspunten 1. Werkgever heeft niet een maar vele medewerkers, allen van 27 jaar die op hun 67 ste jaar met pensioen gaan, 2. Hun pensioengevend salaris is 2.000/maand en stijgt 40 jaar niet, 3. De pensioenpremie 20% van per maand, 4. De inleg wordt niet belegd en de uitkering vanaf het 67 ste jaar wordt niet geïndexeerd 5. Pensioenafspraak: recht op pensioen vervalt bij overlijden; pensioen zo lang men leeft, 6. De levensverwachting is van toepassing; sterftetabel wordt gehanteerd. Twee vragen: 1. Hoeveel % van het salaris bedraagt het pensioen? 2. Wat gebeurt er als men ouder dan 82 jaar wordt? Ton Baaten 27

28 Risico deling lang/kort leven (model); Vragen & antwoorden Hoeveel % van het salaris bedraagt het pensioen? Is een voor hier en nu te ingewikkeld sommetje; alle ingelegde bedragen vervallen bij overlijden, voor zover niet al uitgekeerd, aan het fonds de uitkomst is 74%... vergelijk; Ieder voor zich; 53%. Ongeveer een derde van de uitgekeerde pensioenen is in dit voorbeeld opgebracht door deelnemers die vroegtijdig overlijden. Voor geïnteresseerden is de uitwerking na afloop van de cursus beschikbaar. Wat gebeurt er als men ouder dan 82 jaar wordt? Dan blijft men de uitkering behouden! Vergelijk; Ieder voor zich; de uitkering houdt op. Opmerking; Bij overlijden wordt niets uitgekeerd. Ton Baaten 28

29 Opmerkingen? vragen? Dank voor uw aandacht Leerpunten; Effect rente op pensioen Effect en belang van solidariteit Volgende blok; Harrie over de Pensioenovereenkomst Ton Baaten

30 Allen 30

31 PENSIOENOVEREENKOMST Harrie Wijnans 31

32 Pensioenovereenkomst DSM (1) Pensioenfonds ontvangt maandelijks feitelijke premie (24%) via werkgever 1 jaar premie geeft recht op 1,875% van het pensioengevend middelloon, opbouw na 42 jaren werken bijna 79% Pensioengevend = salaris minus franchise ( ) Maximaal salaris waarover pensioen wordt opgebouwd is Salaris boven vrijwillige pensioenovereenkomst = premie overeenkomst Pensioen vanaf 67 jaar levenslang Ook nabestaanden- en arbeidsongeschiktheidspensioen Aanspraak op pensioen garanderen met stip op 1; indexatie ambitie op 2 Harrie Wijnans 32

33 Pensioenovereenkomst DSM (2) FINANCIERING: - premie 5 jaar vast - kostendekkendheid in 2018 evalueren - risicodeling werkgever is er niet, geen plicht tot bijstorten - werkgever heeft ook geen recht meer op uitkeringen - premievermindering aan strikte nftk eisen verbonden TOEGEZEGDE PREMIE!! OPBOUW: - uitkering van 1,875% v/h pensioengevend middelloon voor ieder gewerkt jaar - indexatie ambitie; voorwaardelijk - strikte eisen nftk qua kortingen en indexatie TOEGEZEGDE UITKERING!! Harrie Wijnans 33

34 Pensioenovereenkomst DSM (3) 24% premie 1.875% opbouw Prudent rendement PDN Vermogen Rendement Contante waarde pensioenverplichting Rekenrente Harrie Wijnans 34

35 PENSIOENPREMIE Harrie Wijnans 35

36 Pensioenpremie (1) In de kostendekkende premie (2017: 126 mln) zitten: Kosten voor 1 jaar: pensioenopbouw (ca 75%) en nabestaanden- en arbeidsongeschiktheidspensioen actieven (ca 6%) gebaseerd op rekenrente Een opslag voor het vormen van een buffer in het eigen vermogen (ca 17%) Een opslag voor uitvoeringskosten DPS (ca 2%) Harrie Wijnans 36

37 Pensioenpremie (2) Gedempte kostendekkende premie: Samenstelling zie vorige sheet Gebaseerd op de10-jaars gemiddelde nominale marktrente of verwacht rendement (verwacht rendement is DSM keuze) Premie van 24% wordt betaald door: Werkgever (DSM 18%) (komt uit loonruimte) Werknemer (6%) (ingehouden op salaris) Harrie Wijnans 37

38 Pensioenpremie (3): PDN 2017 Feitelijk betaald in: 2016: 100 mln 2017: 98 mln Harrie Wijnans 38

39 EIGEN VERMOGEN PENSIOENFONDS Harrie Wijnans 39

40 Eigen vermogen pensioenfonds (1) Harrie Wijnans 40

41 Eigen vermogen pensioenfonds (2) Minimaal Vereist Eigen Vermogen (MVEV) Berekend o.b.v. het type pensioenfonds (kapitaalverzekering); Complexe wettelijk voorgeschreven berekening; DG < MVEV --> dekkingstekort --> herstelplan; PDN ultimo 2017: MVEV van 4,2 --> dus DG van 104,2; Vereist Eigen Vermogen (VEV) Houdt rekening met de risico's in de beleggingsportefeuille; Hoe hoger die risico's hoe hoger het VEV; DG < VEV en > MVEV --> reservetekort --> herstelplan; PDN ultimo 2017: VEV van 19,7 --> dus DG van 119,7: Harrie Wijnans 41

42 Eigen vermogen pensioenfonds (3): PDN ,2 MVEV 110 Geen indexering Indexering indien toekomstbestendig Toekomstbestendig, BDG>VEV en in 5 jaren 120 VEV 125 Volledige indexering >125 Inhaal indexering achterstand en/of pensioenkorting >13? Premiekorting, zodra indexering en pensioenkorting is ingehaald Harrie Wijnans 42

43 Eigen vermogen pensioenfonds (4) Harrie Wijnans 43

44 Harrie Wijnans 44

45 DEKKINGSGRADEN Harrie Wijnans 45

46 Dekkingsgraden (1) Normale dekkingsgraad DG Wordt berekend door het pensioenvermogen van het fonds te delen door de pensioenverplichtingen van het fonds Indien de DG > 100 is, bezit het fonds voldoende om haar schulden te kunnen voldoen Wordt iedere maand berekend en is gebaseerd op de actuele marktwaarde van bezittingen en schulden Harrie Wijnans 46

47 Dekkingsgraden (2) Beleidsdekkingsgraad Gemiddelde van de normale DG s van de laatste 12 maanden. De beleids-dg wordt gebruikt als toetsing van het indexerings-, pensioenkortings- en herstelbeleid. Wordt iedere maand berekend en is gebaseerd op de actuele marktwaarde van de verplichtingen en schulden. Harrie Wijnans 47

48 Dekkingsgraden (3): PDN Duration Harrie Wijnans 48

49 INDEXERING / TOESLAG Harrie Wijnans 49

50 Indexering / Toeslag (1) VOORWAARDELIJK!!!! Harrie Wijnans 50

51 Indexering / Toeslag (2) Inhalen eventuele achterstand -> indien beleids-dg > 125. Randvoorwaarden: Alleen indien structureel verantwoord. Niet ineens, maar in 5 jaren. Dit geldt eveneens voor het inhalen van een eventuele pensioenkorting PDN: alleen de laatste 15 jaren; pro rata; geen rekening met ouderdom Harrie Wijnans 51

52 Indexering / Toeslag (3): PDN - PDN heeft o.b.v. de DG ultimo 2017 besloten om ook over 2018 geen toeslag te verlenen - VDP verwacht geringe indexatie over 2019 > inmiddels achterhaald door beursdalingen Harrie Wijnans 52

53 VDP transparant Financieel ToetsingsKader (tftk) Harrie Wijnans 53

54 VDP transparant Financieel ToetsingsKader (1) Toetsing pensioenfondsen door DNB is geregeld in nftk nftk-regels: Pensioenkorting als: Beleids DG 5 achtereenvolgende jaren < MVEV (ca 104%) In herstelplan geen herstel van de DG naar niveau VEV (bij PDN 120%) binnen de herstelplanperiode (bij PDN 7 jaren) De DG onder de kritische DG (bij PDN 96%) komt te liggen 2e helft 2016: Gerealiseerde beleidsdekkingsgraden onder MVEV; grenzen van Kritische Dekkingsgraden komen in zicht. Oproep staatssecretaris: kom met creatieve ideeën om korting te voorkomen VDP introduceert het Break-Even Rendement (BER) als extra maatstaf om korting te beoordelen DG s ultimo 2016 beter, vooral vanwege gestegen rekenrente einde jaar VDP ontwikkelt BER methodiek door tot tftk Harrie Wijnans

55 VDP transparant Financieel ToetsingsKader (2) Component nftk tftk Besluitvorming gebaseerd op: DG BER Besluitvorming sterk beïnvloedt door: Rekenrente Rendement Af te dekken risico s Beleggings- en langer leven risico Beleggings- en langer leven risico Zekerheid zichtbaar Verkapt Expliciet op balans Reserve voor risico s gemaximaliseerd Nee Ja Indexatie als: Beleids DG > 110% Indexatie als: Potten ruim gevuld zijn Rendement > BER + risico opslag Potten gevuld worden Harrie Wijnans 55

56 VDP transparant Financieel ToetsingsKader (3) BER is het rendement dat een pensioenfonds moet maken op haar huidige bezittingen om aan haar huidige aanspraakverplichtingen in de toekomst te kunnen voldoen. Volgens VDP bedraagt de BER van geheel PDN ultimo 2017: 0,9%; de BER voor alleen de gepensioneerden van PDN bedraagt 0,2% In BER zelf zit geen risico afdekking Risico afdekking is echter wel nodig om beleggingsrisico s en langer leven risico s af te dekken Daarom BER verhogen met risico opslagen; BER + opslagen = Vereist Rendement Opslagen vooraf bepaald en gemaximaliseerd Indexatie als: Behaald rendement in een jaar > Vereist rendement, tenzij... Harrie Wijnans

57 VDP transparant Financieel ToetsingsKader (4) Harrie Wijnans

58 Harrie Wijnans

59 Harrie Wijnans

60 VDP transparant Financieel ToetsingsKader (5) Zo, leuk ontwikkeld en nu? VDP Methodiek trekt samen met KNVG methodiek op om van de sterke invloed van de rekenrente af te komen door meer focus op rendement. Ook 50+ tapt met vaste rekenrente uit hetzelfde vaatje, Vragen VDP hebben inmiddels geleid tot publicatie van toekomstige kasstromen PDN, de BER volgt Harrie Wijnans

61 Samenvatting leerpunten (1) Het bedrijfspensioen is onderdeel van de 2e pijler in het Nederlandse stelsel van oudedagsvoorziening; vloeit voort uit de tussen de sociale partners afgesproken CAO, wordt fiscaal gefaciliteerd en hangt af van gewerkte periode Pensioenverplichtingen worden qua omvang sterk beïnvloed door veranderingen in de rekenrente en de looptijd (duration) van de uitkeringen Solidariteit in het pensioensysteem heeft grote invloed op de hoogte van de uitkeringen en pensioenpremie Pensioencontract loopt 5 jaren en bestaat uit afspraken m.b.t. financiering (tussen fonds en werkgever) en aanspraken (tussen fonds en deelnemers) Harrie Wijnans 61

62 Samenvatting leerpunten (2) Pensioenpremie bestaat vanaf 2017 voor ca 81% uit de kostprijs van de aanspraken van 1 gewerkt jaar en voor ca 17% uit de solidariteitstoeslag; is jaren niet kostendekkend geweest, wordt in 2018 op kostendekkendheid geëvalueerd Eigen vermogen moet aan wettelijke buffers voor het garanderen van een nominale uitkering en risico's in de beleggingsportefeuille voldoen; onder de grens van het MVEV en VEV is een herstelplan met maatregelen nodig Dekkingsgraad wordt bepaald door op balansdatum de fonds bezittingen te delen door de contante waarde van de pensioenverplichtingen; indien > 100% is het fonds in staat aan haar verplichtingen te voldoen; beleids- dekkingsgraad is de gemiddelde dekkingsgraad van de laatste 12 maanden en wordt gebruikt als toetsing met het MVEV en VEV; beleidsdekkings-graad is bepalend voor wel of niet indexeren, korten of inhalen. Harrie Wijnans 62

63 Samenvatting leerpunten (3) Indexeren kan pas vanaf een beleidsdekkingsgraad van 110% en dient toekomstbestendig te zijn; kans op indexeren in de naaste toekomst is zeer laag; indexeringsachterstand inhalen pas nadat volledig is geïndexeerd (bij een beleidsdekkingsgraad van ca 125), moet structureel verantwoord zijn en de beschikbare ruimte moet over 5 jaren verdeeld worden; kans op inhalen is daarmee ook erg laag geworden; VDP verzet zich tegen het inperken van de inhaaltermijn tot de laatste 15 jaar en het niet meenemen van de ouderdom in de pro rata regeling. Harrie Wijnans 63

64 Informatiebronnen pdnpensioen.nl Jaarverslagen, nieuwsberichten, pensioencontact, etc vdpdsm.nl: Nieuwsflitsen, gepubliceerde brieven, artikelen van koepels, etc pensioenbegrippen.nl: Site van Towers Watson met meer dan 100 pagina's met uitleg van pensioenbegrippen, gewoon op het boekje klikken; niet actueel Harrie Wijnans 64

65 OPGELUCHT? Harrie Wijnans 65

66