2003/54//1/T/CG/1/I/ /D/

Transcriptie

1 SECUNDAIR ONDERWIJS Onderwijsvorm: A-stroom B-stroom Graad: eerste graad Jaar: eerste leerjaar KEUZEGEDEELTE Vak(ken): AV Lichamelijke opvoeding 2 lt/w Vakkencode: EX-s Leerplannummer: 2003/065 (vervangt 97233) Nummer inspectie: 2003/54//1/T/CG/1/I/ /D/

2 1ste graad A + B stroom keuzegedeelte 1 AV Lichamelijke opvoeding (1 ste leerjaar: 2 lestijden/week, 2 de leerjaar: 0 lestijden/week) INHOUD Visie... 2 Beginsituatie... 3 Algemene doelstellingen... 4 Leerplandoelstellingen / leerinhouden... 5 Domein 1: Zwemmen duiken overlevingszwemmen... 6 Domein 2: Spel en sport... 7 Domein 3: Vrijetijdsrelevante bewegingsactiviteiten... 8 Algemene pedagogisch-didactische wenken en timing... 9 Minimale materiële vereisten Evaluatie Bibliografie... 13

3 1ste graad A + B stroom keuzegedeelte 2 AV Lichamelijke opvoeding (1 ste leerjaar: 2 lestijden/week, 2 de leerjaar: 0 lestijden/week) Visie De twee uur Lichamelijke opvoeding uit het keuzegedeelte van het eerste leerjaar eerste graad zal de leerlingen in staat stellen hun studiepakket te vervolledigen. Ze bieden een gedeeltelijke oplossing voor de bewegingsnood van de leerlingen. Ze openen de weg naar activiteiten die bewegingssituaties vanuit verscheidene invalshoeken benaderen, namelijk recreatie, ontspanning, gezondheid, competitie,... Ze bieden een mogelijkheid tot een verruiming van de bewegingsvormen die aansluiten bij de bewegingscultuur van de jongeren en bieden eveneens de mogelijkheid in te spelen op regionale tradities. De verschillende invalshoeken vragen een andere ingesteldheid en een ander gebruik van de motorische vaardigheden. De interesse voor bewegingsactiviteiten ligt anders bij jongens dan bij meisjes. Ook de fysieke mogelijkheden en het niveau van de sportmotorische vaardigheden zijn zeer verschillend. Bij de keuze van de bewegingsactiviteiten moet hiermee rekening gehouden worden.

4 1ste graad A + B stroom keuzegedeelte 3 AV Lichamelijke opvoeding (1 ste leerjaar: 2 lestijden/week, 2 de leerjaar: 0 lestijden/week) Beginsituatie De leerlingen ontwikkelen basiseigenschappen en basisvaardigheden in de twee uur Lichamelijke opvoeding van de basisvorming. De leerlingen die de keuze gemaakt hebben voor twee uur Lichamelijke opvoeding als aanvulling op hun studiepakket hebben dit vanuit verschillende motiveringen gedaan, o.a. - sportieve ingesteldheid - uit bewegingsnood - uit overwegingen van totale ontwikkeling van de persoonlijkheid - als negatieve keuze -... Dit betekent dat de beginsituatie van deze groep leerlingen zeer heterogeen is.

5 1ste graad A + B stroom keuzegedeelte 4 AV Lichamelijke opvoeding (1 ste leerjaar: 2 lestijden/week, 2 de leerjaar: 0 lestijden/week) Algemene doelstellingen - plezier beleven aan beweging - tekort aan beweging opvangen - compenseren van de overgang basisonderwijs - secundair onderwijs - nastreven van een evenwicht tussen geestelijke en lichamelijke activiteit: een gezonde geest in een gezond lichaam - leerlingen kennis laten maken met de bewegingscultuur en inspelen op de huidige tendensen in de maatschappij - de leerlingen op een verantwoorde wijze laten deelnemen aan zowel recreatieve spelvormen als competitieve sporten - interesse ontwikkelen voor bewegingsmogelijkheden in de natuur - een brug vormen naar schoolsport

6 1ste graad A + B stroom keuzegedeelte 5 AV Lichamelijke opvoeding (1 ste leerjaar: 2 lestijden/week, 2 de leerjaar: 0 lestijden/week) Leerplandoelstellingen / leerinhouden De leerplandoelstellingen en de leerinhouden staan in onderlinge relatie. Leerinhouden en aangepaste didactische werkvormen zijn middelen om doelstellingen te bereiken en moeten aangepast zijn aan leeftijd en geslacht. Attitudinale en vakoverschrijdende doelstellingen lopen als een rode draad doorheen alle aangeboden bewegingsactiviteiten en krijgen de nodige aandacht. Motorische competenties : zie per activiteitsdomein Gezonde en veilige levensstijl De leerlingen - kennen het belang van een evenwicht tussen geestelijke en lichamelijke activiteiten; - kennen en ervaren het belang van het toepassen van veiligheidsmaatregelen bij de aangeboden vrijetijdsrelevante sporten; - hebben belangstelling voor een gezonde levensstijl; - nemen deel aan openluchtactiviteiten en natuurgebonden activiteiten. Zelfconcept en sociaal functioneren De leerlingen - kunnen hun eigen fysieke en motorische mogelijkheden en beperkingen inschatten; - ontwikkelen durf en zelfvertrouwen; - helpen elkaar bij de uitvoering van bewegingsopdrachten; - leren omgaan met vrije tijd en leren keuzes maken. Er worden drie activiteitsdomeinen aangeboden die een aantal bewegingsactiviteiten groeperen.

7 1ste graad A + B stroom keuzegedeelte 6 DOMEIN 1: Zwemmen duiken overlevingszwemmen Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen Motorische competenties LEERINHOUDEN 1. zich veilig in het water bewegen - afstandszwemmen, uithoudingszwemmen, marathonzwemmen in groep 2. zich een lange tijd drijvende houden - snelheidszwemmen 3. een lange afstand zwemmen - drijfoefeningen met hulpmiddelen, met kledij, met partner, in groep 4. zich snel verwijderen van een gevaarlijke zone - watertrappen 5. zich technieken eigen maken waarmee verblijf in koud water kan overleefd worden 6. basistechnieken voor overlevingszwemmen uitvoeren - springen, duiken, onder water zwemmen - uit water kruipen, elkaar uit water helpen

8 1ste graad A + B stroom keuzegedeelte 7 DOMEIN 2: Spel en sport Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen LEERINHOUDEN Motorische competenties 1. de basistechnieken uitvoeren Er wordt een keuze gemaakt uit spelen en/of sporten die niet aan bod kwamen in de basisvorming: 2. inzicht verwerven in spelsituaties - loopspelen, grote terreinspelen, teamspelen, 3. door onderling overleg tot spelverbetering komen - ploegsporten: basketbal, handbal, voetbal, volleybal, korfbal, floorball, hockey, rugby, honkbal, softbal, baseball en aanverwante 4. inzicht verwerven in de basisregels m.b.t. veiligheid, speelvoorwaarden en spelverloop - Doelgerichte initiatie: de specifieke basistechnieken en tactieken die nodig zijn om het spel en/of de sport in een vereenvoudigde vorm te kunnen spelen worden aangeleerd.

9 1ste graad A + B stroom keuzegedeelte 8 DOMEIN 3: Vrijetijdsrelevante bewegingsactiviteiten Decr. nr. De leerlingen Motorische competenties LEERPLANDOELSTELLINGEN 1. kennen verschillende bewegingscultuurgebieden die belangrijk zijn in de maatschappij 2. ontwikkelen basiscompetenties voor een aantal vrijetijdsrelevante sporten Doelgerichte initiatie: LEERINHOUDEN - de specifieke basistechnieken die nodig zijn om de sport in een vereenvoudigde vorm te kunnen uitvoeren worden aangeleerd 3. kunnen de basistechnieken van de gekozen sport uitvoeren - de specifieke basistechnieken en tactieken die nodig zijn om het spel en/of de sport in een vereenvoudigde vorm te kunnen spelen worden aangeleerd 4. hebben inzicht in de veiligheidsvoorwaarden verbonden aan de gekozen sport Volgende activiteiten, die niet aan bod kwamen in de basisvorming, kunnen aangeboden worden: - badminton - tennis - tafeltennis - squash - ijsschaatsen - skeeleren, inline skaten - muurklimmen - conditievormen - dansante vormen - natuurgebonden sporten - watersporten - contact- en verdedigingsvormen - frisbee

10 1ste graad A + B stroom - keuzegedeelte 9 Algemene pedagogisch-didactische wenken en timing De vakgroep maakt een verantwoorde keuze uit het aanbod. Er wordt een keuze gemaakt uit de drie activiteitsdomeinen, waarbij blokuren aangewezen zijn. De activiteiten die aan bod komen zijn anders dan deze uit de basisvorming. De inhoud van de activiteiten moet voldoende uitgediept worden en aansluiten bij het vakconcept LO. Voor elke activiteit wordt een programma uitgewerkt van minimaal 10 uur, waarbij een leerproces gewaarborgd is. Voorbeeld: 5 activiteiten van elk 10 uur: activiteiten uit elk activiteitsdomein van 10 uur en 1 activiteit van 20 uur: activiteiten + een profilering in een 3 de activiteit: De keuze van de activiteiten moet verantwoord zijn en aan volgende voorwaarden voldoen. - Inspelen op de interesse van de leerlingen. - De leerkracht moet zelf de gekozen discipline kunnen initiëren. - De leerkracht kan zijn lesopdracht niet delegeren aan derden. - Elke activiteit moet voldoende fysieke intensiteit waarborgen. - De gekozen activiteit mag geen financiële belasting meebrengen voor de leerling. De bijdrage mag het toegangsticket tot het zwembad, op jaarbasis, niet overschrijden. Het zwemmen krijgt een speciale voorkeur omwille van zijn maatschappelijke relevantie. Er zijn steeds meer recreatiemogelijkheden in en om het water waardoor kunnen zwemmen een noodzaak is. Gezien de beperkt toegemeten tijd voor zwemmen in de basisvorming biedt het keuzegeelte een interessante mogelijkheid om het beheersingsniveau van het zwemmen te verhogen in functie van veiligheid en overlevingszwemmen. Indien het zwemmen niet zinvol kan aangeboden worden kunnen de uren van dit activiteitsdomein overgedragen worden naar een ander activiteitsdomein. De veiligheid van de leerlingen moet in alle omstandigheden gewaarborgd zijn. Het gebruik van externe accommodatie ontslaat de leerkracht niet van zijn verantwoordelijkheid noch van zijn lesopdracht. Er moet een optimaal gebruik gemaakt worden van accommodatie en beschikbaar materiaal in de school en/of in de nabije omgeving van de school. De keuze van een bepaalde discipline is slechts verantwoord indien men over voldoende en veilig materiaal beschikt voor de initiatie van de desbetreffende discipline. Per activiteit moet de leerkracht streefdoelen vastleggen en een leerproces opbouwen. Er wordt steeds een grote spelintensiteit nagestreefd. De uitbouw en de verantwoording van de activiteiten moeten op een grondig uitgewerkt jaarplan berusten dat rekening houdt met de kwalificaties van de leerkracht, de lokale omstandigheden, de accommodaties in en nabij de school. De school dient bij het samen zetten van groepen rekening te houden met de heterogeniteit, het geslacht van de leerlingen, de accommodatie en de keuze die men wenst aan te bieden.

11 1ste graad A + B stroom - keuzegedeelte 10 MINIMALE MATERIËLE VEREISTEN Algemene richtlijnen Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing: - Codex - ARAB - AREI - Vlarem. Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t.: - de uitrusting en inrichting van de lokalen; - de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel. Zij schrijven voor dat: - duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; - alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen; - de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden; - de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist. Specifieke richtlijnen Scholen zijn verplicht ervoor te zorgen dat ze gebruik kunnen maken van accommodaties die voldoen om de leerplandoelstellingen en de leerplaninhouden voor het vak Lichamelijke opvoeding te realiseren en deze ook effectief te gebruiken. De basisuitrusting voor Lichamelijke opvoeding bestaat uit een overdekte vrije ruimte met een aangepaste bevloering en voorzien van de nodige didactische uitrusting. Het geheel wordt aangevuld met buitenterreinen. 1. INFRASTRUCTUUR Per klassengroep zijn de minimale afmetingen van een vrije ruimte: 20 meter lengte, 10 meter breedte en 3,5 meter hoogte. Afgesloten kleedkamers voor jongens en meisjes voorzien van kapstokken en de mogelijkheid zich te verfrissen. 2. DIDACTISCHE UITRUSTING Vast materiaal - sportramen en/of wandrek - rekstokken en/of balken en/of trapezoïde - basketbaldoelen (binnen en/of buiten)

12 1ste graad A + B stroom - keuzegedeelte 11 Los materiaal - 1 plint per 8 leerlingen - 1 bok per 8 leerlingen - 1 springplank per 8 leerlingen - 2 valmatten (landingsmatten) - 1 lange mat - 1 kleine antislipmat per 4 leerlingen - 1 Zweedse bank per 6 leerlingen - 4 hoogspringstaanders - minivoetbaldoelen, handbaldoelen, volleybalinstallatie, badminton of tennisinstallatie - opbergmateriaal (ballenwagen, ) - meetlint - CD cassettedesk - hartslagmeters - chrono Klein materiaal - verschillende soorten ballen voor de verschillende balsporten (1 bal per 2 leerlingen) - foamballen - medicinballen - tennisballen - badmintonrackets + shuttle (1/leerling) of tennismateriaal - toversnoeren (elastische springlijn) - springtouwen (1per leerling) - verkeerskegels (1per 4 leerlingen) - partijvestjes (15) Indien de school nog niet over één of meerdere noodzakelijk geachte leermiddelen beschikt, dient een aanvraag tot aankoop in de begroting opgenomen te zijn. Om leerplandoelstellingen in optimale omstandigheden te kunnen realiseren is een uitbreiding van deze minimale vereisten, zowel qua ruimte als didactische uitrusting, wenselijk.

13 1ste graad A + B stroom - keuzegedeelte 12 Evaluatie We refereren hiervoor eveneens naar de leerplannen van de A-stroom en de B-stroom. Productevaluatie = examen De productevaluatie gebeurt na het afhandelen van een activiteit en/of een leerstofpakket. Procesevaluatie = dagelijks werk De procesevaluatie bestaat uit observatie en evaluatie van relevante gegevens gedurende de lessen en dit zowel of motorisch vlak als op het vlak van de gezonde en veilige levensstijl, het zelfconcept en het sociaal functioneren. Medische attesten Leerlingen met een medisch attest voor een volledig schooljaar kunnen deze optie niet volgen. De afspraken voor de vervangtaken zijn dezelfde als voor het leerplan van de A-stroom en de B-stroom.

14 1ste graad A + B stroom - keuzegedeelte 13 Bibliografie 1. Boeken BLIECK, A., CSINCSAK, M., VAN OOST, P., DAMEN, V., Vakoverschrijdende thema's in het secundair onderwijs, Instrumentarium voor leerkrachten en schoolteams, Leuven(België)-Apeldoorn (Nederland), Garant, BORMS, J., PION, J., VAN ASSCHE, E., Eurofit Remediëring, BLOSO, Commissariaat generaal voor de bevordering van de lichaamsontwikkeling, de sport en de openluchtrecreatie, DE GEYTER, J., Op de mat in de klas, Sint-Amandsberg/Gent, Publicatiefonds voor Lichamelijke opvoeding, DE KNOP, P., VRIJENS, J., Voetbal in school en club, Sint-Amandsberg/Gent, Publicatiefonds voor Lichamelijke opvoeding, DE KONING, J., SAVELSBERGH, G., Stilstaan bij bewegen,vu Amsterdam ISBN DUFOUR, W., 4000 Conditieoefeningen voor thuis, school en club, Sint-Amandsberg/Gent, Publicatiefonds voor Lichamelijke opvoeding, GEEROMS, F., VAN DIEST, G., Atletiek Spelend Leren, Sint-Amandsberg/Gent, Publicatiefonds voor Lichamelijke opvoeding, GELENS, A., MARTENS, S., VAN AKEN, I., Tennis Natuurlijk. Mini-, Midi-, Maxitennis, Sint- Amandsberg/Gent, Publicatiefonds voor Lichamelijke opvoeding, GERLING, I. E., Gerätturnen, basisbuch, Aachen, Meyer & Meyer verlag, ISBN GERLING, I. E., Gerätturnen, für fortgeschrittene, Aachen, Meyer & Meyer verlag, ISBN GOETHALS, R., VANSTEENBRUGGE P., Leren Voetballen. Een spelgerichte en coöperatieve methode, Sint-Amandsberg/Gent, Publicatiefonds voor Lichamelijke opvoeding, GROELS, H.H., BORMAN, G.J.,m.m.v. JONK, J.H., Methode voor Iichamelijke opvoeding, Groningen, Wolters-Noordhoff, LEESE, S., PACKER M.,Dance in schools, London, Heineman Educational Books, LOUWAGIE, M., Zwemmen. Van initiatie tot trainen, Sint-Amandsberg/Gent, Publicatiefonds voor Lichamelijke opvoeding, 1990.

15 1ste graad A + B stroom - keuzegedeelte 14 NOE, A., Basisvaardigheden voetbal voor vrouwelijke leerkrachten, uitgave SVS, KBVB, PITTERA, C., RIVA VIOLETTA, D., Volleybal is Beweging. Een handleiding voor de tactische vorming van jeugdspelers, Vertaling : SPAENJERS, M., Antwerpen, CODA, 1994 (Sint-Amandsberg/Gent, Publicatiefonds voor Lichamelijke opvoeding). RIPPE, M., Het overdekte strand, Samson, Alphen aan den Rijn, VAN ASSCHE, E., BORMS, J., PION, J., Eurofit remediëring, Brussel, BLOSO, VAN BOGAERT, G., VAN DE VIJVER, G., Badminton - meer dan een pluimpje slaan, Brussel, GSF, 1996 (Sint-Amandsberg/Gent, Publicatiefonds voor Lichamelijke opvoeding). VAN DAMME, J., Cursus Trainer B Vlaamse Trainersschool, Brussel, BLOSO-VBL, VAN DEN BOSSCHE, F., Wegwijzer voor gezond trainen, Sint-Amandsberg/Gent, Publicatiefonds voor Lichamelijke opvoeding, VAN DER CAM, I., JONATH, U., Atletiekinitiatie op school, Belgische Bond voor Lichamelijke opvoeding, VANDERGHOTE, Bijzondere didactiek en methodiek van het judo, Leuven, Acco, VAN DER MARLIÈRE, G., Acrogym, Deel 1, Sint-Amandsberg/Gent, Publicatiefonds voor Lichamelijke opvoeding, VAN DER MERSCH, G., Ritmische bewegingsopvoeding, Sint-Amandsberg/Gent, Publicatiefonds voor Lichamelijke opvoeding, VERBESSEM, W., Turnen, Sint-Amandsberg/Gent, Publicatiefonds voor Lichamelijke opvoeding, Voetbaltraining. 180 praktische oefeningen, Leeuwarden, Eisma Deel 1: Dribbelen, passen, schieten, koppen, spelhervattingen,keepers, conditie. Deel 2: Combinatievormen, spelvormen, positiespelen en partijspelen. Deel 3: Passen, schieten, conditie, combinatievormen en spelvormen. VRIJENS, J., BOURGOIS, J., LENOIR, M., Basis voor Verantwoord Trainen, 5 e en volledig herwerkte uitgave, Monografie voor LO nr. 42, Sint-Amandsberg/Gent, Publicatiefonds voor Lichamelijke opvoeding, 2001

16 1ste graad A + B stroom - keuzegedeelte Vaktijdschriften, brochures, interne nota's ARNOUTS, K.,Het medisch attest, huisarts schoolarts en leraar trekken aan hetzelfde zeel, Tijdschrift voor Lichamelijke opvoeding nr 5, 1998, p MASQUELIER, E., GRISART, J., De rugschool,, Pfizer Focus Physiotherapie, Brussel, Periodieke Publicatie, januari MERTENS, B., De voorwaardelijke vereenvoudiging van de basketballeergang, Tijdschrift voor Lichamelijke opvoeding - Theorie,Praktijk, 115, 1988, p. 15, MUSCH, E., MERTENS, B., GOETHALS, R., VAN DEN BOSSCHE, W., COEN, W., DOBBELAERE, D., Het sportspelconcept van de RUG, Tijdschrift voor Lichamelijke opvoeding - Theorie, Praktijk, 110, 1988 p SPILTHOORN, D., Jazzdans als onderzoek van de Bewegingsopvoeding, uitbouw van de didactische werkvormen, Tijdschrift voor Lichamelijke opvoeding nr 1 en 2, 1989, p en Volksdansen, een stiefkind in de Lichamelijke opvoeding? De Lichamelijke opvoeding, 20 december Keiveilig sporten? Da's ook opwarmen en afkoelen. Doe het., Handboek voor jeugdtrainer, Rode Kruis- Vlaanderen, Dienst Gezondheidspromotie, Brussel, Keiveilig sporten, doe het. De 12 geboden om veilig te sporten, Rode Kruis-Vlaanderen, Dienst Gezondheidspromotie, Brussel, Handleiding "Probleemgedrag op school", Comité Bijzondere Jeugdzorg Brugge, Informatiemap "Medisch Verantwoord Sporten", Brussel, Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Administratie Gezondheidszorg. Lespakketten rond GVO "Gezondheid: Activiteiten voor S.O.", Brussel, Proges, Inspiratiehandboek voor een "Veilige, gezonde, toegankelijke en aantrekkelijke school", Brussel, VLOR (Vlaamse onderwijsraad), Veiligheidslijsten voor scholen, Antwerpen, Provinciaal Veiligheidsinstituut, Body Talk, nieuwbrief over sport, beweging en gezondheid, VVB, Biblo nv, Brasschaatsesteenweg 308, 2920 Kalmthout. Tijdschrift voor Lichamelijke opvoeding Sportlijn, BVLO, Waterkluiskaai 16, 9040 St.- Amandsberg.

17 1ste graad A + B stroom - keuzegedeelte 16 Runnersworld, Weekbladpers Groep België, Schuttershofstraat 9, 2000 Antwerpen. 3. Beeldmateriaal - video Body Talk stretching gids, Kalmthout, Uitgeverij Biblo, Brasschaatsesteenweg 308, 2920 Kalmthout. EHBO video's van het Rode Kruis Instructiefilm Rugscholing, De Witte, Erembodegem, Nuttige adressen en internetsites Bond voor Lichamelijke opvoeding, Waterkluiskaai 16, 9040 Gent/Sint-Amandsberg. BLOSO, Koloniënstraat 31, 1000 Brussel. Ministerie van de Vlaamse gemeenschap, Administratie Gezondheidszorg, Markiesstraat 1, 1000 Brussel. Proges (Vereniging voor Promotie van Gezondheid op School), Schildknechtstraat 9, 1020 Brussel. Provinciaal Veiligheidsinstituut Antwerpen, Jezusstraat 28-30, 2000 Antwerpen.. Rode Kruis-Vlaanderen, Dienst Gezondheidspromotie, Vleurgatsesteenweg 98, 1050 Brussel. SVS (Stichting Vlaamse schoolsport), Steenweg op Jette, 1080 Brussel. Pedagogische Begeleidingsdienst van het Gemeenschapsonderwijs, J. de Lalaingstraat 28, 1040 Brussel VLOR (Vlaamse Onderwijsraad), Leuvense plein, 4, 1000 Brussel. Bodytalk-VUB nieuwsbrief, Biblo, Braschaatsesteenweg, 308, 2920 Kalmthout. Tips en Advies Gezondheid, Indicator N.V., Tiensesteenweg 269, 3000 Leuven.

18 1ste graad A + B stroom - keuzegedeelte 17 Interessante sportsites: (engelstalig)