Endoscopie en anticoagulantia: een update.
|
|
- Roeland de Groot
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Endoscopie en anticoagulantia: een update. Dr. Koen Van Dycke, Prof. Dr. Isabelle Colle, Prof. Dr. Martine De Vos. Dienst Gastro-enterologie UZ Gent. De Pintelaan Gent Abstract: Door de toenemende indicaties voor het gebruik van anticoagulantia (acenocoumarol, fenprocoumon en warfarine) en plaatjesremmers (aspirine, clopidogrel en ticlopidine) wordt de endoscopist de dag van vandaag steeds vaker geconfronteerd met patiënten waarvan het bloed wordt verdund. Dit zowel bij urgente als bij electieve endoscopische procedures. Hoe hiermee wordt omgegaan is in sterke mate afhankelijk van de klinische context en de gewoonten van de arts. Het overschakelen van anticoagulantia naar heparine is omslachtig en verloopt niet altijd van een leien dakje. In dit artikel worden richtlijnen geformuleerd op basis van de beschikbare evidentie in de literatuur, aangevuld met de mening van experten. 1. Inleiding: Het gebruik van anticoagulantia en plaatjesremmers neemt snel toe. Enerzijds nemen de indicaties toe. We vermelden patiënten met longmbolen, diepe veneuze trombose, coronairen perifeer vaatlijden (zowel in primaire en secundaire preventie), metallische hartkleppen en hypercoagulabiliteit door trombofilie of tumoren. Anderzijds is er de vergrijzing van de bevolking, waardoor de prevalentie van bovenstaande aandoeningen toeneemt. Endoscopie bij dergelijke patiënten is telkens opnieuw een afwegen van het bloedingsrisico tegenover het risico op trombo-embolie bij het stoppen van de anticoagulantia. In de literatuur vindt men hier niet zoveel evidentie over. We stellen dan ook de richtlijnen voor zoals 1
2 uitgegeven door de American Society of Gastrointestinal Endoscopy (ASGE), aangevuld met de visie van experten (1). We onderscheiden hierbij zowel de aanpak bij acute gastro-intestinale (GI) bloedingen als bij electieve procedures. 2. Acute bloeding: Bij acute GI bloedingen met hemodynamische weerslag moet men een correctie van de stolling nastreven. Bij de Vit K antagonisten kan men de stolling corrigeren door toediening van stollingsfactoren onder de vorm van fresh frozen plasma of PPSB (= concentraat van Vit K afhankelijke stollingsfactoren). Toediening van Vit K leidt slechts na 12 tot 24 uur tot voldoende aanmaak van stollingsfactoren. Er is dus geen plaats voor Vit K in de acute aanpak van GI bloedingen. Bij de plaatjesremmers is de inhibitie onomkeerbaar en kan de stolling enkel door plaatjes transfusie worden gecorrigeerd. Bij hoge GI bloedingen zonder hemodynamische weerslag hoeft de stolling niet volledig worden hersteld. Choudari haalt een vergelijkbaar endoscopisch succes voor stoppen van de bloeding, zowel bij patiënten met normale stolling, als bij patiënten met een INR tussen 1.5 en 2.5 (2). 3. Electieve endoscopie: Hier is de aanpak afhankelijk van zowel het type anticoagulans, de te verrichten procedure en het risico op trombo-embolie bij het stoppen van de antico. 1/ anticoagulantia: In België wordt vooral gebruik gemaakt van fenprocoumon (Marcoumar ) en warfarine (marevan ). De halfwaardetijd van Fenprocoumon bedraagt 140 tot 160 uur, die van 2
3 warfarine 20 tot 60 uur. Normalisatie van de PTT na stoppen treedt dus slechts op na respectievelijk 7 à 10 dagen en 4 dagen. Daarnaast vermelden we nog acenocoumarol (Sintrom ), met een halfwaardetijd van 8 uur, wat minder frequent gebruikt wordt. A) Risico-inschatting: We onderscheiden endoscopische procedures met laag en hoog bloedingsrisico: α. Laag risico procedures -minder dan 1 % kans op bloeding- zijn alle diagnostische endoscopieën, zowel gastro- en coloscopie met of zonder bioptname, ERCP zonder papillotomie, ERCP met biliaire stent zonder papillotomie en echoendoscopie zonder punctie (tabel 1). β. Hoog risico procedures tussen 1 en 6% kans op bloeding- zijn polypectomie, ERCP met papillotomie, mucosale ablatie, plaatsing van PEG sonde, dilataties, therapie van slokdarmvarices en echoendoscopie met punctie (tabel 1). Na normalisatie van de INR bemerkt men: α. Hoog risico op trombo-embolische complicaties bij VKF in associatie met kleplijden en bij sommige mechanische hartkleppen ( geïsoleerde mitralisklep of gecombineerde aortaen mitralisklep) en bij elke hartklep met voorgeschiedenis van trombosen (tabel 2). β. Laag risico op trombo-embolische complicaties bij diepe veneuze trombose, VKF zonder geassocieerd kleplijden, geïsoleerde mechanische aortaklep of bioprothesen (tabel 2). B) Beleid: Voor procedures met laag bloedingsrisico dient de therapie met coumarine derivaten niet te worden onderbroken op voorwaarde dat de INR geen supratherapeutische waarde heeft. Voor procedures met hoog bloedingsrisico is de te volgen strategie afhankelijk van het risico op trombo-embolische complicaties. 3
4 Bij laag risico op trombose worden de coumarine derivaten enkele dagen voor de endoscopie gestopt, afhankelijk van het type ( cfr supra). Vóór de endoscopie gebeurt best nog een INR controle. Die moet lager zijn dan 1,4. Meestal kan de avond zelf opnieuw gestart worden met toediening van de anticoagulantia. Hierop zijn twee uitzonderingen: na een papillotomie wacht men best 3 dagen. Na een poliepectomie wacht men best 10 dagen. Bij hoog risico op trombose worden de coumarine derivaten enkele dagen voor de endoscopie gestopt (cfr supra) en wordt onmiddellijk gestart met heparine therapie. Dit kan met heparine intraveneus (IV) bij gehospitaliseerde patiënten, of met subcutane heparine met laag moleculair gewicht (LMWH) in therapeutische dosis. Bij IV heparine wordt de toediening 6 uur vóór de endoscopie gestopt. Bij LMWH wordt geen injectie meer toegediend minstens 24 uur vóór de endoscopie. Het herstarten van de coumarine derivaten gebeurt de avond zelf. De LMWH wordt de dag nadien herstart en aangehouden tot therapeutische INR waarden bekomen worden. Bij poliepectomie en papillotomie wacht men liever respectievelijk 10 en 3 dagen alvorens de coumarine derivaten te herstarten, en behandelt men enkel met LMWH. In tabel 3 wordt bovenstaande samengevat. 2/ Plaatjes inhibitoren: Aspirine en andere NSAID, in standaard dosis toegediend, moeten volgens de literatuur noch bij laag-, noch bij hoog risico procedures worden gestopt. Voor ticlopidine (Ticlid ) en clopidogrel (Plavix ) zijn onvoldoende gegevens beschikbaar voor het maken van op evidentie gebaseerde aanbevelingen. Bij hoog risico procedures raadt men toch aan deze producten 7 tot 10 dagen voor de ingreep te stoppen. 4
5 3/ Trombocytopenie: Voor hoog risico procedures zijn minstens plaatjes per µl vereist. Voor laag risicoprocedures per µl. 4. Referenties: 1. Eisen, GM, Baron, TH, Dominitz, JA, et al. Guideline on the management of anticoagulation and antiplatelet therapy for endoscopic procedures. Gastrointest Endosc 2002; 55: Choudari, CP, Rajgopal, C, Palmer, KR. Acute gastrointestinal haemorrhage in anticoagulated patients: diagnosis and respons to endoscopic treatment. Gut 1994; 35: Stein, PD, Alpert, JS, Copeland, J, et al. Antithrombotic therapy in patients with mechanical and biological prosthetis heart valves. Chest 1992; 102:445S. 4. Hittelet, A, Deviere, J. Management of anticoagulants before and after endoscopy. Can J Gastroenterol 2003; 17(5):
6 Tabel 1: Procedure gerelateerd risico. Laag risico procedures Gastroscopie met/zonder biopten Coloscopie met/zonder biopten ERCP zonder papillotomie ERCP met biliaire stent zonder papillotomie Biliaire prothese zonder papillotomie Enteroscopie Echoendoscopie zonder punctie Hoog risico procedures Poliepectomie Papillotomie Dilataties Mucosale ablatie Plaatsen PEG sonde Behandeling slokdarmvarices Echoendoscopie met punctie Tabel 2: Risico op trombo-embolische complicaties. Laag risico op trombose VKF zonder kleplijden Diepe veneuze trombose Geïsoleerde mechanische aorta klep Bioprothesen Hoog risico op trombose VKF met kleplijden Geïsoleerde mechanische Mitralis klep Mechanische Mitralis en Aorta klep Mechanische klep met trombose Tabel 3: Management. Hoog trombose risico Hoog bloedingsrisico Stoppen antico tot INR < 1.4 Onmiddellijk starten met heparine (IV of LMWH) Laag trombose risico Stoppen antico tot INR < 1.4 Laag bloedingsrisico Antico niet stoppen INR niet supratherapeutisch Antico niet stoppen INR niet supratherapeutisch 6
Endoscopie en antithrombotica : een update.
Endoscopie en antithrombotica : een update. 1. Inleiding Het gebruik van anticoagulantia en plaatjesremmers neemt snel toe. Enerzijds breiden de indicaties uit. We vermelden patiënten met longembolen,
Nadere informatiePerioperatief beleid. van patiënten behandeld met bloedverdunners
Perioperatief beleid van patiënten behandeld met bloedverdunners Perioperatief beleid van patiënten behandeld met plaatjesremmers Aspirine en/of ADP receptor inhibitor (Plavix of clopidogrel, Efient of
Nadere informatieANTITROMBOTISCHE BEHANDELING: INDICATIES EN PRAKTISCHE PROBLEMEN
ANTITROMBOTISCHE BEHANDELING: INDICATIES EN PRAKTISCHE PROBLEMEN Het doel van dit themanummer is een synthese te geven van de beschikbare informatie over antitrombotische behandeling in de eerste lijn,
Nadere informatieAanbevelingen perioperatief beleid van patiënten behandeld met plaatjesremmers en anticoagulantia
Aanbevelingen perioperatief beleid van patiënten behandeld met plaatjesremmers en anticoagulantia dr. Tom Vydt, cardioloog AZ Sint-Maarten GR0034AV versie 04-2014 ALGEMEEN YK Perioperatief beleid van patiënten
Nadere informatieDr. Bart Oris h.-hartziekenhuis Lier
De klassieke voorstelling van de stollingscascade met een intrinsieke en extrinsieke arm strookt niet met de in vivo stolling Essentieel bij een normale stolling is de aanwezigheid van de fosfolipidenmembraan
Nadere informatieProblematiek 17/01/2011. Dr. Patrick Schoeters PREVENTIEF ANTISTOLLINGSBELEID BIJ ENDOSCOPISCHE PROCEDURES
Preventief antistollingsbeleid bij endoscopische procedures : een bloedstollend verhaal PREVENTIEF BIJ ENDOSCOPISCHE PROCEDURES Dr. Patrick Schoeters Problematiek Thrombusvorming cruciaal in cardiovasculaire
Nadere informatieartseninformatie Richtlijnen voor beleid van bloedverdunners in een peri-operatieve fase GezondheidsZorg met een Ziel
i artseninformatie Richtlijnen voor beleid van bloedverdunners in een peri-operatieve fase GezondheidsZorg met een Ziel 2 Inhoud 1 Richtlijnen voor beleid van bloedverdunners in een peri-operatieve fase...
Nadere informatiePerioperatief beleid voor patiënten behandeld met vitamine K antagonisten
Perioperatief beleid voor patiënten behandeld met vitamine K antagonisten Algemene principes: De voorgeschreven werkwijze is afhankelijk van 3 factoren: 1. Het bloedingsrisico gepaard met de ingreep. Dit
Nadere informatieDr. Bart Oris h.-hartziekenhuis Lier
De klassieke voorstelling van de stollingscascade met een intrinsieke en extrinsieke arm strookt niet met de in vivo stolling Essentieel bij een normale stolling is de aanwezigheid van de fosfolipidenmembraan
Nadere informatieMEDISCH PROTOCOL Peri-operatief beleid van patiënten behandeld met bloedverdunners
JESSA ZIEKENHUIS MEDISCH PROTOCOL 09.01.01.19.01 Peri-operatief beleid van patiënten behandeld met bloedverdunners Datum opmaak: 01/12/2010 Datum laatste herziening: 15/10/2014 Pagina s protocol: 16 Pagina
Nadere informatieAnticoagulantia en anti-aggregantia: consequenties bij endoscopie. D. De Looze
Anticoagulantia en anti-aggregantia: consequenties bij endoscopie D. De Looze 28 maart 2019 Anticoagulantia en anti-aggregantia: consequenties bij endoscopie 1. Wat een endoscopist / endoscopieverpleegkundige
Nadere informatieRichtlijn NGMDL. Endoscopische ingrepen bij patiënten met antistolling en plaatjesaggregatieremming
Richtlijn NGMDL Endoscopische ingrepen bij patiënten met antistolling en plaatjesaggregatieremming Commissie Kwaliteit van het Nederlands Genootschap van Maag-Darm-Leverartsen vastgesteld door ledenvergadering
Nadere informatieANTITROMBOTISCHE BEHANDELING: ENKELE RECENTE PUBLICATIES
ANTITROMBOTISCHE BEHANDELING: ENKELE RECENTE PUBLICATIES De indicaties en praktische problemen van de antitrombotica waren reeds tweemaal het onderwerp van een themanummer van de Folia [Folia februari
Nadere informatieStolling en antistolling. Esther Kragten, arts trombose en trombofilie
Stolling en antistolling Esther Kragten, arts trombose en trombofilie Inhoud Antistolling peri-operatief onderbreken continueren Risico op trombose Arterieel Veneus Risico op bloeding: Peri-operatief Nabloeding
Nadere informatieAntitrombotica tijdens de peri-operatieve fase. Dr. Dirk Verleyen Cardioloog AZ St-Lucas Brugge
Antitrombotica tijdens de peri-operatieve fase Dr. Dirk Verleyen Cardioloog AZ St-Lucas Brugge Hemostase Anticoagulantia / anti-aggregantia: allebei bloedverdunners PRIMARY AGGREGATION Platelet Aggregation
Nadere informatiePerioperatief beleid t.a.v anticoagulantia de nieuwste inzichten. Felix van der Meer Afdeling Trombose en Hemostase Trombosedienst Leiden
Perioperatief beleid t.a.v anticoagulantia de nieuwste inzichten Felix van der Meer Afdeling Trombose en Hemostase Trombosedienst Leiden Anticoagulantia Vitamine K antagonisten (VKA) Trombocytenaggregatieremmers
Nadere informatieStolling en antistolling. Prof.dr. Karina Meijer Afdeling Hematologie UMCG Transmuraal Trombose Expertisecentrum Groningen
Stolling en antistolling Prof.dr. Karina Meijer Afdeling Hematologie UMCG Transmuraal Trombose Expertisecentrum Groningen Wat gaan we doen? Wat willen jullie? Achtergrond Antistollingsmedicatie Achtergrond
Nadere informatieRichtlijnen voor tromboseprofylaxie
Richtlijnen voor tromboseprofylaxie s Herenbaan 172 2840 Rumst tel: 03 880 90 11 (algemeen) tel: 03 880 91 90 (afspraken) informatiebrochure artsen e-mail: info@hfr.be www.azheiligefamilie.be meer info
Nadere informatieWANNEER EEN MEDICAMENTEUZE BEHANDELING STOPPEN VÓÓR EEN HEELKUNDIGE INGREEP?
WANNEER EEN MEDICAMENTEUZE BEHANDELING STOPPEN VÓÓR EEN HEELKUNDIGE INGREEP? In het algemeen zijn er weinig geneesmiddelen die een specifieke aanpak vereisen tijdens de perioperatieve periode. Bepaalde
Nadere informatiePreventie van veneuze trombo-embolie bij zwangere vrouwen
Preventie van veneuze trombo-embolie bij zwangere vrouwen Een van de objectieven van de «Thrombosis Guidelines Group of the BSTH (Belgian Society on Thrombosis and Haemostasis) and the BWGA (Belgian Working
Nadere informatieAANPAK VAN BLOEDINGEN ONDER NIEUWE ANTICOAGULANTIA
AANPAK VAN BLOEDINGEN ONDER NIEUWE ANTICOAGULANTIA Dr. Anna Vantilborgh Hematologie - UZ Gent 13 september 2013 ALGEMENE PRINCIPES IN BEHANDELING VAN BLOEDINGEN AANPAK VAN BLOEDINGEN ONDER ORALE DIRECTE
Nadere informatieBloedingen onder antitrombotische medicatie
Bloedingen onder antitrombotische medicatie Timing van herstarten Marieke Gimbel, arts-onderzoeker cardiologie 06-11-2018 Disclosure belangen spreker Marieke Gimbel - St. Antonius ziekenhuis Geen (potentiële)
Nadere informatieVoorkom bloedingen. de achtergrond van antistollingsmiddelen, interacties en risicofactoren. Eindhoven, 19 juni 2014
Voorkom bloedingen de achtergrond van antistollingsmiddelen, interacties en risicofactoren Eindhoven, 19 juni 2014 dr. M.R. Nijziel, internist-hematoloog Indeling stollingssysteem oude antistollingsmiddelen
Nadere informatieNascholing Antistolling
Nascholing Antistolling Peri-operatief Antistollingsbeleid Nivo 2 3 Een initiatief van de Stuurgroepketen Antistollingsbehandeling versie 2, februari 2012 probleem antistolling peri-operatief Igv doorgaan
Nadere informatieAntitrombotica. Nederlands Vasculair Forum Melvin Lafeber. AIOS Interne (Vasculaire/Klinische Farmacologie)
Antitrombotica Nederlands Vasculair Forum 2017 Melvin Lafeber AIOS Interne (Vasculaire/Klinische Farmacologie) DISCLOSURES AIOS Interne Geneeskunde Consulent BENU apotheken Nederland Redactiecommissie
Nadere informatieUrgente aanpak van bloedingen. Kathelijne Peerlinck Bloedings- en Vaatziekten UZ Gasthuisberg Leuven
Urgente aanpak van bloedingen Kathelijne Peerlinck Bloedings- en Vaatziekten UZ Gasthuisberg Leuven Casus: J-B H, 84 jaar Gezwollen blauwe tong en slikproblemen Ochtend van spoedopname : Consult huisarts
Nadere informatieSAMENVATTING RICHTLIJN NEURAXISBLOKKADE EN ANTISTOLLING
SAMENVATTING RICHTLIJN NEURAXISBLOKKADE EN ANTISTOLLING Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie 1 INLEIDING Een neuraxiaal hematoom na neuraxisblokkade is een zeldzame, maar ernstige complicatie. Onder
Nadere informatiePerioperatief antistollingsbeleid UMCG. Samenvatting
1 2 Perioperatief antistollingsbeleid UMCG Samenvatting Patiënten ingesteld op antistollingsmiddelen hebben bij continuatie van de antistolling een verhoogde kans op bloedverlies en bij het staken van
Nadere informatiePreventie. bij zwangere vrouwen. van veneuze trombo-embolie. Thrombosis Guidelines Group. Update 2009
Preventie van veneuze trombo-embolie bij zwangere vrouwen Aanbevelingen van de Thrombosis Guidelines Group of the Belgian Society on Thrombosis and Haemostasis and the Belgian Working Group on Angiology
Nadere informatieRichtlijnen voor de behandeling van voorkamerfibrillatie. Dr E Raymenants Cardiologie St Maarten
Richtlijnen voor de behandeling van voorkamerfibrillatie Dr E Raymenants Cardiologie St Maarten Inhoud o Epidemiologie Prevalentie Prognose Associatie met CV en andere aandoeningen o Definities & types
Nadere informatieWat is nieuw in Antistollingswereld?
Wat is nieuw in Antistollingswereld? Peter Verhamme Bloedings- en vaatziekten UZ Leuven NOACs/DOACs - Antistolling bij VKF: Waarom we NOACs verkiezen! - Peri-operatief beleid 1 Nieuwe orale anticoagulantia
Nadere informatieKlepchirurgie en chirurgie van de thoracale aorta
Klepchirurgie en chirurgie van de thoracale aorta Hartklepchirurgie behelst voornamelijk de aorta- en mitralisklep. Chirurgie van de tricuspidklep is minder frequent, en chirurgie van de pulmonalisklep
Nadere informatieDOACs in 15 dia s Transmuraal Trombose Expertise Centrum Groningen
DOACs in 15 dia s - 2018 - Transmuraal Trombose Expertise Centrum Groningen Wat zijn DOACs? DOACs zijn bloedverdunners: Directe Orale Anti Coagulantia Die worden gebruikt bij atriumfibrilleren (AF) en
Nadere informatieGebruik plaatjesremmers voorafgaand aan geplande ingreep / procedure. Kleine ingreep / procedure? 1
1 Gebruik plaatjesremmers voorafgaand aan geplande ingreep / procedure Kleine ingreep / procedure? 1 Ingreep waarbij geringe bloeding grote complicaties kan geven (bv craniële chirurgie)? 2 Recent coronaire
Nadere informatiestolling en trombose Dr Marieke J.H.A. Kruip internist-hematoloog 15 maart 2019
stolling en trombose Dr Marieke J.H.A. Kruip internist-hematoloog m.kruip@erasmusmc.nl 15 maart 2019 Wat ga ik bespreken? Hoe werkt de stolling ook alweer?? Wat is trombose en waardoor ontstaat het? Hoe
Nadere informatieRelatie trombosedienst & tandarts. 14 februari 2017 Elly van Mourik Alderliesten, medisch leider Nadine Goessens, manager
Relatie trombosedienst & tandarts 14 februari 2017 Elly van Mourik Alderliesten, medisch leider Nadine Goessens, manager Ongeveer 1 miljoen mensen in Nederland gebruikt enige vorm van antistolling ter
Nadere informatieNederlandse Richtlijn
Nederlandse Richtlijn Beleid antitrombotische therapie rondom endoscopische procedures Door de Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen in samenwerking met leden van de Nederlandse Vereniging voor
Nadere informatieZorgpad Atriumfibrilleren (AF)
Zorgpad Atriumfibrilleren (AF) Highlights Ziekenhuizen 2017 Hans Ros, ziekenhuisapotheker Inhoud Wat is AF? Hoe ontstaat een CVA (beroerte)? Behandeling AF: 4 peilers Orale antistolling 1 2016 ESC Guidelines
Nadere informatieNascholing Antistolling
Nascholing Antistolling Algemene module nivo 1 en 2 Een initiatief van de Stuurgroepketen Antistollingsbehandeling Dr. R. Fijnheer, versie 1, november 2011 doel antistollings therapie behandelen van arteriële
Nadere informatieSamenvatting Vitamine K antagonisten zijn antistollingsmiddelen in tabletvorm. Ze worden voorgeschreven voor de behandeling en preventie van trombose.
1 Samenvatting Samenvatting Vitamine K antagonisten zijn antistollingsmiddelen in tabletvorm. Ze worden voorgeschreven voor de behandeling en preventie van trombose. Zowel arteriële trombose (trombose
Nadere informatieBoekje over de nieuwe orale anticoagulantia. Wat u moet weten voor het veilig gebruik ervan
Boekje over de nieuwe orale anticoagulantia Wat u moet weten voor het veilig gebruik ervan GEGEVENS PATIËNT Naam Adres Tel HUISARTS Naam Adres Tel SPECIALIST Naam Ziekenhuis Tel ANTISTOLLINGSMEDICATIE
Nadere informatiePatiënteninformatie. Orale anticoagulantia Vitamine K-antagonisten Marcoumar, Marevan, Sintrom
Patiënteninformatie Orale anticoagulantia Vitamine K-antagonisten Marcoumar, Marevan, Sintrom 2 Inhoud Inleiding... 4 Werking vitamine K-antagonisten... 4 Hoe wordt het geneesmiddel ingenomen?... 4 Wanneer
Nadere informatieBronchoscopie: voorbereiding en nazorg. Ingel Demedts, MD, PhD Longarts, Dienst Longziekten UZ Gent Eindejaarsmeeting BVP La Hulpe, 30 november 2008
Bronchoscopie: voorbereiding en nazorg Ingel Demedts, MD, PhD Longarts, Dienst Longziekten UZ Gent Eindejaarsmeeting BVP La Hulpe, 30 november 2008 Inleiding 1. Wat is bronchoscopie? 2. Evidentie 3. Veiligheid
Nadere informatieChemotherapie en stolling
Chemotherapie en stolling Therapie, preventie en risicofactoren Karen Geboes UZ Gent 4 december 2015 Avastin en longembolen: hoe behandelen en Avastin al dan niet verder? Chemotherapie en stolling: Therapie,
Nadere informatieP2Y12-remmer + salicylaat antitrombotisch OF P2Y12-remmer + cumarine/doac OF P2Y12-remmer + salicylaat antitrombotisch + cumarine/doac
P2Y12-remmer + salicylaat antitrombotisch OF P2Y12-remmer + cumarine/doac OF P2Y12-remmer + salicylaat antitrombotisch + cumarine/doac 326, 330, 331 Deze Medisch Farmaceutische Beslisregel (MFB) is ontwikkeld
Nadere informatieNOACs in de dagelijkse praktijk. Menno Huisman Afdeling Trombose en Hemostase LUMC Leiden m.v.huisman@lumc.nl
NOACs in de dagelijkse praktijk Menno Huisman Afdeling Trombose en Hemostase LUMC Leiden m.v.huisman@lumc.nl Belangen Voordrachten tijdens wetenschappelijke verenigingen ondersteund door farma; honoraria
Nadere informatieIndicatie antistolling. NOAC/DOAC Is de praktijk net zo verwarrend als de naam.? Indicaties VKA in NL Wat gebruikten we. Het stollingsmechanisme
Indicatie antistolling NOAC/DOAC Is de praktijk net zo verwarrend als de naam.? Behandeling DVT/ longembolie Atriumfibrilleren Mechanische hartklep Arterieel vaatlijden Hartfalen met kamerdilatatie ( alleen
Nadere informatieACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN
INTERLINE PROGRAMMA ANTISTOLZORG september 2016 ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN Inleiding Zie de werkafspraak Antistolzorg bij MCC Klik 2016. De huidige werkgroep
Nadere informatieBereikbaarheid en Protocollen Trombosedienst Emmen (Versie huisartsen)
Bereikbaarheid en Protocollen Trombosedienst Emmen (Versie huisartsen) Protocollen en Bereikbaarheid Trombosedienst Emmen Drs. J.G.J. Pouwels, Medisch Leider Trombosedienst INHOUDSOPGAVE 1. Bereikbaarheid
Nadere informatiePerioperatief beleid bij anticoagulerende therapie
Perioperatief beleid bij anticoagulerende therapie Praktische gids 31.039N-20170719 diensthoofd inwendige geneeskunde Dienst Cardiologie Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat 12 8900 Ieper Tel. Secretariaat
Nadere informatieRisico's reguliere sedatie (dormicum / fentanyl):
Endoscopische verrichting Antegrade ballonenteroscopie Informed consent : Risico's overall: 1,2-1,6 % In diagnostische procedure: 0,8 % In therapeutische procedure 4,3 % Specifiek - pancreatitis: 0,3 %
Nadere informatieTRANSMURAAL PROTOCOL DIEPE VENEUZE TROMBOSE
TRANSMURAAL PROTOCOL Inleiding De incidentie van diepe veneuze trombose () is ongeveer 2 per 1.000 patiënten per jaar. Voor longembolie gelden vergelijkbare getallen. De huisarts wordt dan ook niet vaak
Nadere informatieCouperen van anticoagulantia bij bloedingen en acute interventies (VKA, DOAC, heparine/lmwh, trombocytenaggregatieremmers) Versie 4, aug 2016
Couperen van anticoagulantia bij bloedingen en acute interventies (VKA, DOAC, heparine/lmwh, trombocytenaggregatieremmers) Versie 4, aug 2016 INHOUDSOPGAVE 1. ALGEMEEN 2. VITAMINE K ANTAGONISTEN 3. DIRECTE
Nadere informatieStand van zaken antistolling 2017
Stand van zaken antistolling 2017 Karina Meijer internist-hematoloog UMCG Transmuraal Trombose Expertise Centrum Groningen Disclosures Lokale PI voor Einstein (rivaroxaban), Resonate (dabigatran), Hokusai
Nadere informatieKinderwens, zwangerschap en borstvoeding: enoxaparine t/m 2811
Kinderwens, en : enoxaparine 2808 t/m 2811 APTT = geactiveerde partiële tromboplastinetijd; HIT = heparine geïnduceerde trombocytopenie; LMWH = laagmoleculairgewicht-heparine; TGA = Therapeutic Goods Administration;
Nadere informatieERCP onderzoek van de galwegen en de pancreas
ERCP onderzoek van de galwegen en de pancreas Endoscopie & Functieafdeling ERCP onderzoek van de galwegen en de pancreas 1 Wat is een ERCP? Een ERCP (Endoscopische Retrograde Cholangio Pancreaticografie)
Nadere informatieNascholing Antistolling
Nascholing Antistolling Algemene module nivo 3 Een initiatief van de Stuurgroepketen Antistollingsbehandeling Dr. R. Fijnheer, versie 4, juli 2012 de stollingsbalans trombose te veel stolling antistolling
Nadere informatieStelping en NSAID's ; stolling en antistolling
Stelping en NSAID's ; stolling en antistolling Het hemostaseproces bestaat uit 5 stappen. - Vasoconstrictie/retractie van vaten - Adhesie van bloedplaatjes aan de collagene vezels van de vaatwand bij laesies
Nadere informatieXARELTO (RIVAROXABAN) 2,5 MG - 15 MG - 20 MG FILMOMHULDE TABLETTEN INFORMATIE VOOR DE VOORSCHRIJVER
De Europese gezondheidsautoriteiten hebben bepaalde voorwaarden verbonden aan het in de handel brengen van het geneesmiddel Xarelto 2,5 mg; 15 mg en 20 mg. Het verplicht plan voor risicobeperking in België
Nadere informatieEndocarditis profylaxe. Plavix en Aspirine perioperatief. Orale anticoagulatie: perioperatieve bridging
Jan Verwerft Endocarditis profylaxe Plavix en Aspirine perioperatief Orale anticoagulatie: perioperatieve bridging Restrictiever Alleen bij hoog risicopatiënten Alleen bij hoog risico procedures Belang
Nadere informatieDoelstelling van deze informatiebijeenkomst
Doelstelling van deze informatiebijeenkomst De antistollingsbehandeling van bewoners van zorginstellingen optimaliseren. Door inzet van Nabij Patiënt Testen (NPT) Met een goede samenwerking tussen medewerkers
Nadere informatieAntistollingsmiddelen
Antistollingsmiddelen Ziekenhuis Gelderse Vallei In deze folder wordt informatie gegeven over het gebruik van antistollingsmiddelen. U kunt deze folder gedurende de opname doorlezen. Antistollingsmiddelen
Nadere informatiePraktische aspecten van de nieuwe bloedverdunners. Cardio december 2012
Praktische aspecten van de nieuwe bloedverdunners Cardio 2013 1 december 2012 Inhoud Nieuwe orale anticoagulantia () bij VKF Dabigatran 2012 Rivaroxaban 2012 Nieuwe plaatjes anti-aggregantia bij ACS Prasugrel
Nadere informatieMini symposium. VHL 18 juni 2013 An Stroobants
Mini symposium VHL 18 juni 2013 An Stroobants Programma Introductie: An Stroobants Evaluatie van screeningstests Rol van PT en in screening op NOAC gebruik: Harry de Wit Evaluatie van specifieke tests
Nadere informatieHet juiste gebruik van antistollingsmedicatie
Huisartsenkring Overijse 21 juni 2018 Het juiste gebruik van antistollingsmedicatie Dr. H. Celen Cardiologie RZ HHart Leuven Evenwicht stolling - bloeding Primum non nocere Ik zal voorschriften schrijven
Nadere informatiePerioperatief Antistolling beleid
Perioperatief Antistolling beleid Patiënten die in het kader van behandeling of preventie van arteriële of veneuze trombo-embolie worden behandeld met enige vorm van antistolling en een ingreep dienen
Nadere informatieERCP Endoscopisch onderzoek van de galwegen en pancreas
info voor patiënten ERCP Endoscopisch onderzoek van de galwegen en pancreas Inhoud 01 Inleiding... 04 02 Wat is een ERCP?... 04 03 Welke voorbereiding is nodig?... 05 04 Hoe verloopt het onderzoek?...
Nadere informatieTrombose, en nu? Sylvia Snauwaert MD,PhD 9 feb 2019
Trombose, en nu? Sylvia Snauwaert MD,PhD 9 feb 2019 Figure 1 Illustration of the blood clotting process showing the four main steps of haemostasis (vasoconstriction, primary haemostasis, secondary haemostasis
Nadere informatieAcute gastrointestinale bloedingen. C. Verslype Maag-, Darm- en Leverziekten Manama ASO Interne Geneeskunde 22/11/2017
Acute gastrointestinale bloedingen C. Verslype Maag-, Darm- en Leverziekten Manama ASO Interne Geneeskunde 22/11/2017 Acute gastrointestinale bloedingen Algemene aspecten van aanpak bij bloedingen Focus
Nadere informatieDarmonderzoek (coloscopie) Maagonderzoek (gastroscopie)
Darmonderzoek (coloscopie) Maagonderzoek (gastroscopie) s Herenbaan 172 2840 Rumst tel: 03 880 90 11 (algemeen) tel: 03 880 91 90 (afspraken) informatiebrochure e-mail: info@hfr.be www.azheiligefamilie.be
Nadere informatieAntistollingsbehandeling
Infobrochure Antistollingsbehandeling mensen zorgen voor mensen 2 Inleiding Deze brochure werd opgemaakt voor patiënten die om de ene of de andere medische reden antistollingsmiddelen of bloedverdunners
Nadere informatieThe year in review Traumatologie en hematologie. Astrid Hoedemaekers
The year in review Traumatologie en hematologie Astrid Hoedemaekers Trauma Eurotherm studie Gerandomiseerde studie Inclusie: TBI met ICP meter, ICP > 20 mmhg na fase 1 Protocol aanpassing Inclusie 72h
Nadere informatieGeneesmiddelen die de stolling beïnvloeden bij atrium fibrilleren
27-10-2016 Geneesmiddelen die de stolling beïnvloeden bij atrium fibrilleren Wobbe Hospes, ziekenhuisapotheker Agenda Waarom en wanneer antistolling? Stollingscascade en aangrijpingspunten geneesmiddelen
Nadere informatieVernieuwingen in stroke preventie in atrium fibrilleren. Joep Hufman, Medical Scientific Liason
Vernieuwingen in stroke preventie in atrium fibrilleren Joep Hufman, Medical Scientific Liason Agenda/ Content Atrium fibrilleren & Stollingscascade Heden Toekomst Discussie Atrium fibrilleren en Stollingscascade
Nadere informatieInterpretatie labo-resultaten
Interpretatie labo-resultaten hematologie Sylvia Snauwaert, MD PhD Overzicht A. Trombocytopenie B. Leucocytose Bespreking casussen A. Trombocytopenie Man, 63 jaar, routinebloedafname, asymptomatisch Help
Nadere informatieKinderwens, zwangerschap en borstvoeding: dalteparine t/m 2800
Kinderwens, en : dalteparine 2797 t/m 2800 APTT = geactiveerde partiële tromboplastinetijd; HIT = heparine geïnduceerde trombocytopenie; LMWH = laagmoleculairgewicht-heparine; TGA = Therapeutic Goods Administration;
Nadere informatiePerioperative management of NOACs
Perioperative management of NOACs Peter Verhamme Bloedings- en Vaatziekten Erik Vandermeulen Anesthesie Perioperatieve Antitrombotic Therapy 2000 Vitamine K antagonists (Marcoumar, Marevan, Sintrom) Aspirine
Nadere informatieAntitrombotisch beleid. Karina Meijer ochtendrapport Interne Geneeskunde
Antitrombotisch beleid Karina Meijer ochtendrapport Interne Geneeskunde 300616 Achtergrond Initiatief door NIV, geschreven door multidisciplinaire werkgroep internisten, huisartsen, orthopeden, longartsen,
Nadere informatieDienst gastro-enterologie. Darmonderzoek (coloscopie) Maagonderzoek (gastroscopie)
Dienst gastro-enterologie Darmonderzoek (coloscopie) Maagonderzoek (gastroscopie) DARM- ONDERZOEK (coloscopie) 2 Darmonderzoek (coloscopie) Een coloscopie is een onderzoek van de dikke darm (colon). We
Nadere informatiePradaxa (dabigatran etexilaat) en het specifieke antidotum, Praxbind (idarucizumab) Educational slide kit for users
Pradaxa (dabigatran etexilaat) en het specifieke antidotum, Praxbind (idarucizumab) Educational slide kit for users Pradaxa is geregistreerd voor meerdere indicaties1 CVA preventie bij non- valvulair atrium
Nadere informatieAntistolling bij de oudere patiënt met atriumfibrilleren. Dr Robert G Tieleman Martini Ziekenhuis UMCG
Antistolling bij de oudere patiënt met atriumfibrilleren Dr Robert G Tieleman Martini Ziekenhuis UMCG Epidemiologie van atriumfibrilleren (AF) Meest voorkomende ritmestoornis in de westerse wereld Gemiddeld
Nadere informatieERCP. Sint Augustinusziekenhuis, Wilrijk Tel 03/ 443.36.57. Sint Jozefziekenhuis, Mortsel Tel 03/ 444.12.07
ERCP Artsen: Dr. P. Borgers Dr. Th. Botelberge Dr. I. Buytaert Dr. I. Dero Dr. B. De Schepper Dr. I. Maurissen Dr. D. Sprengers Dr. F. Van de Mierop Praktijken: Sint Augustinusziekenhuis, Wilrijk Tel 03/
Nadere informatieKonakion mixed micelles ampullen zijn voor zowel intraveneuze injectie als voor oraal gebruik.
1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Konakion mixed micelles, 10 mg/ml oplossing voor injectie en oraal gebruik 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Elke ampul à 1 ml bevat 10 mg vitamine K 1 (fytomenadion).
Nadere informatieProtocol massale bloedtransfusie op de SEH
Spoedeisende hulp Protocol massale bloedtransfusie op de SEH J.Rebel, 9/9/2013 OLVG Oosterpark 9 1091AC Amsterdam T (020) 5999111 F (020)5992996 Jasper_rebel@hotmail.com www.olvg.nl Doel: Beschrijving
Nadere informatiePatiënten met een onregelmatige follow-up onder anticoagulantia therapie: hoe kan de huisarts de opvolging verbeteren?
Patiënten met een onregelmatige follow-up onder anticoagulantia therapie: hoe kan de huisarts de opvolging verbeteren? E. Lenders, D. Avonts E. Lenders, huisarts in opleiding te Berchem, te Boechout D.
Nadere informatieCHAPTER 9. Samenvatting
CHAPTER 9 Samenvatting Samenvatting 143 Samenvatting Ondanks dat de kwaliteit van de antistollingsbehandeling met vitamine K antagonisten door de jaren heen is verbeterd, bestaat er nog steeds het risico
Nadere informatieLaboratorium-monitoring van antistollingsmedicatie VAKB symposium - 7 juni 2005
Laboratorium-monitoring van antistollingsmedicatie VAKB symposium - 7 juni 2005 Els Bailleul O.L.V.Ziekenhuis Aalst Inleiding Rationale voor monitoring van medicatie: aanpassen dosering i.f.v. efficiëntie
Nadere informatieAntistollingsmiddelen
Antistollingsmiddelen Ziekenhuis Gelderse Vallei In deze folder wordt informatie gegeven over het gebruik van antistollingsmiddelen. U kunt deze folder gedurende de opname doorlezen. Antistollingsmiddelen
Nadere informatieCases Stolling. BVMLT 17 november 2015
Cases Stolling BVMLT 17 november 2015 Vraag 1: welke factoren kan je meten met een aptt test? A. FVII, FV, FX, FII, fibrinogeen B. FVIII en FIX C. FXII, FXI, FVIII en FIX D. FXII, FXI, FVIII, FIX, FV,
Nadere informatieAntistolling & vitamine K, hoe zit dat?
Even tijd voor uw gezondheid! Antistolling & vitamine K, hoe zit dat? Vitamine-K-wijzer voor mensen die acenocoumarol of fenprocoumon gebruiken Boerenkool Snijbiet Rapen Broccoli Spruitjes Botersla Peterselie
Nadere informatieINFO VOOR DE PATIENT OVER DE COLOSCOPIE
INFO VOOR DE PATIENT OVER DE COLOSCOPIE Uw dokter heeft u een coloscopie voorgeschreven. Teneinde goed geïnformeerd te zijn over het onderzoek, de indicaties, de darmvoorbereiding, enz hebben wij voor
Nadere informatieInfobrochure. Cardioversie
Infobrochure Cardioversie Beste patiënt, Beste patiënte, Binnenkort wordt u in het O.L.V. van Lourdes Ziekenhuis Waregem opgenomen voor een elekrische reconversie. In deze brochure proberen we u zo duidelijk
Nadere informatieDE LUMBOSACRALE FACETDENERVATIE
DE LUMBOSACRALE FACETDENERVATIE PIJNKLINIEK ARTSEN Dr. S. Segers Dr. S. Vanherpen Dr. S. Anssens - Patiëntinformatie - De lumbosacrale facetdenervatie (rf) Bij een facetdenervatie wordt gebruik gemaakt
Nadere informatieNederlandse samenvatting
198 Het eerste deel van dit proefschrift beschrijft de effectiviteit van clopidogrel en tirofiban in patiënten met een acuut hart infarct verwezen voor een spoed dotter behandeling. In hoofdstuk 1 werd
Nadere informatieTROMBOSEPROFYLAXE EN PERIOPERATIEF
TROMBOSEPROFYLAXE EN PERIOPERATIEF ANTISTOLLINGSBELEID AZ Sint-Jozef Malle PROCEDURE Auteur Steven Reremoser Referentie AZSJ-1841 Nalezer / Versie 8.0 Inhoudelijke goedkeurder Bram Amsel Inhoud goedgekeurd
Nadere informatie'Ongenuanceerde berichtgeving kan dodelijk zijn!'
'Ongenuanceerde berichtgeving kan dodelijk zijn!' De eerste patiënten hebben zich al gemeld: ik heb mijn dabigatran maar niet meer ingenomen, want je krijgt er een maagbloeding van. Misschien is ongenuanceerde
Nadere informatieMaagbescherming bij salicylaat-/coxibgebruik 108
Maagbescherming bij salicylaat-/coxibgebruik 108 Deze Medisch Farmaceutische Beslisregel (MFB) is ontwikkeld door de KNMP en Health Base, in samenwerking met de Expertgroep MFB. Datum 04-03-2014 Doel Verlagen
Nadere informatieCZS = Centraal Zenuwstelsel; LMWH = laagmoleculairgewicht-heparine; TGA = Therapeutic Goods Administration; VTE = veneuze trombo-embolie
Kinderwens, en : fenprocoumon 2761 t/m 2764 CZS = Centraal Zenuwstelsel; LMWH = laagmoleculairgewicht-heparine; TGA = Therapeutic Goods Administration; VTE = veneuze trombo-embolie Bron Effect Opmerkingen
Nadere informatieNOACs: PERI-OPERATIEVE AANDACHTSPUNTEN: EEN UPDATE. prof. dr. Erik Vandermeulen Anesthesiologie UZ Leuven
NOACs: PERI-OPERATIEVE AANDACHTSPUNTEN: EEN UPDATE prof. dr. Erik Vandermeulen Anesthesiologie UZ Leuven NOACs: Aanpak bij bloedingscomplicaties en dringende heelkunde prof. dr. Peter Verhamme Bloedings-
Nadere informatiezwangerschap Cumarinederivaten (vitamine-k-antagonisten) passeren de placenta.
Kinderwens, en : acenocoumarol 2757 t/m 2760 TGA = Therapeutic Goods Administration; TIS = Teratologie Informatie Service Bron Effect Opmerkingen ref. 1 Lareb TIS. Geneesmiddelen bij Zwangerschap en Borstvoeding.
Nadere informatie