FINIWO JAARVERSLAG FINIWO FINANCIERINGSINTERCOMMUNALE VOOR INVESTERINGEN IN WEST EN OOST-VLAANDEREN dienstverlenende vereniging

Transcriptie

1 JAARVERSLAG 2016

2 FINIWO JAARVERSLAG 2016 FINIWO FINANCIERINGSINTERCOMMUNALE VOOR INVESTERINGEN IN WEST EN OOST-VLAANDEREN dienstverlenende vereniging

3 FINIWO FINANCIERINGSINTERCOMMUNALE VOOR INVESTERINGEN IN WEST EN OOST-VLAANDEREN Dienstverlenende vereniging in de zin van het decreet van 6 juli 2001 houdende de intergemeentelijke samenwerking Ondernemingsnummer: Zetel van de vennootschap: Administratief adres: Oprichting: Statuten: Stadhuis Gent Ravensteingalerij 4 bus 2 te 1000 Brussel 20 juni 1994 en goedgekeurd bij toepassing van artikel 8 van het decreet van 1 juli gewijzigd op 26 april 1996 en goedgekeurd bij Ministerieel Besluit van 19 september gewijzigd op 15 december 1997 en goedgekeurd bij Ministerieel Besluit van 7 april gewijzigd op 18 juni gewijzigd op 17 juni 2002 en gedeeltelijk goedgekeurd bij Ministerieel Besluit van 1 oktober gewijzigd op 7 november 2003 en niet goedgekeurd bij Ministerieel Besluit van 3 maart gewijzigd op 17 december 2004 en goedgekeurd bij Ministerieel Besluit van 20 april gewijzigd op 27 juni gewijzigd op 25 juni 2007 en goedgekeurd bij Ministerieel Besluit van 22 oktober gewijzigd op 27 juni 2011 en goedgekeurd bij Ministerieel Besluit van 2 november

4 INHOUD 1 DEELNEMERS 5 2 BESTUURSORGANEN 7 3 VERSLAG VAN DE RAAD VAN BESTUUR 15 4 VERSLAG VAN DE COMMISSARIS 53 5 JAARREKENING 57 6 RESULTATENVERDELING PER DEELNEMER

5 4

6 1 DEELNEMERS 4 5

7 DEELNEMERS Aalter Assenede Beernem Berlare Blankenberge Bredene Brugge Damme De Pinte Destelbergen Eeklo Evergem Gent Jabbeke Kaprijke Knesselare Knokke-Heist Laarne Lede Lichtervelde Lochristi Lokeren Lovendegem Maldegem Melle Merelbeke Moerbeke-Waas Nevele Oostende Oosterzele Oostkamp Sint-Laureins Sint-Lievens-Houtem Sint-Martens-Latem Waarschoot Wachtebeke Wetteren Wichelen Zedelgem Zele Zelzate Zomergem Zuienkerke 6 5

8 2 BESTUURSORGANEN 6 7

9 SAMENSTELLING VAN DE BESTUURSORGANEN VAN FINIWO RAAD VAN BESTUUR Dirk De fauw Brugge voorzitter Guy Reynebeau Gent ondervoorzitter Pablo Annys Brugge leden Patrick Bolle (tot ) Bredene Sara Casteur (tot ) Oostende Ilknur Cengiz Gent Jean-Marie De Groote (tot ) Oosterzele Christiaan De Keyser Sint-Lievens-Houtem Vera De Loose Wachtebeke Norbert De Smet (vanaf ) Lede Arne Deblauwe Oostende Kathleen Depoorter Evergem Sandro Di Nunzio Lochristi Ivan Goethals Lovendegem Boudewijn Laloo Brugge Annick Lambrecht Brugge Jean-Pierre Lamote Damme Dirk Maes Aalter Bruno Matthys Gent Ludo Monset (tot ) Blankenberge Frank Naert Knokke-Heist Christophe Peeters Gent Johan Seynaeve (vanaf ) Oostende Daniël Termont Gent Bram Van Braeckevelt Gent Christine Van De Steen (tot ) Lede Dirk Van de Velde Eeklo Joke Van Doorne Lichtervelde Erwin Van Heesvelde Melle Caroline Van Peteghem Gent Catharine Van Ryssel (vanaf ) Blankenberge Luc Vande Caveye Oostkamp Randy Vanderputte (vanaf ) Bredene Steven Vandersnickt Berlare Wilfried Verspeeten (vanaf ) Oosterzele 8 7

10 deskundigen Ludy Modderie Dirk Otte Jan Verfaillie secretaris Alain Petit leden met raadgevende stem Paul Desender Christophe Philippart Sandra Van Renterghem Brugge Lokeren Gent 8 9

11 DIRECTIECOMITE Dirk De fauw Brugge voorzitter Guy Reynebeau Gent ondervoorzitter Pablo Annys Brugge leden Arne Deblauwe Oostende Ivan Goethals Lovendegem Ludo Monset (tot ) Blankenberge Christophe Peeters Gent Bram Van Braeckevelt Gent Dirk Van de Velde Eeklo Catharine Van Ryssel (vanaf ) Blankenberge Steven Vandersnickt Berlare deskundigen Ludy Modderie Dirk Otte Jan Verfaillie secretaris Alain Petit 10 9

12 REGIONALE ADVIESCOMITES WEST Arne Deblauwe Oostende voorzitter Pablo Annys Brugge leden Emily Baert Bredene Sara Casteur (tot ) Oostende Piet De Groote Knokke-Heist Alexander De Vos (vanaf ) Brugge Hilde Decleer Brugge Bart Desutter Damme Annemieke Dhaese Jabbeke Pascal Ennaert Brugge Sabine Friederichs (vanaf ) Oostende Eddy Goethals Zuienkerke Severine Maes Brugge Ludo Monset (tot ) Blankenberge Lieve Mus (tot ) Brugge Frank Naert Knokke-Heist Michèle Pauwels Blankenberge Valerie Roelens (tot ) Zedelgem Frank Schillewaert Zedelgem Joke Van Doorne Lichtervelde Catharina Van Ryssel (vanaf ) Blankenberge Luc Vande Caveye Oostkamp Jean Vandecasteele Oostende Martin Vanhollebeke Oostkamp Jef Vansteenhuyse Beernem Geert Verhegge (vanaf ) Zedelgem Philippe Vlietinck Knokke-Heist deskundige Jan Verfaillie secretaris Alain Petit 10 11

13 CENTRUM Christophe Peeters Gent voorzitter Martin Acke Zelzate leden Ilknur Cengiz Gent Bruno Matthys Gent Guy Reynebeau Gent Daniël Termont Gent Bram Van Braeckevelt Gent Caroline Van Peteghem Gent deskundige Ludy Modderie secretaris Alain Petit 12 11

14 OOST Ivan Goethals Lovendegem voorzitter Wim Annaert Wichelen leden Katrin Baeck (vanaf ) Zele Lieselot Bleyenberg Melle Hugo Coene Sint-Laureins Robby De Caluwé Moerbeke Hilde De Graeve Wetteren Jean-Marie De Groote (tot ) Oosterzele Lutgarde De Jaeger Eeklo Christiaan De Keyser Sint-Lievens-Houtem Vera De Loose Wachtebeke Marc De Schepper Assenede Norbert De Smet (vanaf ) Lede Guido De Waele Lokeren Gertjan De Wilde Laarne Peter De Witte Lokeren Freddy Depuydt Eeklo Sandro Di Nunzio Lochristi Anneke Gobeyn Maldegem Filip Huysman Evergem Steven Lambert Zomergem Dirk Maes (vanaf ) Aalter Annita Meiresonne Waarschoot Fernand Neerman Nevele Dirk Poppe (vanaf tot ) Zele Patrick Poppe Zele Christa Raes Evergem Chris Roesbeke Kaprijke Frank Sierens Maldegem Herman Strobbe Wetteren Alain Torcq Destelbergen Véronique Van Damme Merelbeke Georges Van De Cauter Merelbeke Christine Van De Steen (tot ) Lede Rigo Van de Voorde Sint-Martens-Latem Renaat Van Lierde Knesselare Marc Van Miegroet (tot ) Zele Mark Van Neste De Pinte Wilfried Verspeeten (vanaf ) Oosterzele Patrick Verwilst (tot ) Aalter Julien Wettinck Berlare deskundige Dirk Otte secretaris Alain Petit 12 13

15 COMMISSARIS BVBA Bedrijfsrevisorenkantoor Dujardin, vertegenwoordigd door Piet Dujardin 14 13

16 3 VERSLAG VAN DE RAAD VAN BESTUUR 14 15

17 Verslag van de raad van bestuur over het boekjaar 2016 De financieringsvereniging Finiwo houdt in opdracht van de aangesloten steden en gemeenten verschillende participaties aan in de energiesector. De raad van bestuur heeft de eer verslag uit te brengen over het boekjaar dat liep van 1 januari tot 31 december In het eerste deel van dit verslag bespreken we de directe of indirecte participaties in aardgasvervoer, elektriciteitstransport en de productie van hernieuwbare energie. In delen twee, drie en vier gaan we dieper in op achtereenvolgens de financiering van Imewo-aandelen, de financieringsopdrachten en het financieel beheer. Vervolgens komen in een vijfde deel de statutaire benoemingen aan bod en verschaft het zesde en laatste onderdeel de belangrijkste financiële informatie. DEEL 1: PARTICIPATIES De participaties van Finiwo kunnen anno 2016 in twee grote blokken worden onderverdeeld: enerzijds de belangen in transportnetbeheer en anderzijds de investeringen in hernieuwbare projecten. De participaties in transportnetbeheer van aardgas (via Publigas) en van elektriciteit (via Publi-T) vormen de hoofdmoot van de investeringen van Finiwo. Via deze participaties staat Finiwo mee in voor de Belgische, publieke verankering van de gereguleerde transportnetbedrijven Fluxys en Elia. Daarnaast heeft Finiwo meerdere participaties in hernieuwbare projecten. Finiwo is reeds ruime tijd aandeelhouder van EGPF en de voorbije jaren hebben ook andere hernieuwbare investeringen plaatsgevonden. Dat steeds op initiatief van de steden of gemeenten op wiens grondgebied de projecten worden gerealiseerd. Deze investeringen en de daaruit voortvloeiende inkomsten zijn wel van een beperktere omvang dan de belangen in Publigas en Publi-T. Sinds de verkoop van Electrabel Customer Solutions (ECS) eind 2014 heeft Finiwo geen enkel belang meer in de commerciële levering van aardgas en elektriciteit. Een volledige historiek van ECS tot de verkoop is in het jaarverslag 2014 van Finiwo terug te vinden. Verslag van de raad van bestuur over het boekjaar /37 16

18 In de loop van 2016 besliste Finiwo, samen met de andere Vlaamse financieringsverenigingen, in te stappen in het kapitaal van Eandis Assets, de gefuseerde distributienetbeheerder die per 1 januari 2016 onder opschortende voorwaarden was opgericht uit Imewo, Gaselwest, Intergem, Iverlek, Imea, Iveka en Sibelgas. In het najaar moest echter worden vastgesteld dat deze voorwaarden niet waren vervuld, waarna de hele operatie werd teruggeschroefd. Merk op dat deze (tijdelijke) investering op distributieniveau niet mag worden verward met de financiering van aandelen in het distributienetbeheer die door de steden en gemeenten rechtstreeks worden aangehouden. Het was de bedoeling dat Finiwo zelf weliswaar in opdracht van de deelnemers aandeelhouder van Eandis Assets werd. De financiering van aandelen in het distributienetbeheer zonder dat Finiwo zelf aandeelhouder is, wordt besproken in het tweede deel van dit jaarverslag. 1. Publigas De holding Publigas heeft als opdracht het aanhouden en verwerven van participaties in vennootschappen waarvan het maatschappelijk doel in hoofdzaak bestaat uit het vervoer van aardgas. Anno 2017 komt dat neer op een strategische participatie van 77,62% in de holding Fluxys waaronder alle dochterondernemingen uit de Fluxys-groep ressorteren, zoals de Belgische beursgenoteerde aardgasvervoerder Fluxys Belgium en verschillende internationale projecten. Daarnaast is 19,94% van de holding Fluxys in handen van La Caisse de dépot et placement du Québec (CDPQ), 2,13% is eigendom van de Federale Participatie- en Investeringsmaatschappij (FPIM) en 0,31% van het kapitaal wordt aangehouden door het personeel van Fluxys. In Publigas houden de vennoten van het Vlaamse Gewest een belang van 55% aan, terwijl de groep van Waalse vennoten 30% aanhoudt en het Brusselse Interfin 15% in handen heeft. Het secretariaat van Publigas wordt door Intermixt verzorgd. 1.1 Historiek van 1996 tot 2015 Evolutie aandeelhouderschap Bij de oprichting in 1996 hield Publigas een rechtstreeks en onrechtstreeks belang van 25% aan in Distrigas, dat toen zowel het transportnet beheerde als handelsactiviteiten uitvoerde. In het kader Verslag van de raad van bestuur over het boekjaar /37 17

19 van de liberalisering werd Distrigas in 2001 opgesplitst in de aardgashandelaar Distrigas en de vervoersnetbeheerder Fluxys. In beide ondernemingen behield Publigas een belang van 25%. Eind 2004 kon Publigas in Fluxys en Distrigas een bijkomende participatie van 6,25% verwerven. Hiervoor ging Publigas over tot een kapitaalverhoging. Publigas participeerde vanaf dat moment voor 31,25% in zowel Distrigas als Fluxys. In beide ondernemingen was Suez de hoofdaandeelhouder met 57,25% van de aandelen. In 2008 realiseerde Suez zijn fusie met Gaz de France. De Europese Commissie had aan de goedkeuring van de fusie een aantal voorwaarden verbonden. Een eerste voorwaarde was dat Suez zijn participatie in Distrigas van de hand deed. Hiervoor had Suez met de Italiaanse energieonderneming Eni een akkoord afgesloten voor de overname van het aandelenpakket in Distrigas. Publigas besloot in 2009 ook zijn Distrigas-aandelen in te brengen in het openbaar bod dat Eni op de resterende aandelen had gelanceerd. Deze verkoop bracht voor de publieke aandeelhouders van Publigas afgerond EUR 1,5 miljard op. Een tweede voorwaarde die de Europese Commissie had opgelegd was dat Suez zijn dominante positie in Fluxys zou afbouwen. In dit kader werd door Publigas een bijkomende participatie van 12,50% in Fluxys overgenomen van Suez, wat het belang van Publigas eind 2008 op 45,22% bracht, inclusief een pakket aandelen dat ondertussen via de beurs was verworven. In 2010 besliste GDF Suez volledig uit Fluxys te stappen. Publigas nam het volledige pakket aandelen over waardoor de holding alle aandelen in handen kreeg, met uitzondering van een beperkt percentage aandelen dat op de beurs wordt verhandeld. Na deze operatie vonden opeenvolgende herstructureringen plaats. De holding Fluxys werd opgericht die voor 89,97% eigenaar is van de Belgische vervoersnetbeheerder Fluxys Belgium waarvan de resterende 10,03% beursgenoteerd is. Daarnaast is Fluxys onder meer de volle eigenaar van de financiële poot Fluxys Finance en de internationale tak Fluxys Europe. Ondertussen stapte het Canadese CDPQ in het kapitaal van Fluxys. In een eerste fase nam de fondsenbeheerder een belang van 10%, eind 2011 werd via een kapitaalverhoging dit belang opgetrokken tot 20%. Publigas liet zich daarbij verwateren tot 80%. Fluxys verhoogde eind 2012 opnieuw zijn kapitaal met EUR 142,5 miljoen waarvan EUR 64 miljoen voor rekening van Publigas, EUR 28,5 miljoen voor CDPQ en EUR 50 miljoen voor FPIM. Na deze kapitaalverhoging heeft Publigas iets meer dan 77% van de groep Fluxys in handen. Verslag van de raad van bestuur over het boekjaar /37 18

20 Belgische en internationale investeringen Belangrijk is dat Fluxys met de steun van Publigas voluit de weg koos van de internationale expansie. Dankzij het verwerven van buitenlandse participaties versterkt de Fluxys-groep haar rol als grensoverschrijdende vervoersnetbeheerder en wordt de bevoorradingszekerheid van België verhoogd. Immers, België is door zijn geografische positie uitstekend geschikt als Europese aardgasdraaischijf, een functie die moet behouden blijven om een zekere bevoorrading van de Belgische afnemers te garanderen. Belangrijke internationale projecten zijn onder meer de deelname van Fluxys in de nieuwe LNGterminal in het Franse Duinkerke waarbij tevens werd geïnvesteerd in een nieuwe pijpleiding naar België. De terminal in Duinkerke heeft een verwerkingscapaciteit van 13 miljard kubieke meter aardgas per jaar, goed voor ongeveer 20% van de consumptie in Frankrijk en België. Fluxys heeft een aandeel van 25% in de terminal, 65% is in handen van EDF en 10% van Total. Fluxys is ook actief betrokken bij de exploitatie van de nieuwe terminal, zodat synergieën met de terminal van Zeebrugge worden ontwikkeld. Een ander voorbeeld is de investering in de Duitse NEL-verbindingspijplijn die een belangrijke bijkomende schakel is om Russisch aardgas naar Europa te brengen. Concreet brengt de NEL-pijplijn voluit North European Gas Pipeline extra volumes aardgas van Siberië naar het Noordwesten van Duitsland en via de interconnecties naar de Belgische, Nederlandse, Franse en Britse markten. Via haar volle dochter Fluxys Deutschland heeft Fluxys een deelname van 24% in NEL. Fluxys nam enkele jaren terug ook de belangen van het Italiaanse Eni over in de Duitse leiding TENP (Trans Europa Naturgas Pipeline) en het Zwitserse Transitgas. Fluxys heeft via haar Duitse volle dochter Fluxys TENP 49% van TENP in handen en kan via de eveneens van Eni overgenomen deelname in de systeembeheerder 64% van de capaciteit commercialiseren. Het Zwitserse Fluxys Swiss, dat voor 51% in handen is van Fluxys, heeft een participatie van 46% in Transitgas en heeft als netbeheerder het recht om 90% van de capaciteit van de leiding te commercialiseren. In 2012 sloten de Italiaanse vervoersnetbeheerder Snam en Fluxys een strategische overeenkomst met als doel de integratie van de aardgasnetten in Europa te bevorderen. Vervolgens bereikten beide ondernemingen een akkoord om samen de participatie over te nemen van Eni in Interconnector, de eigenaar en operator van de onderzeese aardgaspijplijn tussen België en het VK. Later volgde nog de overname van het belang van het Duitse E.On in Interconnector. Anno 2016 heeft Fluxys een 51%-controle over de connectie. Daarnaast heeft Fluxys 20% van de BBL-pijpleiding tussen het VK en Nederland in handen. In 2013 maakte Fluxys bekend dat het een belang neemt in het project Trans Adriatic Pipeline (TAP), dat aardgas afkomstig van Azerbeidzjan naar Italië zal vervoeren. In een eerste fase nam Fluxys een belang van 16% in TAP, ondertussen is dit opgetrokken tot 19%. Verslag van de raad van bestuur over het boekjaar /37 19

21 De investeringen van Fluxys in de Duitse TENP-pijplijn, het Zwitserse Transitgas en de geplande TAP kunnen niet los worden gezien van een belangrijk project dat Fluxys begin 2015 wereldkundig maakte, met name het reverse flow project. Bedoeling is om TENP en Transitgas bidirectioneel te maken, zodat het aardgas niet enkel van het noorden naar het zuiden kan worden vervoerd, maar tevens in de omgekeerde richting. Naar verwachting zal het project in de tweede helft van 2018 gerealiseerd zijn. Met dit project zal een nieuwe stap worden gezet in de evolutie naar een sterk geïntegreerde en goed functionerende Europese aardgasmarkt die de aardgasbronnen zoveel mogelijk tracht te diversifiëren. In 2015 nam Fluxys samen met zijn Spaanse sectorgenoot Enagás het Zweedse Swedegas over. Fluxys en Enagás investeerden elk ongeveer EUR 100 miljoen eigen middelen. Swedegas is eigenaar van circa 600 km hogedrukleidingen en een ondergrondse gasopslag. Het bedrijf heeft ook een project voor de ontwikkeling van een terminal voor kleinschalig LNG in Göteborg. De joint venture tussen Fluxys en Enagás voor het beheer van Swedegas biedt de mogelijkheid synergieën tussen Fluxys, Enagás en Swedegas te ontwikkelen. Ondertussen versterkte Fluxys in 2015 zijn greep op de Interconnector tussen het VK en België dankzij de overname van de 10%-deelneming van het Russische Gazprom. Hierdoor is het rechtstreeks belang van Fluxys tot 35% gestegen. Daarnaast is 31,5% in handen van de 50/50- samenwerking tussen Fluxys en Snam en 33,5% in handen van CDPQ. Naast al deze internationale projecten kende uiteraard ook Fluxys Belgium een aantal investeringsprojecten, waaronder de bouw van een tweede aanlegsteiger voor LNG-schepen in de terminal van Zeebrugge. Een belangrijk project voor de Belgische aardgasmarkt is ook het akkoord met het Russische Yamal LNG dat in 2015 werd bekendgemaakt. Vanaf 2018 zal Fluxys op de terminal van Zeebrugge overslagdiensten aanbieden voor Yamal, die momenteel een LNG-installatie bouwt in Siberië. IJsbrekers die het LNG vervoeren kunnen dan aanleggen in de terminal en hun lading overbrengen naar klassieke schepen die het LNG dan verder vervoeren naar de doelmarkten. De overslagdiensten vereisen de bouw van een vijfde LNG-tank die als buffer zal dienen tussen de los- en laadverrichtingen. De werkzaamheden voor de bouw van de vijfde tank zijn midden 2015 van start gegaan. Ondanks al deze projecten zijn er momenteel geen concrete kapitaalnoden bekend, noch op niveau van Fluxys, noch op niveau van Publigas. Mocht er in de toekomst toch een kapitaalverhoging van Publigas plaatsvinden, dan zal de raad van bestuur van Finiwo dit in overweging nemen indien de marktomstandigheden, de voorwaarden van de operatie en de financiële mogelijkheden door de Verslag van de raad van bestuur over het boekjaar /37 20

22 raad als gunstig worden beoordeeld. In voorkomend geval zullen de gemeenten hierover bevraagd worden. 1.2 Recente ontwikkelingen in 2016 In 2016 werkte Fluxys LNG het hele jaar door aan de bouw van een vijfde opslagtank in de LNGterminal van Zeebrugge, in het kader van het overslagakkoord dat met Yamal is afgesloten. De tank, die naar verwachting in 2018 in gebruik zal worden genomen, zal een capaciteit van kubieke meter hebben. Ter vergelijking: de eerste drie tanks hebben een capaciteit van elk m³, de vierde tank van m³. Begin 2017 nam Fluxys een tweede aanmeersteiger in de LNG-terminal van Zeebrugge in gebruik. Met de tweede steiger kan de terminal flexibel inspelen op de vraag naar gelijktijdige of dicht op elkaar volgende aanmeerbeurten. Logisch, met twee steigers kunnen twee LNG-schepen tegelijkertijd worden gelost en/of geladen. Bovendien kan de tweede steiger ook zogenaamde LNGbunkerschepen ontvangen. Dat zijn schepen die LNG komen laden om andere schepen te bevoorraden die LNG als brandstof gebruiken. Begin 2017 was ook het startpunt voor de commerciële ingebruikneming van de LNG-terminal in Duinkerke, nadat in de zomer van 2016 al de industriële ingebruikneming plaatsvond. De terminal bestaat uit een aanlegsteiger die tot 150 schepen per jaar kan ontvangen, drie opslagreservoirs van elk kubieke meter en een hervergassingseenheid. Zoals in vorige subparagraaf uitgelegd, heeft Fluxys niet alleen een 25%-belang in de terminal maar ook een grote operationele betrokkenheid. Concreet wordt de terminal uitgebaat door de operator Gaz-Opale die voor 51% in handen is van Duinkerke LNG en voor 49% in handen van Fluxys. Verder van huis werden vorig jaar enkele belangrijke stappen gezet in het TAP-project. In mei werd het startschot gegeven voor de constructie van de bijna 900 kilometer lange pijpleiding, nadat TAP in april door de Albanese, Griekse en Italiaanse regulatoren was gecertifieerd als onafhankelijke transmissieoperator. Het project moet tegen 2020 volledig operationeel zijn. Ondertussen werden ook verdere stappen gezet in het eerder besproken reverse flow-project. Op niveau van Publigas was 2016 een rustig jaar in die zin dat er geen belangrijke aandelenpakketten Fluxys werden gekocht of verkocht en er geen belangrijke financiële wijzigingen plaatsvonden. Over het boekjaar dat liep van 1 oktober 2015 tot 30 september 2016 keerde Publigas aan zijn vennoten een totaal bruto dividend uit van EUR 98,46 miljoen, een stijging ten opzichte van de EUR 95,82 miljoen die een jaar eerder was uitgekeerd. Verslag van de raad van bestuur over het boekjaar /37 21

23 1.3 Financiële elementen Finiwo Finiwo heeft een belang van 6,98% in Publigas, vertegenwoordigd door aandelen. In 1996 en 1997 verwierf Finiwo Publigas-aandelen. Deze investering werd ondergebracht in de rekeningsector F3. In 2005 verkreeg Finiwo voor EUR 6,90 miljoen 347 bijkomende aandelen die met de uitgifte van F5-aandelen werden gefinancierd. Finiwo nam ook deel aan de kapitaalverhoging die Publigas in 2011 doorvoerde. Finiwo tekende proportioneel in, volstortte een bedrag van EUR 4,36 miljoen en kreeg hierdoor 112 bijkomende aandelen Publigas waardoor het belang op 6,98% bleef. De investering werd gefinancierd door de uitgifte van F7-aandelen. Wat de inkomsten betreft heeft Finiwo vorig jaar van Publigas een dividend ontvangen van EUR 6,87 miljoen, tegenover EUR 6,69 miljoen een jaar eerder. Een evolutie van de dividendinkomsten over de voorbije jaren is in grafiek 1 terug te vinden. Het uitzonderlijk hoog dividend van 2009 was te danken aan de gedeeltelijke uitkering van de meerwaarde die was gerealiseerd op de verkoop van Distrigas. Grafiek 1: bruto dividenden Finiwo uit Publigas ( ; in miljoen euro) Bron: eigen gegevens Verslag van de raad van bestuur over het boekjaar /37 22

24 Finiwo kon deze legislatuur twee kandidaten voordragen voor de raad van bestuur van Publigas. Voor de huidige legislatuur werden Daniël Termont en Pablo Annys voorgedragen. Daniël Termont is tevens voorzitter van Publigas en Fluxys. 2. Publi-T De holding Publi-T heeft als opdracht het beheer van het aandeel van de Belgische gemeentelijke sector in Elia, de nationale beheerder van het transportnet voor elektriciteit. Anno 2017 is Publi-T de enige referentieaandeelhouder van het beursgenoteerde Elia met een belang van 44,97%. Publi-T is op zijn beurt voor 60% in handen van vennoten van het Vlaamse Gewest, voor 30% van de Waalse vennoten en voor 10% van het Brusselse Interfin. Het secretariaat van Publi-T wordt door Intermixt verzorgd. 2.1 Historiek van 2001 tot 2015 Evolutie aandeelhouderschap De cvba Publi-T verwierf na zijn oprichting in 2001 een belang van 30% in Elia. De resterende 70% was in handen van Electrabel en SPE. In juni 2005 werd Elia naar de beurs gebracht. Electrabel en SPE hebben toen samen 40% van de aandelen aan de markt aangeboden. Na de operatie had Electrabel nog 27,45% en Publipart - de rechtsopvolger van SPE - nog 2,55% van de transportnetbeheerder in handen. In 2007 nam Publi-T nog een bijkomend belang van 3% in Elia over van Electrabel. Deze operatie werd in het daarop volgende jaar gefinancierd door een kapitaalverhoging. De volgende belangrijke strategische stap werd in 2010 gezet. Electrabel besliste in analogie met Fluxys om zich volledig uit het kapitaal van Elia terug te trekken. Publi-T nam de helft van het aangeboden aandelenpakket over, zodat het strategisch belang in Elia steeg tot 45,25%. De andere helft van het pakket aandelen werd naar de beurs gebracht. Daardoor werd Publi-T de enige grote aandeelhouder van Elia en sindsdien is de exclusieve controle over de onderneming in handen van Publi-T. Door enkele beperkte aandelenuitgiften voor het personeel verwaterde het belang van Publi-T in Elia ondertussen licht, maar dit zonder gevolgen op niveau van de controle. Verslag van de raad van bestuur over het boekjaar /37 23

25 Belgische en internationale investeringen Belangrijk is dat Elia net als Fluxys de strategische keuze maakte om internationale expansie na te streven en dat met oog op een hogere bevoorradingszekerheid voor ons land. Inspelend op de evolutie naar een geïntegreerd Europees transportnet voor elektriciteit en de bijbehorende verschuiving van de besluitvorming naar het Europese niveau, is Elia op zoek gegaan naar een internationale schaalvergroting via de overname van een buitenlandse sectorgenoot. Dat leidde in 2010 tot de overname van het Duitse transportnet 50Hz voor 60% door Elia in samenwerking met de Australische fondsenbeheerder Industry Funds Management (IFM) die de resterende 40% opnam. Elia financierde de operatie door middel van een kapitaalverhoging waarop Publi-T proportioneel intekende. De overname van het pakket aandelen van Electrabel en de intekening op de kapitaalverhoging van Elia betekenden voor Publi-T een investering van afgerond EUR 295 miljoen waarvan twee derden met bankschulden werden gefinancierd en een derde via een kapitaalverhoging die Publi-T op zijn beurt doorvoerde. Andere grote overnames zijn uitgebleven en worden ook niet meteen verwacht. Elia is wel actief in het buitenland op het niveau van consulting en projectontwikkeling. Dat gebeurt via het in 2014 opgerichte Elia Grid International (EGI) dat voor de helft een dochter is van Elia en voor de helft van 50Hz. Een tijd geleden nam Elia samen met IFM een minderheidsbelang in Atlantic Wind Connection, een project voor de uitbouw van een netwerk van off shore windturbines aan de oostkust van de VS. Echter, een daadwerkelijke realisatie van dit project is tot op heden niet gebeurd en wordt ook niet op korte termijn verwacht. Op Belgisch niveau is Elia ondertussen begonnen aan verschillende grote investeringsprojecten. Een eerste belangrijk project is Stevin dat voorziet in de versterking van de hoogspanningslijnen in West en Oost-Vlaanderen, nodig om onder meer bijkomende windparken op zee te kunnen aansluiten op het net. Aan het project hangt een prijskaartje van EUR 270 miljoen. Concreet omvat Stevin de aanleg van een dubbele hoogspanningsverbinding van 380 kv tussen Zomergem en Zeebrugge, die deels bovengronds en deels ondergronds zal verlopen, de aanleg van een nieuw hoogspanningsstation in Zeebrugge, dat de elektriciteit van 380 kv naar andere spanningsniveaus transformeert, en de aanleg van twee nieuwe overgangsstations in Brugge en Damme die de overgang van ondergronds naar bovengronds mogelijk maken. Na een lange juridische weg kon begin 2015 de bouw van Stevin starten. Naar verwachting is het volledige project in de loop van 2019 klaar. Verslag van de raad van bestuur over het boekjaar /37 24

26 Eveneens in het oog springend is Nemo, de interconnector die wordt gebouwd tussen België en het VK. Nemo zal bestaan uit onderzeese en ondergrondse elektriciteitskabels die in elk land verbonden zijn met een conversiestation, zodat elektriciteit in beide richtingen tussen de twee landen zal kunnen stromen. In België wordt het conversiestation in de industriezone Herdersbrug in Brugge gebouwd. Voor Nemo werd een joint venture opgericht met de Britse transportnetbeheerder National Grid. Beide netbeheerders hebben elk 50% van Nemo Link in handen. De 140 kilometer lange kabels zullen voldoende capaciteit hebben om zo n half miljoen gezinnen van stroom te voorzien. De indienstneming is voorzien voor De totale kostprijs van het project bedraagt meer dan EUR 600 miljoen. Een ander belangrijk project is Alegro waarbij Elia samen met zijn Duitse sectorgenoot Amprion een interconnector bouwt tussen België en Duitsland. Ook dit project zal met een capaciteit van MW een half miljoen gezinnen van stroom kunnen voorzien. Alegro zou tegen 2020 operationeel moeten zijn. Eveneens van belang zijn Oostlus, de versterking van de lijnen in de Oostkantons, en het project Brabo dat een opwaardering inhoudt van de hoogspanningslijnen in het Antwerps havengebied en de interconnectiecapaciteit met Nederland. Al deze investeringen moeten bijdragen tot de bevoorradingszekerheid van ons land op het vlak van elektriciteit. Elia heeft in mei 2015 op zijn algemene jaarvergadering wereldkundig gemaakt dat door al deze projecten tegen 2018 een kapitaalnood zal ontstaan. Publi-T ging er al geruime tijd vanuit dat Elia inderdaad een kapitaalverhoging zal doorvoeren om deze organische groei van zijn Belgische activiteiten te financieren. De raad van bestuur van Publi-T heeft het principiële standpunt dat Publi-T in voorkomend geval deze operatie best proportioneel volgt, zodat het aandeel van de holding in Elia constant blijft en Publi-T blijvend instaat voor de Belgische publieke verankering van het transportnet voor elektriciteit. Dat zette Publi-T ertoe aan een kapitaalverhoging van EUR 150 miljoen door te voeren die door de vennoten volledig werd onderschreven en volgestort. De opgehaalde middelen werden aangewend om Publi-T nagenoeg schuldenvrij te maken, zodat een gebeurlijke deelname in een mogelijke kapitaalverhoging van Elia volledig met nieuwe schulden zou kunnen worden gefinancierd. Procedure Gemeentelijke Holding in vereffening Op niveau van Publi-T vond eind 2011 een belangrijke gebeurtenis plaats: de Gemeentelijke Holding besliste tot de ontbinding en invereffeningstelling over te gaan. Bij de oprichting van Publi-T Verslag van de raad van bestuur over het boekjaar /37 25

27 beschikte de Holding over een strategisch belang van 25% in Publi-T. Dat belang was reeds in 2010 verwaterd tot 19,93%. De algemene vergadering van Publi-T stelde vast dat de ontbinding van de Gemeentelijke Holding tot gevolg had dat zij automatisch de hoedanigheid van vennoot verloor en de rechten verbonden aan haar aandelen vervielen. In de plaats daarvan had de Gemeentelijke Holding recht op de betaling van een scheidingsaandeel berekend op basis van de goedgekeurde balans per 31 augustus In december 2012 keurde de jaarvergadering van Publi-T de jaarrekening goed en stelde vast dat op basis van deze jaarrekening het scheidingsaandeel EUR 77,11 miljoen bedroeg. De raad van bestuur van Publi-T kreeg van de algemene vergadering de toelating om via het mechanisme van het variabel kapitaal aandelen uit te geven voor een bedrag dat gelijk is aan het scheidingsaandeel. De kapitaalverhoging werd in mei 2013 uitgevoerd. Gelet op de succesvolle plaatsing van de kapitaalverhoging besliste de raad van bestuur van Publi-T in juni over te gaan tot de integrale uitbetaling van het scheidingsaandeel van EUR 77,11 miljoen aan de Gemeentelijke Holding. Via briefwisseling was ondertussen duidelijk geworden dat de Gemeentelijke Holding de gevolgen van de toepassing van de vennootschapswetgeving en de statuten van Publi-T niet aanvaardde. De vereffenaars betekenden dan ook in juni 2012 een dagvaarding aan Publi-T. Ook Belfius had te kennen gegeven in de procedure te willen tussenkomen als schuldeiser van de Gemeentelijke Holding. Begin 2014 werd een tussenvonnis geveld door de rechtbank van koophandel. De rechtbank bevestigde dat de Gemeentelijke Holding vanaf de ontbinding de hoedanigheid van vennoot verloor en dus enkel recht had op de uitbetaling van een scheidingsaandeel. De rechtbank velde echter het verrassende oordeel dat Publi-T toch zijn activa had moeten herwaarderen in het kader van de goede trouw die tussen partijen wordt verwacht. Daarop werd een deskundige aangeduid die de opdracht kreeg het belang in Elia te herwaarderen. Deze uitspraak werd door de raad van bestuur van Publi-T op meerdere vlakken als problematisch ervaren. Publi-T heeft nog nooit een herwaardering van zijn activa doorgevoerd en de Gemeentelijke Holding heeft dat als aandeelhouder sinds de oprichting ook nooit gevraagd. Dergelijke herwaardering zou er dus enkel op gericht zijn het scheidingsaandeel te verhogen, terwijl de statuten en wetgeving duidelijk stellen dat het scheidingsaandeel op de boekhoudwaarde moet gebaseerd zijn. Verslag van de raad van bestuur over het boekjaar /37 26

28 Op advies van zijn raadslieden besliste de raad van bestuur van Publi-T in februari 2014 dan ook beroep aan te tekenen tegen het tussenvonnis. Dat komt erop neer dat de procedure opnieuw loopt voor het hof van beroep. De zaak zal vermoedelijk gepleit worden in december Op basis van de gegevens waarover de raadsheren van Publi-T beschikken, menen zij dat Publi-T over goede argumenten beschikt om in de beroepsprocedure het vonnis in eerste aanleg te hervormen en de vorderingen van de vereffenaars en Belfius Bank ongegrond te doen verklaren. In het huidige stadium van de procedure is het evenwel niet mogelijk een betrouwbare inschatting te geven hoe het hof van beroep finaal zou oordelen en wat de gevolgen kunnen zijn voor de aansprakelijkheid van Publi-T. Het vrijwillig door Publi-T betaalde scheidingsaandeel werd in 2013 boekhoudkundig als een kapitaalvermindering verwerkt. In afwachting van een uitspraak dient Publi-T geen bijkomende financiële verrichtingen uit te voeren. In het (onwaarschijnlijke) geval van een ongunstige uitspraak, zal Publi-T de eventuele toekomstige bijkomende betaling van het scheidingsaandeel ook via het eigen vermogen een kapitaalvermindering - verwerken. Bijgevolg zou er geen impact zijn op de resultatenrekening van Publi-T, noch op de bestaande reserves of de overgedragen winst. 2.2 Recente ontwikkelingen in 2016 In 2016 maakt Elia België vooruitgang in de verschillende netprojecten die reeds in de vorige subparagraaf werden voorgesteld. Zo werd verder gebouwd aan Stevin dat eigenlijk uit tien deelprojecten bestaat; met als eerste deelproject de versterking van de bestaande 380kV-lijnen tussen Zomergem en Eeklo. Elia werkte vorig jaar onder meer aan de versterking van bestaande masten, het leggen van funderingen voor nieuwe masten, het aanleggen van toegangswegen, de constructie van een tunnel onder het Boudewijnkanaal, de bouw van hoogspanningsstations en ten slotte het aanleggen van het ondergronds tracé. Ook voor het Nemo-project werden belangrijke stappen gezet. In het najaar van 2016 startte immers de constructie van het conversiestation in Brugge nadat in de zomer de nodige vergunningen waren verkregen. Voor de Alegro-interconnector met Duitsland tekende Elia samen met zijn Duitse sectorgenoot Amprion in september het contract met de leverancier voor de aanleg van de 90 km lange kabel. In november 2016 volgde de bestelling van twee conversiestations aan beide uiteinden van de kabelverbinding. Verslag van de raad van bestuur over het boekjaar /37 27

29 Elia werkte tevens de eerste fase van het Brabo-project af. De hoogspanningslijn tussen Zandvliet en Doel werd versterkt van 150 naar 380 kv, waardoor er nu twee 380 kv-verbindingen zijn tussen beide plaatsen. Aan de grens met Nederland werd een vierde dwarsregeltransformator in dienst genomen, wat de betrouwbaar van de interconnectie en dus het net ten goede komt. De afwerking van de tweede fase van Brabo, waarbij een dubbele 380 kv-ring wordt aangelegd tussen Zandvliet, Lillo en Doel, is voorzien voor Ten slotte ging eind vorig jaar ook de eerste fase van de Oostlus operationeel waarbij de lijnen in de Oostkantons worden versterkt. Op niveau van Publi-T was 2016, net als bij Publigas, een jaar zonder grote gebeurtenissen. Meer nog, geen enkel aandeel Elia werd gekocht of verkocht. Voor wat de dividenden betreft volgt Publi-T sinds 2011 een meerjarenplanning die door de algemene vergadering is goedgekeurd. Deze planning voorziet in een toename van het dividend per aandeel met 2% per jaar. Over het boekjaar dat liep van 1 september 2015 tot 31 augustus 2016 keerde Publi-T een totaal bruto dividend uit van EUR 36,80 miljoen, wat neerkomt op EUR 24,06 per aandeel, conform de voormelde meerjarenplanning. 2.3 Financiële elementen Finiwo Finiwo heeft een belang in Publi-T van 8,69%, vertegenwoordigd door aandelen. In 2001 en 2002 verwierf Finiwo aandelen Publi-T voor een totaal bedrag van EUR 14,03 miljoen. Deze aandelen werden gefinancierd door de uitgifte van aandelen F3. In 2008 volgde Finiwo proportioneel de toenmalige kapitaalverhoging van Publi-T waardoor bijkomende aandelen werden verworven voor EUR 2,65 miljoen. Finiwo nam ook deel aan de kapitaaloperatie van 2010 en verkreeg hierdoor nog aandelen voor een totaal investeringsbedrag van EUR 8,69 miljoen. In het kader van de kapitaaloperatie ter financiering van het scheidingsaandeel van de Gemeentelijke Holding kreeg Finiwo eind nieuwe aandelen Publi-T aangeboden voor een totaal bedrag van EUR 6,70 miljoen. Finiwo schreef in 2013 in op alle aandelen en kon zo zijn belang op 8,69% houden. De investering werd gefinancierd door de uitgifte van F6-aandelen. Ook de meest recente kapitaalverhoging van 2015 van EUR 150 miljoen volgde Finiwo proportioneel voor EUR 13,04 miljoen, goed voor bijkomende aandelen Publi-T, deels gefinancierd met een banklening, deels met eigen middelen via de creatie van F8-aandelen. Verslag van de raad van bestuur over het boekjaar /37 28

30 Wat de inkomsten betreft ontving Finiwo van Publi-T in 2016 een totaal bruto dividend van EUR 3,20 miljoen, conform de vooruitzichten. Een evolutie van de bruto dividendinkomsten over de voorbije jaren is in grafiek 2 terug te vinden. Zoals gesteld steeg het dividend per aandeel tussen 2015 en 2016 met 2%. De sterkere groei van het totaal dividend is te danken aan de in 2015 verworven aandelen Publi-T die in 2016 voor een eerste maal dividendgerechtigd waren. Finiwo heeft deze legislatuur het recht drie kandidaten voor de raad van bestuur van Publi-T voor te dragen. Voor de huidige legislatuur werden Dirk De fauw, Geert Versnick en Pablo Annys voorgedragen. Geert Versnick is tevens voorzitter van Publi-T en ondervoorzitter van Elia. Grafiek 2: bruto dividenden Finiwo uit Publi-T ( ; in miljoen euro) Bron: eigen gegevens Verslag van de raad van bestuur over het boekjaar /37 29

31 3. Hernieuwbare energie Finiwo heeft verschillende participaties in projecten die elektriciteit opwekken door middel van hernieuwbare bronnen, in casu windturbines en zonnepanelen. Finiwo is al ruime tijd aanwezig in EGPF. De algemene vergadering van Finiwo heeft bovendien in december 2010 zich unaniem achter de beleidsoptie geschaard om naast het bestaande belang in EGPF ook participaties te nemen in projectvennootschappen met andere private partners voor het realiseren van hernieuwbare productie. Ten slotte heeft Finiwo via een statutenwijziging in juni 2011 de mogelijkheid geïntroduceerd dat voor hernieuwbare projecten een deel van het totale investeringsbedrag preferent kan voorbehouden worden voor de steden of gemeenten op wiens grondgebied de projecten worden gerealiseerd. 3.1 Electrabel Green Projects Flanders (EGPF) Historiek en recente ontwikkelingen De Vlaamse financieringsverenigingen hebben 30% van de windmolenexploitant Electrabel Green Projects Flanders (EGPF) in bezit. De resterende 70% is in handen van Electrabel. EGPF heeft 31 windturbines in portefeuille, zowel rechtstreeks als via de dochters EGPF WHH en EGPF WWE. De rechtsvoorganger van EGPF, de cvba Wind Waterkracht Vlaanderen (WWV), werd in 1999 opgericht door de toenmalige Vlaamse gemengde energiedistributie-intercommunales om te voldoen aan de groene stroom-productieverplichtingen die zij toen als elektriciteitsleveranciers nog hadden. De noodzaak voor de Vlaamse gemengde distributienetbeheerders om hun commerciële leveringen productieactiviteiten met ingang van 1 juli 2003 stop te zetten dwong hen ertoe zich uit de hernieuwbare productieactiviteit terug te trekken. In dat kader werd in 2002 WWV als vennootschap grondig hervormd. Niet alleen werd de naam van WWV in EGPF gewijzigd, er werd ook voor een koerswijziging gekozen waarbij de initiële investeringspolitiek - kleinschalige waterkrachtcentrales werd verlaten om te investeren in windmolenparken. EGPF bouwde vanuit deze uitgangspunten geleidelijk een windmolenpark uit. EGPF haalde daartoe in 2004, 2006 en 2007 middelen op bij zijn aandeelhouders. Lange tijd bleef het productievermogen evenwel stabiel op 40,66 MW, geproduceerd door 21 windturbines. Verslag van de raad van bestuur over het boekjaar /37 30

32 Met oog op een grotere betrokkenheid van de financieringsverenigingen en de gemeenten op wiens grondgebied de projecten gerealiseerd worden, werd eind 2011 de cvba EGPF WWE opgericht. Het vertrekpunt was dat EGPF 50% van het kapitaal van EGPF WWE onderschreef en vervolgens per project 35% door Electrabel werd onderschreven en 15% door de financieringsvereniging op wiens grondgebied het project plaatsvond. In 2013 werden in de schoot van EGPF WWE drie projecten gerealiseerd. Binnen het werkingsgebied van Finiwo werden drie windturbines van elk 2,05 MW te Lochristi-Zele langs de E17 in dienst genomen. Daarnaast werden drie turbines gebouwd van opnieuw elk 2,05 MW te Sint-Gillis-Waas langs de E34 in het werkingsgebied van Fingem. In Poperinge (werkingsgebied Figga) gingen vier turbines van start met een gezamenlijk vermogen van 8,2 MW. Dankzij deze projecten kon EGPF na enkele jaren van status quo weer met een groei van de productiecapaciteit aansluiten. Samen met haar dochters beschikt de EGPF-groep nu over 31 windturbines. De ontwikkeling van zowel EGPF als EGPF WWE kwam in 2014 evenwel tot stilstand. De nieuwe projecten worden immers in Wind4Flanders ondergebracht, een 50/50 joint venture tussen Engie en enkele financieringsverenigingen. Na een bevraging van zijn deelnemers besloot Finiwo niet in deze vennootschap te participeren Financiële elementen Finiwo Finiwo bezit aandelen EGPF voor een totaal investeringsbedrag van EUR 0,72 miljoen, goed voor een belang van 5,81%. Finiwo heeft tevens een aandeelhouderslening aan EGPF verstrekt die halfjaarlijks wordt afgelost. Eind 2016 bedroeg het openstaande saldo EUR 0,25 miljoen. De participatie in EGPF werd binnen Finiwo door de uitgifte van F3-aandelen gefinancierd. De algemene vergadering van Finiwo besliste op 12 december 2011 deel te nemen aan EGPF WWE door de aankoop van een aandeel van EUR 100. Bovendien gaf de algemene vergadering reeds zijn principiële goedkeuring in te tekenen op de kapitaalverhoging van EGPF WWE voor de financiering van een windmolenpark langs de autosnelweg E17 ter hoogte van de gemeenten Laarne, Lochristi en Zele. In 2013 kocht Finiwo dan effectief aandelen EGPF WWE met betrekking tot het project in Lochristi-Zele voor een totaal investeringsbedrag van EUR , wat het belang van Finiwo in EGPF WWE op 4,32% brengt. De ene helft van dat bedrag werd toegewezen aan de groep van gemeenten die via hun raadsbesluiten te kennen hadden gegeven in het project te willen investeren, terwijl de andere helft van het bedrag preferent werd toegekend aan de gemeenten Lochristi en Verslag van de raad van bestuur over het boekjaar /37 31

33 Zele. De winstverdeling volgt deze structuur. De financiering gebeurde door de uitgifte van F1 EGPF LOZE-aandelen. EGPF heeft in 2016 een bruto dividend uitgekeerd van EUR 3,04 miljoen of EUR 8 per aandeel. Voor Finiwo komt dat neer op EUR EGPF WWE besliste een bruto dividend uit te keren van EUR 2,11 miljoen, hetzij EUR 32 per aandeel. Voor Finiwo bedraagt de bruto dividendopbrengst EUR Grafiek 3 geeft de bruto dividendinkomsten van EGPF en EGPF WWE weer. Finiwo heeft momenteel twee bestuurders in EGPF en EGPF WWE, met name Arne Deblauwe en Ludo Monset. Grafiek 3: bruto dividenden Finiwo uit EGPF en EGPF WWE ( ) Bron: eigen gegevens Verslag van de raad van bestuur over het boekjaar /37 32

34 3.2 Portfineco Finiwo richtte in 2011 samen met de Maatschappij voor de Brugse Zeehaven (MBZ) de nv Portfineco op met als doelstelling het ondersteunen van de realisatie van windmolenprojecten in het Brugse zeehavengebied. De algemene vergadering van Finiwo keurde op 27 juni 2011 de oprichting van Portfineco en de bijbehorende investering van EUR 1 miljoen in de vennootschap goed. Finiwo en MBZ nemen elk de helft van het kapitaal voor hun rekening. Bij de oprichting van Portfineco in augustus 2011 heeft Finiwo EUR in de nv geïnvesteerd onder de vorm van kapitaal. De resterende investering van EUR neemt de vorm aan van renteloze leningen waarvan eind 2016 afgerond reeds EUR daadwerkelijk was gestort. In een eerste fase werd aanvankelijk gewerkt aan de realisatie van zes windturbines in de achterhaven: telkens twee windturbines op de terreinen van Toyota, CdMZ (Cobelfret) en Wallenius Wilhelmsen Logistics (WWL). Met deze eerste fase zou voor Portfineco een investeringsbedrag van EUR 2 miljoen gemoeid zijn waarvan Finiwo en MBZ elk de helft voor hun rekening zouden nemen. Het project op het terrein van CdMZ kent tot op heden evenwel geen concrete invulling. Voor de projecten op de terreinen van Toyota en WWL werden aandeelhoudersovereenkomsten gesloten tussen Portfineco en Eneco Wind Belgium (EWB), een dochter van de Nederlandse energiegroep Eneco. Daarop werd overgegaan tot de oprichting van een projectvennootschap per terrein waarbij Portfineco telkens een belang nam van 25% + 1 aandeel en EWB de resterende aandelen. De projectvennootschappen kregen de namen Libeccio I en II. Na aanslepende procedures kon de constructie van de turbines met een capaciteit van elk 3 MW begin 2015 eindelijk aanvatten. De windmolens zijn sedert november 2015 operationeel was dus het eerste operationele jaar. De windproductie lag voor beide Libeccio s alvast licht boven de prognoses die in de businessplannen waren opgenomen. Ondertussen wordt de mogelijke inplanting van windturbines op andere haventerreinen bestudeerd. Naar verwachting zal bij de realisatie van twee bijkomende turbines het aanvankelijk investeringsbedrag van EUR 1 miljoen voor Finiwo bereikt worden. De financiering gebeurde door de uitgifte van F1 PORTFIN-aandelen. De ene helft van de investering werd toegewezen aan de groep van deelnemers die via hun raadsbesluiten te kennen hadden gegeven in het project te willen investeren, terwijl de andere helft van het bedrag preferent werd toegekend aan Brugge en Knokke-Heist. De toekomstige winstverdeling zal deze aandelenstructuur volgen. Finiwo heeft twee bestuurders in Portfineco, met name Dirk De fauw en Guy Reynebeau. Verslag van de raad van bestuur over het boekjaar /37 33

35 3.3 Storm Wachtebeke De vennootschap Storm ontwikkelde een windmolenproject op het grondgebied van de gemeente Wachtebeke. Storm wou op deze locatie drie windturbines installeren, maar Storm verkreeg slechts voor twee turbines de nodige vergunningen. De bouw van deze twee turbines met een gezamenlijk vermogen van 5 MW werd eind 2012 succesvol afgerond. De algemene vergadering van Finiwo besliste op 27 juni 2011 om EUR 1,50 miljoen in de projectvennootschap Storm Wachtebeke te investeren onder de vorm van een achtergestelde obligatielening met een looptijd van 10 jaar en een jaarlijkse bruto coupon van 6%. In november 2011 werd de leningsovereenkomst effectief uitgevoerd aan de hand van de binnen Finiwo beschikbare middelen. Tevens werd overeengekomen dat een coöperatieve vennootschap zou worden opgericht voor de omwonenden en het via deze weg opgehaalde bedrag in mindering zou komen van de uitstaande lening van Finiwo. Pas in de eerste helft van 2014 werden de resultaten van de coöperatieve vennootschap bekend: 176 omwonenden tekenden in voor een gezamenlijk bedrag van afgerond EUR 0,35 miljoen. Na aftrek van kosten kwam dat bedrag in mindering van de uitstaande lening van Finiwo, zodat het finale investeringsbedrag voor Finiwo EUR 1,16 miljoen bedroeg. Na de bekendmaking van dit bedrag kon worden overgegaan tot de kapitaalverhoging ter financiering van deze investering en dat door de uitgifte van F1 STORM-aandelen. Conform de statutaire afspraken, werd de helft van de investering verdeeld over de groep van deelnemers die hebben te kennen gegeven in het project te willen investeren en de helft aan de gemeente Wachtebeke via de creatie van preferente aandelen. Aandachtspunt is dat Storm in de mogelijkheid verkeert delen van de uitstaande lening vervroegd af te lossen, wat eind 2014 reeds voor een beperkt bedrag gebeurde. In 2015 en 2016 vonden geen vervroegde aflossingen plaats. Finiwo heeft een bestuurder in Storm Wachtebeke, met name Vera De Loose. 3.4 Terranova Solar In de industriezone van het kanaal Gent-Terneuzen was na het faillissement van de onderneming Nilefos Chemie een gipsstort van 140 hectare door de provincie Oost-Vlaanderen als te saneren brownfield op de agenda gezet. De gronden zijn eigendom geworden van Terra Nova, een Verslag van de raad van bestuur over het boekjaar /37 34

36 vennootschap van de baggerbedrijven Dredging International (met zijn milieupoot DEC) en Jan De Nul (met zijn milieupoot Envisan) die voor de sanering en uitbating van het terrein instaan. Om het terrein, dat zich bevindt op de grens tussen Evergem en Zelzate, een duurzame toekomst te bieden werd het plan aangevat op een deel van de gronden een omvangrijk park met zonnepanelen aan te leggen. Het zonnepark werd aangelegd door de vennootschap Terranova Solar (TNS) met als partners naast de voormelde baggerbedrijven de vennootschap Imasco die behoort tot de Aertssen-groep, de Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij (POM) Oost-Vlaanderen en Finiwo. De algemene vergadering van Finiwo keurde op 12 december 2011 de deelname aan Terranova Solar goed voor een totaal investeringsbedrag van EUR 2,5 miljoen, waarvan EUR 0,28 miljoen in de vorm van kapitaal (goed voor een participatie van 5%) en EUR 2,22 miljoen in de vorm van een converteerbare achtergestelde lening met een jaarlijkse coupon van 6% en een gekoppeld recht op winstbewijzen. TNS werd op 14 februari 2012 opgericht met een minimumkapitaal. De opvragingen van middelen bij de aandeelhouders gebeurden volgens de vooruitgang van het project. In december 2013 werden de laatste stortingen uitgevoerd en was het zonnepark dan ook volledig operationeel. In de loop van 2013 werd de coöperatieve vennootschap Zonneberg opgericht die met de bij de coöperanten opgehaalde middelen een achtergestelde lening van EUR 2,5 miljoen aan Terranova Solar heeft verstrekt. Binnen Finiwo werd de investering in TNS gefinancierd door de uitgifte van F1 TNS-aandelen. De ene helft van de investering werd toegewezen aan de groep van deelnemers die via hun raadsbesluiten te kennen hadden gegeven in het project te willen investeren, terwijl de andere helft van het bedrag preferent werd toegekend aan Evergem en Zelzate. Net als bij de andere F1- investeringen volgt de winstverdeling deze structuur. Reeds in het eerste operationele jaar 2014 was duidelijk dat de rendabiliteit van het park de verwachtingen overtreft, een vaststelling die werd bevestigd in 2015 en 2016, ook al nam vorig jaar de elektriciteitsprijs een duik en was juni 2016 een ondermaatse zonnemaand. De inkomsten vanaf 2013 zijn in grafiek 4 terug te vinden. In het voorjaar van 2015 ontving Finiwo voor de eerste maal een dividend en een vergoeding voor de winstbewijzen, op basis van de afsluiting van boekjaar In het najaar volgde dan nog een bijkomende interim uitkering op basis van de halfjaarcijfers van boekjaar In die zin bevat 2015 een dubbeltelling. In 2016 volgde een nieuw interim dividend en bijbehorende vergoeding van de winstbewijzen op basis van de halfjaarcijfers en vooruitzichten van dat boekjaar. Verslag van de raad van bestuur over het boekjaar /37 35

37 Finiwo heeft een bestuurder in Terranova Solar, met name Kathleen Depoorter. Grafiek 4: bruto inkomsten Finiwo uit Terranova Solar ( ) 3.5 Eneco Wind Belgium Melle Eneco Wind Belgium (EWB), het voormalige Air Energy, plant twee windmolens op het grondgebied van de gemeente Melle. Na het verkrijgen van niet-aanvechtbare vergunningen is de oprichting van een projectvennootschap voorzien. De algemene vergadering van Finiwo nam op 12 december 2011 de principiële beslissing te investeren in dit project. In analogie met de andere F1-projecten werd de ene helft van de toen geschatte investering aangeboden aan de groep van deelnemers en de andere helft aan Melle. De gemeente besliste in te tekenen op preferente aandelen om zo de helft van de investering voor haar rekening te nemen. In het najaar van 2015 heeft het College van Burgemeester en Schepenen van Melle deze interesse bevestigd. Het project zat lange tijd in de koelkast wegens aanslepende vergunningsproblemen. In de loop van 2015 werden eindelijk een bouw- en milieuvergunning afgeleverd, maar daartegen is inmiddels beroep aangetekend. De effectieve realisatie zal naar alle waarschijnlijkheid dus nog een tijd op zich laten wachten. Verslag van de raad van bestuur over het boekjaar /37 36

38 EWB stelt voor een projectvennootschap op te richten waarin het bedrijf zelf voor maximaal 60% participeert en elk maximaal 20% wordt voorbehouden voor de coöperatieve Energent en Finiwo. De instap zou pas gebeuren bij de zogenaamde take over, met name bij de start van de operationele fase. Dat wil zeggen dat EWB de volledige ontwikkelings- en constructiefase op zich neemt, met alle bijbehorende risico s. Dat biedt niet enkel het voordeel van een lager risico voor Finiwo, maar houdt tevens in dat maar definitief moet worden beslist eenmaal alle vergunningen definitief en niet langer aanvechtbaar zijn. Op die manier dient Finiwo geen middelen te investeren lange tijd vóór het project operationeel is. De raad van bestuur keurde in het voorjaar van 2016 dan ook een optieovereenkomst goed die Finiwo de mogelijkheid biedt in de toekomst in het project te participeren. Een nieuwe bevraging van de deelnemers zal slechts worden georganiseerd wanneer de timing van het project concreet en voldoende zeker is. Met de investering zou naar verwachting een bedrag van circa EUR zijn gemoeid. 4. Eandis Assets Voorjaar 2016 Eind 2015 ontvingen de Vlaamse financieringsverenigingen een aanbod tot investeren in Eandis Assets (EA), de gefuseerde distributienetbeheerder die per 1 januari 2016 onder opschortende voorwaarden was opgericht uit Imewo, Gaselwest, Intergem, Iverlek, Imea, Iveka en Sibelgas. Finiwo kreeg de mogelijkheid een participatie van EUR 22,13 miljoen in Eandis Assets te nemen, ook op zijn beurt onder enkele opschortende voorwaarden. Voor alle financieringsverenigingen samen betrof het een bedrag van EUR 100 miljoen. De raad van bestuur van Finiwo besliste in februari principieel toe te treden als vennoot van Eandis Assets door in te tekenen op de aangeboden kapitaalverhoging, onder de opschortende voorwaarden dat de oprichting van Eandis Assets daadwerkelijk plaatsvond na het vervullen van de hieraan gekoppelde opschortende voorwaarden, het decreet op de intergemeentelijke samenwerking effectief werd aangepast om de financieringsverenigingen toe te laten in het kapitaal van Eandis Assets en de algemene vergadering van Eandis Assets Finiwo toeliet als nieuwe vennoot. Hierop werd een bevraging van de deelnemers opgestart waarbij werd geopteerd voor een maximale keuzevrijheid voor de steden en gemeenten. Vooreerst konden ze beslissen al dan niet deel te nemen, vervolgens konden ze opteren voor een proportionele goedkeuring of een vraag voor overintekening en ten slotte konden ze kiezen tussen een inbreng van eigen middelen of een beroep doen op Finiwo voor een bankfinanciering (zonder gemeentelijke waarborgen). Verslag van de raad van bestuur over het boekjaar /37 37

39 Uiteindelijk zijn acht deelnemers niet ingegaan op het aanbod, maar dat werd meer dan gecompenseerd door de vragen van andere deelnemers om voor hun rekening een bijkomende investering te doen. De raad van bestuur besliste het niet-ingetekende bedrag te verdelen over de deelnemers die een extra investeringsbedrag hadden goedgekeurd op basis van de onderlinge verhoudingen volgens de totale gevraagde investeringen. Deze procedure was volledig analoog aan de procedure die in 2015 werd gevolgd voor de verdeling van de investering in Publi-T. Vier deelnemers kozen voor de inbreng van eigen middelen voor een totaal bedrag van EUR 1,99 miljoen. Dat bedrag werden eind juni overgemaakt aan Finiwo. Het saldo van EUR 20,14 miljoen werd ontleend bij de banken. De uiteindelijke verdeling, zoals terug te vinden in de meest recente strategienota van Finiwo, werd goedgekeurd door de raad van bestuur en vervolgens voorgesteld aan de algemene vergadering van Finiwo van 29 juni Voor de verdeling werden twee rekeningsectoren F2 en F2 gecreëerd die geen kapitaal vertegenwoordigen. Ze zijn louter het afsprakenkader om opbrengsten en kosten te verdelen. De eerste sector F2 omvat de eigen inbreng van enkele gemeenten en dus de door hen toegestane leningen aan Finiwo. F2 vormt de basis voor de verdeling van kosten en opbrengsten voor de deelnemers die opdracht hebben gegeven aan Finiwo om een schuldfinanciering bij de banken aan te gaan, zonder hun eigen begrotingen of balansen te vatten met een investering en bijbehorende inbreng van eigen middelen, schulden of waarborgen. Normaliter zouden steden en gemeenten die eigen middelen inbrachten, na aftrek van een bijdrage in de beheerskosten en de (beperkte) belastingen, de dividendinkomsten van Eandis Assets doorgestort krijgen. De steden en gemeenten die kozen voor een schuldfinanciering op niveau van Finiwo zouden nieuwe inkomsten verkrijgen, na aftrek van kosten en (gedeeltelijke) kapitaalaflossingen. Echter, zoals eerder uiteengezet, waren aan de beslissing in Eandis Assets te investeren opschortende voorwaarden verbonden. Het decreet op de intergemeentelijke samenwerking werd inderdaad aangepast om de financieringsverenigingen toe te laten in het kapitaal van Eandis Assets en de algemene vergadering van Eandis liet in het voorjaar 2016 Finiwo toe als nieuwe vennoot. In juni moest Finiwo echter vaststellen dat de retroactieve oprichting van Eandis Assets per 1 januari 2016 nog niet was gerealiseerd. Per brief deelde Eandis mee dat Finiwo het investeringsbedrag zou teruggestort krijgen indien de fusie tot EA niet gerealiseerd zou worden, samen met een voldoende hoge intrestvergoeding, met name een intrestvoet gelijk aan het pro rata temporis dividendrendement dat zou worden toegekend in het geval de fusie en bijbehorende Verslag van de raad van bestuur over het boekjaar /37 38

40 kapitaalverhoging wel hadden plaatsgevonden. Dankzij dit engagement liep Finiwo geen risico met een financieel verlies opgezadeld te zitten bij het annuleren van de operatie. Na de akteneming door de algemene jaarvergadering van Finiwo op 29 juni van de resultaten van de bevraging van de deelnemers en de bekrachtiging van Eandis Assets als strategische participatie, ging Finiwo op 30 juni over tot de volstorting van de kapitaalverhoging voor het aangeboden bedrag van EUR 22,13 miljoen. Ook de andere financieringsverenigingen namen deze beslissing zodat de kapitaalverhoging van EUR 100 miljoen volledig was volstort. Het eind juni nog niet vervuld zijn van alle opschortende voorwaarden had wel een belangrijk gevolg voor de schuldfinanciering van de investering. Finiwo stuurde op 20 april 2016 een offerteaanvraag uit voor bankfinanciering onder de vorm van verschillende lange termijnleningen met vaste rentevoeten en opnamedatum 29 juni zodat de kapitaalverhoging van Eandis Assets op 30 juni kon worden volstort. Finiwo vroeg een offerte voor een bancaire schuldfinanciering van EUR De schuldfinanciering werd in drie loten verdeeld: - een bullet-lening op 5 jaar van maximaal EUR met vaste rentevoet; - een bullet-lening op 10 jaar van maximaal EUR met vaste rentevoet; - een lening met vaste, jaarlijkse kapitaalaflossingen van maximaal EUR met een looptijd van 15 jaar en vaste rentevoet. Voor de bullet-lening op 5 jaar had ING de meest voordelige offerte ingediend met een rentemarge van 22 basispunten. Voor de bullet-leningen op 10 en 15 jaar had KBC de meest voordelige offerte ingediend met een rentemarge van 44,8 basispunten. Echter, bij het uitblijven van de fusie moest Finiwo het door Eandis teruggestorte bedrag volledig kunnen aanwenden om de deelnemers terug te betalen die voor een eigen inbreng kozen, maar vooral ook om de bankleningen aangegaan ter financiering van de investering integraal terug te betalen. Dat alles bracht teweeg dat in de bankleningen een optie moest worden ingebouwd om tijdens een bepaalde periode de leningen te kunnen terugbetalen zonder (omvangrijke) wederbeleggingsvergoedingen. De gekozen banken KBC en ING werkten inderdaad een passende oplossing voor Finiwo uit, waarbij Finiwo voor het jaareinde kon beslissen ofwel de leningen terug te betalen ofwel ze om te zetten in leningen op lange termijn met vaste rentevoeten. Op die manier liep Finiwo geen financiële risico s bij een annulering van de kapitaaloperatie. Verslag van de raad van bestuur over het boekjaar /37 39

41 Najaar 2016 Eandis Assets riep op 3 oktober 2016 een buitengewone algemene vergadering bijeen met als voornaamste agendapunt de toelating van een privé partner in het kapitaal van de vennootschap en de bijbehorende statutaire aanpassingen die hiertoe nodig zijn. Finiwo werd - net als de gemeenten en de andere financieringsverenigingen - gevraagd zijn standpunt te bepalen en een vertegenwoordiger af te vaardigen. In het voorjaar van 2016 polste Eandis bij verschillende partijen naar een interesse om een belang van 14% in Eandis Assets te verwerven via een kapitaalverhoging. Uit een lijst van een 20 geïnteresseerde partijen kwam men tot drie finale kandidaat-bieders. Uiteindelijk werd State Grid Europe Limited gekozen (SGEL), een volle dochter van State Grid International Development (SGID), op haar beurt een volle dochter van State Grid Corporation of China (SGCC). De raad van bestuur van Finiwo kwam op vrijdag 16 september bijeen en gaf na een uitvoerige bespreking zijn goedkeuring aan de dagorde en alle afzonderlijke punten van de dagorde van de BAV van Eandis Assets. Echter, op 3 oktober werd geoordeeld dat de buitengewone algemene vergadering zonder voorwerp was geworden aangezien niet alle opschortende voorwaarden waren vervuld om over te gaan tot de effectieve, retroactieve oprichting van EA per 1 januari Op de BAV werd gemeld dat dit betekende dat ook de intrede van de financieringsverenigingen in het kapitaal van EA zou geannuleerd worden en de geïnvesteerde bedragen zouden worden teruggestort bij het verlijden van de authentieke akte van de BAV. Op 1 december heeft Finiwo dan effectief het investeringsbedrag teruggekregen, samen met de vooropgestelde pro rata temporis intrestvergoeding van EUR 0,53 miljoen. Met het terugbetaalde investeringsbedrag werden de bankleningen afgelost en kregen de gemeenten die voor een eigen inbreng hadden gekozen hun middelen teruggestort. De verkregen intrestvergoeding is alvast meer dan voldoende om de intrestlasten en beperkte andere kosten te dekken, zodat de hele operatie is teruggedraaid zonder verliesposten. Meer nog, na aftrek van intresten, andere kosten en belastingen bedraagt de te bestemmen nettowinst uit de operatie EUR 0,31 miljoen. Deze eenmalige winst zal volgens de sectoren F2 en F2 worden verdeeld, waarna deze kunnen worden opgeheven. Verslag van de raad van bestuur over het boekjaar /37 40

42 DEEL 2: FINANCIERING AANDELEN IMEWO In dit onderdeel staan we even stil bij de financiering van aandelen van de distributienetbeheerder Imewo die Finiwo verzorgt in opdracht van een aantal steden en gemeenten. Belangrijk is dat Finiwo niet zelf aandelen in de distributienetbeheerder aanhoudt, maar enkel de nodige middelen aan de betrokken steden en gemeenten aanreikt. Zoals in het eerste deel uiteengezet, onderscheidt zich dat van een kapitaaldeelname door Finiwo zelf, een optie die via Eandis Assets eind 2015 aan Finiwo werd aangeboden, maar uiteindelijk werd geannuleerd. Bij de kapitaaloperatie van Imewo in 2006 hadden enkele gemeenten voor een eerste maal beroep gedaan op Finiwo voor de financiering van een gedeelte van hun investering. In de daarop volgende jaren volgden meerdere gemeenten in gelijkaardige operaties. Binnen Finiwo wordt het principe gehanteerd dat de dividendenstroom van de Imewo-aandelen slechts via Finiwo verloopt in de mate dat Finiwo instaat voor de schuldfinanciering van de aankoop van de desbetreffende aandelen. Eenmaal de aandelen schuldenvrij zijn worden de dividenden rechtstreeks aan de gemeenten uitbetaald. Per 31 december 2016 verzorgde Finiwo nog voor volgende deelnemers de financiering van aandelen netbeheer: Bredene, Eeklo, Jabbeke, Knesselare, Lichtervelde en Zedelgem voor een gezamenlijk bedrag van EUR 1,49 miljoen. DEEL 3: FINANCIERINGSOPDRACHTEN Tot het maatschappelijk doel van Finiwo behoort het ondersteunen van de deelnemende gemeenten bij de financiering van investeringen voorzien in hun begroting (de vroegere buitengewone dienst ). Hiertoe heeft Finiwo in 2006 een contract afgesloten met KBC als bemiddelaar voor de uitgifte van commercial paper op naam van Finiwo. Na een marktverkenning werd tevens een zogenaamde back-up lijn van EUR 45 miljoen toegewezen aan KBC. Tot op heden hebben negen gemeenten van deze optie gebruik gemaakt. De respectieve gemeenteraden keurden hiertoe het desbetreffende huishoudelijke reglement goed en kenden een financieringsopdracht toe aan Finiwo. Deze gemeenten kunnen samen voor een totaal bedrag van EUR 49,85 miljoen beroep doen op Finiwo. Kortom, de kredietfaciliteit wordt ten volle benut, al moet gezegd dat niet alle betrokken gemeenten het toegekende bedrag integraal hebben opgevraagd. Verslag van de raad van bestuur over het boekjaar /37 41

43 Het thesaurieprogramma wordt overigens ook voor andere doeleinden aangewend in opdracht van de steden en gemeenten. Zo werd het programma door verschillende deelnemers in 2006 en 2009 gebruikt om Imewo-aandelen te verwerven, zoals in deel 2 van dit verslag kort beschreven. Daarnaast werd in 2011 voor de voorziene investeringen in hernieuwbare energie waarborgen door de deelnemers verstrekt met oog op een gebruik van het thesaurieprogramma. Echter, in de praktijk werd veel minder beroep gedaan op het programma dan voorzien. Ten eerste, werden tot op heden de investeringen in hernieuwbare energie grotendeels gedekt door eigen middelen. Enkel voor de niet-volstorte preferente delen van de investeringen werd beroep gedaan op schuldfinanciering. Ten tweede, gelet op het lange termijnperspectief van sommige F1-projecten en de toestand op de kredietmarkten, werden in 2015 bepaalde korte termijnfinancieringen door middel van commercial paper omgezet in een lange termijnlening op 10 jaar van het bullet -type met vaste rentevoet. Deze optie werd genomen door enerzijds Lochristi en Zele voor hun preferente investering in EGPF Lochristi-Zele (F1 EGPF LOZE PREF) en anderzijds Evergem en Zelzate voor hun preferente investering in Terranova Solar (F1 TNS PREF). Dat voor een gezamenlijk bedrag van EUR 1,34 miljoen. Daarnaast werd een lange termijnlening van EUR 4,68 miljoen, die in 2015 was afgesloten ter financiering van Publi-T, gewaarborgd door de betrokken deelnemers door een deel van de in 2011 verstrekte garanties voor hernieuwbare investeringen te herbestemmen, behoudens Stad Gent die een nieuwe waarborg verstrekte. In 2013 diende voor een eerste maal een deel van de back up lijn van het thesaurieprogramma te worden geactiveerd voor een bedrag van EUR 5 miljoen. Dat houdt in dat op dat bedrag voortaan een reserveringprovisie van 25 basispunten moet worden betaald. Bij opname van de back up lijn dient een rentemarge van 50 basispunten te worden betaald op de eonia of euribor-rente, afhankelijk van de termijn van de opname. De kosten van deze activering en de gebeurlijke opname worden verdeeld over de gemeenten die gebruik maken van het thesaurieprogramma voor de financiering van hun investeringen (de vroegere buitengewone dienst ) à rato van hun openstaande schulden. DEEL 4: FINANCIEEL BEHEER In het eerste deel van het jaarverslag hebben we een overzicht gegeven van de verschillende participaties van Finiwo. In dit onderdeel geven we beknopt weer hoe de financiering en het bijbehorend financieel beheer gebeurt. Verslag van de raad van bestuur over het boekjaar /37 42

44 Wat de winstuitkering betreft wordt normaliter de helft van de voorziene winst als een voorschot uitbetaald in december van elk boekjaar. Het saldo wordt, na goedkeuring van de jaarrekening door de algemene vergadering, op 30 juni van het daarop volgende jaar aan de deelnemers betaald. In dit deel geven we eerst een overzicht van de rekeningsectoren die binnen Finiwo worden gehanteerd en de basis vormen voor de winstverdeling over de deelnemers. Daarna gaan we even dieper in op de gevolgen van de invoering van de vennootschapsbelasting vanaf Overzicht rekeningsectoren De hoofdmoot van de investeringen van Finiwo is met eigen vermogen gefinancierd, via de zogenaamde F-aandelen of belastingvrije reserves. De F-aandelen worden verdeeld in rekeningsectoren die de basis vormen voor de winstverdeling binnen Finiwo. Daarnaast zijn enkele investeringen deels met bankschulden gefinancierd. Dat geldt voor de preferente delen van F1-investeringen die via het thesaurieprogramma of een lange termijnlening worden gefinancierd. Ook een deel van de meest recente investering in Publi-T is door een lange termijnlening gedekt en dat ging eveneens de bedoeling zijn voor de geannuleerde investering in Eandis Assets. De rechtstreeks toe te wijzen opbrengsten en kosten worden op de desbetreffende rekeningsector geïmputeerd. Voor niet rechtstreeks toe te wijzen kosten en opbrengsten worden verdeelsleutels toegepast. Finiwo telde in 2016 volgende rekeningsectoren: F2, F2, F3, F4, F5, F6, F7, F8, F8 en de groep van F1-subsectoren. De rekeningsector F1 is de sector waarin de aandelen worden ondergebracht ter financiering van de investeringen in hernieuwbare energieproductie door middel van projectvennootschappen. Voor deze projecten is de mogelijkheid geïntroduceerd voor deelnemers op wiens grondgebied projecten worden gerealiseerd om preferent te investeren in deze projecten. In voorkomend geval volgt de winstverdeling niet volledig het kapitaal, maar gaat de helft van de nettowinst naar de groep op basis van de betrokken F1-kapitaalstructuur en de helft naar de houder(s) van preferente aandelen. Het F1-kapitaal is onderverdeeld in subsectoren per concreet project, in casu Portfineco, Terranova Solar, EGPF Lochristi-Zele en Storm Wachtebeke. Per 31 december 2015 telde Finiwo gewone en preferente aandelen F1 PORTFIN ter financiering van Portfineco, gewone en preferente aandelen F1 TNS ter financiering van Terranova Solar, gewone en 750 preferente Verslag van de raad van bestuur over het boekjaar /37 43

45 aandelen F1 EGPF LOZE ter financiering van EGPF WWE Lochristi-Zele en ten slotte gewone en preferente aandelen F1 STORM ter financiering van Storm Wachtebeke. De sector F2 was zonder voorwerp geworden sinds de verkoop van ECS en de bijbehorende annulering van de F2-aandelen in december 2014 en zal nu over boekjaar 2016 eenmalig gebruikt worden om de kosten en opbrengsten te verdelen die betrekking hebben op de inmiddels teruggeschroefde investering in Eandis Assets. De sector vertegenwoordigt geen kapitaal, maar vormt dus enkel een afsprakenkader om kosten en opbrengsten te verdelen op basis van de raadsbesluiten van de deelnemers. De subsector F2 verdeelt de kosten en opbrengsten voor de deelnemers die voor een eigen inbreng kozen. Deze inbreng werd tijdelijk geboekt als een toegestane lening die begin december werd terugbetaald. De subsector F2 verdeelt de kosten en opbrengsten voor de deelnemers die voor schuldfinanciering kozen. Voor meer details verwijzen we naar het eerste deel van dit verslag. De rekeningsector F3 bevat aandelen ter financiering van Publi-T, Publigas en EGPF waarop destijds alle deelnemers proportioneel intekenden. De rekeningsector F4 betreft het beheer van de liquide middelen waarbij de verdeling van kosten en opbrengsten gebeurt in verhouding tot de liquiditeiten die Finiwo voor de deelnemers beheert. De aandelen F5 zijn uitgegeven ter financiering van de deelname van Finiwo aan de kapitaaloperatie van Publigas van Deze aandelen werden niet in de rekeningsector F3 ondergebracht, omdat niet alle deelnemers in dezelfde verhouding hebben ingetekend. Hetzelfde geldt voor de rekeningsector F7 die de aandelen bevat met betrekking tot de kapitaalverhoging van Publigas van Tot 2011 waren in de rekeningsector F6 de aandelen ondergebracht ter financiering van de participatie in Telenet. Na de uitvoering van alle verkoopsopdrachten en het doorvoeren van de bijbehorende kapitaalverminderingen werden alle aandelen F6 geschrapt. Finiwo beheert enkel nog drie zogenaamde gouden Telenet-aandelen waaraan de publieke belangen zijn verbonden. In 2013 werd de naam F6 toegekend aan de rekeningsector die de aandelen omvat ter financiering van de kapitaalverhoging van Publi-T waarop Finiwo intekende. Er zijn toen F6-aandelen uitgegeven. In 2015 kwamen daar nog twee rekeningsectoren bij ter dekking van de meest recente investering in Publi-T. De investering van EUR 13,04 miljoen is voor EUR 8,36 miljoen gefinancierd met Finiwokapitaal. Er werden aandelen F8 uitgegeven. Verslag van de raad van bestuur over het boekjaar /37 44

46 Het saldo van EUR 4,68 miljoen werd gefinancierd door middel van een banklening met vaste rentevoet op tien jaar van het bullet-type waarbij de hoofdsom volledig terugbetaalbaar is op de vervaldag. De deelnemers hebben hiertoe waarborgen verstrekt. Om de opbrengsten en kosten te kunnen verdelen volgens de afspraken en bijbehorende raadsbesluiten, werd een rekeningsector F8 in het leven geroepen. Deze subsector vertegenwoordigt dus geen kapitaal, maar legt enkel de verhoudingen vast tussen de deelnemers in functie van de goedkeurende raadsbesluiten en de verstrekte waarborgen. 2. Invoering vennootschapsbelasting De programmawet van december 2014 (aangepast door de programmawet van augustus 2015) schrapte de uitzonderingsregel waardoor intercommunales en intergemeentelijke samenwerkingsverbanden waren vrijgesteld van vennootschapsbelasting. Aangezien Finiwo verrichtingen van winstgevende aard uitvoert, valt de financieringsvereniging effectief onder het regime van de vennootschapsbelasting vanaf het boekjaar Bij het afsluiten van het boekjaar kan evenwel worden vastgesteld dat de belastingdruk voor Finiwo gering is. Op een bruto winst van EUR 10,76 miljoen kunnen de belastingen op EUR 0,41 miljoen worden geraamd. Dat is voor het overgrote deel te danken aan het regime van de zogenaamde Definitief Belaste Inkomsten of DBI. Dividenden die onder deze regel vallen zijn voor 95% vrijgesteld en worden slechts op 5% van de inkomsten belast. De voorwaarde is dat Finiwo een belang aanhoudt in de betrokken vennootschap van minstens 10% of EUR 2,5 miljoen. Dat is het geval voor Publi-T, Publigas en Portfineco. De inkomsten vanuit EGPF, EGPF WWE en Terranova Solar kunnen niet genieten van deze DBI-aftrek. In Storm Wachtebeke heeft Finiwo uitsluitend een achtergestelde lening. Indien de investering in Eandis Assets had kunnen plaatsvinden, zouden de dividenden onder de DBIvrijstelling zijn gevallen, daar de participatie meer dan EUR 2,5 miljoen zou bedragen. Doordat de fusie tot EA uiteindelijk niet heeft plaatsgevonden, werden de door Finiwo geïnvesteerde middelen als een tijdelijke lening aanzien waarbij op de intresten de volle vennootschapsbelasting van toepassing is. Een blijvend aandachtspunt is de roerende voorheffing (RV) op dividenden. Ook deze specifieke vrijstelling voor intercommunales werd door de programmawet opgeheven. Een vrijstelling van RV op dividenden geldt enkel indien Finiwo een belang van minstens 10% aanhoudt in de betrokken vennootschap. Voor Finiwo betreft het enkel Portfineco. Op alle andere dividenden is er geen vrijstelling. Verslag van de raad van bestuur over het boekjaar /37 45

47 Het wegvallen van de specifieke vrijstelling van RV op dividenden heeft een significante impact op de kasstromen van Finiwo, vooral wat betreft de belangrijke kasstromen vanuit Publi-T en Publigas. Beide vennootschappen hebben in % RV afgehouden. In 2017 wordt dat zelfs 30%, terwijl de finale belastingdruk voor Finiwo dus veel lager is. De RV kan dus aanzien worden als wettelijk verplichte, veel te hoge voorafbetalingen. Bij de afrekening van de vennootschapsbelasting wordt de RV dan ook verrekend en krijgt Finiwo de teveel betaalde RV teruggestort. Dat gebeurde een eerste maal begin 2017 op basis van het inkomstenjaar Een bijkomend aandachtspunt is de roerende voorheffing op intresten. Finiwo diende reeds in het verleden RV op intresten te betalen, nu wordt deze RV terugvorderbaar. Bovendien kan Finiwo geïdentificeerd worden als beroepsbelegger waardoor het vrijgesteld is van RV op de intrestopbrengsten van de uitstaande leningen bij EGPF en Terranova Solar. De vrijstelling geldt niet voor de obligatielening bij Storm Wachtebeke. Ondanks de impact op de kasstromen kan Finiwo zijn huidig dividendbeleid voortzetten, inclusief de werkwijze om in december van elk jaar een thesaurievoorschot uit te keren dat de helft bedraagt van het geschatte jaardividend waarna het saldo in juni van het daarop volgende jaar volgt. Het is wel zo dat de evolutie van de liquiditeiten meer dan vroeger nauwlettend in de gaten moet worden gehouden. Zo maken de gewijzigde kasstromen het noodzakelijk om het saldodividend van juni niet langer de dag van de algemene vergadering uit te keren, maar te wachten tot 30 juni van elk jaar. Belangrijk is dat het dienstverlenend karakter van Finiwo ook op niveau van de belastingen wordt toegepast. De belastingdruk wordt verdeeld over de rekeningsectoren en vervolgens de betrokken steden of gemeenten in functie van hun investeringsbeslissingen. Zoals aangegeven verschilt de reële belastingdruk sterk van participatie tot participatie, in hoofdzaak wegens het al dan niet genieten van de DBI-regeling. Dat houdt ook meteen in dat sommige rekeningsectoren een belastingvoordeel ontvangen omdat de belastbare inkomsten lager zijn dan de aftrekbare kosten die op de rekeningsector worden geïmputeerd en de belastbare basis derhalve negatief is. De gedetailleerde fiscaliteit per rekeningsector is in het document Resultatenverdeling per deelnemer 2016 terug te vinden. Een uitzondering hierop vormt de notionele intrestaftrek waarvan Finiwo beperkt kan gebruikmaken. Dat is te danken aan het eigen vermogen over boekjaar 2015 dat iets hoger was dan de financiële vaste activa. Een belastingvoordeel omwille van deze aftrek kan dan ook niet aan een specifieke rekeningsector worden toegekend. Daarom heeft de raad van bestuur beslist dit beperkt bedrag te verdelen over de deelnemers op basis van hun aandeel in de beschikbare reserves per 31 december Verslag van de raad van bestuur over het boekjaar /37 46

48 DEEL 5: STATUTAIRE BENOEMINGEN De algemene vergadering van 29 juni 2016 keurde volgende statutaire benoemingen goed: - op voordracht van Oosterzele: Wilfried Verspeeten als lid van de raad van bestuur en het Regionaal Adviescomité Oost, ter vervollediging van het mandaat van Jean Marie De Groote; - op voordracht van Zele: Dirk Poppe als lid van het Regionaal Adviescomité Oost, ter vervollediging van het mandaat van Marc Van Miegroet; - op voordracht van Lede: Norbert De Smet als lid van het Regionaal Adviescomité Oost, ter vervollediging van het mandaat van Christine Van De Steen; - op voordracht van Zedelgem: Geert Verhegge als lid van het Regionaal Adviescomité West, ter vervollediging van het mandaat van Valerie Roelens. De buitengewone algemene vergadering van 23 december 2016 keurde volgende statutaire benoemingen goed: - op voordracht van Blankenberge: Katrien Van Ryssel als lid van de raad van bestuur en het Regionaal Adviescomité West, ter vervollediging van het mandaat van Ludo Monset; - op voordracht van Bredene: Randy Vanderputte als lid van de raad van bestuur, ter vervollediging van het mandaat van Patrick Bolle; - op voordracht van Lede: Norbert De Smet als lid van de raad van bestuur, ter vervollediging van het mandaat van Christine Van De Steen; - op voordracht van Oostende: Johan Seynaeve als lid van de raad van bestuur, ter vervollediging van het mandaat van Sara Casteur; - op voordracht van Aalter: Dirk Maes als lid van het Regionaal Adviescomité Oost, ter vervollediging van het mandaat van Patrick Verwilst; - op voordracht van Brugge: Alexander De Vos als lid van het Regionaal Adviescomité West, ter vervollediging van het mandaat van Lieve Mus; - op voordracht van Oostende: Sabine Friederichs als lid van het Regionaal Adviescomité West, ter vervollediging van het mandaat van Sara Casteur; Verslag van de raad van bestuur over het boekjaar /37 47

49 - op voordracht van Zele: Katrin Baeck als lid van het Regionaal Adviescomité Oost, ter vervollediging van het mandaat van Dirk Poppe. Alle benoemingen gelden tot hetzij de algemene vergadering die volgt op de algehele vernieuwing van de gemeenteraden, hetzij uiterlijk 31 maart Inzake bestuurdersvergoedingen kan worden opgemerkt dat de leden van het directiecomité en de raad van bestuur per bijgewoonde vergadering een zitpenning ontvangen die is gelijkgesteld aan een zitpenning van een gemeenteraad. Eind 2016 bedroeg deze zitpenning EUR 205,04 bruto. De leden van de Regionale Adviescomités ontvangen per bijgewoonde vergadering een halve zitpenning, in casu EUR 102,52 bruto. Er worden geen vaste vergoedingen uitgekeerd. De kilometervergoeding is conform de wettelijke bepalingen voor ambtenaren van de Vlaamse overheid. Indien een directiecomité en raad van bestuur op dezelfde dag na elkaar plaatsvinden wordt slechts één zitpenning en verplaatsingsvergoeding uitbetaald. Daarnaast houdt Finiwo twee (decretaal verplichte) algemene vergaderingen per jaar waarvoor geen vergoedingen worden uitgekeerd. DEEL 6: FINANCIELE INFORMATIE Er hebben zich na de jaarafsluiting geen belangrijke gebeurtenissen voorgedaan, noch zijn er omstandigheden of verrichtingen geweest die de ontwikkeling van de vennootschap in belangrijke mate zouden kunnen beïnvloeden. Krachtens het artikel 96, 1 van het Wetboek van vennootschappen geeft de raad van bestuur een beschrijving van de voornaamste risico s en onzekerheden waarmee de vennootschap wordt geconfronteerd. Eigen aan de structuur van een holding is de waardering van de participaties onder de rubriek financiële vaste activa onderhevig aan de marktschommelingen op de beurs. Finiwo heeft zich gedurende het afgelopen boekjaar niet toegelegd op onderzoek en ontwikkeling. Het heeft geen enkel bijkantoor gesloten noch geopend. De vereniging heeft niet ingetekend op eigen aandelen. Gedurende het afgelopen boekjaar heeft zich geen enkel belangenconflict voorgedaan ten aanzien van de bestuurders. Finiwo heeft geen gebruik gemaakt van bijzondere financiële instrumenten. De waarderingsregels zijn opgesteld naar continuïteit. Verslag van de raad van bestuur over het boekjaar /37 48

50 Buiten de jaarlijkse vergoeding van de commissaris zijn geen andere bedragen betaald aan de commissaris, noch uitzonderlijke werkzaamheden of buitengewone opdrachten uitgevoerd door de commissaris binnen de dienstverlenende vereniging Finiwo waarvan hij de jaarrekening controleert. De jaarrekening is opgesteld conform het Belgisch boekhoudrecht. De raad van bestuur verzoekt kwijting te willen verlenen aan de bestuurders en commissaris voor de uitoefening van hun mandaat tijdens boekjaar Zoals wettelijk voorgeschreven dient de algemene vergadering zijn goedkeuring te hechten aan de jaarrekening, zijnde de balans, de resultatenrekening en de toelichting. Balans Op de actiefzijde van de balans bleven de financiële vaste activa stabiel op EUR 63,48 miljoen. Er werden geen aandelen gekocht of verkocht. De investering in Eandis Assets werd nog voor het jaareinde geannuleerd, waardoor deze niet op de balans is terug te vinden. Voor meer details verwijzen we naar het eerste deel van het jaarverslag. De vorderingen op meer dan één jaar daalden licht van EUR 32,93 tot 31,80 miljoen. De vorderingen slaan vooral op de aanwending van het thesaurieprogramma door de deelnemers voor de financiering van investeringen en Imewo-aandelen, zoals in het derde deel van dit verslag omschreven. De daling is te danken aan schuldaflossingen door de betrokken deelnemers. De vorderingen op korte termijn stegen van EUR 4,32 tot 6,98 miljoen. Belangrijkste oorzaak is de toename van de terug te vorderen roerende voorheffing. Aan de passiefzijde bleef het kapitaal stabiel op EUR 46,99 miljoen. De beschikbare reserves groeiden aan van EUR 2,35 tot 5,00 miljoen. De lange termijnschulden bleven onveranderd op EUR 6,02 miljoen. In 2015 waren voor een eerste maal twee lange termijnleningen afgesloten met een looptijd van 10 jaar: een lening van EUR 4,68 miljoen ter financiering van Publi-T en een lening van EUR 1,34 miljoen voor de preferente F1-investeringen in Terranova Solar en EGPF Lochristi-Zele. De leningen die in de loop van 2016 waren aangegaan voor de investering in Eandis Assets zijn voor het jaareinde integraal terugbetaald. De schulden op korte termijn zijn met EUR 34,01 miljoen nagenoeg stabiel gebleven. De grootste post binnen de korte termijnschulden blijft het gebruik van het thesaurieprogramma ter financiering van de investeringen van een aantal gemeenten en de aankoop van Imewo-aandelen. Voor deze schulden die Finiwo heeft ten aanzien van KBC staan dan Verslag van de raad van bestuur over het boekjaar /37 49

51 ook op de actiefzijde van de balans de vorderingen die Finiwo heeft op de betrokken gemeenten. Op dat vlak heeft Finiwo dus louter een doorgeef functie. Resultatenrekening Op niveau van de resultatenrekening kenden de financiële opbrengsten een stijging van EUR 9,90 tot 11,28 miljoen, onder meer te danken aan de hogere dividendopbrengsten van Publigas en vooral Publi-T. Ook de intrestvergoeding op de tijdelijke investering in Eandis stuwde de jaarwinst hoger. De financiële kosten stegen van EUR 0,14 tot 0,20 miljoen, te wijten aan de intrestenlasten op de lange termijnleningen die in de loop van 2015 waren afgesloten en nu voor een vol jaar zijn aangerekend. Daarnaast waren er ook de intresten op de leningen ter financiering van Eandis. Door al deze elementen steeg de te bestemmen nettowinst van EUR 9,22 tot 10,36 miljoen. De raad van bestuur stelt volgende winstbestemming voor: - Een uitkering van EUR 7,71 miljoen als dividend, tegenover EUR 6,87 miljoen een jaar eerder, wat inhoudt dat alle deelnemers ofwel exact krijgen uitgekeerd wat werd vooropgesteld bij de opmaak van de begroting ofwel een hoger bedrag. - Een toevoeging van EUR 2,65 miljoen aan de beschikbare reserves. De recente evolutie van de jaarlijkse winstuitkering wordt in grafiek 5 weergegeven, zowel als dividend in thesaurie als via rekening-courant. Inderdaad, de voorbije jaren werd vaak een deel van de winst of de reserves op rekening-courant gestort met oog op een eventuele herinvestering. Over boekjaar 2016 is dat niet het geval: het dividend wordt volledig cash gestort. In 2007 werd een uitzonderlijk hoge winst uitgekeerd dankzij de verkoop van het grootste deel van het belang van Finiwo in Telenet. In 2009 en 2010 werden de winsten dan weer fors hoger geduwd dankzij de voormelde opbrengsten van de verkoop van de Publigas-participatie in Distrigas. Bovendien werd in beide jaren de winst ook opgedreven door meerwaarden op de verkoop van de resterende Telenet-aandelen. Voor 2014 was dit de verkoop van ECS. Verslag van de raad van bestuur over het boekjaar /37 50

52 Grafiek 5: jaarlijkse winstuitkering Finiwo aan de deelnemers via RC en in thesaurie ( ; in miljoen euro) Bron: eigen gegevens De getoonde schommelingen in de vijfde grafiek herbergen een veel stabieler courant dividend in thesaurie: EUR 7,71 miljoen over 2016, te vergelijken met EUR 6,87 miljoen over 2015, EUR 6,35 miljoen over 2014 (exclusief uitkering ECS-meerwaarde) en EUR 6,01 miljoen over 2013 en Dat wordt in een zesde en laatste grafiek getoond. De raad van bestuur stelt vast dat in december 2016 reeds een thesaurievoorschot is uitbetaald. De raad stelt voor het saldo als dividend te storten op 30 juni Verslag van de raad van bestuur over het boekjaar /37 51

53 Grafiek 6: jaarlijkse courante winstuitkering Finiwo aan de deelnemers in thesaurie ( ; in miljoen euro) Dirk De fauw, voorzitter, namens de raad van bestuur van Finiwo Verslag van de raad van bestuur over het boekjaar /37 52

54 4 VERSLAG VAN DE COMMISSARIS 15 53

55 54

56 55