Voorstel voor het aanpassen van de procedure toeleiding naar een Maatwerkvoorziening Maatschappelijke Ondersteuning, tegelijk plan van aanpak

Transcriptie

1 Voorstel voor het aanpassen van de procedure toeleiding naar een Maatwerkvoorziening Maatschappelijke Ondersteuning, tegelijk plan van aanpak Naar aanleiding van de uitspraken door Centrale Raad van Beroep a. Inleiding / voorgeschiedenis Begin 2014 starten de gemeenten in de Oosterschelderegio, naar voorbeeld van onder andere sociale dienst Drechtsteden, een pilot voor nieuwe klanten die een probleem ervaren met hun huishouden. Kern van de pilot is het werken met een resultaatvolgend budget per klant. Bij iedere klant moet het resultaat een schoon en leefbaar huis worden bereikt en de zorgaanbieder krijgt voor iedere klant een vast budget per 4 weken. Het is aan de zorgaanbieder om met dat gemiddelde budget uit te komen. De aanbieder zal de ene klant, waar dat kan, iets minder hulp geven en een ander, indien nodig, wat meer. De resultaten / evaluaties van de pilot zijn goed. De rijksoverheid kondigt forse bezuinigingen aan op het budget hulp bij het huishouden. In september 2014 besluiten de gemeenten alle klanten, dus ook alle bestaande klanten, om te zetten naar hulp bij het huishouden met een resultaatvolgend budget. Daarbij blijven de twee bestaande vormen, huishoudelijke hulp en huishoudelijke zorg, gehandhaafd. De gemeenten in de Oosterschelderegio kiezen er niet voor om de eenvoudige vorm van Hulp bij het Huishouden (HH) om te vormen tot een algemene voorziening. Eind 2014 ontvangen alle bestaande klanten, in de Bevelandse gemeenten en in Tholen, een nieuwe beschikking waarin het resultaat een schoon en leefbaar huis wordt toegekend en waarin de oorspronkelijke einddatum gehandhaafd blijft. De daadwerkelijke inzet van huishoudelijke hulp of huishoudelijke zorg wordt na 1 januari 2015 besproken tussen de klant en de zorgaanbieder van keuze. De gemeente Schouwen-Duiveland informeert in 2014 alle cliënten middels een brief over de veranderde werkwijze. De gemeente Schouwen-Duiveland spreekt met zorgaanbieders af dat de beschikking zal worden verstuurd nadat de zorgaanbieder met de cliënt het gesprek heeft gevoerd over de activiteiten waarmee de resultaten behaald moeten worden. Wanneer de cliënt instemt met het voorstel dan volgt de toekenningsbeschikking. Stemt de cliënt niet in dan volgt een gesprek met de Wmo consulent voor nader onderzoek. Er is de eerste maanden van 2015 sprake van een moeizaam proces waarin veel brieven en klachten van inwoners binnenkomen. Met inzet vanuit alle betrokken partijen, blijft het aantal formele bezwaarschriften echter beperkt. SWVO, werkgroep Hulp bij het Huishouden, versie 21 juli

2 b. De uitspraken van de Centrale Raad van Beroep Op 18 mei 2016 doet de Centrale Raad van Beroep bindende uitspraken in een aantal zaken met betrekking tot hulp bij het huishouden. De uitspraken op een rij: 1. Hulp bij het huishouden valt onder de werking van de Wmo Een basismodule (uitspraak in een zaak van de gemeente Utrecht die iedere klant een basis module van 78 uur hulp per jaar toekende) kan niet gebaseerd zijn op het financiële kader van een gemeente, maar moet objectief en onafhankelijk getoetst zijn welke handelingen noodzakelijk zijn en in welke frequentie ze uitgevoerd moeten worden. 3. Een keuze voor resultaatgericht indiceren moet een duidelijke maatstaf hebben, zowel de beleidsregels als het toekenningsbesluit moeten inzicht verschaffen in de vraag op welke concrete wijze invulling wordt gegeven aan het bereiken van de resultaten. Het systeem is voor de cliënt onvoldoende juridisch geborgd als hij eerst een beschikking krijgt, terwijl de concrete invulling pas later volgt. 4. Een algemene voorziening voor hulp bij het huishouden mag, mits er aanvullend een maatwerkvoorziening wordt verstrekt als de algemene voorziening voor de klant niet passend is. Gemeenten dienen contracten te sluiten met zorgaanbieders, je mag klanten niet zonder meer verwijzen naar de particuliere markt. Daarnaast moet de eigen bijdrage voor de algemene voorziening concreet in de verordening worden opgenomen. In de Oosterschelderegio bieden de gemeenten de inwoners de maatwerkvoorzieningen HH en HZ. De gemeenten hebben geen algemene voorziening voor de HH en kennen geen basismodule. Wel werken de gemeenten resultaatgericht. Dat betekent dat vooral uitspraak 3 (de zaak van de gemeente Rotterdam) van toepassing is op de gemeenten in de Oosterschelderegio. De CRvB noemt een aantal randvoorwaarden waaraan voldaan moet zijn om te kunnen beschikken op resultaat. De gemeenten in de Oosterschelderegio dienen hun werkwijze op de volgende punten aan te passen: De beleidsregels moeten een duidelijke beschrijving bevatten van de activiteiten die vallen onder een schoon en leefbaar huis Het ondersteuningsplan waarin is vastgelegd welke concrete activiteiten gaan plaatsvinden om het resultaat te bereiken moet onderdeel gaan uitmaken van de beschikking. c. Wat zijn de gevolgen en hoe moet het gemeentelijk beleid worden gerepareerd? Bij de beschrijving van de gevolgen wordt onderscheid gemaakt tussen de gevolgen voor klanten, de gevolgen voor gemeenten en de gevolgen voor de zorgaanbieders. Binnen de categorie klanten worden de volgende groepen onderscheiden: (1) cliënten die op dit moment nog een lopende bezwaarprocedure hebben, (2) bestaande cliënten die uiteindelijk geen formeel bezwaar hebben gemaakt / cliënten die de voorbeeldbrief van de FNV hebben ingestuurd en als laatste (3) nieuwe klanten. SWVO, werkgroep Hulp bij het Huishouden, versie 21 juli

3 Consequenties voor cliënten: Groep 1: Het advies is met deze mensen in gesprek te gaan en deze mensen tijdelijk hun oude uren terug te geven, totdat het nieuwe rechtmatige beleid is vastgesteld. Dan kan de situatie van deze cliënten opnieuw beoordeeld en beschikt kunnen worden. De zorgaanbieder kan tijdelijk financieel worden gecompenseerd voor de extra uren. Het betreft een beperkt aantal cliënten. Mocht er een schadevergoeding worden geclaimd dan voert de gemeente daar overleg over; in andere gemeenten zijn oplossingen gevonden in de trant van een paar keer extra schoonmaken. Groep 2: Dit betreft de cliënten die geen gebruik hebben gemaakt van de mogelijkheid om bezwaar aan te tekenen, maar nu alsnog bezwaar aantekenen naar aanleiding van de uitspraken van de CRvB. Deze cliënten worden als volgt geholpen. Is er bij deze mensen sprake van nieuwe feiten of omstandigheden? Zo ja dan zien gemeenten de brief als een aanmelding en volgt een nieuw onderzoek. Zijn die er niet? Dan is de uitspraak van de CRvB geen reden voor herziening omdat het destijds ontvangen besluit formele rechtskracht heeft gekregen. M.a.w. de termijn van bezwaar en beroep is verstreken. Een uitspraak van de rechter is geen nieuwe feit of omstandigheid. Het advies is met mensen in gesprek te gaan om dit besluit toe te lichten. Groep 3: Nieuwe cliënten indiceer je tijdelijk op grond van het bestaande beleid. Mocht dit tot een procedure leiden kan je een tijdelijke indicatie stellen op basis van het oude CIZ-protocol in afwachting van de vaststelling van het nieuwe beleid. Consequenties voor de gemeenten: Het beleid moet worden aangepast (beleidsregels) De procedure moet worden aangepast Format beschikking aanpassen Contracten met zorgaanbieders moeten worden aangepast Financiële compensatie bij lopende bezwaar en beroepsprocedures Consequenties voor de zorgaanbieders: (Tijdelijk) meer uren hulp leveren (groep 1) Procedure (werkprocessen) aanpassen Ondersteuningsplan aanpassen SWVO, werkgroep Hulp bij het Huishouden, versie 21 juli

4 d. Voorstel voor de nieuwe procedure 1. Cliënt doet een melding (periode van 6 weken start) 2. College voert onderzoek uit (waaronder een keukentafelgesprek) 3. Schriftelijke weergave keukentafelgesprek (schriftelijk document met verslag globaal geïndiceerde resultaatsgebieden (301A) en aankondiging dat een ondersteuningsplan zal worden opgesteld) 4. Zorgaanbieder stelt met cliënt samen een ondersteuningsplan op. In het ondersteuningsplan staan de concrete activiteiten benoemd en de frequentie waarmee deze worden uitgevoerd. Zorgaanbieder en cliënt ondertekenen deze. 5. Ondersteuningsplan wordt verzonden naar de gemeente (dit is de feitelijke aanvraag van de ondersteuning, periode van 2 weken start) 6. Beoordeling door het college van het ondersteuningsplan en opmaken van een beschikking. Mogelijkheid voor bezwaar en beroep. Het actuele ondersteuningsplan maakt onderdeel uit van de beschikking. 7. Wanneer de invulling van de ondersteuning (binnen de geldende bouwsteen) verandert ten opzichte van hetgeen is opgenomen in het ondersteuningsplan, dient deze te worden aangepast. Een aangepast ondersteuningsplan, indien getekend, maakt automatisch onderdeel uit van de lopende beschikking. e. Actiepunten Wat Aanpassen beleidsregels. In de beleidsregels dient de maatstaf duidelijk tot uiting te komen; dus uitwerking van de resultaatgebieden en wat de gemeente daaronder verstaat (en wat niet! = algemeen gebruikelijke voorziening). Investeren in het cliëntproces. Als zorgaanbieder en cliënt niet tot overeenstemming kunnen komen bij het opstellen van het ondersteuningsplan dient de gemeente te bemiddelen. De wijze waarop zij dit doet dient een bepaalde mate van onafhankelijkheid te bevatten en goed beschreven te zijn. Indien partijen er ondanks bemiddeling door de gemeente niet uitkomen, dient er een mogelijkheid te zijn dat een derde partij nog eens naar de situatie kijkt. Uiteindelijk zal een beschikking worden afgegeven, waartegen bezwaar en beroep kan worden ingesteld. Wie Gemeente Gemeente De wijze waarop de gemeente dit organiseert, dient duidelijk gecommuniceerd te worden met cliënten, met zorgaanbieders en andere betrokken partijen (transparantie, kwaliteit) Uitwerken voor alle Wmo diensten die vallen onder de Maatwerkvoorziening Maatschappelijke Ondersteuning. Gemeente SWVO, werkgroep Hulp bij het Huishouden, versie 21 juli

5 Wat Opstellen van een format ondersteuningsplan. We maken een format waarmee zorgaanbieders kunnen werken. Zorgaanbieders hoeven geen gebruik te maken van dit format, maar moeten er wel voor zorgen dat hun eigen format dezelfde informatie bevat. We gaan in deze formats werken met lijstjes. In deze lijstjes worden alle voorkomende werkzaamheden benoemd. In overleg met de cliënt wordt benoemd welke werkzaamheden er nodig zijn om tot een bepaald resultaat te komen (schoon en leefbaar huis), wie die werkzaamheden uitvoert en met welke frequentie. Er worden geen uren genoemd. Voor hulp bij het huishouden is het vrij duidelijk hoe deze lijstjes er uit kunnen zien, voor begeleiding is dit lastiger. Juridische toets procedure, beleidsregels en format ondersteuningsplan. We laten de nieuwe procedure juridisch toetsen. Opstellen communicatieplan (informeren cliënten, adviesraden, cliëntraden, gemeenteraad, pers) Aanpassen contract op basis van evaluatie en aanpassing nieuwe werkwijze Besluitvormingstraject Wie Wg. HH, Implementatie door gemeenten en zorgaanbieders Wg. HH Wg. HH, uitvoering door gemeenten en zorgaanbieders Voorbereiden Wg. O&I, besluitvorming Fysieke Overlegtafel Gemeenten, Via wg. HH, projectgroep Wmo, fysieke overlegtafel, bestuur SWVO, colleges B & W f. Planning Juli 2016 Voorstel maken voor nieuwe procedure, tegelijk plan van aanpak Verzenden voorstel/plan van aanpak naar gemeenten en zorgaanbieders (week 30) Augustus 2016 Aanpassen beleidsregels (concept gereed in week 30) Opstellen format ondersteuningsplan (concept gereed in week 30) Juridische toets door VNG (week 32) Opstellen nieuwe contracten Opstellen communicatieplan SWVO, werkgroep Hulp bij het Huishouden, versie 21 juli

6 September 2016 Besluitvorming o 6 september Management Overleg SWVO o 9 september Fysieke overlegtafel o 15 september projectgroep Wmo o 21 september bestuur SWVO o September/oktober informeren/raadplegen adviesraad Wmo Oktober 2016 Besluitvorming in colleges B & W (voor 1 november) Oktober december implementatie zorgaanbieders Januari januari, in werking treden nieuwe procedure SWVO, werkgroep Hulp bij het Huishouden, versie 21 juli