Rapport follow-up bezoek als vervolg op het extra toezichtbezoek aan Philadelphia Zorg op 15 juni 2010

Transcriptie

1 Rapport follow-up bezoek als vervolg op het extra toezichtbezoek aan Philadelphia Zorg op 15 juni 2010 Regio Zuidoost Locatie Emmastaete te Brunssum, locatie LeerenDoe te Hoensbroek en locatie Octopus te Sevenum s-hertogenbosch, september 2010

2 Inhoud 1 Inleiding Aanleiding voor de extra inspectiebezoeken 3 2 Resultaten inspectiebezoek Inleiding Zelfbepaling en medezeggenschap Individuele planning en ondersteuning Diagnostiek en signalering Continuïteit van zorg Vrijheidsbeperkende maatregelen 11 3 Beschouwing Inleiding Verbetering van de kwaliteit van zorg is in gang gezet maar de focus op het verbeterproces blijft nodig 13 4 Te nemen maatregelen Voortgangsrapportage 14 Pagina 2 van 14

3 1 Inleiding De Inspectie voor de Gezondheidszorg heeft op 15 juni 2010 als vervolg op het extra toezichtbezoek d.d. 20 mei 2009 een follow-up bezoek gebracht aan Stichting Philadelphia Zorg Zuidoost (voorheen regio Limburg) voor wat betreft de locaties Emmastaete te Brunssum, Octopus te Sevenum en LeerenDoe te Hoensbroek. 1.1 Aanleiding voor de extra inspectiebezoeken De inspectie heeft in 2009 extra bezoeken gebracht aan zeven regio s van SPZ omdat er zorgen waren rondom de continuïteit van de zorg en ondersteuning aan de cliënten. De Stichting had forse financiële problemen en de inspectie had in voorgaande jaren gemerkt dat onvoldoende werd gestuurd op kwaliteit van de ondersteuning van de cliënten. Tevens bleef de verbeterkracht van SPZ achter in vergelijking met andere zorgaanbieders in de gehandicaptenzorg. De conclusie van de extra inspectiebezoeken in 2009 was dat bij de zeven bezochte regio s, de zorg en ondersteuning van cliënten op meerdere onderdelen vol was. Naar aanleiding van deze inspectiebezoeken is een plan van aanpak opgesteld door de Raad van Bestuur en is het herstelplan van SPZ bijgesteld. De inspectie heeft in januari 2010 een voortgangsrapportage ontvangen over het plan van aanpak betreffende alle regio s en voor de follow-up bezoeken een verslag van de stand van zaken per regio. Het follow-up bezoek had als doel de voortgang en de resultaten van de implementatie van het plan van aanpak te toetsen. Alleen die aspecten zijn beoordeeld waar Philadelphia Zorg Limburg, op de locaties Emmastaete te Brunssum, Octopus te Sevenum en LeerenDoe te Hoensbroek, tijdens het vorige inspectiebezoek een matig tot hoog óf hoog tot zeer hoog scoorde. Voor uw regio gaat het om de volgende aspecten: zelfbepaling en medezeggenschap; individuele planning en ondersteuning; diagnostiek en signalering; continuïteit van zorg en vrijheidsbeperkende maatregelen. Ter beoordeling van de resultaten van het gevraagde plan van aanpak is gebruik gemaakt van de werkwijze en ontwikkelde instrumenten van het gefaseerd toezicht voor de 24-uurs verblijfszorg aan mensen met een verstandelijke beperking. In deze werkwijze wordt gekeken naar de aanwezigheid van s voor de cliënt op gezondheids- en/of welzijnsschade. Hiertoe is vooraf een profiel gemaakt, dat u kunt vinden op de internetsite van de inspectie: Op basis van dit profiel worden 8 aspecten onderscheiden, waarop het instrumentarium is gebaseerd: 1 Zelfbepaling en medezeggenschap. 2 Individuele planning en ondersteuning. 3 Individuele planning dagbesteding. 4 Deskundigheid personeel. 5 Diagnostiek en signalering. 6 Veiligheid. 7 Continuïteit van zorg. 8 Vrijheidsbeperkende maatregelen. Pagina 3 van 14

4 De aspecten worden beoordeeld op basis van het wettelijk kader en de veldnormen die per aspect te vinden zijn op het internet van de inspectie. Tevens wordt gebruik gemaakt van de geüniformeerde onderlinge weging van de verschillende elementen uit dit wettelijk kader en de veldnormen, zoals die beschreven staan in het eindrapport van het intensieve toezicht: Gehandicaptenzorg onder druk. In dit rapport leest u de resultaten van het inspectiebezoek, weergegeven in een score per aspect, gevolgd door een algemene beschouwing over de kwaliteit van de bezochte locaties in relatie tot de gevonden s. Achtereenvolgens komt in dit rapport aan de orde: Hoe scoort Philadelphia Zorg, in het bijzonder regio Zuidoost (voorheen regio Limburg), locaties Emmastaete te Brunssum, Octopus te Sevenum en LeerenDoe te Hoensbroek op de aanwezigheid van s? (hoofdstuk 2); Beschouwing over de kwaliteit van Philadelphia Zorg, in het bijzonder regio Zuidoost, locaties Emmastaete te Brunssum, Octopus te Sevenum en LeerenDoe te Hoensbroek in relatie tot de scores op de aspecten (hoofdstuk 3); Welke acties moet Philadelphia Zorg, regio Zuidoost, locaties Emmastaete te Brunssum, Octopus te Sevenum en locatie LeerenDoe en Hoensbroek binnen welke termijn nemen? (hoofdstuk 4). Pagina 4 van 14

5 2 Resultaten inspectiebezoek 2.1 Inleiding In dit hoofdstuk leest u hoe de regio Zuidoost (voorheen regio Limburg) van Philadelphia Zorg scoort op de aanwezigheid van s voor de cliënt op gezondheids- en/of welzijnsschade op de vijf aspecten. De scores zijn weergegeven op een vierpuntsschaal: afwezig tot gering, gering tot matig, matig tot hoog, hoog tot zeer hoog. De scores zijn gebaseerd op: Gesprekken met cliënten en vertegenwoordiging van cliëntvertegenwoordigers, locatiemanagers van de betrokken woningen en de resultaatverantwoordelijk manager, begeleiders van wonen en dagbesteding en de behandelaar. Dossieronderzoek: de inspectie heeft tijdens het bezoek dossiers beoordeeld. De regio heeft ten behoeve van het inspectiebezoek vijf zorgplannen geëvalueerd met behulp van ZIP-Care (zelfevaluatie-instrument voor zorgplannen in de caresector). Bij dit inspectiebezoek zijn de volgende locaties betrokken: Locatie DAC LeerenDoe te Hoensbroek; Locatie WBC Emmastaete te Brunssum; Locatie WBC Octopus te Sevenum. De drie locaties hebben geen Bopz-aanmerking. Woonbegeleidingscentrum Emmastaete is een 24-uurs woonvoorziening waar 26 cliënten met een verstandelijke beperking wonen in de leeftijd van 21 tot 80 jaar. Er wordt ondersteunende begeleiding, persoonlijke verzorging, dagbesteding en voor een klein deel verpleging gegeven. De cliënten hebben hun eigen appartement met een zit-/slaapkamer en een eigen badkamer, toilet en kitchenette. DAC LeerenDoe is een kleinschalig dagcentrum in het centrum van Hoensbroek waar gemiddeld 20 cliënten per dag komen voor een zinvolle dagbesteding. Het programma bestaat uit ontspannende activiteiten, zoals samen gaan wandelen maar ook uit het onderhouden of aanleren van schoolvaardigheden, zoals lezen en schrijven. De populatie bestaat uit voornamelijk iets oudere cliënten die eerder gewerkt hebben in een beschermde werkomgeving. Ook jongere cliënten die gebaat zijn bij een rustige, kleinschalige omgeving en een gestructureerde daginvulling zijn op hun plaats in DAC LeerenDoe. Octopus is een kleinschalig woonlocatie Sevenum. Er wonen vanaf mei 2005 acht kinderen/jongvolwassenen met elkaar in een nieuwbouwwijk. Octopus is ontstaan uit een ouderinitiatief. Ouders waren op zoek naar een alternatief voor het reguliere aanbod in de regio. Dit alternatief vonden zij bij Stichting Philadelphia Zorg. In nauw overleg met de ouders werd de woonvorm gerealiseerd. De kinderen/jongvolwassenen hebben allemaal ernstig meervoudige beperkingen en zijn afhankelijk van 24-uurszorg. Door hun beperking hebben zij dagelijks intensieve activerende verzorging nodig. Pagina 5 van 14

6 Doordeweeks bezoeken zij overdag een kinderdagcentrum of nemen deel aan een dagbesteding voor jongvolwassenen. 2.2 Zelfbepaling en medezeggenschap Omschrijving aspect Zelfbepaling betekent dat mensen met een verstandelijke beperking het recht hebben om eigen keuzes te maken en hun leven in te vullen op hun eigen persoonlijke wijze, binnen de grenzen van de maatschappelijke aanvaardbaarheid. Dat betekent onder andere dat cliënten moeten kunnen leren ervaring op te doen met keuzemomenten; inspraak en inzage hebben in hun zorgplan; dat medewerkers cliënten moeten kunnen aanspreken op hun mogelijkheden; dat de organisatie flexibel genoeg moet zijn om de keuzes in het dagelijks leven en geïndividualiseerde zorgdoelen mogelijk te maken. Medezeggenschap betekent dat zowel cliënten als cliëntvertegenwoordigers op de diverse niveaus binnen de zorginstelling (woongroep, locatie, regio en centraal) als collectief invloed kunnen uitoefenen op besluiten in de organisatie die van invloed zijn op de positie van cliënten. Een belangrijke voorwaarde om zelfbepaling en medezeggenschap vorm te kunnen geven is het informeren van cliënten en hun vertegenwoordigers op een voor hen begrijpelijke manier. Score Afwezig tot Gering tot matig Matig tot hoog Hoog tot zeer gering hoog Onderbouwing score Zelfbepaling van cliënten wordt door cliënten en cliëntvertegenwoordigers wisselend ervaren en als matig tot goed beoordeeld. Enkele cliënten voelen zich niet vrij om hun klachten bij de begeleiding te uiten. Cliënten zijn niet op de hoogte van een klachtencommissie en een vertrouwenspersoon. Communicatie met cliëntvertegenwoordigers/leden van participatieraden over deelname aan de nieuwe medezeggenschapsstructuur is onvoldoende duidelijk. De binding met de organisatie ligt bij de meeste cliëntvertegenwoordigers vooral op de locaties. Men ervaart geen binding met het regiokantoor van de regio Zuidoost te Elst. Door de grote afstand van de vergaderlocatie van de nieuwe ingerichte participatieraad, na de nieuwe regio-indeling, ervaren cliëntvertegenwoordigers dat zij onvoldoende in de gelegenheid worden gesteld om de gemeenschappelijke belangen van de cliënten uit de eigen locaties te behartigen. Hoewel er duidelijk vanuit Philadelphia allerlei activiteiten ondernomen worden om de medezeggenschap vorm te geven, zijn de resultaten onvoldoende effectief. Om deze redenen blijft de score matig tot hoog gehandhaafd. Bevindingen Zelfbepaling Cliënten geven aan over het algemeen tevreden te zijn. Ze zijn betrokken bij het opstellen van het ondersteuningsplan en weten dat dit moet worden ondertekend. Pagina 6 van 14

7 Afspraken uit het ondersteuningsplan worden regelmatig met ze besproken. Sommige cliënten ervaren onvoldoende steun bij het onderzoeken naar mogelijkheden om bepaalde wensen te realiseren, zoals het uitbreiden van een sociaal netwerk en/of invulling geven aan activiteiten in de vrije tijd en avonduren. Medezeggenschap bij cliënten Cliënten zijn op de hoogte van de aanwezigheid van huisregels. Keuze van de maaltijd is volgens hen beperkt, op de locatie Emmastaete mag dit enkel wanneer er iemand jarig is. Op de locatie Emmastaete worden huiskamerbesprekingen gehouden. Op de locatie Octopus vindt er geen huiskameroverleg plaats. Bij deze ernstig meervoudig gehandicapte cliënten is het niveau daarvoor te laag. Twee cliënten, waarmee de inspectie heeft gesproken, voelen zich niet vrij om klachten met de begeleider te bespreken uit angst voor de gevolgen. Bij klachten over de zorg, weten deze cliënten niet wat ze ermee moeten doen of bij wie ze moeten zijn. Een klachtenregeling is hen niet bekend. Medezeggenschap bij cliëntvertegenwoordigers Cliëntvertegenwoordigers ervaren dat Philadelphia volop bezig is met de opbouw van de organisatie. De regio nieuwsbrief wordt als een prettig communicatiemiddel ervaren. Cliëntvertegenwoordigers zijn over het algemeen tevreden over de medezeggenschap voor de locatie. Ze hebben het gevoel door de locatiemanager gehoord te worden. Over de wijze waarop de medezeggenschap sinds de nieuwe regio-indeling georganiseerd is, zijn ze ontevreden. Alle participanten hebben in het najaar 2009 persoonlijk thuis een brief ontvangen met een uitnodiging en een toelichting om actief te worden in de nieuwe medezeggenschapsstructuren. Ook is dit onderwerp nog twee keer in de nieuwsbrief onder de aandacht gebracht, dit heeft echter geleid tot een grote respons. Cliëntvertegenwoordigers bevestigen de informatievoorziening maar maken bezwaar tegen de wijze van besluitvorming. Er is in de waarneming van de cliëntvertegenwoordigers geen overleg geweest over deze organisatieveranderingen, maar zijn de veranderingen aan hen medegedeeld. Leden van de oude medezeggenschapscommissie voelen zich hierdoor gepasseerd. Door de nieuwe regio-indeling is ook de vergaderlocatie van de participatieraad verplaatst naar Elst. Cliëntvertegenwoordigers vinden de lange reistijd te bezwaarlijk om deel te willen nemen aan de participatieraad en vinden dat zij zo onvoldoende in de gelegenheid worden gesteld om de gemeenschappelijke belangen van de cliënten uit de eigen locaties te behartigen. 2.3 Individuele planning en ondersteuning Omschrijving aspect Voor iedere cliënt is een individueel ondersteuningsplan beschikbaar dat aansluit op zijn/haar ondersteuningsvragen; dat vanuit het cliëntperspectief concreet geformuleerde doelen bevat; dat tot stand is gekomen in samenwerking met de cliënt en zo nodig in samenspraak met zijn vertegenwoordiger; waaraan de relevante disciplines een zichtbare bijdrage hebben geleverd. Hierbij is er aandacht voor de professionele standaarden: is duidelijk welke zorg een cliënt van de zorgverlener vraagt? Welke professionele ondersteuning nodig is om deze doelen te halen en wie (eind)verantwoordelijk is voor het geheel en mogelijke deelaspecten van de uitvoering, evaluatie en bijstelling van het zorgplan? De uitvoering van de zorg en ondersteuning is gerelateerd aan de inhoud van het ondersteuningsplan. Het ondersteuningsplan bevat duidelijke richtlijnen voor het dagelijks handelen. Pagina 7 van 14

8 Het ondersteuningsplan wordt regelmatig met alle relevante betrokkenen geëvalueerd en zo nodig bijgesteld: minimaal een keer per jaar en zo nodig vaker. Afwijkingen op deze frequentie worden gedocumenteerd. Binnen een half jaar na opname is een eerste ondersteuningsplan gereed. Hiernaast wordt de ondersteuningsplansystematiek periodiek getoetst op zijn werkbaarheid, bijvoorbeeld met behulp van de ZIP-methodiek of met behulp van een ander instrument. Score Afwezig tot Gering tot matig Matig tot hoog Hoog tot zeer gering hoog Onderbouwing score De kwaliteit van de zorgplannen is verbeterd in vergelijking met het vorige bezoek. Echter, de wijze waarop behandelaars betrokken zijn, zoals de rol en betrokkenheid van de huisarts of AVG arts, is in de ondersteuningsplannen niet zichtbaar. De ondersteuningsbehoefte van de cliënt wordt in het ondersteuningsplan onvoldoende inzichtelijk doorvertaald in de wijze van uitvoering in de praktijk. Om die reden scoort dit aspect een matig tot hoog. Bevindingen De kwaliteit van de ondersteuningsplannen is ten opzichte van het vorige bezoek verbeterd. Er is veel energie gestoken om alle ondersteuningsplannen tijdig om te zetten in de nieuwe format. Het dossier bevat nu een eenduidige opbouw en vaste indeling waardoor het overzichtelijk is. Er vindt jaarlijks een evaluatie van het ondersteuningsplan plaats en doelen worden geformuleerd. De zorgbehoefte van de cliënt staat beschreven in het persoonsbeeld/persoonsomschrijving en wordt nader uitgewerkt in termen van zorgzwaarte. De concrete wijze waarop uitvoering wordt gegeven aan de zorgbehoefte van de cliënt (met uitzondering van de werkdoelen) is echter niet zichtbaar in het ondersteuningsplan. De eventuele s die zichtbaar worden vanuit het persoonsbeeld worden niet nader geanalyseerd en verwerkt met te nemen acties in het ondersteuningsplan en werkplan. Binnen het intakeproces zit in het geautomatiseerd informatiesysteem (GIZ) een checklist waarmee bij nieuwe cliënten wel een taxatie gemaakt kan worden. Dit wordt echter niet gestructureerd voor de huidige niet-nieuwe cliënten gebruikt. Medische aspecten en somatische aandoeningen worden in de beeldvorming vermeld maar worden niet zichtbaar doorvertaald in het ondersteuningsplan. De (huis)arts wordt geraadpleegd bij actuele medische vragen c.q. klachten. De huisarts wordt niet betrokken bij het signaleren van medische s en het beoordelen van de ondersteuningsplannen op deze aspecten. Bij met name cliënten van de Octopus zijn deze s wel duidelijk aanwezig. In ieder ondersteuningsplan staan enkele doelen beschreven (werkplan) waarop dagelijks gerapporteerd wordt. De geselecteerde doelen zijn gericht op een beperkt aantal onderwerpen (soms één doel) waaraan gericht gewerkt wordt. De samenhang tussen de gestelde doelen die leiden tot het perspectief is niet zichtbaar. De wijze waarop het werkplan op de werkvloer wordt uitgevoerd, heeft de inspectie niet aangetroffen in het ondersteuningsplan. Deze doorvertaling is volgens medewerkers wel op de werkvloer aanwezig waarbij verschillende oplossingen door diverse teams zelf aangedragen zijn. Pagina 8 van 14

9 Het werkplan wordt eens per drie maanden geëvalueerd. De locatiemanager is eindverantwoordelijk voor het ondersteuningsplan. 2.4 Diagnostiek en signalering Omschrijving aspect De organisatie draagt er zorg voor dat signalen en behoeften van individuele cliënten tijdig en juist worden geïnterpreteerd en dat hier op een professionele wijze mee wordt omgegaan, in ieder geval voor wat betreft het sociaal-emotioneel, cognitief en somatisch functioneren. Diagnostiek heeft tot doel de achterliggende problematiek van de cliënt op de genoemde functiegebieden zichtbaar te maken. Op basis hiervan ontstaat een beeld van de cliënt en zijn manier van reageren. Signalering heeft tot doel tijdig afwijkingen te signaleren van dit basisbeeld en daar op een professionele wijze op te anticiperen. Indien er sprake is van specifieke doelgroepen, heeft de organisatie in beeld welke aan deze doelgroepen gerelateerde signalen en behoeften men kan verwachten. Score Afwezig tot Gering tot matig Matig tot hoog Hoog tot zeer gering hoog Onderbouwing score Philadelphia scoort op dit aspect een matig tot hoog omdat er onvoldoende waarborging is op het tijdig herkennen en onderkennen van s op somatisch/medisch vlak; vooral bij cliënten met ernstige meervoudige beperkingen. Bevindingen Het nieuwe ondersteuningsplan bevat een persoonsbeeld waarin de diagnostiek is opgenomen. De gedragskundige wordt voor de gedragsmatige aspecten geraadpleegd bij het vaststellen van de begeleiding en de inhoud van het ondersteuningsplan. Signalering vindt plaats op de werkvloer waarbij de locatiemanager eindverantwoordelijk is. De huisarts of de specialist draagt zorg voor de medische behandeling. De (huis)arts wordt niet geraadpleegd bij het signaleren van medische s en is niet betrokken bij deze aspecten die hiermee gerelateerd zijn aan het ondersteuningsplan. Signalering van medische s is afhankelijk van de mate van deskundigheid van de medewerkers. Philadelphia heeft bij een zorgorganisatie een AVG-arts en Bopz-arts ingehuurd. Deze situatie is vrij recent zodat de afstemming tussen taken en verantwoordelijkheden en de juiste balans binnen de interne samenwerking nog moet plaatsvinden. 2.5 Continuïteit van zorg Omschrijving aspect Continuïteit van zorg heeft twee aspecten. Als eerste het borgen van continuïteit door overlappingen of hiaten in de zorg en ondersteuning te vermijden. Dit stelt eisen aan de overdracht van gegevens bij gelijktijdige bemoeienis met een cliënt, bijvoorbeeld uitwisseling tussen teamleden, Pagina 9 van 14

10 tussen wonen en dagbesteding of tussen het team van de woning en consulenten van binnen of buiten de eigen organisatie. Dit geldt ook voor overdracht van gegevens bij een volgtijdelijke bemoeienis als de cliënt naar een andere locatie of zorgaanbieder gaat. Een goede communicatie rondom de coördinatie van ondersteuning is een eerste vereiste voor het borgen van dit aspect van continuïteit van zorg. Het tweede aspect betreft het belang voor cliënten om hun dagelijkse ondersteuning zo veel mogelijk vanuit een kleine kring van bekende medewerkers te ontvangen. Deze continuïteit kan geborgd worden door een personeelsbeleid, gericht op het voorkomen van onnodige personeelswisselingen door ziekte of verloop. Score Afwezig tot Gering tot matig Matig tot hoog Hoog tot zeer gering hoog Onderbouwing score De personele bezetting en multidisciplinaire samenwerking zijn in vergelijking met het vorige bezoek aanzienlijk verbeterd. De gerealiseerde verbeteringen in de personele bezetting zijn nog pril waardoor het te vroeg is om te beoordelen of nu sprake is van een stabiele situatie. Echter de beschikbaarheid van het begeleidend personeel is voor cliënten afgenomen als gevolg van toegenomen administratieve taken en als gevolg van verlaging van de budgetten van de indicaties waardoor minder personeel kan worden ingezet. Om die redenen is de score verlaagd naar een gering tot matig. Bevindingen De continuïteit onder het personeel is sinds het vorige bezoek duidelijk verbeterd. Vooral in de managementlaag is meer stabiliteit en vacatures zijn nu ingevuld. Managers ervaren meer betrokkenheid van de organisatie en problemen worden met elkaar opgelost. Structureel en frequent overleg tussen de locatiemanagers met de regiodirecteur wordt als positief en effectief ervaren. Kennis en expertise worden met elkaar gedeeld. Medewerkers zien verbeteringen in de continuïteit van zorg terug, in het feit dat iedere cliënt nu een ondersteuningsplan heeft met doelen, dat jaarlijks geëvalueerd en aangepast wordt. Er is meer uniformiteit bij de ondersteuningsplannen. Daarnaast vinden medewerkers dat verantwoordelijkheden nu duidelijker zijn. Er vindt multidisciplinair overleg plaats op de locaties. Afhankelijk van de indicatie en zorgzwaarte worden cliënten minimaal één keer per jaar besproken. In dit overleg zit de locatiemanager, coördinerend begeleider, cliënt adviseur en de gedragskundige. Medewerkers voelen zich meer gehoord door hun locatiemanager en ervaren de binding met de organisatie via deze functionaris. Medewerkers geven wel aan dat de administratieve taken zijn toegenomen waardoor er minder tijd is voor de cliënten. Het afgelopen jaar is ook een groot beroep gaan op hun loyaliteit voor de organisatie. Door de ervaren mate van vanzelfsprekendheid waarmee de organisatie hiermee omgaat, voelen zij zich niet altijd gewaardeerd. Cliënten konden aangeven of ze nu verschil merken met een jaar geleden. Dit werd wisselend ervaren. Een aantal cliënten gaven aan dat er door minder geld, ook minder zorg mogelijk was en dat ze daardoor bepaalde activiteiten niet konden doen. Cliënten vertelden dat ze konden merken dat het personeel het erg druk had Pagina 10 van 14

11 en vaak op kantoor bezig waren. Hierdoor was er minder tijd voor een praatje en activiteiten waardoor sommige cliënten zich verveelden. Anderzijds ervaren cliënten het als positief dat doordat er in de nieuwe ondersteuningsplannen doelen worden gesteld en naar hun wensen wordt geïnformeerd, zij nu activiteiten hebben ondernomen die zij nooit eerder hebben gedaan, zoals uit eten gaan. Cliëntvertegenwoordigers ervaren meer continuïteit op de werkvloer door minder personele wisselingen en minder ziekteverzuim. Het vertrouwen in de stabiliteit van de organisatie moet echter nog groeien, aangezien de verbeteringen in de personele bezetting vrij recent hebben plaatsgevonden. Cliëntvertegenwoordigers hebben grote waardering voor de medewerkers die zich het afgelopen jaar staande hebben weten te houden in de hectische (re)organisatie. Cliëntvertegenwoordigers maken zich zorgen over beschikbaarheid van personeel als cliënten ziek zijn of naar een dokter moeten. Ze voelen een zekere druk om die taak op zich te nemen omdat dit anders ten koste gaat van andere activiteiten of afspraken moeten worden verzet wat volgens hen het welzijn van hun kind niet ten goede komt. 2.6 Vrijheidsbeperkende maatregelen Omschrijving aspect Bij vrijheidsbeperkende maatregelen gaat het om alle maatregelen die tegen de wil van de cliënt worden toegepast en de vrijheid van cliënten beperken, onder de volgende vijf noemers: fixatie, afzondering, separatie, medicatie en gedwongen vocht- en voedinginname. Het gebruik van vrijheidsbeperkende maatregelen wordt geassocieerd met schadelijke effecten op fysiek, emotioneel en sociaal welbevinden. Fysiek gevaar houdt onder andere in kans op kwetsuren, huidproblemen, incontinentie en verminderde eetlust. Ook als een cliënt instemt met vrijheidsbeperking is extra zorgvuldigheid vereist, omdat niet alle cliënten in staat zijn zich te verzetten en sommige andere cliënten zich helemaal niet meer verzetten of alleen verzet tonen aan het begin van het toepassen van een maatregel. Het komt ook voor dat verzet van cliënten over het hoofd wordt gezien waardoor verzet niet als zodanig wordt geïnterpreteerd. Al deze vormen en interpretaties van verzet moeten terug te vinden zijn in het zorgplan van een cliënt. Score Afwezig tot Gering tot matig Matig tot hoog Hoog tot zeer gering hoog Onderbouwing score Philadelphia heeft zichtbaar vorderingen gemaakt bij het neerzetten van het Bopzbeleid binnen de organisatie. Er is een Bopz-arts aangetrokken, de Bopz-commissie is ingesteld en er heeft een inventarisatie plaatsgevonden van de toegepaste vrijheidsbeperkende maatregelen binnen de organisatie. Medewerkers hebben een eerste scholing gehad en de Bopz-beleidsnota wordt aangescherpt. De score matig tot hoog wordt gegeven omdat de genomen maatregelen van een nog Pagina 11 van 14

12 onvoldoende niveau zijn om aan de kwaliteitsvereisten, zoals beschreven in de Wet Bopz, te voldoen. Bevindingen Sinds het vorige inspectiebezoek van mei 2009 heeft Philadelphia goede vorderingen gemaakt om het Bopz-beleid binnen de organisatie goed neer te zetten. Er is een start gemaakt met de implementatie van een verbeterplan waarmee Philadelphia wil gaan voldoen aan de eisen die gesteld worden vanuit de Wet Bopz. Gestart is met een instructie en het geven van informatie aan medewerkers over Vrijheid en Vrijheidsbeperking (V&V), WGBO en Bopz en door een hernieuwde instelling van de Bopz-commissie. Er is een inventarisatie gehouden van de locaties waarbij Middelen en Maatregelen (M&M) van toepassing zouden kunnen zijn c.q. andere vormen van vrijheidsbeperking. Bij deze locaties is een zogenaamde Bopz-schouw gehouden: De Bopz-arts, locatiemanager, gedragsdeskundige, hoofd zorg & ondersteuning en evt. een coördinerend begeleider hebben ter plekke alle cliënten besproken, voorlichting gegeven over de Bopz, de voorziening beoordeeld, de multidisciplinaire zorg beoordeeld en daarvan een verslag gemaakt. Via inhuur van personeel wordt nu voorzien in de functie van de Bopz-arts. De uitwerking ervan, zoals de bepaling van concrete taken en verantwoordelijkheden, moet nog plaatsvinden. De locaties waarbinnen vrijheidsbeperkende maatregelen worden toegepast, beschikken nog niet over een Bopz-aanmerking. Met betrekking tot de deskundigheid van de medewerkers zijn medewerkers en de behandelaar van oordeel dat deze deskundigheid nog verder verbeterd moet worden. Medewerkers zijn zich hier nog onvoldoende bewust van het vrijheidsbeperkende effect van afspraken en regels. Pagina 12 van 14

13 3 Beschouwing 3.1 Inleiding In het vorige hoofdstuk heeft u kunnen lezen hoe de regio Zuidoost, locatie DAC LeerenDoe te Hoensbroek, locatie WBC Emmastaete te Brunssum en de Locatie WBC Octopus te Sevenum, scoort op de vijf aspecten die bij het vorige bezoek in mei 2009 een matig tot hoog óf hoog tot zeer hoog scoorden. Dit hoofdstuk heeft een meer beschouwend karakter. Gezocht is naar verbanden, verklaringen en overeenkomsten in de onderzoeksresultaten, zoals beschreven in hoofdstuk 2 en met als focus de kwaliteit van de geboden zorg. 3.2 Verbetering van de kwaliteit van zorg is in gang gezet maar de focus op het verbeterproces blijft nodig. De, tijdens het inspectiebezoek van mei 2009, geconstateerde s zijn doorvertaald in een plan van aanpak en Philadelphia heeft daardoor in een jaar tijd hard gewerkt om de kwaliteit van zorg binnen de regio Zuidoost en met name op de locaties Emmastaete, Octopus en LeerenDoe te verbeteren. Bij het aspect continuïteit van zorg hebben deze inspanningen geleid tot een lagere beoordeling. Er is meer rust onder het personeel en meer vertrouwen in de organisatie. Medewerkers geven zelf aan dat Philadelphia langzaam aan weer een organisatie wordt waar ze trots op kunnen zijn. Voor de overige aspecten zijn de gerealiseerde kwaliteitsverbeteringen en daarbij zichtbare resultaten van een nog onvoldoende niveau om tot een positieve beoordeling te komen. Philadelphia zit nog midden in een verbetertraject en het vraagt nog veel van de organisatie om de gevraagde kwaliteitsverbeteringen te realiseren. Philadelphia heeft het afgelopen jaar goed in beeld gebracht wat de tekortkomingen zijn en heeft zich geheroriënteerd. Verbeteringen zijn in allerlei vormen bedacht en beschreven en de organisatie is begonnen met de implementatie ervan. Op kwaliteit en inhoud verdienen een aantal aspecten nog aanscherping en verdieping. Bijvoorbeeld de zelfbepaling en medezeggenschap zijn enkele aspecten waaraan Philadelphia Zuid extra aandacht dient te geven. Philadelphia heeft veel energie gestoken in het invoeren van de nieuwe ondersteuningsplannen. De kwaliteit van de ondersteuningsplannen is, in vergelijking met het vorige bezoek, verbeterd. De ondersteuningsbehoefte van de cliënt, die beschreven staat in het ondersteuningsplan, wordt onvoldoende doorvertaald in de wijze van uitvoering in de praktijk. Ook de betrokkenheid van een arts bij de beoordeling van de medische aspecten uit het ondersteuningsplan van de cliënten, zijn onvoldoende gewaarborgd bij cliënten met meervoudige beperkingen. De reorganisatie binnen Philadelphia is merkbaar op alle fronten. Op strategisch niveau zijn besluiten genomen die momenteel op operationeel vlak uitgevoerd worden. De effecten voor de kwaliteit van zorg van de cliënten zullen dus pas op een langere termijn merkbaar zijn. Indien Philadelphia in staat is om het verbeterproces te continueren waarbij regelmatig het eigen proces de kwaliteitstoets doorloopt waarbij evaluaties leiden tot aanpassingen, zal de organisatie resultaten en succes kunnen oogsten. Pagina 13 van 14

14 4 Te nemen maatregelen 4.1 Voortgangsrapportage De inspectie verwacht uiterlijk op 1 oktober 2010 een voortgangsrapportage op die punten waar matig tot hoog wordt gescoord, namelijk zelfbepaling en medezeggenschap; individuele planning en ondersteuning; diagnostiek en signalering en vrijheidsbeperkende maatregelen. In deze voortgangsrapportage geeft u aan hoe u de kwaliteit van de zorg bij Philadelphia Zuidoost, locaties Emmastaete, locatie Octopus en locatie Leerendoe (verder) gaat verbeteren. De inspectie vraagt met name aandacht voor de zelfbepaling en medezeggenschap. De inspectie gaat ervan uit dat zowel hoofdstuk 2, als hoofdstuk 3, u voldoende handvatten biedt om te komen tot verbeteringen en concrete acties. Nadat de inspectie deze voortgangsrapportage heeft ontvangen, ontvangt u binnen vier weken een reactie. Pagina 14 van 14