PROVINCIERAAD VAN ANTWERPEN

Transcriptie

1 PROVINCIERAAD VAN ANTWERPEN Vergadering van 24 november 2016 Toelichting Bevoegd deputatielid: Luk Lemmens Telefoon: Agenda nr. 2/14 Provinciale initiatieven. Dienstverlenende vereniging IKA. Toelichting bij het beleid van de vereniging. Kennisname. De lokale overheden drukken via hun verschillende participaties een belangrijke stempel op het economisch landschap van België. De gemeenten houden belangen aan in diverse sectoren waaronder financiën, telecommunicatie, streekontwikkeling, afval, water en - niet te vergeten - energie. IKA werd op 31 mei 1983 opgericht naar aanleiding van de oprichting van de gemengde distributie-intercommunale IVEKA en de wens van de gemeenten om hun belang in de distributienetten tot een meerderheidsbelang uit te bouwen. Tegelijk wensten de gemeenten in de schoot van IKA over een overlegplatform te beschikken tussen de gemeenten en de distributie-intercommunales voor gas, elektriciteit en FM en TV -signalen. In dit kader verenigt IKA de openbare besturen die vennoot waren van IVEKA en IGAO. Concreet heeft IKA enkel openbare besturen als aandeelhouder. Het werkingsgebied loopt grotendeels gelijk met dat van IVEKA, 48 gemeenten, waaronder enkele uit de zuivere sector, en de provincie Antwerpen zijn lid van de vereniging. Bij de oprichting was het doel beperkt om: Voor rekening en op verzoek van de deelnemers de financiering te verzorgen van de investeringen dienstig voor de distributie van elektriciteit en/of gas en/of informatie- en communicatiesignalen. Het overleg tot stand te brengen tussen de vertegenwoordigers van de deelnemers omtrent de distributie van elektriciteit, gas, en informatie- en communicatiesignalen.

2 Sinds de oprichting in 1983 onderging de energiesector tal van wijzigingen. Bovendien bleef de Vlaamse energiemarkt in beweging waardoor IKA haar rol als financier van participaties in de energiesector en de buitengewone dienst van haar vennoten ten volle kon spelen. IKA heeft sinds haar ontstaan in 1983 een grote groei gekend. Van een vereniging met substantiële schulden ter financiering van de participaties, een beperkte winstuitkering en een werking die voornamelijk IVEKA aanstuurde, groeide IKA uit tot de speler die ze nu is. Het werkingsgebied van IKA bestrijkt op basis van de EAN-codes 14,52% van de Vlaamse gemengde sector. Dankzij een doorgedreven actief schuldbeheer, de aanwending van meerwaarden door een doordachte mix van schuldafbouw, herinvestering in strategische participaties en stabiele dividendenstromen, groeide het belang van IKA (in percentage van de Vlaamse gemengde sector) in de transportnetten (Publigas en Publi-T) naar 19,89 %, in de hernieuwbare energie i.s.m. met ENGIE/Electrabel naar 32,88 %, en in de in hernieuwbare energie i.s.m. anderen naar 33,70 %. In totaal vertegenwoordigt IKA 20,2% van de financiële vaste activa van de Vlaamse gemengde sector. Hiertegenover staat een zeer beperkte schuld, voor ruim 90% ter financiering van lokale investeringen. Dankzij een gezonde balans met een eigen vermogen van ruim 87 miljoen euro realiseerde IKA in 2015 een gewoon resultaat van ruim 10 miljoen euro. Het rendement op eigen vermogen bedraagt dus ruim 11%, of 17,33 euro per EAN-code. Wat meer is dan de zusterverenigingen, waar gemiddeld minder dan 12 euro per EAN-code gerealiseerd wordt (cijfer op basis van balans en resultatenrekening 2014). IKA is steeds pleitbezorger geweest voor een actieve betrokkenheid van de lokale besturen en wenst de evidente partner te blijven voor het financieren en beheren van strategische participaties in opdracht van de deelnemers. Via hun deelname in de financieringsverenigingen kunnen de betrokken gemeenten aanzienlijke schaalvoordelen realiseren inzake de financiering van participaties en voor hun generieke financieringen. De financieringsvereniging kan daarbij als aankoopcentrale/centraal orgaan fungeren voor het poolen van het aantrekken van financieringen. Op die wijze wordt niet alleen de administratieve last voor de betrokken gemeenten vermeden (organiseren van de bevraging, enz.). Er kan ook met grotere bedragen worden gewerkt (door het poolen van de financieringsbehoeften van de deelnemende gemeenten) wat kan toelaten om interessantere financieringsvoorwaarden te bekomen en kan toestaan om toegang te bekomen tot bijkomende financieringsproducten/technieken die doorgaans slechts voor grotere te ontlenen bedragen beschikbaar zijn. Voor het structureren en aangaan van de nodige financiering is er bij de financieringsverenigingen dan ook een grotere expertise en knowhow voorhanden dan bij de verschillende individuele gemeenten. Ook inzake het nemen en beheren van participaties bieden de financieringsverenigingen schaalvoordelen, zonder dewelke de gemeenten de betrokken participaties niet of niet even efficiënt zouden kunnen beheren.

3 Wat het nemen van participaties betreft, is het vooreerst van belang dat men over een passende expertise beschikt om te kunnen inschatten welke participatie als interessant voor de gemeenten kan worden beschouwd, welke participaties op korte en lange termijn financieel haalbaar zijn, hoe die gefinancierd kunnen worden en op welke momenten de investering optimaal te gelde kan worden gemaakt. Het poolen van de activiteiten van de gemeenten inzake het nemen van participaties via de financieringsverenigingen, biedt daarbij de gemeenten de mogelijkheid de nodige schaalgrootte te creëren om die expertise op te bouwen en in stand te houden. Daarnaast biedt de deelname in een financieringsvereniging voor de gemeenten ook het voordeel dat de gemeenten op een gecoördineerde manier hun standpunt naar voren kunnen brengen en aldus ook beter kunnen wegen op de besluitvorming binnen de rechtspersonen waarin wordt deelgenomen. WERKING De werking van IKA wordt verzorgd onder de leiding van de heer Lieven EX die secretaris en deskundige is van de vereniging, met de ondersteuning van de heer Johan VERZYCK voor de boekhouding. IKA streeft ernaar om de investeringen die namens de gemeenten aangegaan werden door de verwerving van financiële vaste activa maximaal te financieren met eigen vermogen. Streefdoel is de financiële vaste activa te laten weerspiegelen in het kapitaal van IKA. Dit heeft eenduidige verdeelsleutels als gevolg. Bovendien kan iedere gemeente eenvoudiger de waarden, rendementen, rechten en plichten opvolgen. De betrokkenheid van de lokale besturen is hierin van groot belang. IKA wil in nauw overleg met zijn deelnemende gemeenten de strategische participaties beheren en tevens zijn steentje bijdragen bij de globale doelstelling voor de productie van elektriciteit uit hernieuwbare bronnen door bij de voorbereidende fase als intermediair op te treden en via een financiële participatie een deel van de opbrengsten te laten terugvloeien naar de gemeenten. IKA beschikt over een solide balans met een actief van bijna 200 miljoen euro en een eigen vermogen van 87 miljoen euro waardoor de investeringsnoden maximaal gedelgd kunnen worden zonder inbreng van gemeentelijke middelen. IKA biedt haar vennoten, mits een 100% gemeentelijke waarborg, de mogelijkheid aan hun buitengewone dienst te financieren via het thesaurieprogramma van IKA. Dit thesaurieprogramma van 112,5 miljoen euro loopt via BNP Paribas Fortis. Dit laat toe te lenen aan de korte-termijn rentevoeten (op basis van de euribor-rentevoet 3 maanden). De kapitaalen renteaflossingen worden jaarlijks rechtstreeks met de betrokken gemeenten verrekend. In de schoot van IKA werd in samenwerking met BNP Paribas Fortis aan een stabieler alternatief gewerkt in aanvulling van het thesauriebewijzenprogramma. In juni 2015 slaagde IKA er in om 56,9 miljoen euro aan uitstaande kredieten in opdracht van de gemeenten te herfinancieren door uitgifte van een amortiserende obligatie op 10 jaar. Hierdoor werd niet

4 enkel zekerheid bekomen met betrekking tot de te betalen rente, maar ook aan goede voorwaarden geleend. Uitstaande financieringen en hun doel: LT lening , , ,95 ING 10y , , ,78 amortiserende obligatie , , ,27 CP , , ,14 ING 5J , , , , , , Buitengewone dienst , , ,42 Groene stroom , , ,78 IVEKA E , , ,27 IVEKA GAS 0,00 0,00 0,00 INTERTEVE , , ,81 IGAO , , ,00 Publigas , , , , , ,05 VERLENGINGSDOSSIER Ieder intergemeentelijk samenwerkingsverband heeft een decretaal opgelegde duur van 18 jaar, op het moment dat deze, bij IKA op 31/12/2016, verstrijkt dient aan de gemeenten een verlenging voorgelegd te worden. De verlenging van IKA met een duurtijd van 18 jaar tot 31/12/2034 is dan ook een agendapunt van de buitengewone algemene vergadering van 19 december Tegelijk met de verlenging worden de statuten aangepast aan de huidige werking en decretaal kader. De documenten van de buitengewone algemene vergadering bevatten een uitgebreid dossier ter duiding van de verlenging en de daaraan gekoppelde statutenwijziging. STRATEGISCHE PARTICIPATIES De participaties van IKA kunnen in drie blokken onderverdeeld worden: de belangen in het transportnetbeheer, de investeringen in een aantal hernieuwbare projecten en de financiële participaties. Deze laatste hebben een uitdovend karakter en worden enkel in specifieke opdracht van de onderliggende besturen aangehouden. De participaties in het transportnetbeheer van aardgas (via Publigas) en van elektriciteit (via Publi-T) vormen de hoofdmoot van de investeringen van IKA en worden door de raad van bestuur dan ook aanzien als de kernactiviteiten van de financieringsvereniging. Via deze

5 participaties staat IKA immers mee in voor de Belgische, publieke verankering van de gereguleerde transportnetbedrijven Fluxys en Elia. Daarnaast heeft IKA, als voortrekker in de gemengde sector meerdere participaties in hernieuwbare projecten. De Vlaamse gemeenten zijn via hun intergemeentelijke samenwerkingsverbanden al jaren betrokken bij de uitwerking van een duurzaam energiebeleid. Zij zijn immers sinds 2002 voor 30% vennoot bij de groenstroomproducent EGPF (Electrabel Green Projects Flanders), wat recent in 2015 werd uitgebreid naar een belang van 50% in W4F (Wind For Flanders). Met betrekking tot groenestroomprojecten kan vastgesteld worden dat deze een substantiële impact kunnen hebben op het distributie- en transportnet. De raad van bestuur van IKA vindt het haar taak een rol te spelen in de groenestroomproductie. De focus ligt hierbij op lokale projecten. IKA is door deze actieve rol uitgegroeid tot de grootste publieke partner in haar participaties. In 2016 werd met ENECO een optie-overeenkomst afgesloten. Het belang in EGPF is eerder historisch gegroeid. De meer recente participaties zijn er gekomen op initiatief van de gemeenten op wiens grondgebied de projecten zijn gerealiseerd. De helft van het aandeel van IKA in lokale groenestroomproductie wordt aangeboden aan het lokale bestuur op wiens grondgebied een project gerealiseerd wordt, ongeacht de eigendom van deze gronden. IKA houdt volgende strategische participaties aan: in de distributienetten Eandis Assets (vanaf 2016) in het hogedruknet van gas van Fluxys via Publigas in het hoogspanningsnet van elektriciteit van Elia via Publi-T in de productie van groene stroom o in samenwerking met ENGIE/ Electrabel: Electrabel Green Projects Flanders (EGPF) EGPF WWE - Wind For Flanders (W4F) o in samenwerking met STORM : Storm Geel, Storm Westerlo, Storm Meer- Hoogstraten o in samenwerking met Infrabel en FINEA : SPS FIN/Peerdsbos. 1. RESULTAAT EN DIVIDEND Er wordt gestreefd naar een uitkeringsbeleid waarbij de inkomsten die voortvloeien uit de strategische participaties die rechtstreeks toewijsbaar zijn aan de gemeenten maximaal uitgekeerd worden aan de gemeentebesturen. De verkoop van de Electrabel-, Suez-, Distrigasen deels Telenet-aandelen werd aangewend om de aan deze participaties gekoppelde leningen vervroegd terug te betalen. De saldi werden integraal aan de gemeenten uitgekeerd. Hierdoor is IKA, wat de strategische participaties betreft, quasi schuldenvrij. IKA bouwt in beperkte mate reserves op omwille van wettelijke redenen, beginselen van goed bestuur of participatieopportuniteiten binnen de IKA-doelstellingen waaraan de raad van

6 bestuur gevolg geeft. IKA wenst participatieopportuniteiten maximaal in eigen schoot te financieren om zo de gemeentelijke begrotingen niet te belasten. Hiervoor worden vooral inkomsten uit de niet rechtstreeks aan de gemeenten toegewezen aandelen gereserveerd. Voor boekjaar 2016 (uitkering juni 2017) wordt een netto uitkeerbaar dividend van 7,36 miljoen verwacht. IKA streeft ernaar dit dividend op dit niveau te houden de komende jaren. In 2015 bedroeg het dividend 7,36 miljoen, in 2014 (exclusief éénmalige inkomsten cfr ECS en TELENET) 7,8 miljoen DISTRIBUTIE , , ,69 ELECTRABEL/SUEZ , , ,05 ECS 0,00 0, ,77 EGPF , , ,27 SPS FIN , , ,45 PUBLIGAS , , ,30 PUBLI-T , , ,54 STORM , ,07 0,00 UITZONDERLIJK ELB/SUEZ 0, , ,67 TELENET 0,00 0, ,04 TOTAAL , , ,78 VOORSCHOT 0,00 0,00 0,00 OVERDR. WINST 0,00 0,00 0,00 RESERVE , , ,69 SALDO , , ,09 2. BALANS IKA werd opgericht met een zeer beperkt vast kapitaal voor kengetal 1 namelijk de gemeenten van ,00 euro (waarvan ,33 euro opgevraagd en volstort) en voor kengetal 2, de provincie 8.525,00 euro (waarvan 2.841,67 euro opgevraagd en volstort). De participaties werden bij de start volledig met schulden gefinancierd. IKA streeft ernaar om de financiële activa die ze namens de gemeenten beheert ook in het kapitaal weer te geven. Het variabel kapitaal wordt maximaal opgebouwd uit middelen die in de schoot van IKA gerealiseerd en uitgekeerd worden. Bij de realisatie van meerwaarden of éénmalige inkomsten werd - waar mogelijk - de onderliggende schuld versneld afgebouwd. Dankzij actief schuldbeheer heeft IKA een gezonde balans met een eigen vermogen van ruim 87 miljoen euro.

7 3. OVERZICHT VAN DE PARTICIPATIES ADDENDUM STRATEGIENOTA Op 3 oktober 2016 is de buitengewone algemene vergadering van Eandis Assets samengekomen met als voornaamste agendapunt de toelating van een privé partner in het kapitaal van de vennootschap en de bijbehorende statutaire aanpassingen die hiertoe nodig zijn. De vergadering heeft die dag moeten vaststellen dat de agenda van de algemene vergadering zonder voorwerp was, aangezien niet alle opschortende voorwaarden waren vervuld om over te gaan tot een effectieve, retroactieve oprichting van Eandis Assets per 1 januari Eén van de gestelde opschortende voorwaarden om de fusie van de 7 distributienetbeheerders te kunnen realiseren was de herpositionering van de 5 Waalse gemeenten door een partiële splitsing en oprichting van Gaselwest-Zuid. Op 3 oktober werd vastgesteld dat de partiële splitsing met oprichting van Gaselwest-Zuid zonder voorwerp is en aldus dient verlaten te worden. Bijgevolg zullen de betrokken gemeenten als deelnemer van ex-gaselwest blijvend verbonden zijn tot aan de statutaire vervaldag van 9 november 2019 van de distributienetbeheerder Gaselwest. Bij beslissing van de Raad van Bestuur van IMEA d.d. 16 september 2015 werd het voorstel tot bepaling van een (extra) opschortende voorwaarde, namelijk het verkrijgen vanwege de VREG van een schriftelijke bevestiging op de vraag van Eandis tot het behoud van aparte tarieven per

8 geografisch gebied van elke ex-distributienetbeheerder goedgekeurd en in de Buitengewone Algemene Vergadering van 18 december 2015 ook expliciet goedgekeurd. Het persbericht van de VREG van 29 september 2016 hetgeen stelt dat het behoud van aparte tarieven per geografisch gebied binnen de gefuseerde netbeheerder een situatie betreft die enkel als overgangsmaatregel (tot einde 2017) kan aanvaard worden is het meest recente feit in een lange reeks feiten, besprekingen en briefwisseling. Op basis van al deze elementen en feiten heeft de Raad van Bestuur van IMEA finaal beslist dat aan de door haar gestelde opschortende voorwaarde met betrekking tot de fusie niet is voldaan en door de volgehouden standpuntneming vanwege de VREG ter zake ook niet zal voldaan geraken. Aldus wordt vastgesteld dat aan twee van de nog niet-vervulde opschortende voorwaarden niet is voldaan en dat bijgevolg de realisatie van de fusie geen doorgang kan vinden zodat de zeven individuele distributienetbeheerders worden verdergezet in hun bestaan tot 9 november Door het niet realiseren van de fusie-operatie wordt deze stopgezet. Dit houdt ook in dat de toetreding van de private partner, zoals voorzien, momenteel niet kan gerealiseerd worden, en dat ook de toetreding van IKA wordt geannuleerd. Het ingebracht kapitaal door de financieringsverenigingen, ad 100 miljoen EUR, (voor IKA 14,5 miljoen EUR) zal teruggestort worden bij de notariële vaststelling van de stopzetting en herroeping van de fusie-operatie, evenals de daarop aansluitende niet behandeling van de toetreding van de private partner met de daarbij horende statutenwijziging. IKA is steeds vragende partij geweest om te kunnen intreden in het kapitaal van de distributienetbeheerder en dit minstens om de uittreding van de provincie te kunnen opvangen. De raad van bestuur van IKA hechtte op 29 september 2016 dan ook zijn goedkeuring aan de agendapunten van de buitengewone algemene vergadering van Eandis Assets van 3 oktober 2016, waaronder de voorgestelde toetreding van de vennootschap State Grid Europe Limited als B1 deelnemer tot de opdrachthoudende vereniging Eandis Assets, aan de toetredings- en deelnemersovereenkomst en aan de overeenkomstige statutenwijzigingen binnen Eandis Assets, onder de opschortende voorwaarde van de effectieve realisatie van de splitsings- en fusieoperaties waarover beslist werd door de algemene vergaderingen van Gaselwest, IMEA, Imewo, Intergem, Iveka, Iverlek en Sibelgas van december 2015; De vergadering vraagt EANDIS ASSETS en de Vlaamse overheid als decreetgever om: 1) De financieringsverenigingen nauwer te betrekken bij de financieringsvragen en een voorkooprecht tussen de FIV s en de gemeenten te onderzoeken en bewerkstellingen 2) De opportuniteit en uitwerking te onderzoeken van een alternatieve kapitaalinbreng in de breedste zin waarbij de lokale verankering verzekerd blijft maar ook het publieke actoren, particulieren én kleinere spelers zoals pensioenfondsen, verzekeraars betrokken kunnen worden. Door de niet toetreding van IKA tot EANDIS ASSETS, zal de onderliggende kapitaalverhoging van IKA voorlopig niet doorgevoerd worden. Er wordt bestudeerd of een rechtstreekse participatie in IVEKA mogelijk is, de raad van bestuur acht het dan ook raadzaam de voorziene middelen hier blijvend voor te reserveren op de rekening courant.