SURGERY AND ANTITHROMBOTIC MEDICATION. Dr. Karl von Kemp

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "SURGERY AND ANTITHROMBOTIC MEDICATION. Dr. Karl von Kemp"

Transcriptie

1 SURGERY AND ANTTHROMBOTC MEDCATON Dr. Karl von Kemp

2 CASUS 1: HET EENVOUDGE GEVAL. Man, 76 jaar, met chronische VKF op hypertensief hartlijden. Ventriculaire respons bevredigend met 5 mg bisoprolol. Anticoagulatie met Sintrom. nspanningsgebonden thoracale pijn. Positieve inspanningsproef. Coronarografie : significante stenose proximaal segment r. descendens anterior waarvoor implantatie BMS. 2

3 CASUS 1 1 maand Sintrom/Plavix/Asaflow Na 1 maand : Sintrom/Asaflow Consulteert 1 jaar later wegens lipothymieën. Bradycard : stop bisoprolol. Holter : talrijke pauzes tot 4.5 s. Beslissing tot pacemakerimplantatie. Wat doet u met de antitrombotische medicatie? 3

4 CASUS 1. Opties : 1. U stopt Asaflow en Sintrom. 2. U stopt Asaflow en Sintrom, en u past bridging toe met LMWH. 3. U stopt Asaflow en geeft verder Sintrom. 4. U geeft verder Asaflow én Sintrom. 4

5 CASUS 1. Waarom noemen we dit een eenvoudig geval? 5

6 Original Article Pacemaker or Defibrillator Surgery without nterruption of Anticoagulation David H. Birnie, M.D., Jeff S. Healey, M.D., George A. Wells, Ph.D., Atul Verma, M.D., Anthony S. Tang, M.D., Andrew D. Krahn, M.D., Christopher S. Simpson, M.D., Felix Ayala-Paredes, M.D., Benoit Coutu, M.D., Tiago L.L. Leiria, M.D., Vidal Essebag, M.D., Ph.D., for the BRUSE CONTROL nvestigators 681 ptn onder AVK die PM/CD kregen, gerandomiseerd naar voortzetten van de AVK (met NR < 3) of stop AVK en bridging met LMWH Bridging : 16 % pocket hematoma AVK : 3.5 % pocket hematoma N Engl J Med Volume 368(22): May 30,

7 Subgroup Analyses of Clinically Significant Device-Pocket Hematoma. BRNE DH ET AL. N ENGL J MED 2013;368:

8 CASUS 1. Opties : 1. U stopt Asaflow en Sintrom. 2. U stopt Asaflow en Sintrom, en u past bridging toe met LMWH. 3. U stopt Asaflow en geeft verder Sintrom. 4. U geeft verder Asaflow én Sintrom. 8

9 Procedures Performed With/Without nterruption of VKAs and With/Without Parenteral AC Figure 3 Selected procedures performed with and without interruption of VKAs and procedures performed with and without parenteral AC. AC = anticoagulation; PA = parenteral an... Greg C. Flaker, Paul Theriot, Lea G. Binder, Paul P. Dobesh, Adam Cuker, John U. Doherty Journal of the American College of Cardiology, Volume 68, ssue 2, 2016,

10 CASUS 2 : ANTSTOLLNG VOOR ORTHOPEDSTEN. Vrouw, 73 jaar, chronische VKF. AHT, type diabetes, normale nierfunctie. Twee jaar geleden CVA met linkerhemiparese, goede recuperatie, diagnose van VKF werd toen gesteld, halsvatenonderzoek normaal. Sinds CVA anticoagulatie met Sintrom nvaliderende coxartrose links. Orthopedisch advies : THP links Quid Sintrom? Doorverwijzing naar de huisarts. 10

11 CASUS 2. Opties : 1. Stop Sintrom, en na ingreep hervatten na advies orthopedie. 2. Behoud Sintrom, zo nodig dosisreductie zodat NR < 2 3. Stop Sintrom, tijdelijk LMWH in therapeutische dosis voor en na de ingreep, herstart Sintrom na ingreep. 4. dem als 3, maar met de helft van de normale therapeutische dosis LMWH. 11

12 HEELKUNDE BJ DE GEANTCOAGULEERDE PATËNT. Het perioperatief beleid bij de ontstolde patiënt wordt bepaald door : Het bloedingsrisico van de ingreep Het risico verbonden aan het stopzetten van de ontstolling. 12

13 BLOEDNGSRSCO VAN DE NVASEVE PROCEDURE 2018 EHRA Practical Guide on NOACs in AF 13

14 BLOEDNGSRSCO VAN DE NVASEVE PROCEDURE 2018 EHRA Practical Guide on NOACs in AF 14

15 NDVDUELE FACTOREN BEÏNVLOEDEN HET BLOEDNGSRSCO Nier- en leverfunctie Geassocieerde medicatie Leeftijd Diverse scores Een HASBLED score > 3 geeft een indicatie voor een verhoogd bloedingsrisico bij bridging procedure (hoewel de score daarvoor niet bestemd is) : gedocumenteerd in de BORDER Registry. (Omran H et al, Thromb Haemost 2012 : 108; 65-70) 15

16

17 RSCO VAN STOPZETTNG VAN DE ONTSTOLLNG BJ VOORKAMERFBRLLATE Risico op stroke bij tijdelijke onderbreking van de behandeling met AVK bij chronische VKF : Hoog risico : CHADS of CHA 2 DS 2 VASc 6-9 Recent (< 3 md) CVA of TA Reumatische hartklepziekte Matig risico : CHADS of CHA 2 DS 2 VASc 3-5 Laag risico : CHADS 2 0-2of CHA 2 DS 2 VASc 0 2 én géén CVA/TA 17

18 Majeure risicofactoren CVA CHA2DS2-VASc Score Risico factor CHA 2 DS 2 -VASc Congestief hartfalen 1 Hypertensie 1 Age (Leeftijd 75 jaar) 2 Diabetes mellitus 1 Stroke (CVA) of TA 2 Vasculaire aandoening 1 Age (Leeftijd 65-75) 1 Sexe (Vrouw) 1 Optellen van punten CHA2DS2- VASc % thromboembolische events per jaar (95 %C*) % 8 6.7% 7 9.6% 6 9.8% 5 6.7% 4 4% 3 3.2% 2 2.2% 1 1.3% 0 0% 18

19 RSCO OP TROMBO-EMBOLSCHE VERWKKELNGEN CHA 2 DS 2 VASc 6-9 CHA 2 DS 2 VASc 3-5 CHA 2 DS 2 VASc 0-2 Daniels PR, BMJ 2015; 351: h

20 HK MET BLOEDNGSRSCO BJ PT ONDER AVK. STOPZETTEN VAN DE AVK BEHANDELNG Dosisreductie (gemiddelde NR 1.8) gaat nog steeds gepaard met 34 % transfusienood. AVK stoppen 5 halfwaardetijden voor ingreep : Sintrom (acenocoumarol) : min. 3 dagen Marevan (warfarin) : min. 5 dagen Marcoumar (phenprocoumon) : min 10 dagen Met dit AVK-vrij interval heeft nog 7% een NR > 1.5 de dag voor de ingreep Langer stoppen bij pt met hoger NR (klepprothesen) en bij oudere pt. 20

21 BRDGNG : BESCHKBARE STUDES Siegal,D. et al : Periprocedural heparin bridging in patients receiving VKA : Meta-analysis of bleeding and thromboembolic rates. Circulation 2012; 126 : studies waarvan slechts één gerandomiseerd (tandextracties onder AVK) Bruise control : PM en CD implantatie onder AVK of met bridging? N Engl J Med 2013; 368 :

22 Forest plot of thromboembolic events. Deborah Siegal et al. Circulation. 2012;126: Copyright American Heart Association, nc. All rights reserved. 22

23 Forest plot of overall bleeding events. Deborah Siegal et al. Circulation. 2012;126: Copyright American Heart Association, nc. All rights reserved. 23

24 Forest plot of major bleeding events. Deborah Siegal et al. Circulation. 2012;126: Copyright American Heart Association, nc. All rights reserved. 24

25 Findings From the Outcomes Registry for Better nformed Treatment of Atrial Fibrillation (ORBT-AF) Use and Outcomes Associated With Bridging During Anticoagulation nterruptions in Patients With Atrial Fibrillation - CLNCAL PERSPECTVE by Benjamin A. Steinberg, Eric D. Peterson, Sunghee Kim, Laine Thomas, Bernard J. Gersh, Gregg C. Fonarow, Peter R. Kowey, Kenneth W. Mahaffey, Matthew W. Sherwood, Paul Chang, Jonathan P. Piccini, and Jack Ansell Circulation Volume 131(5): February 3, 2015 Copyright American Heart Association, nc. All rights reserved. 25

26 BRDGNG N HET ORBT-AF REGSTRY Bridging werd toegepast in 24 % van de invasieve procedures Bloedingsrisico : 5 % met bridging vs 1.3 % zonder bridging Trombo-embolische events : 13 % met bridging vs 6.3 % zonder bridging CAVE : bridging werd meer toegepast bij hoog-risico ptn (meer atcd van CVA, meer mechanische hartkleppen). 26

27 Original Article Perioperative Bridging Anticoagulation in Patients with Atrial Fibrillation James D. Douketis, M.D., Alex C. Spyropoulos, M.D., Scott Kaatz, D.O., Richard C. Becker, M.D., Joseph A. Caprini, M.D., Andrew S. Dunn, M.D., David A. Garcia, M.D., Alan Jacobson, M.D., Amir K. Jaffer, M.D., M.B.A., David F. Kong, M.D., Sam Schulman, M.D., Ph.D., Alexander G.G. Turpie, M.B., Vic Hasselblad, Ph.D., Thomas L. Ortel, M.D., Ph.D., for the BRDGE nvestigators N Engl J Med Volume 373(9): August 27,

28 BRDGE Study Design. Douketis JD et al. N Engl J Med 2015;373:

29 Study Outcomes. Douketis JD et al. N Engl J Med 2015;373:

30 Conclusions n patients with atrial fibrillation who had warfarin treatment interrupted for an elective operation or other elective invasive procedure, forgoing bridging anticoagulation was noninferior to perioperative bridging with lowmolecular-weight heparin for the prevention of arterial thromboembolism and decreased the risk of major bleeding. 30

31 BRDGNG ONTSTOLLNG BJ PATËNT ONDER VKA Therapeutische dosis LMWH : Fraxiparine 0.01 ml/kg 2 x/d BLOEDNGSRSCO VAN DE NGREEP Tromboserisico bij stoppen van de ontstolling LAAG ( minor ) GEMDDELD ( low ) HOOG ( high ) LAAG Behoud VKA Stop VKA Geen bridging Post-op VKA (binnen de 24 u) Stop VKA Geen bridging Post-op VKA (binnen de 24 u) GEMDDELD Behoud VKA Stop VKA Pre-op : Geen bridging Post-op VKA (na u) Stop VKA Pre-op : Geen bridging Post-op VKA (na u) HOOG HOOG Behoud VKA Stop VKA Pre-op : θ dosis* LMWH Post-op LMWH** + VKA (na u) Stop VKA Pre-op : θ dosis* LMWH Post-op VKA (na u) * : ½ θ dosis te overwegen bij ontstolling wegens DVT-LE ** : timing en dosis van post-op herstart LMWH in functie van de kwaliteit van de hemostase 31

32 HK MET BLOEDNGSRSCO BJ PT ONDER AVK. PRAKTSCHE TOEPASSNG VAN BRDGNG. Welk geneesmiddel in welke dosis? Therapeutische dosis : Steeds tweemaal per dag toedienen Nadroparin (Fraxiparin ) 2 x/d 0.01 ml/kg Enoxaparin (Clexane ) 2 x/d 1 mg/kg ntermediaire dosis : Nadroparin (Fraxiparin ) 2 x/d 0.05 ml/kg Enoxaparin (Clexane ) 2 x/d 0,5 mg/kg 32

33 OVERBRUGGNGSSCHEMA POST-OPERATEF HEROPSTARTEN LMWH Operatie 24h 6-10h 24u 48-72u START THROMBO- PROPHYLACTSCHE DOSS* START NTERMEDARE DOSS Stop LMWH zodra NR > 2** Herstart AVK START THERAPEUTSCHE DOSS * n geval van hemostaseproblemen wordt het herstarten van LMWH en AVK uitgesteld ** NR > 2.5 bij mechanische klepprothesen 33

34 CASUS 2. Opties : 1. Stop Sintrom, en na ingreep hervatten na advies orthopedie. 2. Behoud Sintrom, zo nodig dosisreductie zodat NR < 2 3. Stop Sintrom, tijdelijk LMWH in therapeutische dosis voor en na de ingreep, herstart Sintrom na ingreep. 4. dem als 3, maar met de helft van de normale therapeutische dosis ( intermediaire dosis) LMWH. 34

35 CASUS 2 DEEL 2 Dezelfde patiënte, twee jaar later : Nog steeds in VKF. Serum creatinine1.22 mg/dl, egfr 42 ml/min Patiënte neemt nu Xarelto 15 mg/d. Zeer tevreden over de linkerheup. Toenemende coxatrose rechts. Advies orthopedie : THP rechts! Quid Xarelto? Nu zeker verwezen naar de huisarts. 35

36 CASUS 2 DEEL 2 Opties : 1. Laatste Xarelto dag - 1 preop; geen bridging; herstart Xarelto ten vroegste 48 u postop. 2. Laatste Xarelto dag 3 preop; geen bridging; herstart Xarelto ten vroegste 48 u postop 3. Laatste Xarelto dag -5 preop; bridging met LMWH zoals bij AVK; herstart Xarelto ten vroegste 48 u postop. 4. Laatste Xarelto dag -5 preop; geen bridging; herstart Xarelto ten vroegste 48 u postop. 36

37 PEROPERATEF BELED EN NOAC S Er zijn aanbevelingen maar geen formele evidence-based guidelines. Aanbevelingen zijn gebaseerd op farmacokinetiek, post-hoc analyses van de landmark trials met de NOACs en expert opinion. NOAC s geven enkele uren na toediening een vrijwel maximale anticoagulatie. Er is enkel voor dabigatran een antidotum beschikbaar. Er zijn geen algemeen en snel beschikbare labotests om de werking van NOAC s te meten. De relevantie van PT en aptt in de context van heelkunde is onduidelijk. Halfleven en serumspiegels vertonen een grote interindividuele variabiliteit. Tijdig stoppen is de beste oplossing. Postoperatief pas hervatten bij zekerheid omtrent hemostase ((48 à) 72 u postop). Per os inname! 37

38 PEROPERATVE ANTCOAGULANT USE FOR SURGERY EVALUATON (PAUSE) STUDY Gestart in 2014 in Canada en VS Validatie van een gestandaardiseerd en geïndividualiseerd protokol voor perioperatief beleid met betrekking tot NOACs Evaluatie van de relevantie van routine en specifieke stollingstesten in verband met residueel anticoagulerend effect voor de ingreep (resp. PT/aPTT, en dilute thrombin time en anti-factor-xa-assays). Verwacht einde

39 DE BRUSE-CONTROL 2 STUDE Device implantatie met of zonder onderbreking van de behandeling met een NOAC Geen verschil in complicaties tussen de twee armen van de studie Birnie DH et al, AHA Scientific Sessions 12,11,

40 EHRA AANBEVELNGEN

41 EHRA AANBEVELNGEN

42 CASUS 2 DEEL 2 Opties : 1. Laatste Xarelto dag - 1 preop; geen bridging; herstart Xarelto ten vroegste 48 u postop. 2. Laatste Xarelto dag 3 preop; geen bridging; herstart Xarelto ten vroegste 48 u postop 3. Laatste Xarelto dag -5 preop; bridging met LMWH zoals bij AVK; herstart Xarelto ten vroegste 48 u postop. 4. Laatste Xarelto dag -5 preop; geen bridging; herstart Xarelto ten vroegste 48 u postop. 42

43 CASUS 3. Man, 72 jaar, inferior infarct vier jaar voordien. Geen tekens van residuele ischemie achteraf, geen coronaro, geen revascularisatie, goed bewaarde LV functie. Neemt Asaflow 80 mg/d. Herhaalde episodes van sygmoïd diverticulitis, telkens behandeld met antibiotica. Sygmoïdectomie wordt overwogen. Wat met Asaflow?

44 CASUS 3. Opties : 1. Aspirin wordt verder toegediend 2. Aspirin wordt twee dagen voor de ingreep gestopt 3. Aspirin wordt een week voor de ingreep gestopt 4. Aspirin wordt een week voor de ingreep gestopt, met bridging met LMWH

45 HEELKUNDE BJ PTN ONDER ANT-AGGREGANTA. Wanneer worden de anti-aggregantia gestopt? Aspirin en Plavix geven irreversiebele plaatjesinhibitie. Werkingsduur = levensduur van de plaatjes. Stopzetten 7 dagen voor de ingreep. NSAD geven een reversiebele plaatjesinhibitie. Stopzetten 5 x halfleven voor de ingreep Kortwerkende (Brufen, Voltaren, Rofenid, ndocid) : 1 dag voor ingreep stoppen Naprosyne, Clinoril, Celebrex : 2 à 3 dagen voor ingreep stoppen Langwerkende : Mobic, Feldene : 10 dagen voor de ingreep stoppen! Heel kund e bij de geant icoag

46 46 Cardiaa l beleid bij nietcardiale heelkun

47 Original Article Aspirin in Patients Undergoing Noncardiac Surgery Drie vragen : De POSE-2 studie Heeft het zin perioperatief aspirine toe te dienen bij patiënten met verhoogd cardiovasculair risico maar die geen aspirine nemen, om het risico op perioperatief infarct te reduceren? s het veilig perioperatief aspirine verder toe te dienen bij patiënten met verhoogd cardiovasculair risico die al aspirine innemen? s het nodig perioperatief aspirine verder toe te dienen bij patiënten met verhoogd cardiovasculair risico die al aspirine nemen? N Engl J Med Volume 370(16): April 17,

48 De POSE-2 studie Original Article Aspirin in Patients Undergoing Noncardiac Surgery patiënten met verhoogd cardiovasculair risico 5628 zonder aspirin : gerandomiseerd naar placebo of aspirin (dag 0 tot dag 30) ( initiation stratum ) 4382 met aspirin : minstens 3 d stop aspirin voor ingreep, dan gerandomiseerd naar herstart aspirin op dag 0, of placebo (dag 0 tot dag 7) en dan herstart aspirin ( continuation stratum ) Patiënten met BMS < 6 w vooraf of DES < 1jaar vooraf werden uitgesloten. N Engl J Med Volume 370(16): April 17,

49 Kaplan Meier Estimates of the Primary Composite Outcome of Death or Nonfatal Myocardial nfarction at 30 Days. Devereaux PJ et al. N Engl J Med 2014;370:

50 Subgroup Analyses of the Primary Outcome. Devereaux PJ et al. N Engl J Med 2014;370:

51 Conclusions Administration of aspirin before surgery and throughout the early postsurgical period had no significant effect on the rate of a composite of death or nonfatal myocardial infarction but increased the risk of major bleeding (+ 25 %). N Engl J Med Volume 370(16): April 17,

52 Original Article Aspirin in Patients Undergoing Noncardiac Surgery Drie vragen : De POSE-2 studie Heeft het zin perioperatief aspirine toe te dienen bij patiënten met verhoogd cardiovasculair risico maar die geen aspirine nemen, om het risico op perioperatief infarct te reduceren? NEEN s het veilig perioperatief aspirine verder toe te dienen bij patiënten met verhoogd cardiovasculair risico die al aspirine innemen? NEEN s het nodig perioperatief aspirine verder toe te dienen bij patiënten met verhoogd cardiovasculair risico die al aspirine nemen? NEEN N Engl J Med Volume 370(16): April 17,

53 PEROPERATEF BELED BJ ANT-AGGREGANTA AANBEVELNGEN UZ BRUSSEL BLOEDNGSRSCO VAN DE NGREEP LAAG GEMDDELD HOOG Primaire preventie Secundaire preventie exc. coronaire stents Coronaire stents < 6 w na BMS < 12 md na DES Behoud ASA Stop Plavix Behoud ASA Stop Plavix Behoud ASA én Plavix Stop ASA Stop Plavix Behoud ASA Stop Plavix ngreep uitstellen? Behoud ASA én Plavix Stop ASA Stop Plavix Stop ASA (exc CABG) Stop Plavix ngreep uitstellen? Behoud ASA én Plavix Bridging niet aangewezen. OVERLEG! Cave NSAD!!! 53

54 CASUS 3. Opties : 1. Aspirin wordt verder toegediend 2. Aspirin wordt twee dagen voor de ingreep gestopt 3. Aspirin wordt een week voor de ingreep gestopt 4. Aspirin wordt een week voor de ingreep gestopt, met bridging met LMWH

55 CASUS 4 75 y PC DES RCA 3 m ago for ACS PC LAD 5 y ago for stable angina GFR 40ml/min Diabetes type Asa 100mg od, Brilique 90mg bid Acute lithiasic non perforated cholecystis. No septic shock, no migration

56 QUESTON 1. Stop Brilique 3 d, continue ASA for cholecystectomy 2. Stop Brilique 7 d, continue ASA for cholecystectomy 3. Stop Brilique 5 d, stop ASA 3d for cholecystectomy 4. Continue aspirine and Brilique for cholecystectomy 5. Postpone surgery with antibiotics to at least 1y post ACS

57 AANBEVOLEN ANTAGGREGERENDE BEHANDELNG NA PC 57

58

59 59

60 Stent <1mo Stent for M<6mo Stent increased ischemic risk <6m ---> HGH THROMBOTC RSK Adapted from GHP consensus 2017 and Rossini and al, JACC cardiovascular interventions Vol 11 NO S 2018 March

61

62 CASUS 4 1. Stop Brilique 3 d, continue ASA for cholecystectomy 2. Stop Brilique 7 d, continue ASA for cholecystectomy 3. Stop Brilique 5 d, stop ASA 3d for cholecystectomy 4. Continue aspirine and Brilique for cholecystectomy 5. Postpone surgery with antibiotics to at least 1y post ACS

63 CASUS 4B - COMPLCATON Choledochal lithiasis migration and acute pancreatitis -> non deferrable ERCP + sphincterotomy

64 CASUS 4B - QUESTON 1. Stop Brilique 3 d, continue ASA 2. Stop Brilique 7 d, continue ASA 3. Stop Brilique 5 d, stop ASA 3d 4. Stop Brilique 3d, stop ASA 3d 5. Stop Brilique 5d, continue ASA 6. Stop Brilique 5d, continue ASA, start ba inhibitor 7. Stop Brilique, continue ASA, start LWMH

65 Rossini and al, JACC cardiovascular interventions Vol 11 NO S 2018 March

66 Prasugrel 7d, Clopidogrel 5d, Ticagrelor (3-5d), ASA 3d f intracanian surgery: +2 d for all GHP french consensus 2017

67 CASUS 4B - QUESTON 1. Stop Brilique 3 d, continue ASA 2. Stop Brilique 7 d, continue ASA 3. Stop Brilique 5 d, stop ASA 3d 4. Stop Brilique 3d, stop ASA 3d 5. Stop Brilique 5d, continue ASA 6. Stop Brilique 5d, continue ASA, start ba inhibitor 7. Stop Brilique, continue ASA, start LWMH

68 CONCLUSON (1) The perioperative management of anticoagulant and antiplatelet therapy depends on the thrombotic risk of the individual patient the indication for anticoagulation the nature of the intervention the quality of haemostasis 68

69 CONCLUSON (2) The currently available data are summarized in the recommendations in this presentation. Awaiting more sufficiently large clinical trials, most of these guidelines have at best an intermediate level of evidence. These guidelines must be applied taking into account the comorbidity and additional risk factors of each individual patient, and the perioperative findings of the surgeon. 69

70 CONCLUSON (3) The perioperative management of anticoagulant and antiplatelet treatment needs to be tailored to each individual patient. There are no treatment flowcharts that can be blindly applied to every patient. Everything should be made as simple as possible, but no simpler. (attributed to A. Einstein) 70

71 DANK U VOOR UW AANDACHT EN UW MEDEWERKNG

Heelkunde en antitrombotische medicatie Enkele gevalstudies. Dr. K. von Kemp

Heelkunde en antitrombotische medicatie Enkele gevalstudies. Dr. K. von Kemp Heelkunde en antitrombotische medicatie Enkele gevalstudies Dr. K. von Kemp Casus 1: het eenvoudige geval. 2 Man, 76 jaar, met chronische VKF op hypertensief hartlijden. Ventriculaire respons bevredigend

Nadere informatie

Perioperatief beleid. van patiënten behandeld met bloedverdunners

Perioperatief beleid. van patiënten behandeld met bloedverdunners Perioperatief beleid van patiënten behandeld met bloedverdunners Perioperatief beleid van patiënten behandeld met plaatjesremmers Aspirine en/of ADP receptor inhibitor (Plavix of clopidogrel, Efient of

Nadere informatie

Aanbevelingen perioperatief beleid van patiënten behandeld met plaatjesremmers en anticoagulantia

Aanbevelingen perioperatief beleid van patiënten behandeld met plaatjesremmers en anticoagulantia Aanbevelingen perioperatief beleid van patiënten behandeld met plaatjesremmers en anticoagulantia dr. Tom Vydt, cardioloog AZ Sint-Maarten GR0034AV versie 04-2014 ALGEMEEN YK Perioperatief beleid van patiënten

Nadere informatie

Antitrombotica tijdens de peri-operatieve fase. Dr. Dirk Verleyen Cardioloog AZ St-Lucas Brugge

Antitrombotica tijdens de peri-operatieve fase. Dr. Dirk Verleyen Cardioloog AZ St-Lucas Brugge Antitrombotica tijdens de peri-operatieve fase Dr. Dirk Verleyen Cardioloog AZ St-Lucas Brugge Hemostase Anticoagulantia / anti-aggregantia: allebei bloedverdunners PRIMARY AGGREGATION Platelet Aggregation

Nadere informatie

Dr. Bart Oris h.-hartziekenhuis Lier

Dr. Bart Oris h.-hartziekenhuis Lier De klassieke voorstelling van de stollingscascade met een intrinsieke en extrinsieke arm strookt niet met de in vivo stolling Essentieel bij een normale stolling is de aanwezigheid van de fosfolipidenmembraan

Nadere informatie

Problematiek 17/01/2011. Dr. Patrick Schoeters PREVENTIEF ANTISTOLLINGSBELEID BIJ ENDOSCOPISCHE PROCEDURES

Problematiek 17/01/2011. Dr. Patrick Schoeters PREVENTIEF ANTISTOLLINGSBELEID BIJ ENDOSCOPISCHE PROCEDURES Preventief antistollingsbeleid bij endoscopische procedures : een bloedstollend verhaal PREVENTIEF BIJ ENDOSCOPISCHE PROCEDURES Dr. Patrick Schoeters Problematiek Thrombusvorming cruciaal in cardiovasculaire

Nadere informatie

Dr. Bart Oris h.-hartziekenhuis Lier

Dr. Bart Oris h.-hartziekenhuis Lier De klassieke voorstelling van de stollingscascade met een intrinsieke en extrinsieke arm strookt niet met de in vivo stolling Essentieel bij een normale stolling is de aanwezigheid van de fosfolipidenmembraan

Nadere informatie

artseninformatie Richtlijnen voor beleid van bloedverdunners in een peri-operatieve fase GezondheidsZorg met een Ziel

artseninformatie Richtlijnen voor beleid van bloedverdunners in een peri-operatieve fase GezondheidsZorg met een Ziel i artseninformatie Richtlijnen voor beleid van bloedverdunners in een peri-operatieve fase GezondheidsZorg met een Ziel 2 Inhoud 1 Richtlijnen voor beleid van bloedverdunners in een peri-operatieve fase...

Nadere informatie

Wat is nieuw in Antistollingswereld?

Wat is nieuw in Antistollingswereld? Wat is nieuw in Antistollingswereld? Peter Verhamme Bloedings- en vaatziekten UZ Leuven NOACs/DOACs - Antistolling bij VKF: Waarom we NOACs verkiezen! - Peri-operatief beleid 1 Nieuwe orale anticoagulantia

Nadere informatie

Stolling en antistolling. Esther Kragten, arts trombose en trombofilie

Stolling en antistolling. Esther Kragten, arts trombose en trombofilie Stolling en antistolling Esther Kragten, arts trombose en trombofilie Inhoud Antistolling peri-operatief onderbreken continueren Risico op trombose Arterieel Veneus Risico op bloeding: Peri-operatief Nabloeding

Nadere informatie

Praktische aspecten van de nieuwe bloedverdunners. Cardio december 2012

Praktische aspecten van de nieuwe bloedverdunners. Cardio december 2012 Praktische aspecten van de nieuwe bloedverdunners Cardio 2013 1 december 2012 Inhoud Nieuwe orale anticoagulantia () bij VKF Dabigatran 2012 Rivaroxaban 2012 Nieuwe plaatjes anti-aggregantia bij ACS Prasugrel

Nadere informatie

Bloedingen onder antitrombotische medicatie

Bloedingen onder antitrombotische medicatie Bloedingen onder antitrombotische medicatie Timing van herstarten Marieke Gimbel, arts-onderzoeker cardiologie 06-11-2018 Disclosure belangen spreker Marieke Gimbel - St. Antonius ziekenhuis Geen (potentiële)

Nadere informatie

MEDISCH PROTOCOL Peri-operatief beleid van patiënten behandeld met bloedverdunners

MEDISCH PROTOCOL Peri-operatief beleid van patiënten behandeld met bloedverdunners JESSA ZIEKENHUIS MEDISCH PROTOCOL 09.01.01.19.01 Peri-operatief beleid van patiënten behandeld met bloedverdunners Datum opmaak: 01/12/2010 Datum laatste herziening: 15/10/2014 Pagina s protocol: 16 Pagina

Nadere informatie

Perioperatief beleid bij anticoagulerende therapie

Perioperatief beleid bij anticoagulerende therapie Perioperatief beleid bij anticoagulerende therapie Praktische gids 31.039N-20170719 diensthoofd inwendige geneeskunde Dienst Cardiologie Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat 12 8900 Ieper Tel. Secretariaat

Nadere informatie

Dr. D. Verleyen Cardioloog AZ Sint-Lucas

Dr. D. Verleyen Cardioloog AZ Sint-Lucas Dr. D. Verleyen Cardioloog AZ Sint-Lucas bloedverdunners bloedverdunners Overzicht Plaatjesremmers Aspirine P2Y12 ADP antagonist (ticlid, plavix, brilique, efient ) Anticoagulantia VKA (marcoumar, marevan,

Nadere informatie

Atriumfibrilleren & NOAC s. Dionne van Kessel

Atriumfibrilleren & NOAC s. Dionne van Kessel Atriumfibrilleren & NOAC s Dionne van Kessel S Disclosures (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of

Nadere informatie

Voortgezette behandeling van longembolie in 2016 visie van de 1.5 lijn Menno Huisman. Afdeling Trombose en Hemostase LUMC Leiden

Voortgezette behandeling van longembolie in 2016 visie van de 1.5 lijn Menno Huisman. Afdeling Trombose en Hemostase LUMC Leiden Voortgezette behandeling van longembolie in 2016 visie van de 1.5 lijn Menno Huisman Afdeling Trombose en Hemostase LUMC Leiden Traditionele behandeling van VTE UFH LMWH Fondap. Vitamin-K antagonists Vitamin-K

Nadere informatie

Perioperatief beleid voor patiënten behandeld met vitamine K antagonisten

Perioperatief beleid voor patiënten behandeld met vitamine K antagonisten Perioperatief beleid voor patiënten behandeld met vitamine K antagonisten Algemene principes: De voorgeschreven werkwijze is afhankelijk van 3 factoren: 1. Het bloedingsrisico gepaard met de ingreep. Dit

Nadere informatie

NOACs in de dagelijkse praktijk. Menno Huisman Afdeling Trombose en Hemostase LUMC Leiden m.v.huisman@lumc.nl

NOACs in de dagelijkse praktijk. Menno Huisman Afdeling Trombose en Hemostase LUMC Leiden m.v.huisman@lumc.nl NOACs in de dagelijkse praktijk Menno Huisman Afdeling Trombose en Hemostase LUMC Leiden m.v.huisman@lumc.nl Belangen Voordrachten tijdens wetenschappelijke verenigingen ondersteund door farma; honoraria

Nadere informatie

Perioperatief beleid. antitrombotica / anticoagulantia Versie 2017

Perioperatief beleid. antitrombotica / anticoagulantia Versie 2017 Perioperatief beleid antitrombotica / anticoagulantia Versie 2017 Dit behandelingsprotocol is een initiatief van het Lokaal Multidisciplinair Netwerk Brugge Oostende Houtland, waarbij huisartsen uit de

Nadere informatie

Gender differences in heart disease. Dr Danny Schoors

Gender differences in heart disease. Dr Danny Schoors Gender differences in heart disease Dr Danny Schoors Women are meant to be loved, not to be understood Oscar Wilde (1854-1900) 2 05/01/16 Inleiding Cardiovasculaire ziekte 7 tot 10 jaar later dan bij mannen

Nadere informatie

Perioperative management of NOACs

Perioperative management of NOACs Perioperative management of NOACs Peter Verhamme Bloedings- en Vaatziekten Erik Vandermeulen Anesthesie Perioperatieve Antitrombotic Therapy 2000 Vitamine K antagonists (Marcoumar, Marevan, Sintrom) Aspirine

Nadere informatie

Perioperatief beleid. antitrombotica / anticoagulantia Versie 2019

Perioperatief beleid. antitrombotica / anticoagulantia Versie 2019 Perioperatief beleid antitrombotica / anticoagulantia Versie 2019 Dit behandelingsprotocol is een initiatief van het Lokaal Multidisciplinair Netwerk Brugge Oostende Houtland, waarbij huisartsen uit de

Nadere informatie

DR SELLESLAGH ST JOZEF KLINIEK BORNEM 29/09/2016

DR SELLESLAGH ST JOZEF KLINIEK BORNEM 29/09/2016 DR SELLESLAGH ST JOZEF KLINIEK BORNEM 29/09/2016 Bloedverdunners en voorkamerfibrillatie Probleem van voorkamerfibrillatie 1% wereldbevolking Prevalentie : x3 tegen 2050 5x meer risico op ischaemisch

Nadere informatie

NOAC en coronairlijden. Drs. N. Bennaghmouch, arts-onderzoeker Cardiologie NICE Congres 7 oktober 2016

NOAC en coronairlijden. Drs. N. Bennaghmouch, arts-onderzoeker Cardiologie NICE Congres 7 oktober 2016 NOAC en coronairlijden Drs. N. Bennaghmouch, arts-onderzoeker Cardiologie NICE Congres 7 oktober 2016 Disclosure (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties Geen

Nadere informatie

Combinatietherapie van TARs en NOACs

Combinatietherapie van TARs en NOACs NECF nascholing 27-9-2016 Combinatietherapie van TARs en NOACs Margreet Warlé-van Herwaarden, openbaar apotheker, Groesbeek Harvey Fijn, cardioloog i.o., CWZ Inhoud Inleiding (dilemma en gevolgen combineren,

Nadere informatie

Diabetes in ACS. Dr. M.A. Brouwer, UMC Nijmegen. No disclosures

Diabetes in ACS. Dr. M.A. Brouwer, UMC Nijmegen. No disclosures Diabetes in ACS Dr. M.A. Brouwer, UMC Nijmegen No disclosures Wat we weten van diabeten Outcome na ACS slechter dan bij niet diabeten: o Dood o Infarct o Stroke o Bloeden Korte termijn én lange termijn:

Nadere informatie

Voorkamerfibrillatie: ontstolling anno Frank Provenier

Voorkamerfibrillatie: ontstolling anno Frank Provenier Voorkamerfibrillatie: ontstolling anno 2014 Frank Provenier 26/4/2012 Voorkamerfibrillatie, definitie eerste episode voorkamerfibrillatie paroxysmale voorkamerfibrillatie persisterende voorkamerfibrillatie

Nadere informatie

Antistollingstherapie. Boezemfibrilleren. Charles Kirchhof Rijnland Ziekenhuis, Leiderdorp

Antistollingstherapie. Boezemfibrilleren. Charles Kirchhof Rijnland Ziekenhuis, Leiderdorp Antistollingstherapie Boezemfibrilleren Charles Kirchhof Rijnland Ziekenhuis, Leiderdorp ESC Guidelines 2010 ESC Guidelines 2010 Do: 1.Preventie van AF gerelateerde complicaties 2.Optimale veiligheid van

Nadere informatie

Richtlijnen voor tromboseprofylaxie

Richtlijnen voor tromboseprofylaxie Richtlijnen voor tromboseprofylaxie s Herenbaan 172 2840 Rumst tel: 03 880 90 11 (algemeen) tel: 03 880 91 90 (afspraken) informatiebrochure artsen e-mail: info@hfr.be www.azheiligefamilie.be meer info

Nadere informatie

Perioperatief antistollingsbeleid UMCG. Samenvatting

Perioperatief antistollingsbeleid UMCG. Samenvatting 1 2 Perioperatief antistollingsbeleid UMCG Samenvatting Patiënten ingesteld op antistollingsmiddelen hebben bij continuatie van de antistolling een verhoogde kans op bloedverlies en bij het staken van

Nadere informatie

PRO. De afwachtende houding t.o.v. NOACs in Nederland schaadt patiënten

PRO. De afwachtende houding t.o.v. NOACs in Nederland schaadt patiënten PRO De afwachtende houding t.o.v. NOACs in Nederland schaadt patiënten Prof. dr. Saskia Middeldorp, internist Afdeling Vasculaire Geneeskunde Academisch Medisch Centrum, Amsterdam Wat zegt de NHG standaard

Nadere informatie

Antistolling: Kunt u het bijhouden?

Antistolling: Kunt u het bijhouden? Antistolling: Kunt u het bijhouden? Trombocytenaggregatieremming anno 2016 Sander Damen, arts-onderzoeker cardiologie Cyril Camaro, cardioloog 27-09-2016 Inhoud Achtergrond trombocytenaggregatieremming

Nadere informatie

Anticoagulantia en anti-aggregantia: consequenties bij endoscopie. D. De Looze

Anticoagulantia en anti-aggregantia: consequenties bij endoscopie. D. De Looze Anticoagulantia en anti-aggregantia: consequenties bij endoscopie D. De Looze 28 maart 2019 Anticoagulantia en anti-aggregantia: consequenties bij endoscopie 1. Wat een endoscopist / endoscopieverpleegkundige

Nadere informatie

P2Y12-remmer + salicylaat antitrombotisch OF P2Y12-remmer + cumarine/doac OF P2Y12-remmer + salicylaat antitrombotisch + cumarine/doac

P2Y12-remmer + salicylaat antitrombotisch OF P2Y12-remmer + cumarine/doac OF P2Y12-remmer + salicylaat antitrombotisch + cumarine/doac P2Y12-remmer + salicylaat antitrombotisch OF P2Y12-remmer + cumarine/doac OF P2Y12-remmer + salicylaat antitrombotisch + cumarine/doac 326, 330, 331 Deze Medisch Farmaceutische Beslisregel (MFB) is ontwikkeld

Nadere informatie

Preventie van CVA: Zijn NOACS altijd superieur. Stand van zaken klinische trials met NOACS bij VKF

Preventie van CVA: Zijn NOACS altijd superieur. Stand van zaken klinische trials met NOACS bij VKF Preventie van CVA: Zijn NOACs Altijd Superieur? Preventie van CVA: Zijn NOACS altijd superieur Stand van zaken klinische trials met NOACS bij VKF o Superioriteit versus warfarine o Superioriteit versus

Nadere informatie

Antitrombotica. Nederlands Vasculair Forum Melvin Lafeber. AIOS Interne (Vasculaire/Klinische Farmacologie)

Antitrombotica. Nederlands Vasculair Forum Melvin Lafeber. AIOS Interne (Vasculaire/Klinische Farmacologie) Antitrombotica Nederlands Vasculair Forum 2017 Melvin Lafeber AIOS Interne (Vasculaire/Klinische Farmacologie) DISCLOSURES AIOS Interne Geneeskunde Consulent BENU apotheken Nederland Redactiecommissie

Nadere informatie

Content. AF & Nierfalen: Epidemiologie. AF & Nierfalen: Epidemiologie. Disclosures: Epidemiologie: AF en Nierfalen. AF en Nierfalen: kip of ei?

Content. AF & Nierfalen: Epidemiologie. AF & Nierfalen: Epidemiologie. Disclosures: Epidemiologie: AF en Nierfalen. AF en Nierfalen: kip of ei? Disclosures: Zeg eens A. Over Atrium fibrilleren en Antistolling in ESRD Geen Marjolijn van Buren Internist-Nefroloog Content Epidemiologie: en Nierfalen & Nierfalen: Epidemiologie whites ARIC study Atheroslerosis

Nadere informatie

Zorgpad Atriumfibrilleren (AF)

Zorgpad Atriumfibrilleren (AF) Zorgpad Atriumfibrilleren (AF) Highlights Ziekenhuizen 2017 Hans Ros, ziekenhuisapotheker Inhoud Wat is AF? Hoe ontstaat een CVA (beroerte)? Behandeling AF: 4 peilers Orale antistolling 1 2016 ESC Guidelines

Nadere informatie

Perioperatief beleid t.a.v anticoagulantia de nieuwste inzichten. Felix van der Meer Afdeling Trombose en Hemostase Trombosedienst Leiden

Perioperatief beleid t.a.v anticoagulantia de nieuwste inzichten. Felix van der Meer Afdeling Trombose en Hemostase Trombosedienst Leiden Perioperatief beleid t.a.v anticoagulantia de nieuwste inzichten Felix van der Meer Afdeling Trombose en Hemostase Trombosedienst Leiden Anticoagulantia Vitamine K antagonisten (VKA) Trombocytenaggregatieremmers

Nadere informatie

Preventie en behandeling trombo-embolische aandoeningen. FTO 15-10-13 Paul van Buuren

Preventie en behandeling trombo-embolische aandoeningen. FTO 15-10-13 Paul van Buuren Preventie en behandeling trombo-embolische aandoeningen FTO 15-10-13 Paul van Buuren Inhoud Trombo-embolische preventie bij ouderen Preventie bij atriumfibrilleren en behandeling longembolie Formularium

Nadere informatie

Antistolling rondom chirurgische interventies bij patiënten met verhoogd tromboembolierisico

Antistolling rondom chirurgische interventies bij patiënten met verhoogd tromboembolierisico 14 maart 2013 Antistolling rondom chirurgische interventies bij patiënten met verhoogd tromboembolierisico Roel Vink Internist-intensivist bridging = overbruggen 2 INR 2.0 4.5 = /- ongecompliceerde ingreep??

Nadere informatie

Back to lipids lange termijn effecten van sta6nes

Back to lipids lange termijn effecten van sta6nes Back to lipids lange termijn effecten van sta6nes Prof Dr Johan De Su.er Universiteit Gent AZ Maria Middelares Gent Sta:ne gebruikers in België : 2005-2015 CM rapport 2015 ZIV uitgaven voor sta:nes: 2005-2015

Nadere informatie

Richtlijnen voor de behandeling van voorkamerfibrillatie. Dr E Raymenants Cardiologie St Maarten

Richtlijnen voor de behandeling van voorkamerfibrillatie. Dr E Raymenants Cardiologie St Maarten Richtlijnen voor de behandeling van voorkamerfibrillatie Dr E Raymenants Cardiologie St Maarten Inhoud o Epidemiologie Prevalentie Prognose Associatie met CV en andere aandoeningen o Definities & types

Nadere informatie

Complicaties van prothesechirurgie. Raf De Vloo - 21/05/2016

Complicaties van prothesechirurgie. Raf De Vloo - 21/05/2016 Complicaties van prothesechirurgie Raf De Vloo - 21/05/2016 Waarom falen prothesen? Ondanks het grote succes van de meeste primaire gewrichtsprothesen is er een bestendige toename van het aantal gefaalde

Nadere informatie

Aanpak van CVA. Robin Lemmens

Aanpak van CVA. Robin Lemmens Aanpak van CVA Robin Lemmens 25-4-2018 Casus 81 jarige man Risicofactoren: Hypertensie, diabetes Plotse hemiplegie rechts en spraakstoornis om 19u Volgende stap? 1. Huisarts laten komen 2. 112 bellen 3.

Nadere informatie

AANPAK VAN BLOEDINGEN ONDER NIEUWE ANTICOAGULANTIA

AANPAK VAN BLOEDINGEN ONDER NIEUWE ANTICOAGULANTIA AANPAK VAN BLOEDINGEN ONDER NIEUWE ANTICOAGULANTIA Dr. Anna Vantilborgh Hematologie - UZ Gent 13 september 2013 ALGEMENE PRINCIPES IN BEHANDELING VAN BLOEDINGEN AANPAK VAN BLOEDINGEN ONDER ORALE DIRECTE

Nadere informatie

Chemotherapie en stolling

Chemotherapie en stolling Chemotherapie en stolling Therapie, preventie en risicofactoren Karen Geboes UZ Gent 4 december 2015 Avastin en longembolen: hoe behandelen en Avastin al dan niet verder? Chemotherapie en stolling: Therapie,

Nadere informatie

Anticoagulatie in veneuze thromboembolie: Dr Mathias Leys Pneumologie AZ Groeninge - Kortrijk

Anticoagulatie in veneuze thromboembolie: Dr Mathias Leys Pneumologie AZ Groeninge - Kortrijk Anticoagulatie in veneuze thromboembolie: nieuwe concepten Dr Mathias Leys Pneumologie AZ Groeninge - Kortrijk Na een diepe veneuze thrombose (DVT) of longembolen (LE) zijn recidieven frequent, vooral

Nadere informatie

Endoscopie en anticoagulantia: een update.

Endoscopie en anticoagulantia: een update. Endoscopie en anticoagulantia: een update. Dr. Koen Van Dycke, Prof. Dr. Isabelle Colle, Prof. Dr. Martine De Vos. Dienst Gastro-enterologie UZ Gent. De Pintelaan 185 9000 Gent Abstract: Door de toenemende

Nadere informatie

NOAC s. Bossche Samenscholingsdagen 2014 N. Péquériaux Laboratoriumarts/Medisch leider trombosedienst M. Jacobs Cardioloog

NOAC s. Bossche Samenscholingsdagen 2014 N. Péquériaux Laboratoriumarts/Medisch leider trombosedienst M. Jacobs Cardioloog NOAC s Bossche Samenscholingsdagen 2014 N. Péquériaux Laboratoriumarts/Medisch leider trombosedienst M. Jacobs Cardioloog Antistollingsmedicatie Toegepast ter preventie en behandeling van arteriële en

Nadere informatie

Obesitas bij ortopedische ingrepen: challenge of contra-indicatie? Co-assistent: Philippe Leire Promotor: Dr. A. Kumar

Obesitas bij ortopedische ingrepen: challenge of contra-indicatie? Co-assistent: Philippe Leire Promotor: Dr. A. Kumar Obesitas bij ortopedische ingrepen: challenge of contra-indicatie? Co-assistent: Philippe Leire Promotor: Dr. A. Kumar Kaart toenemende demografie obesitas The influence of obesity on total joint arthroplasty.

Nadere informatie

«PUO Stollingsproblemen: Antico: basics & beyond»

«PUO Stollingsproblemen: Antico: basics & beyond» «PUO Stollingsproblemen: Antico: basics & beyond» «PUO Stollingsproblemen: Antico: Basics» 1 4 sprekers 14u00 14u45: Stolling: what s in it for me? 14u45 15u30: Neverending story: nieuwe moleculen en nieuwe

Nadere informatie

Goedkeuring in EU maakt de weg vrij om LIXIANA (edoxaban) in alle Europese lidstaten beschikbaar te maken

Goedkeuring in EU maakt de weg vrij om LIXIANA (edoxaban) in alle Europese lidstaten beschikbaar te maken LIXIANA (edoxaban) eenmaal daags van Daiichi Sankyo in de EU goedgekeurd voor preventie van beroerte bij nonvalvulair atriumfibrilleren en voor behandeling en preventie van recidiverende DVT en LE Goedkeuring

Nadere informatie

Casus: Mona L. 72 jaar

Casus: Mona L. 72 jaar Casus: Mona L. 72 jaar Dringende presentatie op uw raadpleging Sinds 1u aanhoudende hoogabdominale last. Dit nam opnieuw toe bij het stappen van de wagen tot aan de praktijk. Gisteren trad dezelfde klacht

Nadere informatie

DE THERAPEUTISCHE WORTELBLOCK

DE THERAPEUTISCHE WORTELBLOCK DE THERAPEUTISCHE WORTELBLOCK PIJNKLINIEK ARTSEN Dr. S. Segers Dr. S. Vanherpen Dr. S. Anssens - Patiëntinformatie - De wortelblock De therapeutische wortelblock, ook wel transforaminale epidurale infiltratie

Nadere informatie

Preoperatief traject GZA Ziekenhuizen. Checklist voor de huisarts.

Preoperatief traject GZA Ziekenhuizen. Checklist voor de huisarts. Preoperatief traject GZA Ziekenhuizen. Checklist voor de huisarts. Laat dit formulier invullen door uw huisarts en breng het mee naar de raadpleging anesthesie of bij uw opname. Beste dokter Gelieve deze

Nadere informatie

Boezemfibrilleren in de dagelijkse praktijk. Refik Kaplan Cardioloog SXB

Boezemfibrilleren in de dagelijkse praktijk. Refik Kaplan Cardioloog SXB Boezemfibrilleren in de dagelijkse praktijk Refik Kaplan Cardioloog SXB Boezemfibrilleren Ontbreken van relatie tussen sinusknoop activiteit en ventriculaire activiteit Elektrische activatie uit meerdere

Nadere informatie

kwetsbaar en oud: wat doet de huisarts met AF? WDH Rijnstate 28 maart 2017 sander van doorn huisarts, phd student

kwetsbaar en oud: wat doet de huisarts met AF? WDH Rijnstate 28 maart 2017 sander van doorn huisarts, phd student kwetsbaar en oud: wat doet de huisarts met AF? WDH Rijnstate 28 maart 2017 sander van doorn huisarts, phd student inhoud atrium fibrilleren: kwetsbaar en oud nhg standpunt anticoagulantia 2016 lacunes:

Nadere informatie

Praktische handvatten voor het gebruik van Antistolling in de eerste lijn

Praktische handvatten voor het gebruik van Antistolling in de eerste lijn Praktische handvatten voor het gebruik van Antistolling in de eerste lijn Aafke Snoeijen, huisarts te Asten, kaderhuisarts Hart- en Vaatziekten Ineke van Woerkom, apotheker te Asten Programma Casuïstiek

Nadere informatie

Antistolling bij de oudere patiënt met atriumfibrilleren. Dr Robert G Tieleman Martini Ziekenhuis UMCG

Antistolling bij de oudere patiënt met atriumfibrilleren. Dr Robert G Tieleman Martini Ziekenhuis UMCG Antistolling bij de oudere patiënt met atriumfibrilleren Dr Robert G Tieleman Martini Ziekenhuis UMCG Epidemiologie van atriumfibrilleren (AF) Meest voorkomende ritmestoornis in de westerse wereld Gemiddeld

Nadere informatie

KGBN. Zin en onzin van statines bij de hoogbejaarde patiënt. De neuroloog & statines.

KGBN. Zin en onzin van statines bij de hoogbejaarde patiënt. De neuroloog & statines. KGBN Zin en onzin van statines bij de hoogbejaarde patiënt. De neuroloog & statines. A/ ISCHEMIC STROKE / TIA & geen CHD : Heart Protection Study : Subgroep stroke antec. gerandomiseerd naar simvastatine

Nadere informatie

TROMBOSEPROFYLAXE EN PERIOPERATIEF

TROMBOSEPROFYLAXE EN PERIOPERATIEF TROMBOSEPROFYLAXE EN PERIOPERATIEF ANTISTOLLINGSBELEID AZ Sint-Jozef Malle PROCEDURE Auteur Steven Reremoser Referentie AZSJ-1841 Nalezer / Versie 8.0 Inhoudelijke goedkeurder Bram Amsel Inhoud goedgekeurd

Nadere informatie

Welke behandeling voor obese type 2 patiënten? Gewoon insuline?

Welke behandeling voor obese type 2 patiënten? Gewoon insuline? Welke behandeling voor obese type 2 patiënten? Gewoon insuline? Joost Hoekstra, internist, AMC Potentiële belangenverstrengeling Klinische Diabetologie AMC ontvangt sponsoring van cq doet projecten met

Nadere informatie

Antistolling: wanneer, hoe en waarom (niet) overbruggen?

Antistolling: wanneer, hoe en waarom (niet) overbruggen? Antistolling: wanneer, hoe en waarom (niet) overbruggen? The when, how and why (not) of bridging anticoagulation drs. M. Piersma-Wichers 1 en dr. K. Meijer 2 Samenvatting Als rondom een ingreep de antistolling

Nadere informatie

Mini symposium. VHL 18 juni 2013 An Stroobants

Mini symposium. VHL 18 juni 2013 An Stroobants Mini symposium VHL 18 juni 2013 An Stroobants Programma Introductie: An Stroobants Evaluatie van screeningstests Rol van PT en in screening op NOAC gebruik: Harry de Wit Evaluatie van specifieke tests

Nadere informatie

Oefentherapie bij patiënten met knieartrose en comorbiditeit. Mariëtte de Rooij

Oefentherapie bij patiënten met knieartrose en comorbiditeit. Mariëtte de Rooij Oefentherapie bij patiënten met knieartrose en comorbiditeit Mariëtte de Rooij Inhoud Artrose en comorbiditeit Aangepaste oefentherapie bij comorbiditeit Resultaten pilot studie Voorbeeld Conclusie Randomized

Nadere informatie

Behandeling DVT/PE hoort NIET thuis in de eerste lijn

Behandeling DVT/PE hoort NIET thuis in de eerste lijn Behandeling DVT/PE hoort NIET thuis in de eerste lijn F.A. (Erik) Klok, MD PhD Department of Thrombosis and Hemostasis Leiden University Medical Center The Netherlands F.A.Klok@LUMC.nl Belang van tweede

Nadere informatie

Klinische implicaties van de EVOLVE studie

Klinische implicaties van de EVOLVE studie ASN Review 2012 Klinische implicaties van de EVOLVE studie Marc Vervloet, internist-nefroloog VU medisch centrum Associatie PTH met mortaliteit Kalantar-Zadeh, Kidney Int 2007 Welke evidence? Associatie

Nadere informatie

Antistolling. versie 2018

Antistolling. versie 2018 Antistolling versie 2018 Inhoud Hoofdstuk 1 - Tromboseprofylaxe beleid 1.1 Bij niet-chirurgische patiënten Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2 Tromboseprofylaxe beleid 1.1 Bij niet-chirurgische patiënten 3 1.2 Bij

Nadere informatie

Vernieuwingen in stroke preventie in atrium fibrilleren. Joep Hufman, Medical Scientific Liason

Vernieuwingen in stroke preventie in atrium fibrilleren. Joep Hufman, Medical Scientific Liason Vernieuwingen in stroke preventie in atrium fibrilleren Joep Hufman, Medical Scientific Liason Agenda/ Content Atrium fibrilleren & Stollingscascade Heden Toekomst Discussie Atrium fibrilleren en Stollingscascade

Nadere informatie

Antitrombotica en locoregionale anesthesie

Antitrombotica en locoregionale anesthesie Antitrombotica en locoregionale anesthesie prof. dr. Erik Vandermeulen dienst anesthesiologie Diagnose van spinale bloedingen Eerste symptoom: Spierzwakte: 51% Rugpijn (gordelvormig): 39% Sensorisch deficiet:

Nadere informatie

Voorkom bloedingen. de achtergrond van antistollingsmiddelen, interacties en risicofactoren. Eindhoven, 19 juni 2014

Voorkom bloedingen. de achtergrond van antistollingsmiddelen, interacties en risicofactoren. Eindhoven, 19 juni 2014 Voorkom bloedingen de achtergrond van antistollingsmiddelen, interacties en risicofactoren Eindhoven, 19 juni 2014 dr. M.R. Nijziel, internist-hematoloog Indeling stollingssysteem oude antistollingsmiddelen

Nadere informatie

Therapie Stabiel Coronairlijden

Therapie Stabiel Coronairlijden Therapie Stabiel Coronairlijden Dr. Luc Muyldermans Dr. Yves Vandekerckhove Dr. Luc Missault Dr. Daniël Dendooven Dr. Patrick Coussement Prof. Mattias Duytschaever Prof. René Tavernier Dr. Philippe Debonnaire

Nadere informatie

De nieuwe orale anticoagulantia

De nieuwe orale anticoagulantia De nieuwe orale anticoagulantia Dr Tom Vydt o AZ Sint-Maarten (Mechelen & Duffel) o Hanswijkstraat, Mechelen Coumarines o o o Afgeleide van dicoumarol (stof voorkomend in rotte klaver => bloedingen bij

Nadere informatie

Atriumfibrilleren, je zou er hartkloppingen van krijgen!

Atriumfibrilleren, je zou er hartkloppingen van krijgen! Atriumfibrilleren, je zou er hartkloppingen van krijgen! ATRIUMFIBRILLEREN EN ANTISTOLLING RECENTE ONTWIKKELINGEN WETENSCHAPPELIJKE BIJEENKOMST 2012 Drs. S Rutten- de Jong, cardioloog Elkerliek ziekenhuis

Nadere informatie

Endocarditis profylaxe. Plavix en Aspirine perioperatief. Orale anticoagulatie: perioperatieve bridging

Endocarditis profylaxe. Plavix en Aspirine perioperatief. Orale anticoagulatie: perioperatieve bridging Jan Verwerft Endocarditis profylaxe Plavix en Aspirine perioperatief Orale anticoagulatie: perioperatieve bridging Restrictiever Alleen bij hoog risicopatiënten Alleen bij hoog risico procedures Belang

Nadere informatie

DE SACRO ILIACALE GEWRICHTS INFILTRATIE (SIG)

DE SACRO ILIACALE GEWRICHTS INFILTRATIE (SIG) DE SACRO ILIACALE GEWRICHTS INFILTRATIE (SIG) PIJNKLINIEK ARTSEN Dr. S. Segers Dr. S. Vanherpen Dr. S. Anssens - Patiëntinformatie - De SIG-infiltratie Het sacro-iliacaal gewricht (SIG) is een groot gewricht

Nadere informatie

Directe orale antistollingsmiddelen. Pieter Willem Kamphuisen Internist vasculair geneeskundige Hoogleraar vasculaire geneeskunde

Directe orale antistollingsmiddelen. Pieter Willem Kamphuisen Internist vasculair geneeskundige Hoogleraar vasculaire geneeskunde Directe orale antistollingsmiddelen Pieter Willem Kamphuisen Internist vasculair geneeskundige Hoogleraar vasculaire geneeskunde Kerngetallen Gebruikers orale antistolling Nederland 350.000 patiënten acenocoumarol

Nadere informatie

Stolling en antistolling. Prof.dr. Karina Meijer Afdeling Hematologie UMCG Transmuraal Trombose Expertisecentrum Groningen

Stolling en antistolling. Prof.dr. Karina Meijer Afdeling Hematologie UMCG Transmuraal Trombose Expertisecentrum Groningen Stolling en antistolling Prof.dr. Karina Meijer Afdeling Hematologie UMCG Transmuraal Trombose Expertisecentrum Groningen Wat gaan we doen? Wat willen jullie? Achtergrond Antistollingsmedicatie Achtergrond

Nadere informatie

DE LUMBALE EPIDURALE INFILTRATIE

DE LUMBALE EPIDURALE INFILTRATIE DE LUMBALE EPIDURALE INFILTRATIE PIJNKLINIEK ARTSEN Dr. S. Segers Dr. S. Vanherpen Dr. S. Anssens - Patiëntinformatie - De lumbale epidurale infiltratie Deze infiltratie is een inspuiting ter hoogte van

Nadere informatie

DE LUMBOSACRALE FACETDENERVATIE

DE LUMBOSACRALE FACETDENERVATIE DE LUMBOSACRALE FACETDENERVATIE PIJNKLINIEK ARTSEN Dr. S. Segers Dr. S. Vanherpen Dr. S. Anssens - Patiëntinformatie - De lumbosacrale facetdenervatie (rf) Bij een facetdenervatie wordt gebruik gemaakt

Nadere informatie

Hoe coupeer je anticoagulantia?

Hoe coupeer je anticoagulantia? Hoe coupeer je anticoagulantia? COIG klinische farmacologie 18-6-2019 Jenneke Leentjens, internist-vasculair geneeskundige klinisch farmacoloog DISCLOSURE BELANGEN (potentiële) belangenverstrengeling Voor

Nadere informatie

Nieuwe anticoagulantia in de praktijk De evidence in vogelvlucht en interactieve casuïstiek

Nieuwe anticoagulantia in de praktijk De evidence in vogelvlucht en interactieve casuïstiek Nieuwe anticoagulantia in de praktijk De evidence in vogelvlucht en interactieve casuïstiek Dr. P.W. Kamphuisen - internist Universitair Medisch Centrum Groningen Nieuwe orale antistollingsmiddelen in

Nadere informatie

NOAC s: Antistolling bij atriumfibrilleren

NOAC s: Antistolling bij atriumfibrilleren NOAC s: Antistolling bij atriumfibrilleren Uitgangspunten Handige websites NHG standaard Atriumfibrilleren M79 European Society of Cardiology Atrial Fibrillation (ESC) Leidraad begeleide introductie NOAC

Nadere informatie

FRAIL-AF studie Switchen van anticoagulatietherapie bij kwetsbare ouderen met atriumfibrilleren

FRAIL-AF studie Switchen van anticoagulatietherapie bij kwetsbare ouderen met atriumfibrilleren FRAIL-AF studie Switchen van anticoagulatietherapie bij kwetsbare ouderen met atriumfibrilleren Linda Joosten, arts-onderzoeker WDH Arnhem, 28 maart 2017 Inhoud Casus en inleiding FRAIL-AF studie Vraagstelling

Nadere informatie

Farmacotherapeutisch bijblijven: Algemeen literatuuroverzicht en recente literatuur 18/05/2016 Sylvie Rottey

Farmacotherapeutisch bijblijven: Algemeen literatuuroverzicht en recente literatuur 18/05/2016 Sylvie Rottey Farmacotherapeutisch bijblijven: Algemeen literatuuroverzicht en recente literatuur 18/05/2016 Sylvie Rottey 1. Safer Prescribing A Trial of Education, Informatics, and Financial Incentives - Context:

Nadere informatie

Belangrijke Veiligheidsinformatie over EFIENT (prasugrel)

Belangrijke Veiligheidsinformatie over EFIENT (prasugrel) Belangrijke Veiligheidsinformatie over EFIENT (prasugrel) EFIENT (prasugrel) behoort tot de farmacotherapeutische groep van de bloedplaatjesaggregatieremmers (heparine niet meegerekend), een groep waaronder

Nadere informatie

NOACs: PERI-OPERATIEVE AANDACHTSPUNTEN: EEN UPDATE. prof. dr. Erik Vandermeulen Anesthesiologie UZ Leuven

NOACs: PERI-OPERATIEVE AANDACHTSPUNTEN: EEN UPDATE. prof. dr. Erik Vandermeulen Anesthesiologie UZ Leuven NOACs: PERI-OPERATIEVE AANDACHTSPUNTEN: EEN UPDATE prof. dr. Erik Vandermeulen Anesthesiologie UZ Leuven NOACs: Aanpak bij bloedingscomplicaties en dringende heelkunde prof. dr. Peter Verhamme Bloedings-

Nadere informatie

NOAC s versus klassieke OAC s. Is het pleit beslecht?! Dr. Geert Valgaeren Cardiologie. NOAC s versus klassieke OAC s 1

NOAC s versus klassieke OAC s. Is het pleit beslecht?! Dr. Geert Valgaeren Cardiologie. NOAC s versus klassieke OAC s 1 18-02-2017 NOAC s versus klassieke OAC s Is het pleit beslecht?! Dr. Geert Valgaeren Cardiologie 1 2 Warfarine bij atriale fibrillatie 3 Atriale fibrillatie (paroxysmaal = permanent = flutter): risico

Nadere informatie

NOACs: de dagelijkse praktijk binnen de cardiologie

NOACs: de dagelijkse praktijk binnen de cardiologie NOACs: de dagelijkse praktijk binnen de cardiologie Dr. Eric A. Dubois, cardioloog Thoraxcentrum Erasmus MC Nationale Antistollingsdag 1 oktober 2015 Casus 1 59 jarige man, bekend met portale hypertensie

Nadere informatie

Wegwijs in de nieuwe anticoagulantia en plaatjesremmers. Dr Katrien Gijsbers Cardioloog-Intensivist

Wegwijs in de nieuwe anticoagulantia en plaatjesremmers. Dr Katrien Gijsbers Cardioloog-Intensivist Wegwijs in de nieuwe anticoagulantia en plaatjesremmers Dr Katrien Gijsbers Cardioloog-Intensivist Overzicht Welke medicijnen en hoe werken ze? Interactieve casussen Dokter, ik neem bloedverdunners Anti-aggregantia:

Nadere informatie

Behandeling van Voorkamerfibrillatie anno 2014 Dr Peter Geelen

Behandeling van Voorkamerfibrillatie anno 2014 Dr Peter Geelen Behandeling van Voorkamerfibrillatie anno 2014 Dr Peter Geelen Arrhythmia Unit, Hartcentrum OLV Aalst Atriale Fibrillatie Atriale fibrillatie is de meest voorkomende hartritmestoornis: Eén kans op 4 om

Nadere informatie

Perioperatieve onderbreking van antistollingsmedicatie

Perioperatieve onderbreking van antistollingsmedicatie Perioperatieve onderbreking van antistollingsmedicatie Normen Hemmink Physician assistant anesthesiologie www.skbwinterswijk.nl Venticare 15 mei 2014 Inhoud presentatie Fysiologie bloedstolling Wat is

Nadere informatie

Uw patiënt geboren op / / wordt op / / geopereerd en wordt hiervoor op / / opgenomen. Aard van de ingreep Links / Rechts.

Uw patiënt geboren op / / wordt op / / geopereerd en wordt hiervoor op / / opgenomen. Aard van de ingreep Links / Rechts. DIENST ANESTHESIE FORMULIER 5 Patiëntenvignet INFORMATIE VOOR DE HUISARTS Geachte collega, Uw patiënt geboren op / / wordt op / / geopereerd en wordt hiervoor op / / opgenomen. Aard van de ingreep Links

Nadere informatie

Trombose preventie in dagchirurgie Prof Dr. Randon C Dienst Thoracale en Vasculaire heelkunde UZ Gent

Trombose preventie in dagchirurgie Prof Dr. Randon C Dienst Thoracale en Vasculaire heelkunde UZ Gent Trombose preventie in dagchirurgie Prof Dr. Randon C Dienst Thoracale en Vasculaire heelkunde UZ Gent 1 Gebaseerd op 9 th ACCP guidelines 2012 en update 2014 Sign 2010 guidelines NICE guidelines 2010 American

Nadere informatie

DE CERVICALE FACETINFILTRATIE

DE CERVICALE FACETINFILTRATIE DE CERVICALE FACETINFILTRATIE PIJNKLINIEK ARTSEN Dr. S. Segers Dr. S. Vanherpen Dr. S. Anssens - Patiëntinformatie - De cervicale facetinfiltratie De facetgewrichten zijn de gewrichten tussen onze wervels

Nadere informatie

5-jaars Follow-up van de FAME studie

5-jaars Follow-up van de FAME studie 5-jaars Follow-up van de FAME studie WCN Congres 2015, Amsterdam 20-11-2015 Drs. L.X. van Nunen namens de FAME studiegroep Potential conflicts of interest Ik, Lokien X. van Nunen, heb GEEN conflicts of

Nadere informatie

NOAC bij niet-valvulair AF. Visie cardiologie

NOAC bij niet-valvulair AF. Visie cardiologie NOAC bij niet-valvulair AF Visie cardiologie Boezemfibrilleren Nadelen Meestal versneld ritme Geen optimale bloedstroom Verlies van boezemcontractie Pompfunctiestoorniss en 2 Trombus in hartoor Screening

Nadere informatie

Antistolling bij cardiologische interventies

Antistolling bij cardiologische interventies Antistolling bij cardiologische interventies WES symposium 11 maart 2010 Alina Constantinescu, cardioloog in opleiding, Erasmus MC Coronaire arteriele trombus Factoren: Atherosclerotische plaque Endotheel

Nadere informatie