JAARVERSLAG COMMISSIE VAN TOEZICHT BIJ DE POMPESTICHTING TE NIJMEGEN

Transcriptie

1 JAARVERSLAG 2017 COMMISSIE VAN TOEZICHT BIJ DE POMPESTICHTING TE NIJMEGEN

2 COMMISSIE VAN TOEZICHT bij de POMPESTICHTING te NIJMEGEN INHOUDSOPGAVE 1. Inrichting 3 2. Cijfers 4 3. De toezichthoudende taak 5 4. De adviestaak De bemiddelingstaak De rechtsprekende taak Overige vermeldenswaardige activiteiten en gebeurtenissen Algemene conclusie en aandachtspunten 17 Bij lagen: 1) overzicht soorten klachten per onderwerp 2) totaaloverzicht uit Klaver 3) managementoverzicht rn.b.t. locaties Nijmegen, Vught en Zeeland 2

3 1. Inrichting De Pompestichting is een particuliere instelling voor forensische psychiatrie. De voornaamste doelstelling van de stichting is het bijdragen aan de veiligheid van de maatschappij. De stichting richt zich op het voorkomen van delicten en op het bieden van behandeling en zorg aan mensen, die als gevolg van psychische problemen in aanraking zijn gekomen of dreigen te komen met Justitie. De Pompestichting kent onderdelen voor klinische en ambulante behandeling. Sinds 1januari 2009 is de Pompestichting onderdeel van Pro Persona. Het overgrote deel van de patiënten betreft die van ter beschikking gestelden als bedoeld in de Beginselenwet verpleging ter beschikking gestelden (Bvt). De Commissie van Toezicht (de Commissie) is betrokken bij drie locaties, namelijk de Pompekliniek te Nijmegen bestaande uit een behandelkliniek en een afdeling voor Langdurig forensische Psychiatrische Zorg (LFPZ). Verder de LFPZ-locatie Zeeland (Noord-Brabant) en een ZISZ-afdeling te Vught op het terrein van Pl Vught. Op deze afdeling verblijven zes bewoners/sters met een longstaystatus. Zoals in het vorige jaarverslag is gemeld is op de locatie Nijmegen een LFPZ afdeling opgestart voor in totaal 8 bewoners. Op 1 januari 2017 was de Commissie van toezicht als volgt samengesteld: - voorzitter, - dr. - drs. - drs. - mr. - mr. - prof. - G.G. - dr. - mr. - mr. - dr. mr. T.C. Henniphof (rechter bij rechtbank Gelderland), lid sinds 1 september 2016; D.J.B. Ringoir (voormalig senior inspecteur Inspectie voor de Gezondheidszorg, arts), lid sinds 1januari 2006; E.J.M. Harmelink (klachtenfunctionaris algemeen ziekenhuis), lid sinds 1januari 2006; H.P. Zweers (GZ-psycholoog), lid sinds 1januari 2006; M.M.A.M.M. van der Lande-Mersmans (juriste bekend met het inrichtingswezen), lid sinds 1januari 2006; F. Peek-Pel (juriste bekend met het inrichtingswezen), lid sinds 1januari 2006; dr. E.J. s-gravenmade (emeritus-hoogleraar, neurofysicus), lid sinds 1 januari 2006; Dirks (stafjurist rechtbank Oost-Brabant), lid sinds 1juni 2006; J.A. van Vliet (zelfstandig onderzoeker en adviseur, bekend met de TBS sector), lid sinds 1 september 2007; A.H. Staring, (advocaat), lid sinds 1januari 2009; J.P. Bordes, (raadsheer gerechtshof Arnhem-Leeuwarden), lid sinds 1 mei 2010; W.J.M. van Hezewijk (psychiater en voormalig bestuurder GGZ-Breburg), lid sinds 1 oktober Het secretariaat van de Commissie werd in het verslagjaar uitgevoerd door mr. N. Lont, verbonden aan de rechtbank Gelderland te Arnhem. Gedurende het verslagjaar hebben mevrouw Bordes en de heer Ringoir gemeld hun lidmaatschap van de Commissie per 1januari 2018 te willen beëindigen. Als nieuwe leden zijn per die datum toegetreden mevrouw mr. J.A.P. Bakker, rechter bij rechtbank Gelderland en de heer drs. C.W. van Verseveld, voormalig arts en manager van een Hbo-instelling. 3

4 Met betrekking tot de deskundigheidsbevordering van de leden zijn geen bijzondere cursussen gevolgd. Wel werden leden in de gelegenheid gesteld om voor het werk van de Commissie relevante bijeenkomsten bij te wonen. Op 22 september 2017 hebben de heer Dirks, de heer Van Vliet, de heer Van Hezewijk en de secretaris het Congres veertig jaar beklagrecht bijgewoond te Nij megen. De Landelijke Dag voor de Commissies van Toezicht van zowel het gevangeniswezen als TBS-klinieken enjeugdinrichtingen, die plaats had op 6 november 2017 te Amersfoort is namens de Commissie bezocht door de heer s Gravenmade. 2. Enkele cijfers 1) Het aantal beklagzittingen in 2017 bedraagt: Nijmegen : 12 Vught $ 3 Zeeland : 4 2) Het aantal patiënten/bewoners per 31 december 2017 bedraagt ) Diverse leden hebben de vergaderingen van de patiëntenraad en de bewonersraden van de verschillende locaties bijgewoond. 4) Het aantal medische klachten van organisatorische aard en het aantal klachten van medisch inhoudelijke aard is niet afzonderlijk bijgehouden. In totaal zijn 7 klachten ingediend die betrekking hebben op de medische verzorging. 4

5 3. Toezichthoudende taak 3.1 Contacten met de directie De opstelling van directie werd door de leden van de Commissie als open en constructief ervaren. De directie in de persoon van de heer De Vries trad in het verslagjaar op als vaste vertegenwoordiger van de directie bij de Commissievergaderingen. Bij verhindering trad mevrouw Brouns, directeur patiëntenzorg, op. De Commissie vergadert maandelijks. Alleen in de maand augustus 2017 heeft geen commissievergadering plaatsgevonden. Tot de vaste agendapunten van de maandvergaderingen behoorden: - mededelingen van de algemeen directeur en maatregelenoverzicht; - beleidsontwikkelingen op het terrein voor patiënten/bewoners binnen de inrichting, waaronder media- en middelenbeleid; - het verslag van de laatste vergadering van de patiëntenraad; - het verslag (schriftelijk) van de rnaandcommissarissen over de voorbije maand per locatie; - uitspraken van de beklagcommissie en beroepscommissie van de Raad voor $trafrechtstoepassing en Jeugdbescherming (R$J). Met de directie is overleg gevoerd over actuele aandachtspunten in de inrichting en de wijze waarop die punten doorwerken. In enkele gevallen werden de aandachtspunten toegelicht door een gastspreker. De volgende onderwerpen zijn in dit kader gedurende het verslagjaar aan de orde geweest in de commissievergaderingen: 1) Zoals in het vorige jaarverslag is vermeld zijn per november 2016 twee afdelingen gesloten op de LfPZ-locatie Vught. Een groot aantal bewoners is overgeplaatst naar de locatie Zeeland of geplaatst op een nieuwe LFPZ-afdeling te Nijmegen, te weten afdeling Niers met maximaal acht bewoners. Gedurende het verslagjaar heeft de Commissie deze omvangrijke verhuizing met aandacht gevolgd. In het bijzonder is aandacht besteed aan het verblijf van de bewoners op de afdeling Niers. Voor hen was sprake van een andere setting, een kleinere afdeling en van een ander, door het Ministerie van Veiligheid en Justitie meegegeven, (verbljfs)kader. Voor wat betreft dit laatste punt heeft er een periode onduidelijkheid bestaan over de over de vraag of patiënten in de behandelkliniek en de bewoners van deze LfPZ-afdeling met elkaar gemengd aan activiteiten mochten deelnemen. Tijdens de vergadering in april 2017 is dhr. Braun, cïustermanager LFPZ, uitgenodigd. Er is uitgebreid gesproken over de bij de bewoners gewekte verwachtingen rond de verhuizing, vrijheden, mogelijkheden voor gemengde activiteiten en het gebruik van de ontspanningsruimte (Soos) en de patio. Bewoners waren in de veronderstelling dat na drie maanden een integratie zou volgen en dat zij vrij gebruik konden maken van de Soos en de patio. Volgens de inrichting waren er op die punten geen of andere toezeggingen gedaan. De Commissie heeft in dat gesprek en in vergaderingen zorgen geuit over het verloop van de overgang van de bewoners naar afdeling Niers. De directie heeft daarop aangegeven dat er aandacht was voor de situatie en dat er gesprekken werden georganiseerd, zowel met bewoners als ook met Justitie. 5

6 De Commissie is vervolgens bij brief (juni 2017) geïnformeerd over een namens de directie verstuurde brief aan het Ministerie van Veiligheid & Justitie, Divisie Forensische Zorg waarin de directie aangeeft dat zij van plan zijn bewoners en patiënten meer te laten vermengen. In beginsel zullen LFPZ-bewoners begeleid worden wanneer ze hun afdeling verlaten. Verder zal na zorgvuldige afweging binnen het behandelteam en op geleide van de toestand van de bewoner, de bewegingsvrijheid waar mogelijk worden verruimd en zal worden toegewerkt naar een situatie dat LFPZ-bewoners ook onbegeleid naar activiteiten kunnen gaan. Gedurende het verslagjaar is de situatie gestabiliseerd en deden zich geen problemen of klachten meer voor op dit punt. De Commissie heeft verder in deze periode aandacht gevraagd voor de impact van de overplaatsing voor patiënten en bewoners en hun persoonlijke spullen. De maandcommissarissen hebben de afdeling regelmatig bezocht. De omvangrijke verhuizing van bewoners naar de locatie Zeeland heeft niet tot (grote) problemen geleid. Ook hier geldt dat de maandcommissarissen regelmatig de afdelingen hebben bezocht. 2) In het vorige jaarverslag is opgenomen dat de Commissie is geïnformeerd dat in het verslagjaar 2017 in totaal zes TB$-plaatsen dienen te worden ingeleverd. Aan het eind van het verslagjaar is meegedeeld dat er het aantal plaatsen met één zal toenemen. De Commissie is geïnformeerd over de mogelijke plaatsing van zelfstandige units (semi permanent) op de locatie Zeeland. De units zijn bedoeld voor bewoners met een longstay status en niet voor hen die in aanmerking komen voor uitstroom. De plaatsing is tot op dit moment nog niet gerealiseerd. De Commissie is geïnformeerd over de voortgang van een renovatie van de Meander (resocialisatievoorziening), net buiten de hekken van de Pompestichting. De aanwezige plaatsen zullen meer het karakter van een appartement krijgen en zullen zeifvoorzienend zijn. 3) Gedurende het verslagjaar is de Commissie veelvuldig geïnformeerd over de ontwikkelingen van het mediamiddelenbeleid. Ook is door de Commissie navraag gedaan naar de diverse onderdelen van dit beleid, mede met het oog op bemiddelingen en beklagzaken. Het beleid is in het verslagjaar in zoverre niet gewijzigd, dat nog steeds alleen nieuwe (mediamiddelen-) apparatuur mag worden ingevoerd. Tijdens het verslagjaar is door de directie besloten dat zal worden overgegaan op een nieuw systeem. In de toekomst zal iedere patiënt/bewoner een device krijgen, waarop hij radio, televisie en internet kan ontvangen en waarmee hij kan telefoneren. Voor iedere patiënt kan met dit systeem individueel bepaald worden welke onderdelen van internet, televisie, radio en telefonie toegankelijk zijn. Bij misbruik kunnen de toegekende mogelijkheden worden ontnomen. Een technische schouw is gehouden om te onderzoeken welke apparaten mogelijk toegang hebben tot internet/wifi en is een risicoanalyse uitgevoerd. De huidige televisies dienen, bij invoering van het nieuwe systeem, te worden uitgevoerd. Naast voormeld systeem zullen bepaalde (niet alle) spelcomputers mogen worden gebruikt. Abonnementen op televisie en telefoon zullen niet worden verhoogd. Aan het eind van het verslagjaar is bericht dat medio 2018 met de implementatie van het beleid zal worden begonnen. De Commissie zal gedurende het komende verslagjaar de ontwikkelingen met aandacht blijven volgen. 6

7 het voortduren van maatregelen van afzondering. Verder wordt opgemerkt dat bij dat er problemen waren met de personele bezetting op de verschillende locaties. Ook is niet geconstateerd dat de insluittijden van bewoners en patiënten zijn 2017 en een steekincident door een patiënt naar een medewerker medio november De ontvluchting wordt nader onderzocht door het COT (Instituut voor waren. Dit is, zeker in vergelijking met vorige jaren, positief te achten. De een melding ontvangen voor de verlenging van een a-dwangbehandeling. Op grond van de wettelijke bepalingen kan worden volstaan met een melding aan de 5) De Commissie is gedurende het verslagjaar niet gebleken nauwelijks contact met elkaar hebben en de hen opgelegde maatregelen, met name bepaalde bewoners gebruik wordt gemaakt van handboeien bij uitsluiting. Namens mogelijk het gebruik van handboeien zal worden afgeschaald. Door bepaalde maandcommissarissen bezoeken regelmatig de afdeling, maar vanwege de diverse malen gesproken over de lange verblijfsduur van een aantal bewoners op Commissie. Gedurende het verslagjaar zijn drie beëindigingen ontvangen van een 7) Gedurende het verslagjaar is aandacht besteed aan de regeling van 6) In diverse vergaderingen is melding gemaakt van een aantal (ernstige) is van een structureel probleem. de dwangbehandeling. Bij het secretariaat zijn gedurende het verslagjaar vijf de voorgenomen meldingen is bezwaar geuit gelet op de ontvangen stukken en de bewoners zijn tegen het handboeienregime beklagzaken ingediend. De betrokken (psychische) conditie van de bewoners is direct contact niet altijd mogelijk. gewijzigd noch dat vaker noodscenario s op bepaalde afdelingen onvermijdelijk Commissie zal dit het komende verslagjaar opnieuw monitoren. incidenten. Te vermelden zijn een ontviuchting uit de instelling medio augustus Veiligheids- en Crisismanagement, Crisis Onderzoeksteam). Voor het steekincident is een SIRE (Systematische Incident Reconstructie en Evaluatie) onderzoek opgestart. Ten tijde van het opstellen van het jaarverslag waren deze onderzoeken nog niet afgerond. Bij de Commissie bestaat niet de indruk dat sprake voorgenomen meldingen ontvangen voor een a-dwangbehandeling. Tegen geen van hoogte gesteld van een voornemen en was de maandcommissaris in de gelegenheid Tijdens de vergaderingen is gesproken over een situatie die zich voordeed, dat een reeds lopende a-dwangbehandeïing. lopende a-dwangbehandeling kwam te vervallen op het moment dat de dat er opnieuw een beslissing tot a-dwangbehandeling moest worden genomen en een b- dwangbehandeling ontvangen. om de patiënt op korte termijn te bezoeken. De voorzitter reageert schriftelijk toelichting van de maandcommissaris. Steeds werd het secretariaat vooraf op de binnen de gestelde termijn. Gedurende het verslagjaar is voor 4 patiënten/bewoners patiënt/bewoner werd overgeplaatst naar de Pompekliniek. De reden hiervan was vertraging en terugval in de behandeling en werd door behandelaren niet in het belang van de patiënt geacht. De instelling is aan het onderzoeken hoe dit in de toekomst beter opgelost kan worden. eerst onderzoek van de patiënt/bewoner nodig was. Dit leidde vervolgens tot 4) Zoals in voorgaande jaarverslagen reeds is opgemerkt is ook in dit jaar de ZISZ-afdeling te Vught. In het bijzonder het gegeven dat de bewoners onderling de directie is aangegeven dat dit geen standaard toepassing is en dat daar waar In het verslagjaar zijn voor twee patiënten/bewoners (maandelijks) meldingen voor 7

8 Mede naar aanleiding van jurisprudentie van de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming (RSJ) is zowel het door de kliniek gehanteerde protocol a dwangbehandeling als het protocol van de Commissie geactualiseerd. 2) De Commissie heeft het jaarverslag Middelen en Maatregelen 2016 besproken. Zij heeft geen aanleiding gezien voor een nadere toelichting. De Commissie spreekt haar waardering uit voor de directie die oplegging van alle maatregelen (als kwaliteitsimpuls) blijft monitoren. In het bijzonder nu uit voornoemd verslag is gebleken dat bepaalde (vooraf) gestelde doelen niet werden gehaald. Aan de Commissie is een plan van Aanpak Middelen & Maatregelen uitgedeeld, waarin onder meer aandacht was voor de noodzaak van het vooraf horen en tijdig uitreiken van een maatregel. De Commissie merkt op dat zij niet van alle opgelegde maatregelen bericht krijgt. Door middel van het jaarverslag Middelen en Maatregelen en door het maandelijkse overzicht van toegepaste maatregelen krijgt de Commissie wel goed inzicht in welke maatregelen worden opgelegd. 9) Zoals in het vorige jaarverslag is gemeld is aandacht gevraagd voor de de verhouding tussen enerzijds de maatregelen jegens de patiënten/bewoners (uitbreiding van controles op contrabande) en anderzijds het vooralsnog niet invoeren van controles op het personeel. Gedurende het verslagjaar is gemeld dat het toegangsbeleid voor personeel strenger is geworden. Personeelsleden en Commissieleden - dienen (at random) piepvrj naar binnen te komen. Daarnaast is de inzet van drugshonden aan de orde geweest bij controle van de verblijfsruimte van patiënten/bewoners (buiten hun aanwezigheid), als op de afdeling en bij toegang van bezoek. Daarmee wordt getracht de (drugs)problematiek meer beheersbaar te maken. Gedurende het verslagjaar is gemeld dat op de afdeling vaker drugs worden aangetroffen. Ook is gedurende een korte periode het gebruik van Spice middels urinecontroles bij patiënten gebleken. 10) Tijdens diverse vergaderingen is in zijn algemeenheid gesproken over het TBS-systeem, in het bijzonder het vastlopen van het TBS-systeem en de mogelijkheden om de behandelduur te verkorten. Tijdens een vergadering is een nadere toelichting gegeven op de ontwikkeling van zorgpaden binnen de instelling. Per behandelgroep wordt aangegeven hoe de behandeling gemiddeld zal verlopen en welke behandelmodules ingezet kunnen worden, te weten psychotische stoornis, persoonljkheidsstoornis en persoonljkheidsstoornis & zeden. Dit wordt bij opname van een TBS-gestelde binnen de instelling bepaald. Geïnventariseerd is welke modules in beginsel aan patiënten aangeboden zouden moeten worden tijdens de klinische fase. De delict-analyse vormt daarbij een rode draad binnen de gehele behandeling. Er wordt gewerkt met standaard- en optionele modules. Dit alles wordt gemonitord. Als blijkt dat liet doel van een module is behaald, kan een volgende stap in de behandeling worden gemaakt. Binnen de instelling zijn alle patiënten ingedeeld naar zorgpaden. 11) In de loop van het verslagjaar is een notitie opgesteld door een lid van de Commissie over visusproblematiek, in het bijzonder de oogmeting binnen de locaties Zeeland (door opticien) en Nijmegen (door optometrist). De directie heeft bij brief gereageerd op deze notitie. Na overleg met de huisarts heeft de kliniek besloten dat de huidige werkwijze blijft gehandhaafd: conform de lijn van de NHG-standaard wordt door de huisarts doorverwezen naar een oogarts als hier aanleiding toe is. 8

9 12) Aandacht is besteed aan de dit jaar binnen de instelling opgestarte pilot over rondetafelgesprekken. Naar aanleiding van signalen uit de instelling met betrekking tot bejegening van patiënten en ook naar aanleiding van projecten op het gebied van moreel beraad vanuit andere instellingen is er een programma opgezet voor sociotherapeuten en patiënten. Het doel was om als gelijken in gesprek te gaan over een bepaald onderwerp. Dit houdt in dat sociotherapeuten uit hun werk rol en patiënten uit hun patiënten rol stappen tijdens het gesprek. De pilot is gehouden op een behandelafdeling. De bijeenkomsten worden geleid door de projectleiders. De ervaringen waren erg positief en voor komend jaar zal worden gezocht naar een manier om vervolg te geven aan dit project. 13) Door de Commissie is gesproken over de invulling van de rol van maandcommissaris in het kader van toezicht. De maandcommissarissen hebben de indruk dat zij voldoende zichtbaar zijn binnen de inrichting en dat patiënten/bewoners de maandcommissarissen weten te vinden als zij hen nodig hebben. Dit is door de zorgmanagers en door de afvaardiging van de patiëntenraad ook met zoveel woorden bevestigd. Besloten is om de maandcommissarissen van de locatie Nijmegen te koppelen aan een bepaalde afdeling, om zodoende met één afdeling meer contact te hebben. Gedurende het verslagjaar is daar door de maandcommissarissen ieder op hun eigen wijze invulling aan gegeven. Deze koppeling staat los van de individuele bemiddelingen tijdens het reguliere spreekuur van de maandcommissaris. De ingezette werkwijze is geëvalueerd en wordt naar tevredenheid voortgezet. 3.2 Verslagen maandcommissaris In verslagen van de maandcommissarissen wordt op vragen en klachten van de patiënten/bewoners ingegaan. Voorts besteedt de maandcommissaris aandacht aan algemene problemen en aan de sfeer op de afdeling. De maandcommissarissen hebben regelmatig overleg met de zorgmanagers. De verslagen van de maandcommissaris worden in de commissievergadering besproken. 3.3 Afdelingsbezoek In het versïagjaar heeft geen afdeïingsbezoek door de hele commissie plaatsgevonden. Zoals in 3.1, onder 13 is gemeld, is gekozen voor een andere invulling van het toezicht, door voor de locatie Nijmegen een maandcommissaris te koppelen aan één of meer afdelingen van deze locatie. Met als doel dat deze maandcommissaris in de loop van het jaar wat makkelijker en gerichter bezoeken kan brengen aan die afdeling of overleg kan voeren met de zorgmanager van die betreffende afdeling. Voor de locaties Zeeland en Vught zijn beurtelings twee maandcommissarissen regelmatig aanwezig op de afdelingen en voeren overleg met de zorgmanager(s). 9

10 3.4 Contacten met de patiëntenraad/bewonersraad De commissie heeft met belangstelling kennis genomen van de verslagen van de vergaderingen van de patiëntenraad en de bewonersraad. In juni 2017 hebbende voorzitter en secretaris kennisgemaakt en gesproken met een delegatie van de bewonersraad Nijmegen. Onder meer gesproken over de zichtbaarheid van maandcommissarissen op de locatie Nijmegen en de samenstelling van de huidige bewonersraad en patiëntenraad. 3.5 Bijwonen overleg zorgmanagers De maandcommissarissen op de locaties Zeeland en Vught hebben regelmatig overleg met zorgmanagers gevoerd. Dit overleg acht de Commissie zinvol in het kader van de bemiddelingen omdat de zorgmanager het eerste aanspreekpunt is. Op de locatie Nijmegen heeft mevrouw Peek een bedrijfsvoerdersoverleg bijgewoond. Er is tijdens dat overleg gesproken over de rol van de maandcommissaris maar ook over hoe om te gaan met klachten en het beklagrecht. Tijdens het overleg gaven de zorgmanagers aan behoefte te hebben aan het bijwonen van een deel van de vergadering van de Commissie, om kennis te maken en ervaringen uit te wisselen. Aan dit verzoek is in juli 2017 tegemoet gekomen. Zowel de commissieleden als de zorgmanagers waren positief over dit overleg en afgesproken is dit in ieder geval in het komende verslagjaar weer te plannen. 10

11 4. De adviestaak In het vorige jaarverslag is vermeld dat de Commissie met belangstelling heeft kennisgenomen van het door de RSJ opgestelde adviezen over: - strafbaarstelling binnenbrengen van in JI verboden voorwerpen; - ontwerpbesluit wijziging RvT; - reclassering in een veranderde omgeving. De Commissie heeft geen aanleiding gezien te reageren op deze adviezen. Tijdens een werkbezoek van de RSJ aan de instelling op 1$ september 2017 hebben de voorzitter, de secretaris en dhr. Ringoir een gesprek gevoerd. Onder meer is uitgebreid gesproken over de juridische problemen na overplaatsing van een patiënt waar reeds een a-behandeling voor was gestart. Verder is aandacht besteed aan de (grote) gevolgen van een aangifte voor patiënten die in de transmurale verloffase zitten en over mogelijke manieren om te gaan met veelklagers. Tot slot is uitgebreid stilgestaan bij de gang van zaken rond de waardering van uitkomsten van urinecontroles en het vaststellen of sprake is van bij gebruik. Daarbij is opgemerkt dat de destijds aan de Commissie gestuurde reactie op een brief te summier was. De Commissie heeft gedurende het verslagjaar met belangstelling kennisgenomen van R$J-uitspraken in het algemeen en in het bijzonder van uitspraken die de eerder ingezette lijn van de Commissie over de bepaling of sprake is van bij gebruik in relatie tot de halfwaardetijd bevestigen. Voor het overige werden in het verslagjaar door de Commissie geen expliciete adviezen uitgebracht aan het Ministerie van Veiligheid en Justitie, de RSJ of andere instanties en personen. 11

12 5. De bemiddelingstaak Zoals in voorgaande jaren traden de meeste leden van de Commissie bij toerbeurt op als maandcommissaris. In verband met hun rol tijdens de beklagcommissie waren de voorzitters daarvan vrijgesteld, dit met het oog om de bemiddelings- en de rechtspraakfunctie van de Commissie uitdrukkelijk van elkaar te onderscheiden. De Commissie heeft ook gevolg gegeven aan het in de Bvt neergelegde uitgangspunt, dat bij klachtafwikkeling aan bemiddeling zo mogelijk prioriteit wordt gegeven. De patiënten en bewoners werden doorgaans gewezen op de mogelijkheid van een gesprek met en bemiddeling door de maandcommissaris. Doorverwijzing naar de maandcommissaris volgde indien mogelijk. Voor de locatie Nijmegen traden in het verslagjaar acht maandcommissarissen op aan de hand van een rooster. Voor de locaties Vught en Zeeland traden in het verslagjaar beurtelings drie, respectievelijk twee leden op als maandcommissaris, eveneens volgens een rooster. Evenals in eerdere jaren handelden de maandcommissarissen de klachten en bemiddelingsverzoeken zelfstandig af. Zij hadden daarbij in beginsel contact met de zorgmanagers van de afdelingen en soms met de behandelcoördinator. De mogelijkheid blijft bestaan dat patiënten spontaan naar het spreekuur komen (alleen opname- en behandelafdelingen locatie Nijmegen) of de maandcommissaris door middel van spreekbriefjes (LfPZ-afdeling Nijmegen en de locaties Vught en Zeeland) willen spreken. In een overgroot deel van de klachten die bij het secretariaat binnenkwamen was niet sprake van een verzoek tot bemiddeling maar werd direct beklag ingediend. De klachten werden na registratie veelal doorgestuurd naar de maandcommissaris met het verzoek te bemiddelen. In het verslagjaar is in totaal 95 maal (van de in totaal 329 bij het secretariaat binnengekomen klachten) bemiddeld (zie de tabellen in hoofdstuk 6). Voor de locatie Nijmegen gaat het om 67 verzoeken tot bemiddeling. Voor de locatie Vught betreft het 17 bemiddelingen en voor de locatie Zeeland betreft het 11 (geregistreerde) verzoeken tot bemiddeling. Dit leidde in 1$ gevallen tot intrekking van het beklag na bemiddeling (zie bijlage 2, totaaloverzicht Klaver 2017), al wordt daarbij opgemerkt dat bij de categorie ingetrokken ook klachten zijn opgenomen die mogelijk zijn ingetrokken na bemiddeling. In totaal zijn 94 klachten ingetrokken. In het algemeen kan worden opgemerkt dat de maandcommissaris met regelmaat vragen te beantwoorden kreeg met betrekking tot de problemen rondom de persoonlijke voorwerpen, voortgang mediamiddelenbeleid en meer in het algemeen over bejegening en de behandeling. Wat de wijze van afhandeling door de maandcommissarissen aangaat is in veel gevallen door de maandcomrnissaris het advies gegeven om nog eens met de zorgmanager van de afdeling de zaken te bespreken en aldus mogelijk tot een oplossing te komen. Na afloop van een bemiddeling wordt door de maandcommissaris doorgaans schriftelijk bericht gezonden aan de patiënt en de zorgmanager. Daarnaast wordt door de maandcommissaris een algemeen verslag opgemaakt aangaande de bevindingen. Dit verslag wordt tijdens de commissievergadering besproken. 12

13 6. De rechtsprekende taak In het verslagjaar werd de beklagcommissie voorgezeten door mevrouw Henniphof of mevrouw Bordes. Aan de hand van een rooster waren bij toerbeurt andere commissieleden lid van de beklagcommissie. Mevrouw Lont is secretaris van de beklagcommissie. In onderstaande tabel is het aantal binnengekomen beklagzaken en het aantal afzonderlijke klagers voor zowel het verslagjaar als 2016 aangegeven. Locatie Nijmegen Vught Zeeland Totaal Aantal klachten Aantal klagers 2017 * Aantal klachten Aantalklagers2ol6* * Doordat patiënten/bewoners intern overgeplaatst kunnen worden is het mogelijk dat zij op verschillende locaties klachten hebben ingediend. Het totaal aantal ingediende klachten is ten opzichte van voorgaande jaren toegenomen, in het bijzonder voor de locaties Nijmegen en Vught. Een mogelijke verklaring is dat op die locaties door twee verschillende klagers over diverse onderwerpen respectievelijk 59 (Nijmegen) en 29 (Vught) klachten zijn ingediend. Een mogelijke verklaring voor de lichte afname voor de locatie Zeeland is gelegen in de inbedding van de bewonerspopulatie na de verhuizing vanaf de locatie Vught. Voorts wordt verwezen naar de tabel waarin over de jaren het aantal klachten, het aantal klagers en het totaal aantal patiënten/bewoners per locatie is opgenomen. Locatie Nijmegen Vught Zeeland Aantal klachten Aantal klachten Aantal klachten Aantal klachten Aantal klagers 2017 Aantal klagers 2016 Aantal klagers 2015 Aantal klagers Totaal aantal patiënten /bewoners 2017 * Totaal aantal patienten /bewoners 2016 * Totaal aantal patiënten /bewoners 2015* Totaal aantal patiënten /bewoners 2014* * per 31 december van dat jaar 13

14 De beklagcommissie heeft in het verslagjaar de beklagzaken als volgt afgehandeld*: Soort afdoening Nijmegen Vught Zeeland TOTAAL Ingetrokken Niet-ontvankelijk Ongegrond $ (Deels) gegrond $ Rogatoir verzoek TOTAAL Bemiddeling *ziet op uitstroom, dus zowel openstaande klachten uit 2016 als ook binnengekomen klachten in De onderdelen waarover in de locatie Nijmegen het meest werd geklaagd hadden betrekking op bewegingsvrijheid (zoals opgelegde maatregelen van afzondering, afdelingsarrest en separatie), controle (zoals urineonderzoek, gedogen geneeskundige handeling en onderzoek persoonlijke verblijfsruimte) en bejegening. Daarbij wordt opgemerkt dat bij diverse klachten over maatregelen van afdelingsarrest drugsgebruik heeft meegespeeld. Voor de locatie Vught werd onder meer geklaagd over bejegening en opgelegde maatregelen betreffende de bewegingsvrijheid. Zoals eerder opgemerkt betreft dit bewoners van de ZI$Z-afdeling. Deze klachten hebben zowel betrekking op de plaatsing op deze afdeling als oplegging van een maatregel van afzondering alsmede op de verlengingen van deze maatregel. Daarnaast is op deze locatie geklaagd over de persoonlijke verblijfsruimte en geweld (toepassen handboeien). Voor de locatie Zeeland geldt dat veel is geklaagd over bewegingsvrijheid en over de behandeling. Verwezen wordt naar bijlage 1 van dit jaarverslag, het overzicht soorten klachten per onderwerp. Diverse klagers laten zich in hun beklagzaak bijstaan door een advocaat, dit kan zijn bij het indienen van een klaagschrift als ook ter zitting van de beklagcommissie. Daarnaast is diverse malen van een advocaat een schriftelijke reactie ontvangen indien een advocaat verhinderd was ter zitting te verschijnen. Indien mogelijk wordt in overleg met de advocaat een datum voor de zitting gepland. Diverse malen werd een geldbedrag als compensatie na een (geheel of gedeeltelijk) gegrond verklaard beklag toegekend en nadat de beslissing van de beklagcommissie onherroepelijk. In de meeste beklagzaken handelde het om een formele gegrondverklaring en werd in de uitspraak al een compensatie opgenomen. De beklagcommissie heeft in één beklagzaak een verzoek om rogatoir verhoor gedaan van een reeds overgeplaatste patiënt. In het verslagjaar zijn 21 verzoeken ontvangen van andere commissies van toezicht om een patiënt dan wel bewoner rogatoir te horen. 14

15 De door de beklagcommissie (deels) gegrond verklaarde klaagschriften hadden onder meer betrekking op: - ontbreken inzage in belkosten, - maatregel van afdelingsarrest, toezicht op bezoek en beperking van bezoek, - opschorting transmuraal verlof - duur inbeslagname computer, - niet ( aanbieden,) luchten, - vermissing of inbeslagname persoonlijke voorwerpen; - schending zorgplicht bij beperking stemrecht Tweede Karnerverkiezingen, - onderzoek aan lichaam of kïeding, - niet voldoen aan formele vereisten bij opgelegde niaatregelen, - maatregel toezicht inkomende post, - wijze toepassen UCprotocol; - niet binnen een redelijke termijn verstrekken van een kopie (afschrift) van een behandeiplan; - weigering bezit tweedehands Flaystation 3. Gedurende het verslagjaar zijn 7 klachten ingediend door meerdere klagers over één onderwerp, namelijk hun verblijf binnen de LFPZ Nijmegen en de wij ze van omgang met tbs-patiënten op de locatie. De betreffende klagers zijn nietontvankelijk verklaard in hun klaagschriften. Door de beklagcommissie is gedurende het beklag] aar driemaal uitspraak gedaan in klachten die betrekking hadden op voortzetting van een a-dwangbehandeling. De klachten zijn ongegrond verklaard. Er zijn geen klachten ingediend tegen een b-behandeling. Verder is uitspraak gedaan in klachten over het inzetten van een vrijheidsbeperkend middel (handboeien) tijdens uitsluitmomenten en de voortzetting van gebruik na terugkeer uit het PBC. De klachten van de betreffende klager zijn ongegrond verklaard, met daarbij de overweging dat gelet op de lange duur van de toepassing van dit ingrijpende middel en de rechtvaardiging daarvan nog actiever wordt gezocht naar minder ingrijpende alternatieven. Voorts is een klager ontvankelijk verklaard in een klacht over handelen van een (extern) Intern Bij stands Team nu dit handelen valt onder de risicosfeer van de directeur. De klacht is ongegrond verklaard. Zoals genoemd in het vorige jaarverslag zijn 18 klachten ingediend door meerdere klagers over een bepaald onderwerp, namelijk schade aan mediamiddelen. De afhandeling van deze klachten is gedurende het verslag] aar afgerond. De betreffende klagers zijn niet-ontvankelijk verklaard in hun klaagschriften. Gedurende het verslagjaar is uitspraak gedaan over een beloningsregeling per januari De klacht is niet-ontvankelijk verklaard, nu deze regeling niet in strijd is met een hogere regeling, in dit geval de Regeling beloningssysteem verpleegden per 1 $ oktober De afwikkeling van het merendeel van de beklagzaken heeft langer geduurd dan de wettelijke termijn van twee keer vier weken. Het niet halen van de wettelijke termijn heeft diverse oorzaken, waaronder het rouleren per locatie voor een beklagzitting (vooral voor de locaties Zeeland en Vught), verhinderdata van een advocaat, vertraging in de ontvangst van de reacties van de directie, het na afloop van een zitting ontvangen van nadere informatie en de tijd die gemoeid is met het schriftelijk uitwerken van de uitspraak. 15

16 De Commissie merkt op dat de beklagzittingen meervoudig worden gehouden en dat schriftelijk uitspraak wordt gedaan. Daar waar mogelijk wordt een klaagschrift zonder zitting afgehandeld en wordt niet altijd een schriftelijke reactie bij de directie opgevraagd. In totaal zijn gedurende het verslagjaar 96 beroepen ingediend bij de RSJ tegen beslissingen van de beklagcommissie, namelijk 11 beroepen namens de directie en $5 beroepen namens de klagers. Op de locatie Nijmegen is 11 maal door de directie beroep ingesteld en 73 maal door de klagers. Voor de locatie Vught geldt dat 5 maal beroep is ingesteld door de klagers. Door de directie is geen beroep ingesteld. Op de locatie Zeeland is 7 maal beroep ingesteld door de klagers. Door de directie is geen beroep ingesteld. In het verslagjaar zijn 9 uitspraken ontvangen waarin het beroep gegrond is verklaard, is 1 beroep deels gegrond verklaard, zijn 59 beroepen ongegrond verklaard, zijn 24 beroepen ingetrokken en in 1 beroep werd de appellant nietontvankelijk verklaard. Van 27 beroepen is gedurende het verslagjaar de uitspraak nog niet ontvangen, te weten 22 beroepen voor de locatie Nijmegen, 4 voor de locatie Zeeland en 1 voor de locatie Vught. Gedurende het verslagjaar heeft de Commissie met belangstelling kennisgenomen van uitspraken van de RSJ alsmede het jurisprudentiebulletin. In een aantal uitspraken in beroep zijn de uitspraken van beklagcommissie vernietigd, te weten het ontbreken van inzage in belkosten, onderzoek aan lichaam of kleding, opschorting transmuraal verlof, duur inbeslagname computer en maatregel van afdelingsarrest, toezicht op bezoek en beperking van bezoek. In het bijzonder is kennisgenomen van de jurisprudentie over de a-behandeling, onder meer dat sprake moet zijn van een concreet gevaar en dat indien na verloop van tijd een b-behandeling geen effect sorteert. Gelet op de waarborgen heeft in deze gevallen een a-dwangbehandeling de voorkeur. Verder is kennisgenomen van uitspraken die zien op interpretatie van uitslagen van urinecontroles. Zoals gemeld onder 4 is in de loop van het verslagjaar kennisgenomen van uitspraken die de lijn van de Commissie bevestigen. Over het aantal ingediende schorsingsverzoeken bij de voorzitter van de beroepscommissie van de RSJ zijn geen cijfers beschikbaar nu deze niet afzonderlijk door het secretariaat zijn geregistreerd. Wel kan worden geconstateerd dat het merendeel van deze verzoeken betrekking heeft op het verzoek om opheffing van opgelegde maatregelen zoals afdelingsarrest, kamerafzondering en separatie en oplegging van een vier-uursprogramma. De meeste schorsingsverzoeken zijn afgewezen. Overigens wordt een schorsingsverzoek door de beklagcommissie tevens aangemerkt als een klaagschrift. 7. Overige verme]denswaardige activiteiten en gebeurtenissen In het verslagjaar heeft de Commissie geen werkbezoek gebracht aan een andere instelling. De Commissie is voornemens medio mei/juni 2018 een werkbezoek te brengen aan FPC de Kijvelanden. De Commissie heeft met belangstelling kennisgenornen van een door patiënten van de locatie Nijmegen samengesteld huisblad genaamd Intervisie. Dit blad verschijnt maandelijks en wordt onder de leden verspreid. 16

17 bejegening en de rechtspositie van patiënten en bewoners van de Pompestichting. De Commissie heeft de indruk dat door haar geconstateerde problemen in het algemeen snel worden opgepakt en verholpen. De instelling waakt zelf naar het oordeel van de Commissie instelling het ja, tenzij -principe als uitgangspunt hanteert. Verder is afgelopen jaar gebleken goed voor de bejegening van de patiënten en bewoners. De Commissie acht het positief dat de Net als afgelopen jaren ziet de Commissie geen reden tot twijfel aan de kwaliteit van de patiënten/bewoners en medewerkers positief te beïnvloeden. De rondetafelgesprekken zijn dat ook op andere wijzen wordt gezocht naar mogelijkheden om de communicatie tussen. T.C. Heiphof, voorzitter Dit jaarverslag 2017 is vastgesteld in de commissievergadering op 13 maart handboeienregime op de ZISZ-afdeling te Vught. Het handboeienregime is een ingrijpend toepassing daadwerkelijk noodzakelijk is. Tot slot zal de Commissie aandacht blijven houden voor het toepassen van het middel. Afgelopen jaar is dit regime vaker toegepast. Steeds zal bekeken moeten worden of Afgelopen jaar is gebleken dat de aanwezigheid van drugs een blijvend punt van aandacht en personeel strenger zijn geworden. De aanwezigheid en het gebruik van drugs is en blijft een zorg is de instelling. Het is het positief te achten dat de controles ook op bezoek en gevaar voor de gezondheid en veiligheid en zal daarom ook komend jaar de speciale aandacht van de Commissie krijgen. omdat de patiënten/bewoners andere verwachtingen hadden van de mate van vrijheid die zij overleg tussen directie en ministerie en door het maken van nieuwe, aanvullende afspraken ervoor gezorgd dat er duidelijkheid en daardoor rust ontstond voor patiënten/bewoners. Nijmegen is het in 2017 wel een periode onrustig geweest als gevolg van de verhuizing, met al heeft de verhuizing voor minder onrust gezorgd dan verwacht, Op de afdeling Niers in (na verloop van tijd) zouden krijgen binnen de instelling in Nijmegen. Uiteindelijk is na De verhuizing van bewoners van de LFPZ-afdelingen uit Vught in 2016 is goed verlopen. Al toegepast zal worden. spreekt haar hoop uit dat ook voor komende jaren deze manier van vooruitkij ken en plannen Het afgelopen jaar zijn er weinig tot geen personele problemen geweest, met als gevolg dat er veel minder noodscenario s hoefden te worden toegepast. De Commissie heeft de indruk dat dit te danken is aan goed vooruitkij ken en betere planning. De Commissie acht dit positief en minder negatieve gevolgen heeft voor patiënten/bewoners. Het is positief dat in 201$ een mediasysteem zal worden ingevoerd waarin patiënten/bewoners geen, of in ieder geval veel minder apparatuur (onherstelbaar) hoeven laten aanpassen. De verwachting is dat dit systeem Het mediarniddelenbeleid heeft ook in 2017 gezorgd voor veel klachten. De Commissie acht veel onvrede en frustratie bij patiënten zal wegnemen. het dan ook positief dat de instelling op zoek is gegaan naar een ander systeem, dat mogelijk daarvan een goed voorbeeld. En verder heeft ook het jaarverslag Middelen & Maatregelen weer bijgedragen aan beter inzicht in de toepassing van maatregelen en middelen. 8. Algemene conclusie en aandachtspunten

18 BIJLAGE 1 18

19 Overzicht soorten klachten per onderwerp 2017 Nijmegen Zeeland Vuglit TOTAAL Activiteiten (arbeid) Activiteiten (diversen) Activiteiten (luchten) Activiteiten (sport) Behandeling Bejegening 25 2 $ 35 Bewegingsvrijheid (o.a afdelingsarrest, separatie, afzondering en plaatsing afdeling intensieve zorg) Contact buitenwereld (bellen) Contact buitenwereld (bezoek) Contact buitenwereld (post) Controle (o.a. urineonderzoek, gedogen geneeskundige handeling & onderzoek persoonlijke verblijfsruimte) Eisen verblijfsruimte Geweld Informatie / procedure Persoonlijke voorwerpen Rekening courant! zak- en kleedgeld Rogatoir verzoek Schadeverhaal Selectieoverplaatsing (extern) Selectieoverplaatsing (intern) Verlaten inrichting Verzorging (diversen) Verzorging (godsdienst, levensovertuiging) Verzorging (medische) Verzorging (persoonlijke) TOTAAL

20 BIJLAGE 2 20

21 Totaaloverzicht KLAVER 2017 Doorloop termijnen in dagen Beslissingen _c c c ei) c ei) - ei) U o o -. o - - ;-. ei) 0 ) CID 1 O O 1 0 in A ( 0 Z Nijmegen $ Vught Zeeland $ Totaal $ 2 21 KLAVER: KLAchten Verwerken En Rapporteren 21

22 BIJLAGE 3 22

23 rncitnir - c - o Doorlooptijd (in dagen) çj L3tJ - Beginvoorraad Beginvoorraad D- Beginvoorraad Instroom ui Instroom - c )\O) oc Instroom Uitstroom ut tjj t J - Uitstroom o Uitstroom c - Doorlooptijd (indagen) c - -i Doorlooptijd (in dagen) Gegrond Gegrond c Ongegrond Deels gegrond Niet ontvankelijk Ingetrokken Ingetrokken na. hpmiclclpliricr Ingetrokken na. 7ittincJ Afdoening na VPV7flP1( findvoorraad Niet Ongegrond Deels gegrond ontvankelijk J QO t i -î Ingetrokken Ingetrokken na hpmiit1p1incr Ingetrokken na 7ittiflcT rncrtciir Afdoeningna VPC7OPk Eindvoorraad Gegrond QO LJt J t.) c Ongegrond.. Deels gegrond (M1 Niet ontvankelijk 00 Ingetrokken Ingetrokken na htmidde1ina Ingetrokken na zitting Afdoening na rogatoir ïpr7np1( j 00 s Eindvoorraad w