Rapportage Wmo Begeleiding Eerste halfjaar

Transcriptie

1 2015 Rapportage Wmo Begeleiding Eerste halfjaar

2 Inhoudsopgave 1. Aanleiding 2 2. Scope van de rapportage 2 3. Opbouw van de rapportage 2 4. De start; klanten met overgangsrecht 4 5. Informatie en advies 4 6. Aanmelding en gesprek 5 7. Aanvraag en beschikking 5 8. Klachten en bezwaar en beroep 6 9. Financieel kader 7 PAGINA 1

3 1. Aanleiding De regionale gegevensverzameling voor de sturing van de Wmo 2015 moet een overzicht opleveren waarin de belangrijkste sturingsparameters voor de verschillende gemeenten vergelijkenderwijs naast elkaar zijn gezet. In de Raadsinformatie rapportages Jeugdhulp en nieuwe taken Wmo 1e kwartaal 2015 van juni jongstleden is aangegeven dat het regionale instrument op grond van voortschrijdend inzicht regelmatig zal worden aangepast en verbeterd. Ook is uitgelegd dat de inhoudelijke vulling van het stuurinstrument afhankelijk is van de mate en het tempo waarin de bedrijfsmatige processen in de organisatiestructuur van gemeenten en aanbieders zijn ingebed en geoperationaliseerd. Het intussen ingezette verbetertraject dat moet leiden tot een completere en betrouwbaardere regionale rapportage heeft op dit moment nog niet de geplande en verwachte resultaten opgeleverd. De snelheid waarmee en de mate waarin de 7 Midden-Limburgse gemeenten de noodzakelijke administratieve verbeteringen in de afgelopen maanden hebben kunnen doorvoeren verschilt aanzienlijk. Dat levert regionaal een completer maar nog steeds inconsistent beeld op in de regionale gegevensverzameling voor de rapportage. De regionale rapportage biedt daarom niet het vergelijkend inzicht tussen de Midden-Limburgse gemeenten dat daarvan mag worden verwacht. Om die reden is besloten in het 2 e kwartaal geen regionale rapportage uit te brengen totdat de noodzakelijke verbeteringen bij de gemeenten zijn geïmplementeerd. Wij achten het echter van belang om toch kwalitatieve en kwantitatieve informatie te verstrekken over de eerste helft van 2015, op het terrein van de nieuwe Wmo-taak: ondersteunende begeleiding. Deze informatie hierover is in deze rapportage weergegeven. Over geheel 2015 zullen wij rapportage opstellen over alle (andere) taakvelden van de Wmo 2015, dus ook hulp bij het huishouden, mantelzorgondersteuning, woon- en vervoersvoorzieningen, etc. 2. Scope van de rapportage De voorliggende rapportage is gebaseerd op gegevens over het eerste halfjaar 2015 (met hier en daar een uitloop over augustus, zoals bij de PGB). Toch zitten er in de gepresenteerde cijfers onvolkomenheden, vanwege het feit dat de diverse administraties bij de aanbieders, maar ook bij de gemeente nog onvoelde zijn toegerust om alle informatie adequaat de registreren. Ook heeft de traag op gang gekomen facturatie van geleverde ondersteuning effect op de mate waarop een betrouwbare voorspelling kan worden gedaan over de in 2015 verwachte budgetuitputting. Alles overwegende kan toch op basis van deze rapportage, met alle voorbehouden van dien, een eerste voorspelling worden gedaan over de verwachte uitkomst Naar verwachting zal deze voorspelling in het derde en vierde kwartaal deugdelijker en betrouwbaarder worden. 3. Opbouw van de rapportage De opbouw van deze rapportage volgt het proces zoals vastgesteld als toegangsmodel voor de Wmo. Daarin zijn de volgende 4 fasen onderscheiden: 1. Informatie en advies 2. Aanmelding en gesprek 3. Beschikken op een aanvraag 4. Levering en nazorg Deze elkaar opvolgende fasen kunnen als volgt in een stroomschema worden weergegeven waarbij de beslismomenten en actoren in het proces zijn aangegeven. Beschikking op aanvraag PAGINA 2

4 Informatie en advies Leidt al dan niet tot een melding Gesprek over arrangement Wat zet cliënt in (wat kan cliënt zelf en zijn netwerk)? Welke algemene (Wmo) voorzieningen kunnen worden benut? Kan een maatwerkvoorziening de oplossing zijn? (=aanvraag) Resultaat: meldingsrapportage (gespreksverslag), basis voor aanvraag Beschikking op aanvraag Op basis van informatie uit eerdere fase Vatbaar voor bezwaar en beroep Geldt alleen voor maatwerk voorzieningen Levering en nazorg In elke fase van het proces kunnen indicatoren worden beschreven en gemeten waardoor inzichtelijk wordt gemaakt hoe dat procesonderdeel verloopt. Daartoe wordt opgemerkt dat niet alle indicatoren op dit moment worden gemeten. In het onderstaand overzicht wordt per fase in het procesontwerp aangegeven welke indicatoren gemeten worden en wat de betekenis van de gemeten waarde is voor het verkrijgen van inzicht. Fase in procesontwerp Gemeten indicatoren Betekenis voor 0. Overdracht AWBZ Aantal cliënten met overgangsrecht en verzilveringsvorm. Met deze informatie kan de omvang van de verplichtingen voor 2015 die voortkomen uit het overgangsrecht worden 1. Informatie en advies Aantal informatievragen die terecht komen bij het KlantContactCentrum (KCC) verdeeld naar aandachtsgebied. 2. Aanmelding en gesprek Aantal meldingen voor maatwerkvoorzieningen. vastgesteld. Geeft inzicht in de informatiebehoefte van de burgers en de effectiviteit van de filterfunctie naar maatwerkvoorzieningen. burgers worden bezocht voor een gesprek in de thuissituatie en de integrale ondersteuningsbehoefte in kaart wordt gebracht. 3. Beschikken op een aanvraag Doorlooptijd van meldingen. Aantal aanvragen voor maatwerkvoorzieningen. Doorlooptijd van aanvragen. Geeft inzicht in welke mate de wettelijke afhandeltermijnen worden gehaald. aanvragen voor maatwerkvoorzieningen worden gehonoreerd. Geeft inzicht in welke mate de wettelijke afhandeltermijnen worden gehaald. PAGINA 3

5 4. Levering en nazorg Uitgaven Zorg In natura. Uitgaven PGB. 5. Klachten en bezwaren Aantal klachten en de uitkomst van de behandeling. Aantal bezwaren en de uitkomst van de behandeling. het begrootte budget voor inkoop maatwerkvoorzieningen toereikend is. het begrootte budget voor persoonsgebonden budgetten toereikend is Geeft inzicht in de bejegening van cliënten door het uitvoeringsapparaat. cliënten zich kunnen vinden in het ingezette beleid. 4. De start; klanten met overgangsrecht Vanuit de AWBZ hebben burgers met een CIZ-indicatie gedurende maximaal 12 maanden in 2015 overgangsrecht. Dit overgangsrecht houdt in dat de aard en omvang van de ondersteuning in het CIZindicatiebesluit gehandhaafd blijft zolang de indicatie geldig is maar ten laatste tot 31 december In 2014 en 2015 zijn op 5 verschillende momenten indicaties aan de gemeente overgedragen. Daarbij is pas in april 2015 duidelijkheid ontstaan over het definitieve aantal cliënten met overgangsrecht. De daarbij overgedragen informatie was onder de maat waardoor geen zicht bestaat op de beperkingen die aanleiding geven tot ondersteuning via de gemeenten. Dat impliceert dat in het kader van herindicaties vóór 1 januari 2016 van alle cliënten met overgangsrecht volledige onderzoeken moeten worden uitgevoerd. Een bijkomend effect van het late tijdstip waarop de omvang van het overgangsrecht duidelijk is geworden is dat er cliënten gebruik maken van diensten van aanbieders die niet zijn gecontracteerd of waarvoor het budget niet toereikend is. Daarvoor is een op maat gesneden oplossing gezicht (bijv. klanten van gecontracteerde aanbieders, die echter geen budgetten waren toegewezen, bijv. Altracura en Daelzicht). De gegevensoverdracht resulteert in een initieel klantenbestand waaraan de gemeente met terugwerkende kracht vanaf 1 januari 2015 leveringsverplichtingen heeft. Klanten met overgangsrecht totaal percentage Zorg in natura % Persoonsgebonden budget (PGB) 79 41% Totaal % 5. Informatie en advies In de eerste fase van het proces realiseert een burger of iemand in zijn omgeving zich dat hij of zij een probleem ervaart. Dan kan de burger contact opnemen met de gemeente (bij het KCC of rechtstreeks op spreekuur bij het Wmo-loket) voor informatie en advies. De contacten met het KCC zijn telefonisch, schriftelijk of via . In onderstaand overzicht wordt inzicht gegeven in de resultaten van de contacten die er met het KCC zijn geweest. Deze kunnen zijn: de vraag is beantwoord en er is geen verdere actie nodig; de vraag resulteert in een melding (voor een keukentafelgesprek) of er vindt een doorverwijziging plaats naar derden. Doordat het KCC zich in een opstartfase bevond zijn over het eerste halfjaar onvoldoende registraties bijgehouden, die een betrouwbaar beeld vormen van het oorspronkelijk doel van de functie informatie en advies: inwoners bewust maken van hun eigen verantwoordelijkheid en het gebruik van het netwerk. Er zijn helaas geen cijfers van aantallen personen met een vraag die uiteindelijke niet heeft PAGINA 4

6 geleid tot een formele Wmo-melding. Ook is er helaas geen registratie voorhanden van het soort contacten dat er is geweest (schriftelijk, telefonisch etc.) 6. Aanmelding en gesprek Indien een burger die (participatie)problemen ervaart niet voldoende ondersteund is met een traject bij het KCC danwel via het spreekurr van het Wmo-loket, wordt er melding gedaan voor een Wmoonderzoek. Als een melding is gedaan zal de gemeente onderzoek verrichten, doorgaans ook wel aangeduid met het keukentafelgesprek, waarmee bedoeld wordt dat er een gestructureerd gesprek met de inmiddels klant of cliënt geworden burger en zijn of haar familie of ondersteuner. In dat gesprek wordt de behoefte van de klant onderzocht en zoekt de regisseur sociaal domein van de gemeente samen met de klant naar oplossingen. Deze kunnen buiten de werkingssfeer van de Wmo liggen. Als de Wmo-consulent voldoende informatie heeft, oplossingen heeft aangereikt en de klant desondanks nog een overblijvende behoefte aan professionele ondersteuning heeft, wordt de klant overgeheveld naar de volgende fase, de aanvraag. Aanmeldingen moeten binnen het wettelijk kader binnen 6 weken worden afgehandeld. De uitkomst kan divers zijn. Na onderzoek kan blijken dat de vraag niet met een maatwerkvoorziening hoeft te worden opgelost omdat er een andere adequate oplossing is gevonden. De Wmo-consulent kan zelf ook door een interventie (kortdurende ondersteuning) inzetten bieden die nodig is en waarmee wordt voorkomen dat een maatwerkvoorziening moet worden ingezet. We zien de consulent ook steeds meer in de rol van regievoerder over de 3D-processen. Als er een gelegitimeerde vraag naar een maatwerkvoorziening overblijft wordt de klant doorgeleid. In alle andere gevallen vindt uitval plaats en is het klantproces klaar. Zoals in par. 5 aangegeven zijn er in het eerste halfjaar 65 meldingen gedaan die resulteerden in een huisbezoek. De afhandeling van de periode van melding bedraagt wettelijk 6 weken. Aan deze termijn hebben we helaas niet steeds kunnen voldoen, hetgeen te maken heeft gehad met onderbezetting van het aantal Wmo-consulenten. Daar waar klanten door deze problematiek in de problemen dreigden te raken, zijn passende oplossingen doorgevoerd (bijv. al starten met de dienstverlening in afwachting van de te nemen beschikking). 7. Aanvraag en beschikking Indien na de onderzoeksfase (melding) blijkt dat voor een klant een maatwerkvoorziening nodig is zal de Wmo-consulent dat in het gespreksverslag (arrangement) vermelden. De klant kan dan een aanvraag indienen voor een maatwerkvoorziening. Dat gaat in de regel eenvoudig en zonder overbodige administratieve lasten. Van belang is dat de fase van aanmelding en gesprek en de fase van aanvraag en beschikking niet direct op elkaar hoeven te volgen. De wetgever heeft het hele proces om tot een maatwerkvoorziening te komen in tweeën geknipt. Klanten kunnen zelf, binnen redelijke grenzen, bepalen wanneer het door de consulent gegeven advies wordt gevolgd door een aanvraag. Het is daarom niet automatisch zo dat het aantal afgeronde aanmeldingen gelijk is aan het aantal opgestarte aanvragen. Er kan in de praktijk een tamelijk lange periode tussen melding en aanvraag liggen, bijvoorbeeld als met een klant is overeengekomen dat bepaalde onderdelen van het totale ondersteuningsarrangement door de klant zelf of met behulp van zijn netwerk wordt ingevuld. De klant moet dat dan vaak eerst regelen. In de aanvraagfase onderzoekt de Wmo-consulent of voor de klant een maatwerkvoorziening kan worden geïndiceerd. Dat gebeurt aan de hand van de rapportage waarin de behoefte, aard en omvang van de gewenste ondersteuning is beschreven, op basis van de Wmo-verordening en de beleidsregels. Anticiperend op de beschikking die wordt afgegeven heeft de consulent al onderzocht of de geïndiceerde maatwerkvoorziening is ingekocht en zo ja bij welke partijen. De klant kan dan kiezen uit een aantal van de best passende aanbieders. PAGINA 5

7 In het eerste halfjaar zijn 83 nieuwe aanvragen, danwel herindicatie voor Wmo-begeleiding afgehandeld waarvan er 76 zijn toegewezen (88%). Deze score geeft aan dat de regisseur goed kan inschatten of de vraag van de klant in de aanvraagprocedure aan de voorwaarden voldoet. Het zo weinig mogelijk hoeven afwijken van het advies van de regisseur vermijdt onnodige administratieve lasten en is klantvriendelijk. Niet alleen het aantal toekenningen (beschikkingen) is van belang, maar inzicht in welke vorm van ondersteuning er wordt geleverd op basis van de beschikking is niet minder van belang. Onderstaande tabel geeft inzicht in de vorm van begeleiding, gesplitst naar de bestaande overgangsklanten (waarvan een aantal de klanten inmiddels een herindicatie hebben ontvangen) en nieuwe aanvragen. Vorm van Overgangs- Nieuwe Klanten met Totaal Perc. ondersteuning klanten klanten herindicatie Begeleiding % Individueel Begeleiding Groep % Persoonlijke % Verzorging Kortdurend Verblijf (logeer) % TOTAAL % De ondersteuning kan worden geboden in de vorm van een natura verstrekking, waarbij de klant een aanbieder heeft gekozen en de gemeente zorg draagt voor de betaling van de aanbieder. De kant kan zijn ondersteuning ook zelf (laten) regelen en ontvangen dan een persoonsgebonden budget. Onderstaande tabel geeft een overzicht tussen beide verstrekkingsvormen. Vorm van ondersteuning Overgangs- Nieuwe Totaal Perc. klanten klanten Zorg in Natura % PGB % TOTAAL % 8. Klachten en bezwaar en beroep In de uitvoering van de Wmo kunnen meningsverschillen ontstaan tussen de cliënt en de gemeente als uitvoerder van de Wmo. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen het hoe en het wat. Meningsverschillen over het hoe, ofwel de aspecten van bejegening door de gemeente, kunnen zich uiten als klacht. Meningsverschillen over het wat, de inhoud van het besluit dat de gemeente neemt, kunnen zich uiten als bezwaar. In de aanvraagprocedure wordt een beschikking afgegeven waarin het recht op maatwerkondersteuning is beschreven. Indien de klant het niet eens is met de voorziening (of het afwijzen daarvan) kan de klant tegen die beslissing bezwaar aantekenen. Ontvangen bezwaarschriften Hulp bij het Begeleiding Overig Totaal Huishouden Gegrond verklaard Ongegrond verklaard 1 1 Openstaand Niet ontvankelijk Ingetrokken na overleg TOTAAL PAGINA 6

8 Omdat de afhandeling van bezwaarschriften veel tijd kan vergen is tot dusver slechts 1 bezwaarschrift met een beschikking op bezwaar afgehandeld. Uit het relatief lage aantal bezwaarschriften kan de conclusie worden getrokken dat de burgers over het algemeen tevreden zijn over de verleende ondersteuning. 9. Financieel kader In deze rapportage zijn overzichten opgenomen over de bekostiging van de geleverde ondersteuning. Dit betreft gegevens over de ondersteuning door gecontracteerde aanbieders van Zorg In Natura en over de uitvoering van het trekkingsrecht PGB door de Sociale VerzekeringsBank. Op grond van de facturatiegegevens van gecontracteerde aanbieders over de eerste 6 maanden van dit jaar kan worden waargenomen dat de zorgconsumptie voor natura diensten aanzienlijk minder is dan begroot. Dit beeld is consistent met de informatie die van aanbieders is betrokken in de contractgesprekken die voor de vakantieperiode zijn gehouden. Veel aanbieders gaven daarin aan een duidelijk lager instroom van nieuwe cliënten te zien. Tevens gaven ze aan dat de bezuinigingstaakstelling die vanaf 2012 tot afbouw van productiecapaciteit heeft geleid zich nu doorzet en effect heeft op de inzet binnen de Wmo. Op grond van de gerealiseerde kosten in de 1 e 6 maanden kan voorspeld worden dat de kosten van Zorg In Natura in 2015 lager zullen uitkomen dan waarvan bij de inkoop is uitgegaan. De besparing ten opzichte van het begrootte budget zal iets lager uitkomen (12%). Per Begroting Prognose 2015 Zorg in Natura (ZIN) PGB Totaal ZIN en PGB zijn in beginsel communicerende vaten. Bij een gelijkblijvende of afnemende vraag kan een afname van ZIN worden gecompenseerd door een toename in PGB. Een afnemende vraag zal dan per saldo zichtbaar worden in het getotaliseerd geprognotiseerd resultaat. Op grond van de nu beschikbare informatie wordt het verwacht positief jaarresultaat voor maatwerkvoorzieningen gesteld op ruim euro. PAGINA 7