GEMEENTERAAD MENAMERADIEL

Transcriptie

1 GEMEENTERAAD MENAMERADIEL Menaam : 12 januari 2012 Portefeuillehouder : A. Dijkstra Punt : 05 Behandelend ambtenaar : A. Moerman Doorkiesnummer : (0518) Onderwerp : financiering decentralisatietraject AWBZ begeleiding Inleiding In 1967 is de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) in het leven geroepen voor de bekostiging van onverzekerbare zorg. De AWBZ is een solidariteitswet waarvoor iedereen die werkt, premie betaalt. In de loop van de tijd zijn echter steeds meer zaken onder de AWBZ gebracht die eerder door inwoners zelf werden verzorgd. Hierdoor zou de premie tot een torenhoog niveau moeten stijgen. Dit is echter onacceptabel, omdat solidariteit grenzen heeft. Het AWBZ pakket wordt daarom fasegewijs verkleind met als doel de aanspraken op de AWBZ terug te brengen naar de oorspronkelijke doelstelling van de onverzekerbare zorg. Per 1 januari 2013 komt de functie extramurale begeleiding onder de Wmo en krijgen gemeenten er een forse ondersteuningstaak bij. Het gaat om begeleiding van inwoners die vaak diverse indicaties hebben, waarvan extramurale begeleiding er één is. Het gaat om inwoners met bijvoorbeeld een zintuiglijke, psychiatrische of verstandelijke handicap. Groepen inwoners die tot nu toe vaak onbekend zijn bij gemeenten. Voor meer informatie zie de bijlage: Functie extramurale begeleiding AWBZ naar de Wmo. Ontwikkelingen - Er gaan geen verzekerde rechten over, de extramurale begeleiding moet opnieuw vorm gegeven worden onder de compensatieplicht. Dit houdt in dat gemeenten verplicht zijn om de beperkingen van een inwoner te compenseren, zodat hij/zij mee kan doen in de samenleving. Daarbij kijkt de gemeente samen met de inwoner naar wat voor hem/haar de beste oplossing is. - Voor inwoners die op 1 januari 2013 al een indicatie voor extramurale begeleiding hebben geldt een overgangsjaar. Zij houden dit recht tot 1 januari Inwoners die op 1 januari 2013 geen indicatie voor extramurale begeleiding hebben, kunnen vanaf dat moment terecht bij de gemeentelijke Wmo. - Het betreft een ingrijpend proces wat grote impact heeft voor het gemeentelijk Wmo beleid. - Op 2 november jl. heeft overleg plaatsgevonden met de betrokken portefeuillehouders van de gemeenten Harlingen, Terschelling, Vlieland, het Bildt, Menameradiel, Ferwerderadiel, Frankeradeel en Leeuwarderadeel en de betrokken ambtenaren. Naar aanleiding van dit overleg is een ambtelijke projectgroep aangesteld. De projectgroep bestaat uit acht beleidsambtenaren, waarbij elk van de acht bovengenoemde gemeenten vertegenwoordigd is, en de (nog aan te trekken) projectleider. - Die projectleider zal concreet en volgens het stappenplan van het landelijk Transitiebureau Begeleiding de acties uitzetten met het daaraan gekoppelde tijdpad. De projectleider verricht deze werkzaamheden in nauwe samenwerking met de projectgroep.

2 Financiën Alle gemeenten ontvangen voor de decentralisatie van de functie extramurale begeleiding van de AWBZ naar de Wmo een budget binnen de algemene uitkering (AU) voor de jaren 2012 en De hoogte hiervan staat in de septembercirculaire Voor Menameradiel gaat het in 2012 om euro en voor 2013 om ca euro. Deze middelen zijn bedoeld om gemeenten te compenseren voor de (transitie)kosten die samenhangen met de decentralisatie van de functie begeleiding uit de AWBZ. Argumenten - Er is gekozen voor de schaal van het werkgebied van de Dienst SoZaWe Noardwest Fryslân uit praktische, geografische en financiële overwegingen: o Praktisch: er wordt nu ook al binnen dat werkverband door gemeenten samengewerkt. o Geografisch: het betreft een aaneengesloten gebied met een plattelandskarakter dat aan de zuidkant wordt begrensd door de gemeente Súdwest-Fryslân en aan de oostkant door de gemeente Leeuwarden. Die beide grote gemeenten hanteren een eigen aanpak. o Financieel: het gaat om een operatie die voor de afzonderlijke gemeenten niet uit te voeren is, omdat daarvoor de ambtelijke ruimte ontbreekt. De kosten zijn alleen te dragen als de budgetten die voor deze decentralisatie ontvangen zijn gebundeld ingezet worden. - Tijdens het overleg op 2 november jl., waarbij de betrokken portefeuillehouders van de gemeenten Harlingen, Terschelling, Vlieland, het Bildt, Menameradiel, Ferwerderadiel, Frankeradeel en Leeuwarderadeel en de betrokken ambtenaren aanwezig waren, hebben de portefeuillehouders uitgesproken dat het werkgebied van de Dienst SoZaWe Noardwest Fryslân een juiste schaal is voor dit traject. Het aantrekken van een externe projectleider is hierbij noodzakelijk. - Iedere gemeente heeft binnen het AU het budget ontvangen om de decentralisatie AWBZ 2013 uit te kunnen voeren. Voorstel Gezien bovenstaande stellen wij voor het ontvangen budget in de AU voor 2012 van beschikbaar te stellen voor de implementatie. Bijlage - Functie extramurale begeleiding AWBZ naar de Wmo Menaam, 22 december 2011 Burgemeester en wethouders van Menameradiel; de secretaris, de burgemeester,

3 Nr... De raad van de gemeente Menameradiel; Gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 29 november 2011; Besluit: Het ontvangen budget in de Algemene Uitkering (AU) voor 2012 van beschikbaar te stellen voor de implementatie. Aldus besloten door de raad van de gemeente Menameradiel in zijn openbare vergadering van 2 februari 2012; de wnd. griffier, de voorzitter,

4 Functie extramurale begeleiding AWBZ naar de Wmo De ontwikkelingen in de AWBZ tot heden In 1967 is de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) in het leven geroepen voor de bekostiging van onverzekerbare zorg. De AWBZ is een solidariteitswet waarvoor ieder die werkt premie betaalt. Doordat de aanspraken op de AWBZ beperkt waren, kon ook de premie redelijk beperkt blijven. In de loop van de tijd zijn er echter steeds meer zaken onder de AWBZ gebracht die eerder door burgers zelf werden verzorgd. Daarnaast is vooral de laatste jaren het beroep op de AWBZ sterk toegenomen, zijn de zorgkosten enorm gestegen en door de vergrijzing zal het beroep op de AWBZ nog verder stijgen. Hierdoor zal de premie ook tot een torenhoog niveau moeten stijgen, maar dat is onacceptabel omdat solidariteit grenzen heeft. De regering heeft daarom besloten de verantwoordelijkheid voor veel dingen weer terug te leggen bij de burger. Daarom wordt het AWBZ pakket fasegewijs verkleind met als doel de aanspraken op de AWBZ terug te brengen naar de oorspronkelijke doelstelling van de onverzekerbare zorg. De eerste stap in dat traject was de invoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) per 1 januari Huishoudelijke verzorging en voorzieningen zijn toen uit de AWBZ gehaald en in de Wmo onder de verantwoordelijkheid van de gemeente gebracht. Het ermee gemoeide budget is met een zogenaamde efficiency korting naar gemeenten overgeheveld, maar sindsdien is het beroep op de Wmo onder andere als gevolg van de demografische ontwikkelingen toegenomen. Dit zet de Wmo uitvoering financieel onder druk. Gemeenten kunnen dat alleen maar opvangen door beperking van de aanspraken en een strak toetsings- en toekenningsbeleid. Met de Pakketmaatregel 2009 is de grondslag psychosociaal voor de indicatie sociale begeleiding uit de AWBZ gegaan. Burgers die daar gebruik van maakten moeten zich per 2009 zelf zien te redden. Er is geen budget overgeheveld naar de Wmo met dien verstande dat er een miniem bedrag aan de AU is toegevoegd om schrijnende gevallen op te lossen. De functie extramurale begeleiding gaat per 2013 uit de AWBZ Per 1 januari 2013 komt de extramurale begeleiding onder de Wmo en krijgen gemeenten er een forse ondersteuningstaak bij. Het betreft begeleiding van burgers die vaak diverse indicaties hebben waarvan extramurale begeleiding er één is. Het gaat om diverse doelgroepen waarvoor begeleiding essentieel is om te kunnen functioneren zoals burgers met een zintuiglijke, psychiatrische of verstandelijke handicap. De gemeente heeft tot nu toe geen bemoeienis met deze groep. Om een indruk te geven van de omvang van deze operatie: bij de invoering van de Wmo in 2007 ging het om decentralisatie van de huishoudelijke hulp met een budget van ca. 1,2 miljard euro. Bij de decentralisatie van de extramurale begeleiding gaat het om een budget van ca. 3 miljard euro. Er gaan geen verzekerde rechten over, de gemeente moet de begeleiding onder de compensatieplicht opnieuw vormgeven. Voor hen die op 1 januari 2013 al een indicatie voor extramurale begeleiding hebben geldt een overgangsjaar. Zij houden dit recht tot 1 januari De te bereiken doelen vallen onder de reikwijdte van de compensatieplicht. De Wmo wordt daarop aangepast. Inwoners die op 1 januari 2013 geen indicatie voor begeleiding hebben kunnen vanaf dat moment bij de gemeentelijke Wmo terecht. In 2012 vinden de voorbereidingen plaats. Het transitiebureau heeft hiervoor een planning met stappenplan ( opgesteld. Het ermee gemoeide budget gaat over van de AWBZ naar de gemeentelijke Wmo in de vorm van een decentralisatie-uitkering, gebaseerd op het budget Daarnaast wordt bij de overheveling een decentralisatiekorting toegepast van 5% van het budget. Gemeenten zullen deze taak per 1 januari 2013 met minder geld moeten invullen. Dat betekent dat scherp op de kosten moet worden gelet. Voor de implementatie van de overgang van Rijk naar gemeenten wordt een invoeringsbudget beschikbaar gesteld. Dat budget bedraagt globaal 130 miljoen en zal over de partijen gemeenten, rijk en uitvoerders worden verdeeld. De gemeente Menameradiel ontvangt voor euro voor dit doel via de AU en voor 2013 ca euro.

5 Er zal tevens een uitvoeringsbudget beschikbaar worden gesteld, gebaseerd op de kosten die CIZ, CAK en Zorgkantoor nu maken voor de uitvoering van dit onderdeel van de AWBZ. Ook in de Jeugdzorg is er sprake van begeleiding, geïndiceerd door de bureaus Jeugdzorg. Dat onderdeel begeleiding zal budgettair worden betrokken bij de decentralisatie van de functie begeleiding. Het tijdpad voor de decentralisatie van Jeugdzorg valt echter later in de tijd dan dat van de functie begeleiding. Het budget voor extramurale begeleiding voor jeugd zal t.z.t. deel gaan uitmaken van het nieuwe wettelijk kader Jeugd. Voor de uitvoeringskosten Jeugd en begeleiding samen wordt 55 miljoen beschikbaar gesteld. Daarover vindt geen monitoring plaats. Bij de decentralisatie van de Jeugdzorg zal ook een korting op het budget plaatsvinden. Wat houdt de functie extramurale begeleiding in? Het doel van de functie extramurale begeleiding is het bevorderen, het behoud of het compenseren van de zelfredzaamheid van inwoners met een beperking. Er wordt onderscheid gemaakt tussen Begeleiding individueel en Begeleiding groep. Bij individuele begeleiding kan gedacht worden aan hulp bij het organiseren/stabiliseren van de dagstructuur, hulp bij overzicht houden op administratie/financiën, hulp bij praktische ondersteuning in het huishouden en hulp bij het aanleren van persoonlijke verzorging. Bij groepsbegeleiding kan gedacht worden aan het bieden van dagbesteding ter ontlasting van mantelzorgers en het bieden van dagbesteding bij dag- en activiteitencentra. Individuele begeleiding en groepsbegeleiding worden momenteel geboden door een scala aan partijen. Het ongewijzigd voortzetten daarvan is met het overkomende budget naar de Wmo onmogelijk. Het moet met veel minder geld en dat betekent dat er onderzoek en overleg nodig is over de wijze waarop de nieuwe invulling kan plaatsvinden. Veel van de bovenstaande begeleiding maakt deel uit van een bredere indicatie die een cliënt heeft. In een aantal gevallen kan het daarom verstandig zijn voor complexere gevallen om de begeleiding voort te zetten zoals die nu is. In andere gevallen zal naar heel andere vormen van begeleiding en zelfredzaamheid gekeken moeten worden. Zorgkantoor Nadat de indicatie voor AWBZ zorg is gesteld, wordt de zorg momenteel geregeld via de zorgkantoren. De zorgkantoren verdwijnen echter per 1 januari Vanaf deze datum nemen de zorgverzekeraars de taken van de zorgkantoren over. Relatie met Omtinkerij Menameradiel Naast dat met de decentralisatie van de functie extramurale begeleiding er een grote opgave naar gemeenten toekomt, biedt het ook kansen voor Menameradiel. Het is duidelijk dat de zwaardere multiproblematiek altijd professionele begeleiding zal blijven vragen, maar bij de lichtere vormen van begeleiding kan wellicht een link worden gelegd met Omtinkerij Menameradiel. Door de functie extramurale begeleiding een plek te geven in Omtinkerij Menameradiel kan nagedacht worden over andere vormen van begeleiding dan de huidige begeleiding die cliënten nu ontvangen. Door het inzetten van de eigen omgeving van de cliënt of vrijwilligers kan dit leiden tot creatieve oplossingen die gericht zijn op zelfredzaamheid en meedoen. Het zoeken naar creatieve oplossingen biedt daarnaast ook kansen als het gaat om de financiering van de functie extramurale begeleiding. Ook zouden de Omtinkers in Menameradiel wellicht een rol kunnen vervullen bij de inventarisatie van de cliënten met een indicatie extramurale zorg met begeleiding.

6 Feiten en cijfers begeleiding gemeente Menameradiel Uit de rapportage Begeleiding in beeld, feiten en cijfers over cliënten met een indicatie van het CIZ voor de gemeente Menameradiel blijkt het volgende 1 : Op 1 juli 2011 telde de gemeente Menameradiel: inwoners met een indicatie extramurale zorg met begeleiding inwoners met een indicatie extramurale zorg zonder begeleiding inwoners met een indicatie intramurale zorg. De groep met een indicatie extramurale zorg met begeleiding zag er op 1 juli 2011 in Menameradiel als volgt uit: Leeftijd Aantal cliënten Relatief aantal cliënten 0 11 jaar % jaar % jaar % jaar % jaar 5 5 % jaar % 85 jaar en ouder % Totaal % Voor iedere cliënt kunnen meerdere grondslagen voor de indicatie begeleiding geregistreerd worden. Eén van deze grondslagen wordt de dominante grondslag genoemd. Deze wordt vastgesteld op grond van de zwaarst wegende beperkingen. De tabel hieronder geeft de verdeling weer van inwoners van Menameradiel met een indicatie extramurale zorg met begeleiding ingedeeld naar dominante grondslag op 1 juli Van de grootste groep inwoners van Menameradiel met een indicatie extramurale zorg met begeleiding is de dominante grondslag een verstandelijke handicap. Dominante grondslag Aantal cliënten Relatief aantal cliënten Somatische % Psychogeriatrische % Psychiatrische % Lichamelijke handicap % Verstandelijke handicap % Zintuiglijke handicap 5 5 % Totaal % Van de 155 inwoners van Menameradiel met een indicatie extramurale zorg met begeleiding waren er 105 inwoners met slechts één grondslag. In de rapportage is ook aangegeven wat de secundaire grondslag is voor de indicatie extramurale zorg met begeleiding bij de overige inwoners. - Hieruit blijkt dat van de 15 inwoners met een psychogeriatrische er 10 inwoners zijn die ook een somatische hebben. - Van de 25 inwoners met een lichamelijke handicap zijn er 5 inwoners die ook een somatische hebben. - Van de 45 inwoners met een verstandelijke handicap zijn er 10 inwoners met een psychiatrische. Binnen de populatie van AWBZ-cliënten zijn verschillende subgroepen te onderscheiden op basis van leeftijd en dominante grondslag van de cliënt. Vaak richten zorgaanbieders zich in het bijzonder op één of enkele van deze cliëntgroepen. 1 Om de privacy van cliënten te waarborgen heeft het CIZ twee maatregelen genomen in de rapportage. Er wordt een minimum van 5 cliënten gehanteerd. Bij nul tot en met vier cliënten worden kruisjes genoteerd. Daarnaast zijn alle aantallen cliënten in de rapportage op vijftallen afgerond.

7 In onderstaande tabel zijn de cliëntgroepen weergegeven gebaseerd op de leeftijd en de dominante grondslag van de cliënt op 1 juli Op deze datum was de cliëntgroep met een psychiatrische van 18 jaar en ouder het grootst. Cliëntgroep Aantal cliënten Relatief aantal cliënten Somatische 5 5 % 0 64 jaar Somatische x 0 % jaar Somatische % 75 jaar en ouder Psychogeriatrische % 65 jaar en ouder Psychiatrische % 18 jaar en ouder Verstandelijke handicap % 0 17 jaar Verstandelijke handicap % 18 jaar en ouder Lichamelijke handicap % Zintuiglijke handicap 5 5 % Totaal %

8 In onderstaande tabel zijn de cliëntgroepen nogmaals weergegeven. Dit keer gebaseerd op een geldige extramurale CIZ-indicatie voor de functie begeleiding. Onder de tabel is te lezen waar de genoemde afkortingen voor staan. Somatische 0 64 jaar Somatische jaar Somatische 75 jaar en ouder Psychogeriatrische 65 jaar en ouder Psychiatrische 18 jaar en ouder Verstandelijke handicap 0 17 jaar Verstandelijke handicap 18 jaar en ouder Lichamelijke handicap Zintuiglijke handicap BGI x x x x 25 x 10 x x 50 BGI + x x x x x x x 10 x 25 PV/VP/BH BGG x x x x 5 x x x x 15 BGG + x x x x x x x 25 PV/VP/BH BGI + BGG x x x x x 5 x x x 15 BGI + BGG + PV/VP/BH x x x x x x x x x 10 KVB + BG + (PV/VP/BH) x x x x x 10 x x x 20 Totaal 5 x Totaal Afkortingen BG Begeleiding (overkoepelende functiegroep) BGG Begeleiding Groep (BG in groepsverband) BGI Begeleiding Individueel BH Behandeling (functie) KVB Kortdurend Verblijf (m.i.v. 1 januari 2011) PV Persoonlijke Verzorging VP Verpleging (functie) A005 punt 05 finansiering desintralisaasjetrajekt AWBZ begelieding.doc