Begeleiding AWBZ 2009

Transcriptie

1 Begeleiding AWBZ 2009 Ontwikkelingen aanspraak begeleiding Nederland Situatie 1 januari editie met postcodeniveau

2

3 Inhoud Voorwoord 2 1. Inleiding 3 2. Cliënten met Begeleiding, 1 januari Cliënten met Begeleiding, 1 januari Cliëntgroep Cliëntgroep Cliëntgroep Enquête gebruikerservaringen 12 Bijlagen 13 1

4 Voorwoord De staatssecretaris van het Ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport (VWS) heeft het Centrum indicatiestelling zorg (CIZ) gevraagd de Nederlandse gemeenten te informeren over ontwikkelingen in de aanspraken op begeleiding binnen de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). Het gaat dan om de ontwikkelingen in het overgangsjaar 2009 als gevolg van de invoering van de Pakketmaatregelen Het CIZ biedt met deze Landelijke Standaardrapportage voor gemeenten inzicht in de ontwikkeling van alle aanspraken op begeleiding in relatie tot de doelgroepen. In Nederland worden in het overgangsjaar 2009 circa cliënten met begeleiding door het CIZ onder het nieuwe indicatieregime opnieuw beoordeeld. De desbetreffende cliënten hebben op 1 januari 2009 een recht op Ondersteunende Begeleiding (OB) en/of Activerende Begeleiding (AB). Per 1 januari 2009 zijn de AWBZ-functies OB en AB verdwenen en is de AWBZ-functie Begeleiding (BG) ingevoerd. Mensen met een indicatiebesluit voor OB en/of AB geldig na 31 december 2008 behouden in het jaar 2009 hun oude aanspraak tot het eind van de geldigheidsduur van het indicatiebesluit op grond van het overgangsrecht. Van de desbetreffende cliënten vloeien er in 2009 ongeveer terug in het reguliere indicatieproces voor een nieuwe indicatie. De resterende cliënten zouden eigenlijk voor een nieuwe indicatie in het reguliere proces terugkomen na Om alle cliënten in 2009 toch van een nieuw indicatiebesluit met BG te kunnen voorzien, zijn de cliënten met een indicatiebesluit geldig na 1 januari 2010 opgenomen in een apart project Herindicatie. Dit project is eind maart 2009 gestart, de hierin gestelde indicaties zijn ook onderdeel van deze rapportage. In deze rapportage worden de ontwikkelingen binnen Nederland weergegeven. Het CIZ verschaft u hiermee inzicht in de gevolgen van de Pakketmaatregelen Ieder nieuw kwartaal is het afgelopen jaar een vergelijkbaar overzicht aan u verstrekt. De cijfers uit deze laatste versie overschrijven de eerdere publicaties van het CIZ en deze rapportage is dus leidend ten opzichte van eerder uitgebrachte CIZ-rapportages. 2

5 1. Inleiding Deze rapportage gaat over ontwikkelingen in de aanspraken op begeleiding in extramurale setting binnen de AWBZ. Een cliënt kan begeleiding toegewezen krijgen ter bevordering, behoud of compensatie van zelfredzaamheid. De hierbij geleverde extramurale zorg is bedoeld voor verzekerden die het risico lopen in de thuissituatie zichzelf te verwaarlozen. Alle cliënten die na begeleiding aanvragen en die van het CIZ een positief besluit ontvangen, krijgen een AWBZ-aanspraak in termen van de nieuwe functie Begeleiding (BG). Om vanaf in aanmerking te komen voor de functie Begeleiding (BG) geldt: De AWBZ-cliënt heeft matige of ernstige problemen met zelfstandig functioneren in de maatschappij op één (of meer van de volgende vijf domeinen: sociale redzaamheid; bewegen en verplaatsen; probleemgedrag; psychisch functioneren; oriëntatiestoornissen, mits de noodzaak tot begeleiding niet kan worden ondervangen door eigen hulpbronnen of voorliggende voorzieningen. Op 1 januari 2010 vervalt het overgangsrecht, en daarmee aanspraken op AWBZ-zorg uitgedrukt in de oude functies Ondersteunende Begeleiding (OB) en Activerende Begeleiding (AB). Bovenstaande maatregelen hebben gevolgen voor aanspraken van cliënten op extramurale begeleiding. Met deze rapportage krijgt u een vrijwel volledig inzicht in de situatie op 1 januari 2010 van cliënten die op 1 januari 2009 recht hadden op OB en/of AB en daarmee hoe het daadwerkelijke effect van de Pakketmaatregelen voor deze AWBZ-cliënten in Nederland in volle omvang te duiden valt.* Er is echter een kleine groep (jeugdige) cliënten die nog in afwachting zijn van het definitieve besluit of waarvan de herindicatie in het eerste kwartaal vóór 1 april 2010 moet worden afgegeven. De uitkomst van hun herindicaties is in deze editie nog niet volledig in de eindcijfers verwerkt. U kunt van het CIZ per 1 juli 2010 nog één vervolgrapportage verwachten waarin ook voor deze resterende groep dat effect beschreven is. *NB. Het CIZ indiceert een recht op AWBZ-zorg. Dit toegekende recht kan echter afwijken van de daadwerkelijke zorgconsumptie van de cliënt. 3

6 2. Cliënten met Begeleiding, 1 januari 2009 Dit hoofdstuk toont de AWBZ-cliënten met een op 1 januari 2009 geldig indicatiebesluit voor OB** en/of AB, verdeeld over een zevental functiecategorieën***. De functie Begeleiding kent in het overgangsjaar 2009 zes vormen: OB-Algemeen (OBA), AB-Algemeen (ABA) die na beoordeling onder de nieuwe regels van de Pakketmaatregelen worden omgezet naar Begeleiding Individueel (BGI), daarnaast OB-Dag (OBD), AB-Dag (ABD) die na beoordeling onder de nieuwe regels van de Pakketmaatregelen worden omgezet naar Begeleiding in Groepsverband (BGG). OBA, ABA, OBD en ABD zijn de functies behorende bij besluiten die onder de oude regels zijn toegekend: het oude regime. BGI en BGG zijn de functies behorende bij besluiten die onder de nieuwe Pakketmaatregelen zijn afgegeven: het nieuwe regime. Alle functies kunnen enkelvoudig (sec) of in combinatie met elkaar en andere functies voorkomen. Deze andere functies kunnen zijn: Persoonlijke Verzorging (PV), Verpleging (VP), Behandeling (BH), Verblijf Tijdelijk (VBT) of Verblijf (VB). Tabel 2.1 Absoluut en relatief aantal cliënten met een op 1 januari 2009 geldig recht op begeleiding (OB/AB) naar begeleidingscategorie in Nederland**** Doelgroep Situatie per 1 januari 2009 Absoluut Relatief 1. BGI (OBA/ ABA) ,0 % 2. BGG (OBD/ABD) ,6 % 3. BGI (OBA/ABA) + PV/VP/BH ,3 % 4. BGG (OBD/ABD) + PV/VP/BH ,8 % 5. BGI (OBA/ABA) + BGG (OBD/ABD) ,7 % 6. BGI (OBA/ABA) + BGG (OBD/ABD) + PV/VP/BH ,1 % 7. VBT + BGI/BGG (OBA/ABA/OBD/ABD) (+ PV/VP/BH) ,5 % Totaal ,0 % **Voor verdere uitleg over de gehanteerde afkortingen wordt verwezen naar de bijlage. ***Het is mogelijk dat het aantal cliënten in Nederland niet exact gelijk is aan de eerdere rapportages. Dit heeft te maken met wijziging van afsluitdatum van besluiten na correctie door het Zorgkantoor. Hierdoor kan het voorkomen dat geldigheid van zorg enkele weken in de tijd verschuift. **** / in Tabel 2.1 is te lezen als en / of. 4

7 Tabel 2.2 Absoluut en relatief aantal cliënten met een op 1 januari 2009 geldig recht op begeleiding (OB/AB) naar doelgroep, in Nederland Doelgroep Situatie per 1 januari 2009 Absoluut Relatief 01. SOM/PG 0-64 jaar ,0 % 02. SOM jaar ,1 % 03. SOM 75 jaar en ouder ,1 % 04. PG 65 jaar en ouder ,9 % 05. PSY/PS 0-17 jaar ,7 % 06. PSY/PS 18 jaar en ouder ,3 % 07. VG 0-17 jaar ,7 % 08. VG 18 jaar en ouder ,3 % 09. ZG ,9 % 10. LG ,9 % 11. Grondslag onbekend 135 0,1 % Totaal ,0 % 5

8 3. Cliënten met Begeleiding, situatie per 1 januari 2010 In deze CIZ-rapportage worden alle cliënten met recht op begeleiding op 1 januari 2009 in de tijd gevolgd. In 2009 zullen alle cliënten met een indicatiebesluit voor begeleiding in termen van functies OB/AB worden omgezet naar de functie BG. Het jaar 2009 is dus een overgangsjaar waarin de groep cliënten onder het oud regime langzaam kleiner wordt en de groep cliënten onder het nieuw regime wordt gevuld. Op 1 januari 2010, bij het vervallen van alle AWBZ-rechten uitgedrukt in de functies OB/AB, zal de groep cliënten onder oud regime geheel zijn verdwenen. Alle cliënten die op 1 januari 2009 geen recht op OB of AB bezaten en die in de loop van 2009 bij het CIZ aankloppen voor begeleiding, worden automatisch onder het nieuwe regime van de Pakketmaatregelen geïndiceerd. Deze groep vormt geen onderdeel van de gemeenterapportage. In deze rapportage bekijken we de stand van zaken op peildatum 1 januari Door de aanspraak op begeleiding van cliënten op 1 januari 2010 te vergelijken met de aanspraak op 1 januari 2009 ontstaat een ontwikkelingsperspectief. Het ontwikkelingsperspectief vormt het uitgangspunt voor de indeling in cliëntgroepen (zie ook Figuur 3.1). De eerste cliëntgroep 0a valt nog onder het oude regime waarbij de Pakketmaatregelen 2009 nog niet van toepassing zijn. Cliëntgroep 0a - Oud regime, nog geen herindicatie Cliënten die op 1 januari 2009 een aanspraak op OB/AB hadden en die op 1 januari 2010 nog geen herindicatie hebben ontvangen. Dit betreft een zeer kleine restgroep waarbij de betrokkenen meestal al wel zorg conform het nieuwe regime ontvangen, maar waarbij bijvoorbeeld vanwege een verbijzonderde afhandeling van hun complexe zorgvraagsituatie de herindicatie nog niet definitief is vastgesteld. Cliëntgroep 1 - Indicatieduur BG verlopen Cliënten met op 1 januari 2009 een aanspraak op OB/AB, die op 1 januari 2010 geen recht meer hebben op deze functies, omdat de geldigheidsduur is verlopen. Mogelijk hebben zij nog wel recht op andere extramurale AWBZ-zorg. Er is voor deze cliënten sinds 1 januari 2009 geen herindicatie afgegeven. Cliëntgroep 2 - Intramurale zorg Cliënten met een aanspraak op OB/AB op 1 januari 2009, die vanaf 1 januari 2010, na herindicatie, recht hebben op intramurale zorg. Voor de cliëntgroepen 3 tot en met 6 is de nieuwe regelgeving daadwerkelijk bij de indicatiestelling voor extramurale AWBZ-zorg toegepast en is al dan niet begeleiding in termen van BG toegekend. Er is sprake van een nieuw indicatieregime. Cliëntgroep 3 - Nieuw regime, gelijk of meer BG Cliënten die op 1 januari 2009 een aanspraak op OB/AB hadden. En die op 1 januari 2010 na herindicatie onder het nieuwe regime eenzelfde of grotere aanspraak op BG hebben. 6

9 Cliëntgroep 4 - Nieuw regime, minder BG Cliënten die op 1 januari 2009 een aanspraak op OB/AB hadden en die op 1 januari 2010 na herindicatie onder het nieuwe regime minder aanspraak op BG bezitten. Cliëntgroep 5 - Nieuw regime, wél AWBZ-zorg géén BG Cliënten met een aanspraak op OB/AB op 1 januari En die op 1 januari 2010, na herindicatie onder het nieuwe regime, geen BG meer krijgen. Maar wel recht hebben op andere AWBZ-zorg. Cliëntgroep 6 - Nieuw regime, negatief besluit Cliënten met een aanspraak op OB/AB op 1 januari En die op 1 januari 2010, na herindicatie onder het nieuwe regime, geen AWBZ-zorg meer krijgen na afgifte van een negatief indicatiebesluit. Figuur 3.1 Stroomschema van cliënten met een op 1 januari 2009 geldig recht op OB/AB naar cliëntgroepen in hun aanspraak op begeleiding gedurende 2009 en het eerste kwartaal van

10 Tabel 3.1 Recht op aanspraak voor begeleiding per 1 januari 2010 in absolute en relatieve aantallen en naar cliëntgroepen (Na herindicatie van cliënten die op 1 januari 2009 aanspraak hadden op OB/AB) Doelgroep Situatie per 1 januari 2010 Absoluut Relatief 0a. Oud regime, nog geen herindicatie ,7 % 1. Indicatie of BG verlopen ,0 % 2. Intramurale zorg ,6 % 3. Nieuw regime: gelijke of meer BG ,2 % 4. Nieuw regime: minder BG ,8 % 5. Nieuw regime: wel AWBZ-zorg, geen BG ,2 % 6. Nieuw regime: negatief besluit ,6 % Totaal ,0 % Cliëntgroep 0a kent per peildatum 1 januari nog een beperkte vulling, doordat per 1 januari 2010 bijvoorbeeld vanwege een verbijzonderde afhandeling van hun complexe zorgvraagsituatie de herindicatie nog niet definitief is vastgesteld. Dit betreft voornamelijk een groep jeugdigen in het Project Herindicatie die uiterlijk per 1 april 2010 alsnog conform het nieuwe regime geherindiceerd zullen zijn. In Hoofdstuk 4, 5 en 6 worden cliëntgroepen waarbij de begeleidingsaanspraak terugloopt, gepresenteerd in een verdeling over doelgroepen en postcodecijfers. 8

11 4. Cliëntgroep 4 - Nieuwe regime: minder BG Dit hoofdstuk gaat over de groep cliënten met aanspraak op OB/AB op 1 januari En die op 1 januari 2010 na herindicatie onder het nieuwe regime minder aanspraak op BG heeft. Van deze groep staat hieronder de verdeling naar doelgroep. Tabel 4.1 Absoluut en relatief aantal cliënten uit cliëntgroep 4 naar doelgroep per 1 januari 2010 in Nederland Doelgroep Situatie per 1 januari 2010 Absoluut Relatief 01. SOM/PG 0-64 jaar ,6 % 02. SOM jaar 839 2,2 % 03. SOM 75 jaar en ouder ,8 % 04. PG 65 jaar en ouder ,3 % 05. PSY/PS 0-17 jaar 244 0,6 % 06. PSY/PS 18 jaar en ouder ,0 % 07. VG 0-17 jaar ,4 % 08. VG 18 jaar en ouder ,3 % 09. ZG ,7 % 10. LG ,9 % 11. Grondslag onbekend 1 0,0 % Totaal ,0 % 9

12 5. Cliëntgroep 5 - Nieuw regime: wél AWBZ-zorg, géén BG Dit hoofdstuk gaat over de groep cliënten die op 1 januari 2009 een aanspraak op OB en/of AB heeft. En die op 1 oktober 2009 na herindicatie via het nieuwe regime geen BG meer krijgt, maar nog wel recht heeft op andere AWBZ-zorg. Van deze groep staat hieronder de verdeling naar doelgroep. Tabel 5.1 Absoluut en relatief aantal cliënten uit cliëntgroep 5 naar doelgroep per 1 januari 2010 in Nederland Doelgroep Situatie per 1 januari 2010 Absoluut Relatief 01. SOM/PG 0-64 jaar ,2 % 02. SOM jaar ,9 % 03. SOM 75 jaar en ouder ,0 % 04. PG 65 jaar en ouder 369 2,6 % 05. PSY/PS 0-17 jaar 21 0,1 % 06. PSY/PS 18 jaar en ouder 403 2,8 % 07. VG 0-17 jaar 582 4,1 % 08. VG 18 jaar en ouder 203 1,4 % 09. ZG ,0 % 10. LG 835 5,9 % 11. Grondslag onbekend 4 0,0 % Totaal ,0 % 10

13 6. Cliëntgroep 6 - Nieuw regime, negatief besluit Dit hoofdstuk gaat over de groep cliënten die op 1 januari 2009 een aanspraak op OB en/of AB heeft. En die op 1 januari 2010, na herindicatie onder het nieuwe regime, geen AWBZ-zorg meer krijgen na afgifte van een negatief indicatiebesluit. Van deze groep staat hieronder de verdeling naar doelgroep. Tabel 6.1 Absoluut en relatief aantal cliënten uit cliëntgroep 6 naar doelgroep per 1 januari 2010 in Nederland Doelgroep Situatie per 1 januari 2010 Absoluut Relatief 01. SOM/PG 0-64 jaar 979 7,7 % 02. SOM jaar 718 5,6 % 03. SOM 75 jaar en ouder ,3 % 04. PG 65 jaar en ouder 352 2,8 % 05. PSY/PS 0-17 jaar 69 0,5 % 06. PSY/PS 18 jaar en ouder ,9 % 07. VG 0-17 jaar 419 3,3 % 08. VG 18 jaar en ouder ,4 % 09. ZG 552 4,3 % 10. LG 429 3,4 % 11. Grondslag onbekend 628 4,9 % Totaal ,0 % 11

14 7. Enquête gebruikerservaringen Met ingang van de vorige editie is de opzet van de CIZ-rapportage Begeleiding AWBZ 2009 t.b.v. de gemeente Nederland gewijzigd. Zo zijn ondermeer extrabijlagen met verdelingen over de cliëntgroepen 4, 5 en 6 op postcodecijfer niveau toegevoegd aan de rapportage. Wij zouden graag van u willen weten of de huidige inhoud van de rapportage u een goed inzicht verschaft in de ontwikkelingen in de aanspraak op de AWBZ-functie Begeleiding in de gemeente Nederland. En nog belangrijker, wij willen ook graag van u vernemen of u ideeën of tips voor ons hebt waarmee deze rapportage voor uw gemeente verder valt te verbeteren. Daarom vragen wij uw medewerking om daartoe een vragenlijst in te vullen. Deze vragenlijst is te bereiken via (U krijgt toegang tot de enquête via een aanmelding als cizs\bezoeker met als wachtwoord bezoeker ) óf via de link die u aantreft in dezelfde directory op de CIZ-site via welk u dit document hebt gedownload. Het invullen van deze enquête neemt ongeveer 5 á 10 minuten in beslag. Uw inbreng wordt door het CIZ bijzonder op prijs gesteld. Al uw antwoorden en suggesties worden geanonimiseerd verwerkt, tenzij u zelf nadrukkelijk aangeeft van ons een rechtstreekse reactie op uw suggestie(s) te willen ontvangen. Voor vragen en opmerkingen m.b.t. deze rapportage of de enquête kunt u contact opnemen met de Servicedesk van het CIZ. adres: Servicedesk@CIZ.nl of telefonisch via:

15 Bijlage 1 Gebruikte afkortingen: AB ABA ABD BG BGG BGI BH LG OB OBA OBD PG PGB PS PSY PV SOM VBT VG VP ZG ZIN Activerende Begeleiding Activerende Begeleiding Algemeen Activerende Begeleiding Dag Begeleiding Begeleiding Groep Begeleiding Individueel Behandeling Lichamelijk Handicapt Ondersteunende Begeleiding Ondersteunende Begeleiding Algemeen Ondersteunende Begeleiding Dag Psychogeriatrische Aandoening Persoonsgebonden Budget Psychosociaal Probleem Psychiatrische Aandoening / Stoornis Persoonlijke Verzorging Somatische Aandoening Verblijf Tijdelijk Verstandelijk Gehandicapt Verpleging Zintuiglijk Gehandicapt Zorg in Natura Uitgave van het CIZ 30 maart

16

17