Eten wat de pot schaft

Transcriptie

1 Eten wat de pot schaft over dwang in de zorg Wat verandert er met de wet Zorg en Dwang? Marelle van Bommel/ Janine Buttolo Symposium Novicare mei 2019

2 Inleiding

3 Leerdoelen 1. De deelnemer is vertrouwd met de nieuwe wet en de bijbehorende begrippen. 2. De deelnemer is op de hoogte van de laatste ontwikkelingen, zodat hij binnen zijn organisatie kan meesturen op implementatie van de wet zorg en dwang 3. De deelnemer is in staat om aan zorgmedewerkers te verwoorden wat onvrijwillige zorg is en wanneer er sprake is van onvrijwillige zorg 4. De deelnemer is op de hoogte over de impact van de wet zorg en dwang voor zijn praktijkvoering vanaf 1 januari 2020

4 Werkvorm Casussen Uitwerken in groepjes volgens stappenplan WZD Belangrijkste hiaten/ lacunes Presentatie

5 Inhoudsopgave 1. Casussen 2. Beloop wet 3. Huidige stand van zaken 4. Inhoudelijke uitleg

6 3 Casussen Doel: vertrouwd raken met praktische uitvoering wet, herkennen van belangrijkste hiaten. Instructie : 10 min, Casus op papier en stappenplan WZD. Stappenplan doorlopen. Groepen van 5, indeling o.b.v. kennis niveau. Wat verwachten we terug? 1. Eén of twee inhoudelijke kennis hiaten die je mist om WZD praktisch uit te voeren. 2. Eén of twee punten die je nog nodig hebt om hiermee bij je eigen organisatie aan de slag te gaan in de implementatie fase.

7 Uitwerking Casussen

8 Beloop wet Januari 2018 is de Wet zorg en dwang door de Eerste Kamer aanvaard. Op dat moment is door de Minister al een wijzigingsvoorstel aangekondigd. De wet is een raamwerk, dat deels nog nader ingevuld moet worden middels Algemene Maatregelen van Bestuur en Ministeriële regelingen Artikelsgewijze toelichting: in oktober 2018 is de artikelsgewijze toelichting van de Wet zorg en dwang gepubliceerd. Ontwerpbesluit zorg en dwang (AMvB): in juli 2018 is het Ontwerpbesluit zorg en dwang naar de Eerste en Tweede Kamer gezonden. Dit is nog niet definitief vastgesteld. Gaat o.a. over mogelijkheden van onvrijwillige zorg buiten de accommodaties, eisen aan externe deskundige, gegevensverwerking, klachtencommissie, cliëntvertrouwenspersoon. Aanpassingswet. In november 2018 is de Aanpassingswet verzonden naar de Tweede Kamer. Gaat over de invulling van de rol van WZDfunctionaris en over de rol van de externe deskundige. Ministeriele regeling: geeft o.a. invulling aan deskundigheid die vereist is voor zorgverantwoordelijke. Nog niets over bekend.

9 Stand van zaken begin mei 2019 Aanpassingswet ligt bij Tweede Kamer: -voorstel WZD-arts verbreden naar WZD-functionaris -betrokkenheid externe deskundige beperken tot stap 3 in stappenplan Ontwerpbesluit zorg en dwang voorgelegd aan Eerste en Tweede Kamer: -onvrijwillige zorg in de ambulante setting: in principe alle vormen mogelijk -extra aandacht voor toezicht, veiligheid, weging t.o.v. opname -eisen externe deskundige -uitwerking eisen gegevensverwerking -uitwerking klachtencommissie -uitwerking cliëntvertrouwenspersoon

10 Laatste nieuws April 2019: Brief van o.a. Verenso en Actiz waarin pleidooi voor uitstel van de invoering van de wet. 9 mei 2019: Wijzigingen in aanpassingswet: WZD-arts wordt WZD-functionaris. Invoering gefaseerd: eerst voor GZ-psychologen. Later toevoeging orthopedagoog-generalist na aanpassing wet BIG WZD-functionaris- niet zijnde arts- moet aanwijzingen tot aanpassing zorgplan in een aantal gevallen overleggen met niet bij de zorg betrokkenarts. Client/vertegenwoordiger dient op aantal momenten actief geïnformeerd te worden over mogelijkheid tot betrekken cliëntvertrouwenspersoon Ministere is voornemens vast te houden aan implementatiedatum van 1 januari 2020.

11 WET INHOUDELIJK

12 Voor wie geldt de WZD? 1. Iemand met verklaring van een ter zake kundige arts dat hij in verband met een psychogeriatrische aandoening of een verstandelijke handicap is aangewezen op zorg of 2. Iemand over wie het indicatieorgaan in een indicatiebesluit als bedoeld in de Wet langdurige zorg heeft vastgesteld dat een aanspraak op zorg (van een zorgaanbieder) bestaat vanwege een psychogeriatrische aandoening of een verstandelijke handicap Staat los van verblijfsplaats van die persoon.

13 Zorgverantwoordelijke Een ter zake kundige arts of aangewezen categorie van deskundigen, verantwoordelijk voor de zorg Invulling van deze categorie deskundigen volgt nog: Niveau 3 of 4 of 5? Anders? Taak: Opstellen, vaststellen en evalueren van zorgplan waarmee cliënt instemt Volgen van het stappenplan indien er geen instemming is van cliënt/vertegenwoordiger/ geen sprake is van vrijwillige zorg Geven van toestemming als situatie ontstaat waar de onvrijwillige zorg voor het eerst wordt toegepast Schriftelijk toestemming geven voor onvrijwillige zorg in een onvoorziene situatie Nauw overleg voeren met de verschillende deskundigen, waaronder WZD-arts. De afbouw van de onvrijwillige zorg, zo nodig met advies van een externe deskundige Contact met patiënt/wettelijk vertegenwoordiger

14 WZD-arts Ter zake deskundige arts die door de zorgaanbieder is aangewezen om toe te zien op de inzet van de minst ingrijpende vorm van onvrijwillige zorg en de mogelijke afbouw ervan en die verantwoordelijk is voor de algemene gang van zaken op het terrein van het verlenen van onvrijwillige zorg. WZD-arts aan wijzen ná advies cliëntenraad Onafhankelijk bij uitvoering van taken. Zorgaanbieder geeft geen aanwijzingen. Voorstel voor wijziging van de wet: WZD-functionaris: ook in te vullen door GZ-psycholoog of orthopedagoog.

15 Zorgplan Zonder zorgplan uitsluitend vrijwillige zorg Rekening houden met wensen en voorkeuren cliënt, anders schriftelijk motiveren! Evaluatie na 4 weken en dan minimaal om de 6 maanden Bij evaluatie cliënt/vertegenwoordiger betrekken; bij onvrijwillige zorg deskundigenoverleg betrekken Zorgplan geldt ook bij opname in andere instelling.

16 Onvrijwillige zorg Zorg waartegen de cliënt of zijn vertegenwoordiger zich verzet: Vocht, voeding, medicatie en andere behandelingen Beperken bewegingsvrijheid Insluiten Uitoefenen van toezicht Onderzoek aan kleding, lichaam, verblijfsruimte Controle op gedrag beïnvloedende middelen Beperking op vrijheid eigen leven in te richten Beperking ontvangen van bezoek

17 Onvrijwillige zorg Stappenplan is ook zonder verzet en bij wilsonbekwaamheid van toepassing bij: Gedrag beïnvloedende medicatie niet overeenkomstig de richtlijnen Beperking van de bewegingsvrijheid Insluiting

18 Ernstig nadeel: Levensgevaar, ernstig lichamelijk letsel, ernstige psychische, immateriële of financiële schade, ernstige verwaarlozing of maatschappelijke teloorgang, ernstig verstoorde ontwikkeling van de cliënt of een ander Bedreiging van de veiligheid van een cliënt, al dan niet door onder invloed raken van een ander Agressie van anderen oproepen door hinderlijk gedrag Algemene veiligheid van personen of goederen in gevaar

19 Voorwaarden onvrijwillige zorg Onvrijwillige zorg is uiterste middel Alleen bij (dreigend) ernstig nadeel Ernstig nadeel wordt voorkomen door onvrijwillige zorg onvrijwillige zorg is hiervoor noodzakelijk, geschikt en evenredig er zijn geen minder ingrijpende mogelijkheden aanwezig

20 Stappenplan onvrijwillige zorg Bij ontstaan van ernstig nadeel of niet voldoen van zorgplan: Stap 1 Overleg met minimaal 1 andere deskundige door ZV Inhoud: risico-inventarisatie, oorzaak gedrag, rol interactie met omgeving, mogelijkheden voor vrijwillige zorg Insteek is nog steeds ernstig nadeel afwenden door vrijwillige zorg.

21 Stappenplan onvrijwillige zorg Stap 2 Als dit niet lukt, volgt nader overleg: Overleg met minimaal 1 andere deskundige door ZV Inhoud: risico-inventarisatie, oorzaak gedrag, rol interactie met omgeving, mogelijkheden voor vrijwillige zorg, nadelen van onvrijwillige zorg Termijn afspreken, max 3 maanden; afbouwplan maken Als ZV geen arts is, dan moet arts aanwezig zijn als het gaat om medische behandelingen, beperken bewegingsvrijheid, insluiten, medicatie die van invloed is op gedrag of bewegingsvrijheid Bekijken of dit in thuissituatie veilig kan, als er geen opname is Zorgplan aanpassen Stap 2, vervolg Indien na 3 maanden nog onvrijwillige zorg nodig is, dan nieuw overleg nodig met niet bij de zorg betrokken deskundige; zelfde bespreekpunten als eerder

22 Voorwaarden onvrijwillige zorg Stap 3 Advies extern deskundige nodig Termijn van 3 maanden kan door ZV eenmalig voor max 3 maanden worden verlengd Bespreekpunten blijven vergelijkbaar als in stap 2 Na advies extern deskundige termijn van max 6 maanden Mag daarna telkens met 6 maanden worden verlengd

23 Rol WZD-arts bij onvrijwillige zorg Zorgplan met onvrijwillige zorg wordt voorgelegd aan WZD-arts WZD-arts beoordeelt of zorgplan voldoet aan de voorwaarden ZV informeert WZD-arts over evaluaties In zorgplan opnemen hoe kwaliteit van onvrijwillige zorg en toezicht op uitvoering worden geborgd

24 Uitvoering onvrijwillige Zorg Alleen als omschreven ernstig nadeel zich voordoet Vooraf aan eerste keer toepassen onvrijwillige zorg WZD-arts en vertegenwoordiger informeren

25 Onvoorziene situatie Bij noodsituatie alleen onvrijwillige zorg op grond van schriftelijke beslissing van zorgverantwoordelijke Beschrijven: ernstig nadeel, noodzaak onvrijwillige zorg, geschiktheid onvrijwillige zorg om nadeel af te wenden, geen minder ingrijpende mogelijkheden, verantwoord toezicht Bij aantal maatregelen overleg met arts als ZV geen arts is Zo mogelijk vooraf WZD-arts, vertegenwoordiger en cliënt informeren

26 Administratieve voorschriften Instelling heeft digitaal overzicht beschikbaar van: vorm van onvrijwillige zorg, zorgverantwoordelijke, beslissing van wilsonbekwaamheid, zorgplan, besluit tot opname, begin- en einddatum van onvrijwillige zorg, duur en frequentie van onvrijwillige zorg, beslissingen op aanvragen voor verlof of ontslag, beoordelingen van WZD-arts Eenmaal per 6 maanden analyse van de verleende onvrijwillige zorg door zorgaanbieder en ondertekend door bestuur naar inspectie

27 Ambulante mogelijkheden Zorg is persoonsgebonden, niet instellingsgebonden Doel: uitbreiding van interventiemogelijkheden op het terrein van de gedwongen zorg Alle vormen van gedwongen zorg mogen ook ambulant, mits er aan aantal voorwaarden wordt voldaan (toezicht door wie en op welke wijze, hoeveelheid zorgverleners, deskundige zorgverlener beschikbaar voor vragen cliënt of familie)

28 Vertegenwoordiging Kleinkind toegevoegd als mogelijke vertegenwoordiger Alleen als cliënt niet wilsbekwaam is, beoordeeld door onafhankelijk deskundige (niet eigen arts) Schriftelijk besluit van wilsonbekwaamheid vastleggen door ZV en informeren WZDarts Mag geen medewerker van instelling zijn Meerderjarig en handelingsbekwaam Schriftelijke bereid verklaring Goed vertegenwoordiger en cliënt betrekken Instelling informeert vertegenwoordiger over rechten en bevoegdheden Instelling vertegenwoordiger laten benoemen als er geen is

29

30 Belangrijke verschillen met BOPZ 1. Opname: Art 60-> art 21 Bij verzet wordt RM aangevraagd door CIZ. CIZ neemt rol van officier van justitie over. Na 5 jaar verlenging aanvragen opname bij CIZ (art 21) 2. Verlof: Strikte toestemming bopz arts voor verlof bij art 60 staat nu niet in wet 3. Klachten: Organisatie overzicht van rechten verstrekken bij opname, inclusief adres voor klachten Organisatie adviseren aan te sluiten bij klachtencommissie; leden niet werkzaam bij zorgaanbieder, Clientvertrouwenspersoon benoemen. Werkzaamheden onafhankelijk van de zorgaanbieder, WZD-arts, zorgverantwoordelijke en CIZ

31 Wat adviseren aan zorgorganisatie/ samenvatting 1. Zorgverantwoordelijke aanwijzen en scholen 2. WZD-arts/functionaris aanwijzen ná advies cliëntenraad 3. Scholing personeel onvrijwillige zorg (breed kijken) 4. Oriënteren op externe deskundige--> regionale samenwerking? 5. Organisatie adviseren over wat er nodig is aan administratieve voorschriften 6. Organisatie adviseren aan te sluiten bij klachtencommissie; leden niet werkzaam bij zorgaanbieder 7. Clientvertrouwenspersoon aanstellen volgens eisen WZD