datum onze referentie uw referentie doorkiesnummer

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "datum onze referentie uw referentie doorkiesnummer 15-11-2010 0523 288420"

Transcriptie

1 Aan: alle actieve deelnemers alle gewezen deelnemers alle pensioengerechtigden datum onze referentie uw referentie doorkiesnummer Betreft: de risico s van het pensioenfonds voor de deelnemers Geachte heer, mevrouw, Het pensioenfondsbestuur wil u met deze brief informeren over de huidige financiële situatie van uw pensioenfonds, over de noodzaak om (ook) in aandelen te beleggen en over de financiële risico s van het pensioenfonds. De financiële risico s komen voor rekening van u en de andere deelnemers van pensioenfonds OWASE. Daarom is het belangrijk dat u zich bewust bent van die risico s. Het gaat immers om het pensioen van u, voor u en voor uw nabestaanden. Geen risico dat het pensioenfonds failliet gaat Een pensioenfonds kan niet omvallen. Een bank kan in de problemen komen doordat mensen ineens al hun geld bij de bank gaan weghalen. Als een bank daardoor geen contant geld meer heeft, kan een bank failliet gaan. Bij het pensioenfonds kan dat niet gebeuren, omdat de deelnemers niet ineens al hun geld bij het fonds weg kunnen halen. Bovendien heeft het pensioenfonds een groot vermogen van ruim 500 miljoen en daarom geen gebrek aan financiële middelen. Beperkt risico dat de pensioenen niet volledig uitbetaald kunnen worden Er worden zware financiële eisen gesteld aan de pensioenfondsen. Die eisen zijn er om ervoor te zorgen dat mensen op hun pensioen kunnen rekenen. U kunt er van uitgaan dat de pensioenen bijna altijd gewoon kunnen worden uitbetaald. In een uitzonderlijke situatie kan het zo zijn dat het pensioenfonds door een financiële crisis zo in de problemen komt dat het fonds de pensioenen niet meer volledig kan uitbetalen. Bij pensioenfonds OWASE is dat momenteel niet aan de orde, maar u heeft in de krant kunnen lezen dat enkele andere pensioenfondsen op dit moment wel degelijk zulke problemen hebben. Dan krijgen mensen bijvoorbeeld in plaats van 100% pensioen, een pensioen van 90%. Het is in die uitzonderlijke situatie dus niet zo dat er geen pensioen wordt uitgekeerd, maar een lager pensioen. Het risico dat dit ook bij uw pensioenfonds gebeurt is beperkt. En als het toch gebeurt, zal het pensioenfonds proberen om het pensioen weer te verhogen naar 100% zodra het in de toekomst weer beter gaat met het fonds. 1

2 Reëel risico dat niet alle voorwaardelijke indexaties toegekend kunnen worden Het risico dat de pensioenen niet aangepast kunnen worden aan de inflatie - niet geïndexeerd kunnen worden - is wel degelijk een reëel risico. Het pensioenfonds probeert niet alleen het pensioen van de gepensioneerden aan te passen maar ook het pensioen dat nog niet wordt uitgekeerd. Indexaties zijn bij een pensioenregeling zoals die van pensioenfonds OWASE - een zgn. voorwaardelijk geïndexeerde middelloonregeling - onmisbaar voor het opbouwen van voldoende pensioen. Als iemand met pensioen gaat wordt de hoogte van zijn pensioen voor ca. 60% bepaald door het pensioen dat hij jaarlijks heeft opgebouwd en voor ca. 40% door de indexaties die tijdens zijn werkzame leven worden toegekend. Ook nadat iemand met pensioen is gegaan moet het pensioen zijn waarde zoveel mogelijk behouden. Dat is niet zo vanzelfsprekend als het misschien lijkt. De pensioenpremie moet op grond van de wet hoog genoeg zijn om de opbouw van de pensioenen nu en in de toekomst te kunnen financieren. De indexaties kunnen echter niet uit die premie worden betaald. Als er steeds minder actieve deelnemers zijn - die de premies samen met hun werkgevers betalen - en steeds meer pensioengerechtigden en gewezen deelnemers - die geen premies betalen -, dan zou de benodigde premie exorbitant hoog moeten zijn als ook de indexaties uit die premie betaald zouden moeten worden. U heeft dan ook geen recht op indexaties, ook niet volgens de wet. De indexaties moeten uit het beleggingsrendement betaald worden. De hoogte van dat rendement is onzeker en wisselt sterk. Daarom zijn indexaties ook voorwaardelijk. Het pensioenfonds belegt gemiddeld ongeveer 45% van zijn geld in aandelen om zo een zo hoog mogelijk rendement te behalen. Over een langere periode hebben aandelen gemiddeld ook daadwerkelijk een hoger rendement opgeleverd dan bijvoorbeeld staatsleningen. Daar staat tegenover dat de waarde van aandelen veel sterker wisselt dan die van staatsleningen. Als de aandelen minder waard worden, heeft het pensioenfonds daardoor minder geld. Ook heeft het pensioenfonds last van een lage rentestand. Als de rente laag is moet het pensioenfonds meer geld reserveren voor de pensioenen. De combinatie van een lage rente en een laag beleggingsrendement is erg slecht voor de financiële situatie van het pensioenfonds. In de afgelopen paar jaar hebben we een paar keer meegemaakt dat er vanwege de slechte financiële situatie niet of niet volledig geïndexeerd kon worden. Het pensioenfonds moet zijn eigen broek ophouden Als het pensioenfonds in financiële moeilijkheden verkeert, betalen de werkgevers geen hogere pensioenpremie en storten ook geen extra geld in het pensioenfonds. Het pensioenfonds kan dat wel aan de werkgevers vragen, maar die zijn dat niet verplicht en zij zullen - als het pensioenfonds financiële problemen heeft - waarschijnlijk zelf ook financiële problemen hebben. CAO-partijen zouden eventueel wel kunnen afspreken om meer pensioenpremie te gaan betalen, maar dat helpt alleen op de lange termijn. Overigens kunnen de werkgevers - zoals bij sommige andere pensioenfondsen wel het geval is - ook geen pensioenpremie terugvragen als het pensioenfonds over een grote financiële reserve zou beschikken. Als het pensioenfonds zo n grote reserve zou hebben, zouden CAO-partijen wel kunnen afspreken om de pensioenpremie te verlagen. Maar het pensioenfondsvermogen zelf is eigendom van het pensioenfonds. Daarover beslist enkel het pensioenfondsbestuur. Het vermogen wordt belegd zodat het zijn waarde behoudt en zodat er tevens nog extra geld mee kan worden verdiend. Dat extra geld is nodig voor de indexaties. Niet het pensioenfondsbestuur, maar de werkgevers en de vakbonden - CAO-partijen - beslissen over de inhoud van de pensioenregeling. Het bestuur kan CAO-partijen daarbij slechts adviseren. CAO-partijen moeten soms kiezen tussen meer loon en meer pensioen. In 2004 is de eindloonregeling versoberd naar een voorwaardelijk geïndexeerde middelloonregeling. In 2006 is het tijdelijk ouderdomspensioen vervallen. Dat was het gevolg van nieuwe wetgeving. De hoogte van de pensioenpremie is momenteel vastgesteld op het maximum van 30% dat CAO-partijen hebben afgesproken. Als een hogere pensioenpremie nodig is om de pensioenen nu en in de toekomst te kunnen betalen, zullen CAO-partijen ofwel de maximumpremie moeten verhogen ofwel de pensioenregeling opnieuw moeten versoberen. Bij het pensioenfonds zelf is het niet of niet volledig toekennen van indexaties aan zowel de actieve deelnemers als aan de pensioengerechtigden en de gewezen deelnemers eigenlijk de enige directe manier om een economische klap op te vangen. Het pensioenfonds probeert de gemiste indexaties dan later wel alsnog toe te kennen zodra het weer beter gaat met het pensioenfonds. 2

3 Beleggen is noodzakelijk, sparen geeft onvoldoende rendement Zekerheid gaat helaas niet samen met een hoog rendement. Om voldoende rendement te behalen moet een bepaalde mate van risico worden geaccepteerd. Veel mensen zeggen in eerste instantie geen risico te willen nemen met het beleggen van hun pensioengeld. Uit recent landelijk onderzoek komt naar voren dat slechts 29% van de deelnemers aan het onderzoek vindt dat pensioenfondsen mogen beleggen in bijvoorbeeld aandelen. Van de ondervraagden vindt 61% dat pensioenfondsen moeten worden verplicht het pensioenvermogen op een spaarrekening te zetten. De angst voor beleggen zit diep. Maar wie duidelijk ziet wat de effecten van die keuze zijn, komt al snel tot een andere conclusie. Waar in eerste instantie 73% aangeeft minder beleggingsrisico te willen lopen door meer te sparen in plaats van te beleggen, daalt dit tot 39% wanneer de consequenties van die keuze worden getoond. De verschillen in langetermijnopbrengsten tussen sparen en beleggen zijn voor de ondervraagden moeilijk in te schatten. Wanneer aan de mensen gevraagd wordt om een inschatting te maken van de rendementen van pensioenfondsen, blijft het stil. Van degenen die wel een schatting durven te geven, denkt 8% dat elke 100 die 25 jaar geleden door pensioenfondsen is belegd, nu minder waard is, terwijl 19% denkt dat de waarde nu tussen de 100 en 200 ligt. Slechts 8% komt in de buurt van de werkelijkheid: de 100 van 25 jaar geleden is door de beleggingen van een gemiddeld Nederlands pensioenfonds nu uitgegroeid tot 514. Dat is inclusief de dramatische gebeurtenissen op de beurzen in 2002 en Pensioenfonds OWASE heeft het zelfs nog iets beter gedaan: de 100 van 25 jaar geleden is door de beleggingen uitgegroeid tot 548. Als diezelfde 100 op een spaarrekening was gezet, dan was die nu 308 waard geweest. De opbrengst van sparen wordt door de ondervraagden veelal te hoog ingeschat. Als de pensioenfondsen de afgelopen decennia niet hadden belegd, dan was ieders pensioen nu een stuk lager en betaalden werknemers en werkgevers nu een veel hogere premie. Om ons pensioen betaalbaar en op peil te houden, is beleggen dus nodig. Als we alleen maar hadden gespaard, dan was de gemiddelde dekkingsgraad van de pensioenfondsen nu ruim 40% lager. Om met sparen toch tot hetzelfde pensioen te komen, had de premie de afgelopen 25 jaar bijna 70% hoger moeten zijn. Wie alleen maar wil sparen, kiest dus voor een veel hogere premie, of voor een fors lager pensioen. Rendement beleggingen pensioenfonds OWASE Het rendement van de beleggingen van pensioenfonds OWASE lag over de afgelopen 25 jaar gemiddeld op ca. 7% per jaar. Dat is een prima rendement. Dat rendement had met sparen nooit gerealiseerd kunnen worden. Maar behaalde resultaten uit het verleden geven geen garantie voor de toekomst. Het pensioenfondsbestuur probeert een goede balans te vinden tussen risico en rendement. Het bestuur speculeert niet met uw pensioengeld, maar kiest welbewust voor beleggingen die ook op de langere termijn voldoende rendement opleveren. De beleggingen worden verdeeld over diverse landen en over diverse categorieën beleggingen. Bepaalde risico s worden geheel of gedeeltelijk afgedekt, zoals het risico op een lage rente of een hoge inflatie, of het risico dat de dollar in waarde daalt. Het bestuur accepteert dan dat het afdekken van risico s ten koste gaat van het beleggingsrendement. In de beleggingscommissie van het pensioenfonds zitten ter zake deskundige bestuursleden. Deze commissie wordt ondersteund door diverse externe specialisten op het gebied van beleggen en vermogensbeheer. De commissie beheert het pensioenfondsvermogen, beoordeelt de rapportages van de beleggingsfondsen waarin het pensioenfonds belegt, volgt alle economische ontwikkelingen op de voet en komt regelmatig bij elkaar. Natuurlijk zitten er risico s aan beleggen, dat is iedereen in de afgelopen twee jaar wel duidelijk geworden. Daar moeten we voorzichtig mee omgaan, en we moeten ook leren van deze crisis. Zoals gezegd moeten uit de beleggingsrendementen de voorwaardelijke indexaties worden gefinancierd. Beleggen was en is dus echt noodzakelijk om de pensioenen op peil te kunnen houden. Stoppen met beleggen maakt onze pensioenen veel duurder en slechter. Zeker in een tijd waarin steeds minder mensen werken en steeds meer mensen met pensioen zijn. Om de risico's van beleggen goed in de gaten te houden en de gevolgen daarvan goed te monitoren laat het bestuur elk kwartaal een berekening maken van de financiële situatie van het pensioenfonds met een fictieve rekenrente die 1% hoger ligt en een fictieve rekenrente die 1% lager ligt dan de actuele rekenrente en daarbovenop nog een berekening met een aandelenkoers die 25% hoger ligt en een aandelenkoers die 25% lager ligt dan de actuele aandelenkoers. Dit 3

4 noemen we een stresstest. Met behulp van deze stresstest kan het bestuur beheersmaatregelen treffen als dat gewenst of nodig is. Actuele financiële situatie van het pensioenfonds Pensioenfonds OWASE had eind september 2010 een dekkingsgraad van 107,5%. Het pensioenfonds moet van De Nederlandsche Bank bepaalde buffers aanleggen ( geld opzij zetten ): een algemene buffer van 5% om de kosten van de uitvoering van de pensioenregeling te dekken en nog een extra reservebuffer om bepaalde risico s op te vangen. Deze laatste reservebuffer is afhankelijk van een aantal factoren en verschilt daardoor van maand tot maand. De dekkingsgraad lag eind september boven de 105%. Het pensioenfonds had geen dekkingstekort. Maar de dekkingsgraad had eigenlijk boven de 112,1% moeten liggen. Er was dus wel sprake van een reservetekort van -4,6%. De recente cijfers over de gestegen levensverwachting zijn bij deze berekening meegenomen (zonder deze cijfers zou de dekkingsgraad 111,2% zijn geweest). Voor een pensioenfonds is het aantal jaren dat een deelnemer nog leeft na zijn pensioendatum van groot belang. Immers, hoe langer er naar verwachting pensioen uitgekeerd moet worden, hoe meer er gereserveerd dient te worden. Het pensioenfonds heeft momenteel een (geringe) indexatieachterstand van 0,09% voor de pensioengerechtigden en voor de gewezen deelnemers. Er is geen indexatieachterstand voor de actieve deelnemers. Maar voor de voorwaardelijke indexatie van de pensioenaanspraken van de actieve deelnemers wordt de OWASE-loonindex als maatstaf genomen en er heeft sinds de afloop van de vorige OWASE CAO geen collectieve CAO-loonsverhoging plaatsgevonden, want er is tot op heden nog geen nieuwe CAO afgesproken. Zolang er sprake is van een reservetekort kan het pensioenfonds niet volledig indexeren en ook geen inhaalindexatie toekennen. Een gedeeltelijke indexatie kan alleen worden toegekend als de financiële situatie van het pensioenfonds dat toelaat. Het bestuur beslist over het al dan niet toekennen van de voorwaardelijke indexaties en kijkt daarbij ook naar de economische verwachtingen en naar andere relevante ontwikkelingen. Zoals al eerder vermeld hebt u geen recht op indexaties. Conclusie Uw pensioenfonds heeft dus een reservetekort, maar in vergelijking met sommige andere pensioenfondsen doet pensioenfonds OWASE het eigenlijk helemaal niet zo slecht. De kranten hebben de afgelopen tijd vol gestaan met allemaal negatieve berichten over problemen bij pensioenfondsen en mogelijke kortingen van de opgebouwde pensioenaanspraken. Er is bij uw pensioenfonds echter geen reden voor paniek. Korten van pensioenaanspraken is bij pensioenfonds OWASE momenteel niet aan de orde. Dat kan overigens wel veranderen als het pensioenfonds in financiële problemen komt, bijvoorbeeld door het nog verder dalen van de rente en/of een daling van de beurskoersen. Wij hopen u hiermee duidelijkheid te hebben verschaft over de financiële positie van het pensioenfonds, over de risico s van het pensioenfonds, over het beheersen van die risico s en over de noodzaak om te blijven beleggen. Met vriendelijke groet, Stichting Pensioenfonds OWASE H.J. Meijerink Voorzitter pensioenfondsbestuur 4

5 GRAFIEK 1 Rendementen pensioenfondsen landelijk: GRAFIEK 2 Rendementen pensioenfondsen landelijk met correctie: GRAFIEK 3 Rendementen pensioenfonds OWASE: NB. 4,5% rendement is vergelijkbaar met het rendement van sparen over de afgelopen 25 jaar. 5

6 Stresstest Het pensioenfondsbestuur laat elk kwartaal een berekening maken van de financiële situatie van het pensioenfonds met een fictieve rekenrente die 1% hoger ligt en een fictieve rekenrente die 1% lager ligt dan de actuele rekenrente en daarbovenop nog een berekening met een aandelenkoers die 25% hoger ligt en een aandelenkoers die 25% lager ligt dan de actuele aandelenkoers. Eind derde kwartaal 2010 leverde dit het volgende plaatje op: Stresstest met renteschok in combinatie met aandelenschok lager en aandelen 25% lager lager actuele stand eind derde kwartaal 2010 (eind sept.) hoger hoger en aandelen 25% hoger vermogen 541,3 mln. 595,6 mln. 543,8 mln. 492,1 mln. 546,3 mln. verplichtingen (VPV) 580,6 mln. 580,6 mln. 505,7 mln. 430,9 mln. 430,9 mln. dekkingsgraad 93,2% 102,6% 107,5% 114,2% 126,8% reservepositie in % - 16,0% - 8,0% - 4,6% - 0,4% + 10,2% reservetekort ja ja ja ja nee dekkingstekort ja ja nee nee nee Eind 2009 was de gemiddelde rekenrente 3,9%. Eind september 2010 was de rekenrente gezakt naar 2,8%. Dat is een behoorlijke daling. Door de daling van de rente nemen aan de ene kant de verplichtingen van het pensioenfonds toe, maar neemt aan de andere kant ook het vermogen van het pensioenfonds toe. De toename van het vermogen kan de toename van de verplichtingen echter niet geheel compenseren, waardoor de dekkingsgraad in de afgelopen drie kwartalen toch van 119,2% eind 2009 naar 111,2% eind september 2010 is gedaald. Vanwege de nieuwe cijfers over de gestegen levensverwachtingen moesten per eind september 2010 tevens de verplichtingen opgehoogd worden, waardoor de dekkingsgraad verder is gedaald naar 107,5%. Als de rente daalt stijgt de waarde van de vastrentende waarden portefeuille (obligaties). De aandelenkoersen stijgen dan meestal ook, maar dat is niet altijd het geval. Tijdens de kredietcrisis eind 2008/begin 2009 daalden zowel de rente als de beurskoersen. Als dat opnieuw gebeurt, kan de dekkingsgraad van het pensioenfonds dalen tot onder de 100% (zie de tabel, eerste kolom). In die uitzonderlijke situatie zal door het bestuur ook worden bekeken of het noodzakelijk is om - op termijn - de reeds opgebouwde pensioenaanspraken te korten. Het is belangrijk dat u op de hoogte bent van dit risico en van andere financiële risico s van het pensioenfonds. 6

Veel gestelde vragen kwartaalcijfers pensioenfondsen

Veel gestelde vragen kwartaalcijfers pensioenfondsen Veel gestelde vragen kwartaalcijfers pensioenfondsen 1. De kwartaalcijfers van de pensioenfondsen zijn negatief. Hoe komt dat? Het algemene beeld is dat het derde kwartaal, en dan in het bijzonder de maand

Nadere informatie

RBS pensioen update. Van premie tot pensioen

RBS pensioen update. Van premie tot pensioen RBS pensioen update Van premie tot pensioen Hoe is uw pensioen opgebouwd? Waarom zitten veel pensioenfondsen nu in de problemen? Hoe ziet de toekomst van pensioen in Nederland eruit? In deze RBS Pensioen

Nadere informatie

Ontwikkelingen in 2012

Ontwikkelingen in 2012 1 Jaarbericht 2012 Ontwikkelingen in 2012 2012 was, in alle opzichten, weer een bewogen jaar. We kregen onder meer te maken met hectische ontwikkelingen op de financiële markten, met veranderingen in de

Nadere informatie

Datum Briefnummer Behandeld door Doorkiesnummer 15-2-2012 20120215 N.W. Dijkhuizen 630

Datum Briefnummer Behandeld door Doorkiesnummer 15-2-2012 20120215 N.W. Dijkhuizen 630 Pensioenfonds Productschappen Bezoekadres Laan van Zuid Hoorn 165 2289 DD Rijswijk Postadres Postbus 3042 2280 GA Rijswijk Telefoon 070 4138630 Fax 070 4138650 E-mail info@pbodnl Website wwwpbodnl KvK

Nadere informatie

Kunt ú straks rondkomen van uw pensioen?

Kunt ú straks rondkomen van uw pensioen? Het nieuwe pensioenakkoord Evaluatie pensioengesprekken bij 30 en 45 jaar Pensioenfonds OWASE, de actuele financiële situatie Financiële risico s van het pensioenfonds Kunt ú straks rondkomen van uw pensioen?

Nadere informatie

Kort jaarverslag Stichting Pensioenfonds nv Linde Gas Benelux

Kort jaarverslag Stichting Pensioenfonds nv Linde Gas Benelux Kort jaarverslag Stichting Pensioenfonds nv Linde Gas Benelux Beleggingen Het totaal rendement over het afgelopen boekjaar 2010 is uitgekomen op 15,6%. Als we naar de onderverdeling kijken zien we het

Nadere informatie

Verkort jaarverslag 2017 Pensioenfonds Cargill

Verkort jaarverslag 2017 Pensioenfonds Cargill Verkort jaarverslag 2017 Pensioenfonds Cargill Pensioenfonds Cargill 2017 in beeld Wat zijn de belangrijkste ontwikkelingen van 2017 van Pensioenfonds Cargill? U leest het in dit verkort jaarverslag. Financiële

Nadere informatie

OWASE Pensioenforum 26 juni 2013. 3 juli 2013 OWASE. Welkom. bij

OWASE Pensioenforum 26 juni 2013. 3 juli 2013 OWASE. Welkom. bij Welkom OWASE Pensioenforum 26 juni 2013 OWASE 3 juli 2013 bij Pensioenfonds en solidariteit: één voor allen, allen voor één! www.owase.nl PFO20130626/20130703 2 Programma Pensioenforum De bedoeling van

Nadere informatie

Wat u moet weten over beleggen

Wat u moet weten over beleggen Rabo BedrijvenPensioen Wat u moet weten over beleggen Beleggen voor het Rabo BedrijvenPensioen Uw werkgever betaalt pensioenpremies voor het Rabo BedrijvenPensioen. In deze brochure leest u hoe we deze

Nadere informatie

30 september /LJ/AH. FNV-beleid bij vaststellen van de pensioenpremie. FNV-beleid bij vaststellen van de pensioenpremie

30 september /LJ/AH. FNV-beleid bij vaststellen van de pensioenpremie. FNV-beleid bij vaststellen van de pensioenpremie Postadres Postbus 9208, 3506 GE Utrecht Team Pensioenen T 0900 9690 (lokaal tarief) F 030 66 30 000 wwwfnvbondgenotennl Datum 30 september 2015 008/LJ/AH Onderwerp FNV-beleid bij vaststellen van de pensioenpremie

Nadere informatie

Kwartaalbericht. 4e kwartaal 2014 Den Haag, 30 januari 2015. Samenvatting cijfers per 31 december 2014

Kwartaalbericht. 4e kwartaal 2014 Den Haag, 30 januari 2015. Samenvatting cijfers per 31 december 2014 Kwartaalbericht 4e kwartaal 2014 Den Haag, 30 januari 2015 Samenvatting cijfers per 31 december 2014 Dekkingsgraad: 111,5% Beleidsdekkingsgraad: 112,6% Belegd vermogen: 19,6 miljard Rendement 2014: 27,6%

Nadere informatie

datum onze referentie doorkiesnummer maart

datum onze referentie doorkiesnummer maart datum onze referentie doorkiesnummer maart 2018 0523 208268 Betreft: - gedeeltelijke indexatie per 1 januari 2018 - pensioenpremies en pensioenopbouw voor de periode 2018-2020 - onderzoek toekomstig bestuursmodel

Nadere informatie

Extra nieuwsbrief. De positie van het pensioenfonds. Mei 2012. Waarom een extra nieuwsbrief?

Extra nieuwsbrief. De positie van het pensioenfonds. Mei 2012. Waarom een extra nieuwsbrief? Mei 2012 Extra nieuwsbrief Waarom een extra nieuwsbrief? De positie van pensioenfondsen krijgt voortdurend veel aandacht in de media. De berichten over pensioenen zijn vaak complex en de laatste tijd nogal

Nadere informatie

Extra informatie pensioenverlaging

Extra informatie pensioenverlaging Extra informatie pensioenverlaging Wat is de invloed van de verlaging op mijn netto pensioen? Als u nog niet met pensioen bent, kunnen we u nu niet zeggen hoe uw netto pensioen

Nadere informatie

De Dynamische Strategie Portefeuille DSP

De Dynamische Strategie Portefeuille DSP De Dynamische Strategie Portefeuille DSP Onderdeel van het beleggingsbeleid van Pensioenfonds UWV 1 Inhoudsopgave Waarom beleggen? 4 Beleggen is niet zonder risico s 4 Strategische beleggingsportefeuille

Nadere informatie

Uw pensioen in onzekere tijden

Uw pensioen in onzekere tijden Uw pensioen in onzekere tijden Stichting Pensioenfonds 1 Inleiding Dekkingsgraad per 31 december 2011 is 83,7%. Het pensioenfonds loopt (ver) achter op herstelplan. Voorlopig kortingsbesluit is noodzakelijk.

Nadere informatie

2013 in het kort SAMENVATTING VAN HET JAARVERSLAG

2013 in het kort SAMENVATTING VAN HET JAARVERSLAG 2013 in het kort SAMENVATTING VAN HET JAARVERSLAG 1 Toelichting op het jaarverslag In het Jaarverslag 2013 legt het pensioenfonds uitgebreid verantwoording af over de ontwikkelingen, besluiten en gebeurtenissen

Nadere informatie

Nieuwe pensioenregeling vanaf 1 januari 2015. Jan Raaijmakers Aad van der Tak Michel Stok Voorzitter Manager Pensioenfonds Extern actuarieel adviseur

Nieuwe pensioenregeling vanaf 1 januari 2015. Jan Raaijmakers Aad van der Tak Michel Stok Voorzitter Manager Pensioenfonds Extern actuarieel adviseur Nieuwe pensioenregeling vanaf 1 januari 2015 Jan Raaijmakers Aad van der Tak Michel Stok Voorzitter Manager Pensioenfonds Extern actuarieel adviseur Agenda 1. Rol klankbordgroep 2. Waarom een nieuwe pensioenregeling?

Nadere informatie

Pensioenfonds Robeco. Populair Jaarverslag 2014

Pensioenfonds Robeco. Populair Jaarverslag 2014 Pensioenfonds Robeco Populair Jaarverslag 2014 2014 was een bewogen jaar voor Pensioenfonds Robeco door de sterk dalende rente en de veranderende wet- en regelgeving. In het jaarverslag blikken wij als

Nadere informatie

Pensioeninformatiebijeenkomst over herstelplan 2009

Pensioeninformatiebijeenkomst over herstelplan 2009 Pensioenbijeenkomst herstelplan 2009 Pensioenfonds voor de Grafische Bedrijven (PGB) over herstelplan 2009 juli 2009 Inleiding Waarom 5 pensioenbijeenkomsten? ernstige situatie met grote gevolgen voor

Nadere informatie

1e kwartaal 2016 Den Haag, 20 april 2016

1e kwartaal 2016 Den Haag, 20 april 2016 Kwartaalbericht 1e kwartaal 2016 Den Haag, 20 april 2016 Samenvatting cijfers per 31 maart 2016 Dekkingsgraad (UFR): 97,7% Beleidsdekkingsgraad: 102,0% Belegd vermogen: 21,9 miljard Rendement 1 e kwartaal

Nadere informatie

Via deze brief krijgt u verdere (achtergrond)informatie over de huidige situatie en wat dit voor uw pensioen betekent.

Via deze brief krijgt u verdere (achtergrond)informatie over de huidige situatie en wat dit voor uw pensioen betekent. Naam Adres Postcode + woonplaats Land ONDERWERP: SITUATIE PENSIOENFONDS ROCKWOOL EN MOGELIJKE VERLAGING VAN UW PENSIOEN BIJLAGEN: EVALUATIEMOMENTEN IN HERSTELPLAN, ONTWIKKELING DEKKINGSGRAAD, DEKKINGSGRAAD

Nadere informatie

Vragen & antwoorden over uw pensioen en de kredietcrisis

Vragen & antwoorden over uw pensioen en de kredietcrisis Vragen & antwoorden over uw pensioen en de kredietcrisis Corporate Pensioen 4 Juni 2009 Vragen 1. Hoe zeker is mijn toekomstige pensioenvoorziening bij Nationale-Nederlanden? 3. Hoe weet ik hoeveel pensioen

Nadere informatie

Gelden de kortingen op het pensioen per en voor beide regelingen?

Gelden de kortingen op het pensioen per en voor beide regelingen? Veelgestelde vragen DE KORTINGEN Gelden de kortingen op het pensioen per 1-9-2016 en 1-3-2017 voor beide regelingen? Ja, de kortingen gelden zowel voor de middelloon als de CDC regeling, ongeacht het afgesproken

Nadere informatie

2012 in het kort TOELICHTING OP HET JAARVERSLAG

2012 in het kort TOELICHTING OP HET JAARVERSLAG 2012 in het kort TOELICHTING OP HET JAARVERSLAG 1 Toelichting op het jaarverslag In het Jaarverslag 2012 legt het pensioenfonds uitgebreid verantwoording af over de ontwikkelingen, besluiten en gebeurtenissen

Nadere informatie

Jaarbericht Terugblikken en vooruitkijken. delta lloyd pensioenfonds

Jaarbericht Terugblikken en vooruitkijken. delta lloyd pensioenfonds delta lloyd pensioenfonds Jaarbericht 2010 Terugblikken en vooruitkijken In dit Jaarbericht leest u wat er in 2010 bij het pensioenfonds gebeurde. We gaan wat dieper in op onze beleggingen en andere financiële

Nadere informatie

Geef pensioen de aandacht die het verdient. Jaarbericht Stichting Pensioenfonds

Geef pensioen de aandacht die het verdient. Jaarbericht Stichting Pensioenfonds Geef pensioen de aandacht die het verdient Jaarbericht Stichting Pensioenfonds Vijf mythes over pensioen Over pensioenen zijn meerdere mythes in omloop. Het is belangrijk om te weten hoe het wel zit. De

Nadere informatie

7. Bouw ik nu meer/minder op? Bij Coop Pensioenfonds bouwt u 1,64% op (2016). Bij BPFL gaat u 1,875% opbouwen (2016).*

7. Bouw ik nu meer/minder op? Bij Coop Pensioenfonds bouwt u 1,64% op (2016). Bij BPFL gaat u 1,875% opbouwen (2016).* Beste lezer, Dit overzicht met veelgestelde vragen hebben wij opgesteld naar aanleiding van de brief d.d. 10 november 2016 over de liquidatie van Coop Pensioenfonds. Heeft u een vraag die hier niet tussenstaat

Nadere informatie

Persbericht. Kwartaalbericht: vierde kwartaal 2011

Persbericht. Kwartaalbericht: vierde kwartaal 2011 Persbericht Kwartaalbericht: vierde kwartaal 2011 Hoofdpunten: Dekkingsgraad van 94% is te laag: aanvullende maatregelen nodig Beschikbaar vermogen stijgt met ruim 11 miljard Door gedaalde rente nemen

Nadere informatie

Pensioenfonds Smurfit Kappa Nederland Nieuwsbrief

Pensioenfonds Smurfit Kappa Nederland Nieuwsbrief Pensioenfonds Smurfit Kappa Nederland Nieuwsbrief Nummer 14 > Jaargang 10 > November 2012 inhoud > Financiële positie: dekkingsgraad blijft laag [p.1] Bestuur / Verantwoordingsorgaan [p.2] Uniform Pensioen

Nadere informatie

Nieuws. Gezond maar alert. Pensioenfonds IN DIT NUMMER: Verkort jaarverslag. De financiële situatie van het pensioenfonds verbeterde in 2017.

Nieuws. Gezond maar alert. Pensioenfonds IN DIT NUMMER: Verkort jaarverslag. De financiële situatie van het pensioenfonds verbeterde in 2017. Pensioenfonds Verkort jaarverslag Gezond maar alert De financiële situatie van het pensioenfonds verbeterde in 2017. Nieuws IN DIT NUMMER: Augustus 2018 Hierdoor was het mogelijk de opgebouwde pensioenen

Nadere informatie

Uw pensioen en uw risicobereidheid

Uw pensioen en uw risicobereidheid Uw pensioen en uw risicobereidheid ALV VvGH 24 april 2018 Michiel Kamermans Lid van het bestuur van het Heineken Pensioenfonds 1 Waar gaan we het over hebben Hoe gaat het met het HPF en uw pensioen Wat

Nadere informatie

Waardeoverdracht van VPTech naar Pensioenfonds Vegro

Waardeoverdracht van VPTech naar Pensioenfonds Vegro Waardeoverdracht van VPTech naar Pensioenfonds Vegro Doel: overdracht van de aanspraken vroegpensioen (OP/PP 61-64 jaar) naar SPGV (pens. > 65 jaar) VPTech: tot 2011 collectieve w.o. / individuele w.o.

Nadere informatie

Verkort Jaarverslag 2013

Verkort Jaarverslag 2013 Verkort Jaarverslag Han Thoman: Ons bestuur is zich echt goed bewust van de risico s die het pensioenfonds loopt. Voorzitter Han Thoman Onze financiële positie is redelijk maar moet nog beter Een jaar

Nadere informatie

Het jaarverslag 2014 samengevat

Het jaarverslag 2014 samengevat Het jaarverslag 2014 samengevat Uw pensioenfonds blikt terug én vooruit Deelnemers 1.711 In 2014 verdiende het fonds 55,1 miljoen dankzij beleggen. Dat bedrag staat voor een rendement van 20,1%. Het fonds

Nadere informatie

3e kwartaal 2015 Den Haag, 19 oktober 2015

3e kwartaal 2015 Den Haag, 19 oktober 2015 Kwartaalbericht 3e kwartaal 2015 Den Haag, 19 oktober 2015 Samenvatting cijfers per 30 september 2015 Dekkingsgraad (UFR): 99,3% Beleidsdekkingsgraad: 107,1% Belegd vermogen: 19,5 miljard Rendement 2015

Nadere informatie

KWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/5 DERDE KWARTAAL 2015

KWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/5 DERDE KWARTAAL 2015 KWARTAALVERSLAG DERDE KWARTAAL 2015 1. In het kort De beleidsdekkingsgraad per 30 september 2015 bedroeg 112,6% Het rendement van 1 juli tot en met 30 september 2015 bedroeg -1,6% Het pensioenvermogen

Nadere informatie

Buitengewone vergadering van deelnemers 22 november 2010

Buitengewone vergadering van deelnemers 22 november 2010 Buitengewone vergadering van deelnemers 22 november 2010 Agenda 1. Opening, mededelingen en ingekomen stukken 2. Pensioenregeling uitgevoerd door BNPF 3. Vergelijking andere pensioenfondsen 4. Herstelplan

Nadere informatie

Uw pensioenbulletin juli 2011. Beleggingsbeleid doorgelicht. Algemeen Mijnwerkersfonds

Uw pensioenbulletin juli 2011. Beleggingsbeleid doorgelicht. Algemeen Mijnwerkersfonds Uw pensioenbulletin juli 2011 Beleggingsbeleid doorgelicht Algemeen Mijnwerkersfonds Externe deskundigen hebben in opdracht van het bestuur een zogenaamde ALM-studie (Asset Liability Management) uitgevoerd.

Nadere informatie

Uw pensioenbulletin juli 2011. Beleggingsbeleid doorgelicht. Beambtenfonds voor het Mijnbedrijf

Uw pensioenbulletin juli 2011. Beleggingsbeleid doorgelicht. Beambtenfonds voor het Mijnbedrijf Uw pensioenbulletin juli 2011 Beleggingsbeleid doorgelicht Beambtenfonds voor het Mijnbedrijf Externe deskundigen hebben in opdracht van het bestuur een zogenaamde ALM-studie (Asset Liability Management)

Nadere informatie

Verklaring van beleggingsbeginselen

Verklaring van beleggingsbeginselen Verklaring van beleggingsbeginselen Inleiding Stichting Pensioenfonds APF (APF) voert de pensioenregeling uit voor de (voormalige) werknemers van AkzoNobel. Om de pensioenen te kunnen uitkeren, ontvangt

Nadere informatie

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM. Tweede kwartaal april 2012 t/m 30 juni Samenvatting: Lage rente drukt dekkingsgraad

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM. Tweede kwartaal april 2012 t/m 30 juni Samenvatting: Lage rente drukt dekkingsgraad Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Tweede kwartaal 2012-1 april 2012 t/m 30 juni 2012 Samenvatting: Lage rente drukt dekkingsgraad Nominale dekkingsgraad is gedaald van 110,0% naar 105,1% Beleggingsrendement

Nadere informatie

Toeslagverlening Uitgave mei 2015

Toeslagverlening Uitgave mei 2015 Toeslagverlening Uitgave mei 2015 Disclaimer De in deze brochure verstrekte informatie van Stichting Pensioenfonds Sabic, gevestigd te Sittard (het pensioenfonds ) is van algemene aard, uitsluitend indicatief

Nadere informatie

Kwartaalbericht. 2e kwartaal 2015 Den Haag, 14 juli 2015. Samenvatting cijfers per 30 juni 2015

Kwartaalbericht. 2e kwartaal 2015 Den Haag, 14 juli 2015. Samenvatting cijfers per 30 juni 2015 Kwartaalbericht 2e kwartaal 2015 Den Haag, 14 juli 2015 Samenvatting cijfers per 30 juni 2015 Dekkingsgraad (UFR): 108,3% Beleidsdekkingsgraad: 110,0% Belegd vermogen: 19,6 miljard Rendement 2015 1 e halfjaar:

Nadere informatie

NOTULEN DEELNEMERSVERGADERING VAN DE STICHTING JAN HUYSMAN WZ. FONDS 25 september 2012 Datum : 25 september 2012 Steller : D.W. Slok-Uittenbogaard

NOTULEN DEELNEMERSVERGADERING VAN DE STICHTING JAN HUYSMAN WZ. FONDS 25 september 2012 Datum : 25 september 2012 Steller : D.W. Slok-Uittenbogaard Datum : 25 september 2012 Steller : D.W. Slok-Uittenbogaard Voorzitter: R.J.P. Siebesma AGENDA: 1. Opening 2. Notulen deelnemersvergadering d.d. 20 september 2011 3. Samenstelling bestuur en verantwoordingsorgaan

Nadere informatie

2e kwartaal 2017 Den Haag, juli 2017

2e kwartaal 2017 Den Haag, juli 2017 Kwartaalbericht 2e kwartaal 2017 Den Haag, juli 2017 Samenvatting cijfers per 30 juni 2017 Dekkingsgraad (UFR): 104,9% Beleidsdekkingsgraad: 101,8% Belegd vermogen: 23,5 miljard Rendement 2017 t/m juni:

Nadere informatie

Pensioenbijeenkomst. 22 maart 2018

Pensioenbijeenkomst. 22 maart 2018 Pensioenbijeenkomst 22 maart 2018 Programma Welkom! Het fonds - mensen en cijfers* Financiële positie en beleid* Pensioenregeling en keuzes Actualiteiten 5 minuten 15 minuten 10 minuten 5 minuten Vragen?

Nadere informatie

De pensioenleeftijd zal omhoog gaan

De pensioenleeftijd zal omhoog gaan Jaarbericht 2011 Ruim 1.600 mensen ontvangen op dit moment een pensioenuitkering via ons pensioenfonds. Nog eens ruim 2.300 (oud) DuPont-medewerkers zullen in de toekomst een pensioenuitkering ontvangen.

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds Allianz Nederland. Waardeoverdracht uit dienst

Stichting Pensioenfonds Allianz Nederland. Waardeoverdracht uit dienst Stichting Pensioenfonds Allianz Nederland Waardeoverdracht uit dienst Inleiding... 3 1. Veranderen van baan en uw pensioen... 4 1.1. U treedt uit dienst... 4 1.2. Recht op waardeoverdracht... 4 1.3. Redenen

Nadere informatie

Nieuwsbrief van uw pensioenfonds

Nieuwsbrief van uw pensioenfonds KIX code Nieuwsbrief van uw pensioenfonds Deelnemers Pensioenreglement II Zeist, december 2014 1. Financiële positie PNB is stabiel 2. Uw pensioenpremie in 2015 3.

Nadere informatie

3e kwartaal 2017 Den Haag, oktober 2017

3e kwartaal 2017 Den Haag, oktober 2017 Kwartaalbericht 3e kwartaal 2017 Den Haag, oktober 2017 Samenvatting cijfers per 30 september 2017 Dekkingsgraad (UFR): 106,4% Beleidsdekkingsgraad: 103,5% Belegd vermogen: 23,9 miljard Rendement 2017

Nadere informatie

Toeslag- verlening Uitgave mei 2015

Toeslag- verlening Uitgave mei 2015 Toeslagverlening Uitgave mei 2015 Disclaimer De in deze brochure verstrekte informatie van Stichting Pensioenfonds DSM Nederland, gevestigd te Heerlen (het pensioenfonds ) is van algemene aard, uitsluitend

Nadere informatie

2e kwartaal 2016 Den Haag, juli 2016

2e kwartaal 2016 Den Haag, juli 2016 Kwartaalbericht 2e kwartaal 2016 Den Haag, juli 2016 Samenvatting cijfers per 30 juni 2016 Dekkingsgraad (UFR): 99,0% Beleidsdekkingsgraad: 99,6% Belegd vermogen: 23,3 miljard Rendement 1 e halfjaar 2016:

Nadere informatie

Direct Ingaand Pensioen

Direct Ingaand Pensioen Direct Ingaand Pensioen Ruime keuzemogelijkheden voor een pensioenuitkering die bij u past Gaat u binnenkort met pensioen? En hebt u pensioen opgebouwd via uw werkgever, waarbij op uw pensioendatum een

Nadere informatie

Beleggen voor het Rabo BedrijvenPensioen

Beleggen voor het Rabo BedrijvenPensioen Beleggen voor het Rabo BedrijvenPensioen Wat u moet weten over beleggen Uw werkgever betaalt pensioenpremies voor het Rabo BedrijvenPensioen. In deze brochure leest u hoe we die premies voor u beleggen.

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds SABIC

Stichting Pensioenfonds SABIC Stichting Pensioenfonds SABIC Presentatie SPF tijdens algemene ledenvergadering VGSE 15 april 2010 Jan van den Berg, voorzitter SPF 1 Programma 1. Algemeen 2. Situatie SPF eind 2008 3. Ontwikkelingen SPF

Nadere informatie

Pensioennieuwsbrief AC Rijksvakbonden. Februari 2012. Ferry Pereboom Angelique Kansouh

Pensioennieuwsbrief AC Rijksvakbonden. Februari 2012. Ferry Pereboom Angelique Kansouh Pensioennieuwsbrief AC Rijksvakbonden Ferry Pereboom Angelique Kansouh Februari 2012 De AC Rijksvakbonden zijn een initiatief van NCF, Juvox, VPW en VCPS Inhoudsopgave 0. Voorwoord......... 3 1. Lage dekkingsgraad

Nadere informatie

Pensioenfonds B&S. Pensioenkrant Pensioen fonds B&S

Pensioenfonds B&S. Pensioenkrant Pensioen fonds B&S Pensioenfonds B&S Pensioenkrant 2014 Pensioen fonds B&S I n h o u d s o p g a v e Woord vooraf... 4 1. Jaarverslag 2013 in hoofdijnen... 5 2. Dekkingsgraad 2014... 7 3.Nieuw pensioenstelsel 2015... 8

Nadere informatie

Toeslagverlening. Versie

Toeslagverlening. Versie Toeslagverlening Versie 25-02-2016 Versie 25-02-2016 Toeslagverlening (indexatie) Waarom toeslagverlening? Toeslag is een manier om te zorgen dat de pensioenen hun koopkracht behouden. Toeslag wordt ook

Nadere informatie

Pensioenen Oktober 2015

Pensioenen Oktober 2015 Pensioenen Oktober 2015 Agenda Waarom deze bijeenkomst? Waarom Pensioenfonds PGB? Pensioenregelingen 2016 Volgende stappen Vragen 2 Waarom deze bijeenkomst? Informeren over veranderingen op pensioengebied

Nadere informatie

2011 in het kort TOELICHTING OP HET JAARVERSLAG

2011 in het kort TOELICHTING OP HET JAARVERSLAG 2011 in het kort TOELICHTING OP HET JAARVERSLAG 1 Toelichting op het jaarverslag In het jaarverslag legt het pensioenfonds uitgebreid verantwoording af over de ontwikkelingen, besluiten en gebeurtenissen

Nadere informatie

Persbericht. ABP verlaagt pensioen in 2013 met 0,5% Ondanks goed rendement stijgt dekkingsgraad in 2012 onvoldoende

Persbericht. ABP verlaagt pensioen in 2013 met 0,5% Ondanks goed rendement stijgt dekkingsgraad in 2012 onvoldoende Persbericht ABP verlaagt pensioen in 2013 met 0,5% Ondanks goed rendement stijgt dekkingsgraad in 2012 onvoldoende Hoofdpunten: Verlaging pensioen met 0,5% per 1 april 2013 definitief Mogelijk aanvullende

Nadere informatie

Toeslagverlening. Versie

Toeslagverlening. Versie Toeslagverlening Versie 23-02-2017 Versie 23-02-2017 Toeslagverlening Waarom toeslagverlening? Toeslag is een manier om te zorgen dat de pensioenen hun koopkracht behouden. Toeslag wordt ook wel indexatie

Nadere informatie

Deelnemersbijeenkomst

Deelnemersbijeenkomst Deelnemersbijeenkomst Stichting Pensioenfonds Capgemini Nederland 18 november 2014 13 oktober 2010 Deelnemersbijeenkomst Agenda Opening 2013 Financiën: Dekkingsgraad en financiële situatie Henk Beleggingsbeleid

Nadere informatie

Jaarlijks gemiddeld Cumulatief vanaf 1970 2008 Q2 2008 Q1 2008 Q4 2007 Q3 2007 Q2 2007 Dekkingsgraad (kwartaalultimo) 143% 137% 148% 153% 153%

Jaarlijks gemiddeld Cumulatief vanaf 1970 2008 Q2 2008 Q1 2008 Q4 2007 Q3 2007 Q2 2007 Dekkingsgraad (kwartaalultimo) 143% 137% 148% 153% 153% Kwartaalbericht 2e kwartaal 2008 Dekkingsgraad op 143% Rendement 0,2% in tweede kwartaal Belegd vermogen 86,3 miljard Klein positief resultaat in moeilijke markt In het tweede kwartaal is een totaalrendement

Nadere informatie

3e kwartaal 2016 Den Haag, oktober 2016

3e kwartaal 2016 Den Haag, oktober 2016 Kwartaalbericht 3e kwartaal 2016 Den Haag, oktober 2016 Samenvatting cijfers per 30 september 2016 Dekkingsgraad (UFR): 99,7% Beleidsdekkingsgraad: 99,1% Belegd vermogen: 24,3 miljard Rendement 2016 t/m

Nadere informatie

Dekkingsgraad 121,8% per 30 september 2012, toename van 9,3%-punt ten opzichte van 30 juni 2012.

Dekkingsgraad 121,8% per 30 september 2012, toename van 9,3%-punt ten opzichte van 30 juni 2012. Kwartaalbericht 2012 Samenvatting 121,8% per 30 september 2012, toename van 9,3%-punt ten opzichte van 30 juni 2012. Meer informatie over de dekkingsgraad vindt u op de website. Beleggingsrendement 4,2%

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam

Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam Windmolenproject Egmond, 2006 1 Deelnemersvergadering 28 september 2006 Agendapunt 4 Kernpunten 2005 Goed jaar, dekkingsgraad van 112,1% naar 117,1% gestegen, ondanks

Nadere informatie

Uw mening over pensioen

Uw mening over pensioen Uw mening over pensioen Onderzoek naar de risicohouding van pensioenopbouwers en pensioenontvangers van Philips Pensioenfonds mei / juni 2013 Philips Pensioenfonds Inhoud Aanleiding onderzoek Opzet onderzoek

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds Buizerdlaan. Waardeoverdracht uit dienst

Stichting Pensioenfonds Buizerdlaan. Waardeoverdracht uit dienst Stichting Pensioenfonds Buizerdlaan Waardeoverdracht uit dienst Inleiding... 3 1. Veranderen van baan en uw pensioen... 4 1.1. U treedt uit dienst... 4 1.2 Vervallen dekking partnerpensioen... 4 1.3 Recht

Nadere informatie

Verslag bijeenkomst SVG 9 maart 2016

Verslag bijeenkomst SVG 9 maart 2016 Verslag bijeenkomst SVG 9 maart 2016 Op woensdagmiddag 9 maart, aansluitend aan de jaarbijeenkomst van de Vereniging Gepensioneerden Getronics (VGG), organiseerde Stichting Voorzieningsfonds Getronics

Nadere informatie

Nieuwsbrief van uw pensioenfonds

Nieuwsbrief van uw pensioenfonds KIX code Nieuwsbrief van uw pensioenfonds Deelnemers Pensioenreglement I Zeist, december 2014 1. Financiële positie PNB is stabiel 2. Uw pensioenpremie in 2015 3.

Nadere informatie

KWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/5 EERSTE KWARTAAL 2016

KWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/5 EERSTE KWARTAAL 2016 KWARTAALVERSLAG EERSTE KWARTAAL 2016 1. In het kort De beleidsdekkingsgraad per 31 maart 2016 bedroeg 109,6% Het rendement van 1 januari tot en met 31 maart 2016 bedroeg 5, Het pensioenvermogen per 31

Nadere informatie

Brochure Toeslagverlening

Brochure Toeslagverlening Brochure Toeslagverlening Toeslagverlening Waarom toeslagverlening? Toeslag is een manier om te zorgen dat de pensioenen hun koopkracht behouden. Toeslag wordt ook wel indexatie genoemd. Door pensioenen

Nadere informatie

Brochure. Toeslagverlening

Brochure. Toeslagverlening Brochure Toeslagverlening Toeslagverlening Waarom toeslagverlening? Toeslag is een manier om te zorgen dat de pensioenen hun koopkracht behouden. Toeslag wordt ook wel indexatie genoemd. Door pensioenen

Nadere informatie

Nieuwsbrief van uw pensioenfonds

Nieuwsbrief van uw pensioenfonds KIX code Nieuwsbrief van uw pensioenfonds Pensioengerechtigden en voormalige deelnemers Pensioenreglement I en II Zeist, december 2014 1. Financiële positie PNB is

Nadere informatie

De resultaten van de deelnemersenquête DNB & DNB Pensioenfonds. mei, 2014

De resultaten van de deelnemersenquête DNB & DNB Pensioenfonds. mei, 2014 De resultaten van de deelnemersenquête DNB & DNB Pensioenfonds mei, 2014 1 Beste DNB er Hartelijk dank voor jouw deelname aan en/of interesse in dit deelnemersonderzoek onder (ex)werknemers van DNB. Van

Nadere informatie

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Tweede kwartaal april 2012 t/m ultimo juni Samenvatting:

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Tweede kwartaal april 2012 t/m ultimo juni Samenvatting: Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Tweede kwartaal 2012-1 april 2012 t/m ultimo juni 2012 Samenvatting: Nominale dekkingsgraad gedaald van 107,6% naar 101,9% Beleggingsrendement is 1,6%

Nadere informatie

Een overzicht van de kerncijfers vindt u op <pagina 8 en 9> van het volledige jaarverslag.

Een overzicht van de kerncijfers vindt u op <pagina 8 en 9> van het volledige jaarverslag. 12 vragen over het jaarverslag 2013 De hoofdpunten uit het jaarverslag van Stichting Pensioenfonds voor Verloskundigen (SPV) behandelen we aan de hand van 12 vragen en antwoorden. Een volledig exemplaar

Nadere informatie

Veel veranderingen in druk pensioenjaar 2015

Veel veranderingen in druk pensioenjaar 2015 Verkort jaarverslag 2015 Elk jaar legt Metro Pensioenfonds in het jaarverslag verantwoording af over het gevoerde beleid van het afgelopen jaar. Voor degenen die liever een overzicht willen lezen van de

Nadere informatie

Van de voorzitter KUNNEN WE DE PENSIOENEN VERHOGEN, JA OF NEE?

Van de voorzitter KUNNEN WE DE PENSIOENEN VERHOGEN, JA OF NEE? Van de voorzitter KUNNEN WE DE PENSIOENEN VERHOGEN, JA OF NEE? Als bestuur nemen we ieder jaar vele besluiten. Een van de belangrijkste besluiten is die over de indexatie, ook wel toeslagverlening genoemd.

Nadere informatie

Wat is nu precies de rol van de werkgever, de vakbonden en het bestuur van het pensioenfonds?

Wat is nu precies de rol van de werkgever, de vakbonden en het bestuur van het pensioenfonds? Veelgestelde vragen en antwoorden Ontbinding Stichting Pensioenfonds Bavaria (in liquidatie) Wat gaat er op 1 april 2017 gebeuren? Dan gaan de opgebouwde pensioenaanspraken van de actieve en gewezen deelnemers

Nadere informatie

Veelgestelde vragen nettopensioenregeling

Veelgestelde vragen nettopensioenregeling Veelgestelde vragen nettopensioenregeling Vragen en antwoorden over pensioenopbouw en verzekeren nabestaandenpensioen over uw pensioengevend salaris boven 100.000 Pagina 1 van 7 Vragen en antwoorden Wat

Nadere informatie

Risico s rond pensioen

Risico s rond pensioen Risico s rond pensioen Uitgave maart 2015 Disclaimer De in deze brochure verstrekte informatie van Stichting Pensioenfonds SABIC, gevestigd te Sittard (het pensioenfonds ) is van algemene aard, uitsluitend

Nadere informatie

WAT U ALS WERKNEMER WILT WETEN OVER DE ABP-PENSIOENREGELING

WAT U ALS WERKNEMER WILT WETEN OVER DE ABP-PENSIOENREGELING WAT U ALS WERKNEMER WILT WETEN OVER DE ABP-PENSIOENREGELING 1- Waarom heeft het ABP een herstelplan opgesteld? ABP is, evenals vele andere pensioenfondsen, zwaar geraakt door de crisis op de financiële

Nadere informatie

Kwartaalbericht 4e kwartaal 2008

Kwartaalbericht 4e kwartaal 2008 Kwartaalbericht 4e kwartaal 2008 Dekkingsgraad 92% Belegd vermogen daalt naar 71,5 miljard Geen indexering in 2009 In het vierde kwartaal heeft Pensioenfonds Zorg en Welzijn een verlies op beleggingen

Nadere informatie

De dekkingsgraad van het Pensioenfonds is bijna elke maand anders. Dat komt vooral door de rentestand en onze beleggingsopbrengsten.

De dekkingsgraad van het Pensioenfonds is bijna elke maand anders. Dat komt vooral door de rentestand en onze beleggingsopbrengsten. Nieuwsbrief Ballast Nedam Pensioenfonds September 2013 Tijd voor een nieuwsbrief van uw Pensioenfonds. Er gebeurt veel in de Nederlandse pensioenwereld; dat kan u bijna niet zijn ontgaan. In onze vorige

Nadere informatie

Facts & Figures uitwerking Pensioenakkoord

Facts & Figures uitwerking Pensioenakkoord Facts & Figures uitwerking Pensioenakkoord Waarom langer doorwerken? De levensverwachting stijgt Elke generatie leeft langer dan de vorige. Dat is al langer bekend, maar de stijging van de levensverwachting

Nadere informatie

Belanghebbendenbijeenkomst 12 oktober 2016

Belanghebbendenbijeenkomst 12 oktober 2016 Belanghebbendenbijeenkomst 12 oktober 2016 NBC congrescentrum Nieuwegein 1. Opening, mededelingen en ingekomen stukken 2 www.bnpf.nl www.vvp-bnpf.nl Agenda 1. Opening, mededelingen en ingekomen stukken

Nadere informatie

HOOFDLIJNEN HERSTELPLAN PGB 2009-2014 MAART 2009 PENSIOENFONDS VOOR DE GRAFISCHE BEDRIJVEN

HOOFDLIJNEN HERSTELPLAN PGB 2009-2014 MAART 2009 PENSIOENFONDS VOOR DE GRAFISCHE BEDRIJVEN HOOFDLIJNEN HERSTELPLAN PGB 2009-2014 MAART 2009 PENSIOENFONDS VOOR DE GRAFISCHE BEDRIJVEN VOORWOORD HERSTELPLAN PGB 2009-2014 Al genomen maatregelen: meer zekerheid in beleggingsbeleid Premieverhoging:

Nadere informatie

CRISISPLAN - SAMENVATTING

CRISISPLAN - SAMENVATTING CRISISPLAN - SAMENVATTING MAATREGELEN ALS DE FINANCIËLE POSITIE IN GEVAAR IS 1 juli 2015 Inleiding Dit crisisplan beschrijft wat het Algemeen Bestuur gaat doen als het Pensioenfonds in een crisissituatie

Nadere informatie

Kwartaalbericht Pensioenfonds Vliegend Personeel KLM 1. Eerste kwartaal januari 2017 t/m 31 maart Samenvatting:

Kwartaalbericht Pensioenfonds Vliegend Personeel KLM 1. Eerste kwartaal januari 2017 t/m 31 maart Samenvatting: Kwartaalbericht Pensioenfonds Vliegend Personeel KLM 1 Eerste kwartaal 2017-1 januari 2017 t/m 31 maart 2017 Samenvatting: De beleidsdekkingsgraad is gestegen van 114,6% naar 117,4%. Het beleggingsrendement

Nadere informatie

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Derde kwartaal 2017-1 juli 2017 t/m 30 september 2017 Samenvatting: De maandelijkse nominale dekkingsgraad eind september 2017 is 117,8% en is gestegen ten opzichte

Nadere informatie

Nieuwsbrief. Herstelplan. In dit nummer. oktober 2015. Waar ging het ook alweer over?

Nieuwsbrief. Herstelplan. In dit nummer. oktober 2015. Waar ging het ook alweer over? Nieuwsbrief oktober 2015 Herstelplan In de nieuwsbrieven van juli (over o.a. het nieuwe Financieel ToetsingsKader nftk ) en augustus 2015 (over beleggen) informeerden we u al eerder over de eisen die De

Nadere informatie

Deelnemersbijeenkomst

Deelnemersbijeenkomst Deelnemersbijeenkomst Stichting Pensioenfonds Capgemini Nederland 2 juli 2015 1 Agenda Opening 2014 Financiën: Dekkingsgraad en financiële situatie Henk nftk Henk Herstelplan Henk Beleggingsbeleid Bert

Nadere informatie

Het Garantiepensioen met collectief beleggen en kasstroommatch

Het Garantiepensioen met collectief beleggen en kasstroommatch Het Garantiepensioen met collectief beleggen en kasstroommatch Het Garantiepensioen met collectief beleggen en kasstroommatch Pag. /8 Delta Lloyd garandeert de opgebouwde aanspraken en tarieven. Het Garantiepensioen

Nadere informatie

Waarom is het fonds afhankelijk van de rentestand?

Waarom is het fonds afhankelijk van de rentestand? PensioenNieuws Voor deelnemers aan de pensioenregeling van TenCate TIP! Bewaar deze PensioenNieuws in uw pensioenmap! nummer 3 september 2009 Financiële crisis raakt het pensioenfonds Het jaar 2008 was

Nadere informatie

Inflatiegids. Invloed van inflatie op pensioenen. Deel 2. Inflatie in het kader van een Nederlands Pensioenfonds

Inflatiegids. Invloed van inflatie op pensioenen. Deel 2. Inflatie in het kader van een Nederlands Pensioenfonds Inflatiegids Inflatie in het kader van een Nederlands Pensioenfonds Deel 2 Invloed van inflatie op pensioenen Inflatie betreft de stijging van het algemeen prijspeil, ofwel de waardevermindering van het

Nadere informatie