Consulting event 25 oktober 2017

Transcriptie

1 Consulting event 25 oktober 2017

2 Introductie door dagvoorzitter Margreet Teunissen

3 Margreet Teunissen Voorzitter (niet uitvoerend) Voorzitter Pensioenfonds Openbare Bibliotheken Vice-voorzitter RvT Rijnbrink Voorzitter RvT IrisZorg Vice-voorzitter RvT Maastro Clinic Voorzitter raad van bestuur Muziekweb.nl

4 Programma 14:30 Algemene presentatie (plenair) Sprekers: Joyce Groteclaes (KPMG), Erik van den Bemd (voorzitter Stichting Pensioenfonds McCain) Wim Brandse (voorzitter Stichting Pensioenfonds Unisys Nederland) 16:00 Koffie en theepauze 16:30 Parallelsessies 17:00 Wissel 17:15 Parallelsessies 17:50 Plenaire terugkoppeling en afsluiting 18:00 Borrel en hapjes

5 Parallelsessies Thema: Strategie van pensioenfonds en werkgever & keuzes inzake toekomstbestendigheid Sprekers: Arnout Korteweg (uitvoerend bestuurslid) & Lilian van Duijnhoven (PWC) Thema: Transparantie Sprekers: Henk de Bruijne (uitvoerend bestuurslid) & Ruud Hommes (beleggingsadviescommissie De Nationale APF) Thema: Individualisering, herziening van het pensioenstelsel & combinatie DB/DC Sprekers: Mirja Constandse (uitvoerend bestuurslid) & Marc Heemskerk (actuaris Mercer)

6 Presentatie door Joyce Groteclaes (KPMG)

7 Ontwikkelingen en strategische keuzes APF seminar, 25 oktober 2017 De Nationale APF

8 De pensioensector wordt beïnvloed door een aantal (mega) trends Volatiele financiële markten Globalisering Aanhoudende lage marktrente Kostendruk Staatsschuld Economie Toenemende (internationale) wet- en regeldruk Fiscale (opbouw) inperking Flexibilisering AOW Politiek Demografie Vergrijzing Ontgroening Stijgende levensverwachting Meer life events Veranderende arbeidsmarkt Ontwikkelingen in de sector MVO/ESG/CO2-footprint Long term investing Onzekerheid omtrent grondstoffen Duurzaamheid Sociaal cultureel Individualisering & afname solidariteit Betrokkenheid & keuzevrijheid Instroom andere culturen Behoefte aan transparantie en verbeterde communicatie Insourcing, outsourcing, offshoring Verbeteren datakwaliteit Omnichannel communicatie & tooling Technologie Innovatie (penstech, fintech, regtech, dataanalytics, blockchain, robotics) Privacy en veiligheid NB: dit is geen limitatieve lijst 2017 KPMG Advisory N.V., registered with the trade register in the Netherlands under number , is a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative ( KPMG International ), a Swiss entity. All rights reserved. The KPMG name and logo are registered trademarks of KPMG International. 9

9 Veel ontwikkelingen in de sector zijn gedreven door nieuwe wet- en regelgeving SRD II EU Personal Pension Framework Europese wet- en regelgeving Nationale wet- en regelgeving Richtlijnen DNB GDPR Verzamelwet Pensioenen 2017 Wijziging pensioenleeftijd 68 jaar EIOPA Stresstesting / HBM IORP II Guidance beheersing pensioenadministratie Wetsvoorstel waardeoverdracht klein pensioen Wetsvoorstel BPF-en en tijdelijk afgescheiden vermogen Wet Wijziging WOR en PW Nieuw pensioencontract en afschaffing doorsneepremie Wet Pensioencommunicatie (fase II) Wet APF Wet- en regelgeving Wet verbeterde premieregeling KPMG Advisory N.V., registered with the trade register in the Netherlands under number , is a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative ( KPMG International ), a Swiss entity. All rights reserved. The KPMG name and logo are registered trademarks of KPMG International. 10

10 Onderscheidend vermogen is key in groeiend aantal mogelijke pensioenuitvoerders OPF OPF OPF OPF OPF OPF OPF OPF B(r)P F B(r)P F B(r)P F B(r)P F B(r)P F B(r)P F B(r)P F Verzeker aar Verzeker aar Verzeker aar Verzeker aar Verzeker aar Verzeker aar Multi- OPF Multi- OPF Multi- OPF Multi- OPF PPI PPI PPI PPI IORP IORP IORP APF APF Bank / AM UVO 2017 KPMG Advisory N.V., registered with the trade register in the Netherlands under number , is a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative ( KPMG International ), a Swiss entity. All rights reserved. The KPMG name and logo are registered trademarks of KPMG International. Fin tech/ GAF A 11

11 Nieuwe pensioencontract beperkt onderscheidend vermogen aanbieders Kenmerk Pensioencontract IV-C Premie Vast Pensioenopbouw Annuïteit Discontovoet Degressief Variabel Voor buffer: conform formule FINANCIËLE AMBITIE Het 9LoV model MARKTEN Zekerheidsmaatstaf Buffer Uitsmeer-mechanisme financiële schokken Geen ja Op basis van buffer en afspraken (vijf jaar) PROPOSITIES EN MERKEN KLANTEN EN KANALEN KERNBEDRIJFPROCESSEN TECHNOLOGIE & OPERATIONELE INFRASTRUCTUUR Beleggingsrisico Kortlevenrisico Collectief Collectief Management informatie en key performance indicators GOVERNANCE, STRUCTUUR & BEHEERSMAATREGELEN MENS & CULTUUR PRESTATIE MANAGEMENT & INCENTIVES Langlevenrisico Collectief Beleggingsbeleid Lifecycle 2017 KPMG Advisory N.V., registered with the trade register in the Netherlands under number , is a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative ( KPMG International ), a Swiss entity. All rights reserved. The KPMG name and logo are registered trademarks of KPMG International. 12

12 Focus in strategie van pensioenfondsen in 2018: klaarstomen voor een nieuwe toekomst Strategische heroriëntatie: fit for the future? Robuuste pensioenadministratie Digitalisering en automatisering (STP) Communicatie: customer experience Verandervermogen en bestuurlijke effectiviteit ESG en long term investing Wet- en regelgeving transformatie 2017 KPMG Advisory N.V., registered with the trade register in the Netherlands under number , is a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative ( KPMG International ), a Swiss entity. All rights reserved. The KPMG name and logo are registered trademarks of KPMG International. 13

13 Focus in strategie voor werkgever in 2018 : duurzame inzetbaarheid van werknemers Duurzame inzetbaarheid werknemers Vergroten financiële bewustheid werknemers Maatwerk in arbeidsvoorwaarden Focus op duurzaamheidsbeleid bij arbeidsvoorwaarden Beperken volatiliteit pensioenlasten 2017 KPMG Advisory N.V., registered with the trade register in the Netherlands under number , is a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative ( KPMG International ), a Swiss entity. All rights reserved. The KPMG name and logo are registered trademarks of KPMG International. 14

14 Rol van de werkgever verandert: einde van het paternalisme? Zware zorgplicht Medium zorgplicht Lichte zorgplicht Rol werkgever Aanbieder Intermediair / Facilitator Financier Beschikbare regeling Eén regeling Geen keuzemogelijkheden Meerdere regelingen Binnen regeling zijn keuzemogelijkheden Werknemer besteedt budget naar eigen inzicht; werkgever faciliteert geen regeling Inleg werkgever Werkgever (en werknemer) financieren premie Werkgever (en werknemer) financieren premie Werkgever stelt budget vast Financiële risico Risico werkgever Risico werknemer Risico werknemer Toezicht door werkgever Werkgever bepaalt de regeling Werkgever monitort de uitvoering Werkgever ondersteunt werknemers in keuzes wijze van beleggen Werkgever monitort de uitvoering Werkgever stelt werknemer in staat persoonlijk advies in te winnen Werkgever benut haar collectieve inkoopkracht voor 3 e pijler Rol werknemer Werknemer maakt keuzes t.a.v. consumeren pensioen Werknemer maakt keuzes t.a.v. wijze van beleggen en consumeren pensioen Werknemer maakt keuzes t.a.v. deelname aan de regeling, keuze van de uitvoerder, wijze van beleggen en consumeren pensioen Soort regeling DB-regeling DC-regeling Persoonlijk pensioenbudget Verantwoordelijkheid werknemer stijgt; communicatie werkgever moet anders worden ingericht 2017 KPMG Advisory N.V., registered with the trade register in the Netherlands under number , is a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative ( KPMG International ), a Swiss entity. All rights reserved. The KPMG name and logo are registered trademarks of KPMG International. 15

15 Toegevoegde waarde APF voor aansluiters Werkgever zoekt oplossing voor: APF BPF OPF PPI Verzekeraar Géén pensioenverplichting op de balans Betaalbare DB-regeling Beheersen (stijgende) uitvoeringskosten Pensioenuitvoering op afstand Maatwerk (keuzevrijheid en flexibiliteit) Arbeidsvoorwaarde pensioen dichtbij Pensioenfonds zoekt oplossing voor: APF BPF (fusie) OPF Verzekeraar Beheersen (stijgende) uitvoeringskosten Innovatiekracht Voldoende gekwalificeerde bestuurders Verschil in dekkingsgraad bij samengaan Behoudt zeggenschap (en identiteit) Geen verwatering van rechten (en indexatiepotentieel) 2017 KPMG Advisory N.V., registered with the trade register in the Netherlands under number , is a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative ( KPMG International ), a Swiss entity. All rights reserved. The KPMG name and logo are registered trademarks of KPMG International. 16

16 Thank you Joyce Groteclaes Senior manager KPMG Advisory N.V. Tel: +31 (0) Mob: + 31 (0) Groteclaes.Joyce@kpmg.nl

17 Erik van den Bemd (voorzitter Stichting Pensioenfonds McCain)

18 Van Pensioenfonds naar DN APF Oktober, 2017 Erik van den Bemd Accounting & Compliance Director McCain Continental Europe Voorzitter Stichting Pensioenfonds McCain Pensioenfonds in liquidatie

19 Inhoud Introductie McCain Foods & Pensioenfonds Proces heroriëntatie pensioenuitvoering Keuze voor DN APF Transitie naar DN APF Betrokkenheid stakeholders Rol adviseur

20 Introductie McCain Foods Canadese multinational, familiebedrijf, ~ collega s wereldwijd Meerdere bedrijven in Nederland (McCain Foods Holland, CelaVita, Van Geloven) Diepgevroren aardappelproducten, koelverse aardappelproducten & snacks Één op de drie frietjes wereldwijd is van McCain Pensioenen: IFRS accounting McCain pensioenregelingen migreren wereldwijd naar DC (voor nieuwe medewerkers) In Nederland - McCain Foods Holland regeling -> CDC regeling

21 Introductie Pensioenfonds (in liquidatie) Ondernemingspensioenfonds - werkgever McCain Foods Holland Klein - ~ 80M vermogen, ~ deelnemers (500 actieven, 450 slapers, 150 gepens.) Bestuurders niet full-time - werkzaam (geweest) bij de werkgever, hobby, onbezoldigd Inrichting middels een kapitaalcontract - tot en met 31 december 2016 Pensioenadministratie & uitkeringen door verzekeraar Verzekeringstechnische resultaatdeling Gesepareerd beleggingsdepot tegenover verplichtingen bij verzekeraar -> Bestuur wel eindverantwoordelijk voor alle processen en resultaten daaruit Aan het einde van het kapitaalcontract komen alle rechten en verplichtingen terug naar het fonds Herstelplan van toepassing Pensioenregelingen CDC regeling (via het fonds) - hoofdregeling DC / Bijspaarregelingen via de werkgever -> per 1 januari 2018 over naar APF

22 Heroriëntatie aanleiding & aanpak Gesprekken over toekomst fonds / uitvoering pensioenregeling Regeldruk & tijdsbesteding Stijgende kosten / missen schaalvoordelen Deskundigheid Opmerking: geen brief ontvangen van DNB over toekomstbestendigheid van het fonds Einde kapitaalcontract per 31 december 2016 (regelgeving) Druk sociale partners -> verbetering regeling financierbaarheid, toekomstbestendigheid fonds Intensieve samenwerking met adviseur, bestuur/werkgever met terugkoppeling naar VO, OR, vakbonden, DNB, Visitatie Commissie en deelnemers Werkgroep heroriëntatie vertegenwoordiging zowel fondsbestuur als werkgever

23 Heroriëntatie proces tot aan keuze (1/2) Formuleren uitgangspunten (fonds/werkgever/vakbonden) en maken plan Eigen pensioenregeling met huidige bepaalde kenmerken -> zo min mogelijk wijzigingen Vermogensbeheer / risicoprofiel -> soortgelijk profiel Governance uitvoerder -> zekere mate van invloed behouden Uitvoeringskosten / premie -> toekomstige ruimte voor verbetering regeling Volledige overdracht van rechten & verplichtingen -> liquidatie pensioenfonds Bekijken uitvoeringsmogelijkheden (Nederland, Europa) Eerste selectie van uitvoerders & mogelijkheden obv kennis Mercer en uitvraag Definitieve selectie uitvoeringsvormen (verzekerde regeling, BPF, APF) Uitvragen offertes, opstellen vergelijkingen en stellen aanvullende vragen Contact met huidige uitvoerder over het proces en (on)mogelijkheden voor transitie + een back-up plan (vergunningen APF)

24 Heroriëntatie proces tot aan keuze (2/2) Short list uitvoerders Aansluiting bij uitgangspunten (regeling, vermogensbeheer, governance, uitvoeringskosten/premie, alles over ) Ingeschatte instroomdekkingsgraad / financiering overgang Presentatie door 3 partijen -> bestuur pensioenfonds, werkgever, VO, OR vertegenwoordiger, pensioendeskundige vakbond Verdergaande gesprekken en analyses Definitieve afspraken met huidige uitvoerder van kapitaalcontract APF uitvoeringsvorm bleef over Onderhandelingen met partijen Keuze partij einde kapitaalcontract per 31 December In elke fase veel ondersteuning van onze adviseur

25 Keuze APF Eigen Kring (bewust van omvang fonds) Uitgangspunten & flexibiliteit Eigen pensioenregeling & specifieke items (ploegentoeslag systematiek, DC regelingen werkgever) Vermogensbeheer / risicoprofiel Governance structuur APF voelt als een pensioenfonds + BO dichtbij bestuur Eigen Kring (comfort Canada) Kostenprofiel / aanvangsdekkingsgraad (financieringsvraagstuk bij overgang) Goede klik met bestuursleden APF & contactpersonen vermogensbeheer en uitvoering/administratie Goede reputatie van betrokken partijen

26 Transitie naar APF traject met APF (afbeelding van DN-APF)

27 Transitie naar APF - kenmerken Projectgroepen per onderdeel: McCain, adviseur, DN Onderdelen: Vermogensbeheer / transitie beleggingen Data (deelnemers, pensioenaanspraken) / transitie data / controle Reglementen en overeenkomsten (pensioenreglement, CWO, uitvoeringsovk, BO overeenkomst, ) inregelen afspraken met (eigen)aardigheden Neem de tijd voor goedkeuring DNB voor CWO Belangrijke rol voor adviseur in verschillende deelgebieden! Op 1 juni 2017 overstap gemaakt naar DN APF

28 Stakeholders Werkgroep(en) beschikken over informatie om: Goede keuzes te kunnen maken Advies te kunnen uitbrengen aan andere stakeholders Goede inrichting bij de nieuwe uitvoerder mogelijk te kunnen maken (zeer intensief proces) VO meenemen in het proces. Lastig voor VO om een advies uit te brengen over andere / nieuwe pensioenuitvoering. Ook VC betrokken in het proces Werkgever Nederland meenemen in bepalen voorwaarden, voortgang en keuzecriteria Werkgever buitenland -> uitleg structuur APF ( als een pensioenfonds ) Bonden meenemen in overwegingen en informatiesessies (APF is nieuw fenomeen) DNB verzoek tot CWO -> wordt gevolgd door vragen/nadere uitleg Certificerend actuaris begeleiden en afgegeven verklaring dat aanspraken goed overgaan Accountant CWO heeft gevolgen voor jaarrekening en liquidatiestukken Deelnemers op een juiste wijze informeren, link naar de toekomst (kabinetsplannen) en Portal

29 Rol adviseur wat vonden wij heel belangrijk Schetsen van het pensioenlandschap vs eigen omgeving ( wat is er te koop, APF = nieuw) Begeleiden in bepalen uitgangspunten en vertalen van huidig naar toekomst Selectie van partijen, uitvragen, vergelijken en beoordelen mogelijkheden Goede voorlichting over kenmerken uitvoerder (APF), dit samen met partijen in Short List Advies in keuzerichting (pensioenregeling, vermogensbeheer, governance/inspraak, premiesystematiek) Bijstaan in transitieproces (inregelen pensioenregelingen, opmaken overeenkomsten, rol BO) Sparring partner/advisering van de werkgever en het BO vs het APF In ons specifieke geval: goede begeleiding in het back-up proces met vorige uitvoerder -> 31 december 2016 niet gehaald, maar wel de tijd genomen om e.e.a. goed te regelen in overgangsfase! Intensief traject in verschillende deelgebieden

30 Samenvattend (in friettermen ) Gekeken naar het (pensioen)veld en aangegeven wat we wilden laten groeien (uitgangspunten) Met onze adviseur zaadjes geplant en pootgoed geoogst (mogelijkheden uitvoering) Selectie uit het pootgoed gedaan (uitvoering) -> aardappelrassen bepaald (partijen) Keuze gemaakt voor best passende aardappelras met continuiteit (keuze DN APF) In het transitieproces de aardappel verder verwerkt tot gewenst eindproduct (Eigen Kring) Bij het verder inregelen, het product aan kwaliteitscontrole blootgesteld (reglementen, uitvoering) We zijn in business met regelmatige terugkoppeling over processen en met inspraak via het BO (en overige communicatie)

31 Vragen?

32 Wim Brandse (voorzitter Stichting Pensioenfonds Unisys Nederland)

33

34 Van OPF naar De Nationale APF 25 Oktober 2017 Wim Brandse Voorzitter SPUN Unisys Stichting Pensioenfonds Unisys Nederland

35 Unisys Amerikaanse multinational ~ medewerkers. Ontstaan in 1987, Merger tussen Burroughs en Sperry. IT-Services bedrijf. US GAAP accounting 2017 Van hybride regeling (28% / 5%) naar DC Unisys Stichting Pensioenfonds Unisys Nederland

36 SPUN karakteristieken o o 485 mln. belegd vermogen, waarvan 5 mln. DC kapitaal Sind juli 2017 een gesloten fonds o Premiemarge (2016):nihil (100% premiedekkingsgraad) o Pensioenuitkeringen (2016): 16 mln. o Kosten per normdeelnemer (2016): 544 o Kosten als % belegd vermogen (2016): 38 bp. o Strategisch beleggingsbeleid: - matching return: 70%-30% - afdekking renterisico: afhankelijk van dekkingsgraad en rentestand o 5jaars rendement: 6,5% (rendement verplichtingen: 4,5%) Unisys Stichting Pensioenfonds Unisys Nederland

37 SPUN Dekkingsgraad 2017 Unisys Stichting Pensioenfonds Unisys Nederland

38 Beleidsdekkingsgraad 12 maanden Unisys Stichting Pensioenfonds Unisys Nederland

39 Kwetsbaarheid o Kosten per deelnemer o Vergrijzing o Premiestuur o Krimp o Kostenvoorziening o Dekkingsgraad o Omvang vermogen Is het pensioenfonds in staat om haar ambities op de langere termijn waar te maken Unisys Stichting Pensioenfonds Unisys Nederland 42

40 Ontwikkeling aantal deelnemers Conclusie: Vergrijsd pensioenfonds met defensief beleggingsbeleid. Reele kans op verlagingen blijft, kans op indexatie is gering. SPUN is geen brandend huis, er is wel reden tot zorg Unisys Stichting Pensioenfonds Unisys Nederland

41 SPUN Governance last Besturen van pensioenfonds wordt een steeds complexere en zwaardere verantwoordelijkheid, die steeds moeilijker op verantwoorde wijze is uit te voeren. Kan het pensioenfonds in de toekomst nog wel voldoende gekwalificeerde functionarissen aan zich binden? Hoe uit zich dat? o Sinds 3 jaar een vacature in bestuursgroep werkgevers o Bij verkiezingen precies voldoende kandidaten of geen tegenkandidaat o Tijdsbesteding neemt toe, eisen DNB nemen toe o Steeds meer tijd kwijt voor scholing, etc. Unisys Stichting Pensioenfonds Unisys Nederland

42 Marktoriëntatie. Begin 2014 tot eind 2015 Zoektocht naar totaaloplossing voor kwetsbaarheidsindicatoren. Marktverkenning (onderzoek naar uitvoeringsalternatieven) aan hand van: o Openbare informatie o Presentaties organiseren voor SPUN bestuur o Gesprekken voeren met partijen o Bijwonen van seminars, etc. Unisys Stichting Pensioenfonds Unisys Nederland

43 Van oriëntatie via longlist naar shortlist 2016 (1) o Externe consultant als procesbegeleider/deskundige/marktkenner. Longlist o o o 6 APF en (eigen kring en multi kring, licenties???) 2 Bpf en SPUN 3.0 (doorgaan maar met ander bestuurs- en bedrijfsmodel) Unisys Stichting Pensioenfonds Unisys Nederland

44 Van oriëntatie via longlist naar shortlist 2016 (2) o Informatie opgevraagd bij partijen op longlist, met focus op: - beleggings- en risicobeleid - uitvoeringskosten - governance - transitie o Analyse RfI (op belangrijkste 20 criteria) o Bestuursbesluit van longlist naar shortlist Unisys Stichting Pensioenfonds Unisys Nederland

45 Van shortlist naar bestuursbesluit (2017) Shortlist van 7 alternatieven 3 APF en elk met eigen kring en een multikring SPUN 3.0 (ook als benchmark) RfP info langs meetlat selectiecriteria. Onvoldoende info voor mini-alm s Extra informatie uitvraag naar vermogensbeheer. Inclusief site visits Mini ALM s voor alle alternatieven. Uitkomsten opnieuw langs selectiecriteria. Unisys Stichting Pensioenfonds Unisys Nederland

46 Selectiecriteria SPUN bestuur heeft uiteindelijk als belangrijkste selectiecriteria - met focus op DB pensioenen - gehanteerd: o o o o o Prestaties vermogensbeheer (kwalitatief en kwantitatief) o Kwalitatief m.n. flexibiliteit Verminderde governance last Behoud van (mede)zeggenschap Dienstverlening Continuïteit van uitvoeringsalternatief Pensioenresultaat, indexatiepotentieel en kans op verlagingen in verwacht, goed weer en slecht weer - scenario wogen zwaar Unisys Stichting Pensioenfonds Unisys Nederland

47 Keuze o De Nationale APF o Eigen kring Als we er niet uitkomen opnieuw bestuursbesluit Unisys Stichting Pensioenfonds Unisys Nederland

48 Keuze gemaakt en dan? o Mondelinge toelichting aan besturen van alle drie APF en over voorkeursoptie van SPUN. o Adviesaanvraag voor verantwoordingsorgaan. o In gesprek met De Nationale APF aan hand van wensenlijstje, over onder meer: - wat draagt het pensioenfonds over? - onder welke voorwaarden wordt overgedragen? - is er nog financiële ruimte in offerte? - wensen t.a.v. (mede)zeggenschap. o Contracten getekend (eind September) Unisys Stichting Pensioenfonds Unisys Nederland

49 Onze ervaring o Zeer complex traject o APF-markt is nog jong o Schuivende panelen o Hapklare brokken Unisys Stichting Pensioenfonds Unisys Nederland

50 Dank voor uw aandacht?? Unisys Stichting Pensioenfonds Unisys Nederland

51 Arnout Korteweg (De Nationale APF)

52 Arnout Korteweg (Uitvoerend bestuurslid De Nationale APF) Ervaren manager en adviseur in de pensioensector Managing Director Mercer Benelux (tot 2013) Daarvoor commerciële functies bij Hewitt en Robeco Groep Lid Raad van Advies PBM

53 Stakeholder Management 25 oktober 2017

54 Stakeholder Management (1) Toekomstbestendigheid van pensioenfonds en - regeling Strategische oriëntatie SWOT analyse zwakte/bedreigingen Scenario analyse wendbaarheid Governance bestuurlijke kwaliteit en drukte Aanpassing van strategie, beleid of regeling Keuze zelf doen of uitbesteden? partijen

55 Stakeholder Management (2)

56 Stakeholder Management (3) Welke partijen worden betrokken: Pensioenfonds Bestuur (BO) taakverdeling Werkgever (HR/ Finance) OR advies- of instemmingsrecht (Vak)Bonden VO/VvG/deelnemers situationeel Adviseurs (actuaris, selectie consultant)

57 Huidige klanten en kringen van De Nationale APF 4 multi-client kringen (Kring A t/m D) 3 single-client kringen 1 DC kring Naam Soort kring Deelnemers AuM Premieinstroom Pensioenfonds AZL multi-cliënt A mln. 3,8 mln. Pensioenfonds McCain single-cliënt mln. 3,5 mln. Pensioenfonds Unisys single-cliënt mln. 0,2 mln. Pensioenfonds AFM single-cliënt mln. 10,5 mln. 60

58 Over de Parallelsessies

59 Thema: Strategie van pensioenfonds en werkgever & keuzes inzake toekomstbestendigheid Sprekers: Arnout Korteweg (uitvoerend bestuurslid) & Lilian van Duijnhoven (PWC) Thema: Transparantie Sprekers: Henk de Bruijne (uitvoerend bestuurslid) & Ruud Hommes (beleggingsadviescommissie De Nationale APF) Thema: Individualisering, herziening van het pensioenstelsel & combinatie DB/DC Sprekers: Mirja Constandse (uitvoerend bestuurslid) & Marc Heemskerk (actuaris Mercer)

60 Pauze