VLAAMSE GEMEENSCHAPSCOMMISSIE. DE RAAD ZITTING Nr. 12

Transcriptie

1 VLAAMSE GEMEENSCHAPSCOMMISSIE DE RAAD ZITTING Nr. 12 INTEGRAAL VERSLAG Vergadering van vrijdag 15 juni 2018 Ochtendvergadering INHOUD BERICHTEN VAN VERHINDERING... 3 SAMENGEVOEGDE VRAGEN OM UITLEG (R.v.O. art. 59,6) Vraag om uitleg van mevrouw Hannelore Goeman aan mevrouw Bianca Debaets, collegelid bevoegd voor Welzijn, Gezondheid, Gezin en Gelijke Kansen, in verband met de betalingen door ouders van de kinderopvang - Vraag om uitleg van de heer Arnaud Verstraete aan mevrouw Bianca Debaets, collegelid bevoegd voor Welzijn, Gezondheid, Gezin en Gelijke Kansen, over de toegankelijkheid van de kinderopvang Sprekers: Hannelore Goeman Arnaud Verstraete Liesbet Dhaene Brigitte Grouwels Bianca Debaets, collegelid REGELING VAN DE WERKZAAMHEDEN VRAGEN OM UITLEG (R.v.O., art.59) van mevrouw Khadija Zamouri aan mevrouw Bianca Debaets, collegelid bevoegd voor Welzijn, Gezondheid, Gezin en Gelijke Kansen, betreffende integrale jeugdhulp in Brussel Sprekers: Stefan Cornelis Hannelore Goeman Brigitte Grouwels Bianca Debaets, collegelid

2 2 van de heer Bruno De Lille aan de heer Guy Vanhengel, collegevoorzitter bevoegd voor Begroting, Onderwijs, Vorming en Studentenzaken, over het negatief rapport van de onderwijsinspectie over Syntra Brussel Sprekers: Bruno De Lille Jef Van Damme Liesbet Dhaene Paul Delva Guy Vanhengel, collegevoorzitter BIJLAGEN TREFWOORDENREGISTER... 17

3 3 12 de vergadering De vergadering wordt om 9.38 uur geopend. Vergadering van vrijdag 15 juni 2018 OCHTENDVERGADERING Voorzitter: mevrouw Carla Dejonghe BERICHTEN VAN VERHINDERING De voorzitter: Mevrouw Annemie Maes is verontschuldigd voor deze vergadering wegens ambtsverplichtingen in de Senaat. Mevrouw Khadija Zamouri en de heer Johan Van den Driessche zijn eveneens verontschuldigd. SAMENGEVOEGDE VRAGEN OM UITLEG (R.v.O., art. 59,6) Toegankelijkheid van de kinderopvang Mevrouw Hannelore Goeman (sp.a): Kinderopvang speelt een uitzonderlijk belangrijke rol in de ontwikkeling van kinderen en gezinnen. Ouders kunnen dankzij de kinderopvang gaan werken of een opleiding volgen en kinderen leren beter omgaan met andere kinderen. Bovendien ontwikkelen de kinderen zich beter. Vooral hun taalontwikkeling gaat erop vooruit. Kinderopvang kan een springplank betekenen voor zowel de ouders als de kinderen zelf. Het is dan ook uitermate belangrijk dat elk kind een plaats kan hebben in de kinderopvang. Deze plaats moet natuurlijk ook betaalbaar zijn. Uit een recente studie van de Gezinsbond en Caritas blijkt dat de kostprijs, ook van de gesubsidieerde kinderopvang, nog altijd een drempel vormt voor kwetsbare gezinnen. De hervorming van drie jaar geleden, waarbij het principe bestellen is betalen geldt, blijkt voor problemen te zorgen. Dit systeem houdt in dat kindjes die voltijds naar de kinderopvang gaan en meer dan 18 dagen afwezig zijn, moeten betalen voor elke dag dat ze afwezig zijn, ook als dat bijvoorbeeld komt door ziekte. Kwetsbare gezinnen hebben helaas vaker een onstabieler leven en kunnen daardoor moeilijker een volledige jaarplanning maken. Hierdoor zijn het juist die gezinnen die in situaties terechtkomen waarbij ze een dag in de kinderopvang moeten betalen, terwijl hun kind ziek thuis is. In Brussel zijn er een aantal kinderdagverblijven, onder andere kinderopvang Elmer, die momenteel experimenteren met een systeem waarbij niet moet betaald worden voor een dag afwezigheid door ziekte. Dit lijkt mij een nuttig experiment. Wat is uw mening over het huidige systeem van respijtdagen?

4 4 Hebt u weet van andere kinderdagverblijven in Brussel die dit systeem van respijtdagen niet toepassen? Wat doet de Vlaamse Gemeenschapscommissie specifiek om kinderopvang toegankelijk te maken voor kwetsbare gezinnen? In welke mate ondersteunt de Vlaams Gemeenschapscommissie de kinderdagverblijven om een actief beleid te voeren inzake de respijtdagen? De heer Arnaud Verstraete (Groen): De Gezinsbond en Caritas Vlaanderen hebben onlangs inderdaad een studie gepubliceerd over de toegankelijkheid van de kinderopvang. Opnieuw blijkt daaruit dat mensen in armoede nog heel wat drempels tegenkomen om gebruik te kunnen maken van de kinderopvang. Ik hoef niet te herhalen wat mevrouw Hannelore Goeman reeds zei over het belang van kinderopvang. Kinderopvang maakt het mogelijk dat ouders gaan werken of een opleiding volgen. Kinderopvang helpt de ouders bij de zorg voor de opvoeding en ontwikkeling van hun kinderen. Bovendien leren kinderen en ouders van elkaar in de kinderopvang. Het is daarom heel belangrijk dat alle gezinnen toegang hebben tot die kinderopvang. Deze studie stelt echter vast dat kinderen uit kansarme gezinnen veel minder gebruikmaken van de kinderopvang. De studie stelt dat 2 op de 10 kinderen uit kansarme gezinnen naar de kinderopvang gaan. Ter vergelijking: bij de andere gezinnen is dat 7 op de 10. Wat meer is: de studie geeft aan dat de afgelopen jaren de deelname bij de kinderen uit kansarme gezinnen niet gewijzigd is. Eerder werd al gewezen op de risico s voor leerachterstand op het vlak van taalvaardigheid en sociale vaardigheden. Die achterstand wordt tijdens de rest van de schoolcarrière niet of moeilijk ingehaald. Wat zijn nu de drempels voor de kansarme gezinnen? Een eerste punt is de kostprijs. Momenteel worden er verschillende tarieven gehanteerd. Het laagste tarief is 1,62 euro en wordt in Brussel toegekend door de kinderdagverblijven zelf; dit in tegenstelling met Vlaanderen, waar het OCMW dit moet adviseren. Hoewel het systeem hier in Brussel naar verluidt beter inspeelt op de concrete situatie van de gezinnen, omdat de kinderdagverblijven de ouders kennen, blijft het een drempel. Een beter systeem is een automatische toekenning op basis van bijvoorbeeld het statuut verhoogde tegemoetkoming. In een antwoord op mijn schriftelijke vraag van 3 februari 2017 gaf het collegelid Bianca Debaets aan dat Kind& Gezin hierover nog geen cijfers heeft. Is dit ondertussen veranderd? Het systeem van de respijtdagen is een andere drempel. Bij de start van de kinderopvang wordt een opvangplan gemaakt. Dit wil zeggen: de momenten waarop een kind aanwezig zal zijn in de opvang. Voor elke afwezigheid kan een gezin een respijtdag inzetten. De meeste kinderopvanginitiatieven kiezen ervoor om het wettelijk minimum van 18 respijtdagen te hanteren. Voor die respijtdagen, en dus de afwezigheid van het kind in de kinderopvang, hoeft het gezin niet te betalen. Gezinnen waarvan het kind echter meer afwezig is dan die 18 respijtdagen, betalen wel de volle pot. De studie stelt dat het voorkomt dat een gezin meer betaalt voor een afwezigheid dan voor een aanwezigheid. Hoewel het gezin betrokken is bij het opvangplan, blijkt dit minder het geval bij het inplannen van de vakantiedagen. Het is de opvang die de vakantie plant en de gezinnen moeten hun vakantie afstemmen op de kinderopvang. Sommige ouders moeten hun respijtdagen inzetten voor hun vakantie en in veel gevallen zijn die er niet meer. Dat betekent betalen.

5 5 Opmerkelijk is dat veel kinderopvanginitiatieven zelf aangeven dat ze te weinig respijtdagen kunnen geven. Vooral in geval van ziekte want ook dat valt onder respijtdagen zou dit anders moeten. Nog opvallend is dat kansarme gezinnen meer betalen voor de afwezigheid dan de aanwezigheid. Zij kunnen namelijk gebruik maken van het verlaagd tarief, waarnaar ik al verwees. Afhankelijk van de situatie waren die bedragen in 2018 minimum 1,62 euro, 3,09 euro en 5,15 euro. Maar bij afwezigheid buiten de respijtdagen moeten ze toch een vast bedrag betalen, wat in veel gevallen hoger ligt dan het verlaagd tarief. Andere studies hebben aangetoond dat kansarme ouders meer in onstabiele werksituaties zitten en het moeilijk hebben om het opvangplan te kunnen volgen. Met alle gevolgen van dien: ouders uit kansengroepen haken sneller af. Er zijn nog drempels zoals de taalbarrière, zeker in een stedelijke omgeving zoals het Brussels hoofdstedelijk gewest. De studie van de Gezinsbond en Caritas Vlaanderen drukt ons nog eens met de neus op de feiten: de betaalbaarheid, bereikbaarheid en begrijpbaarheid van de kinderopvang voor kansarme gezinnen is verre van oké. Zeker in Brussel, waar er nog een hele uitdaging ligt om betaalbare kinderopvang aan te bieden, vormt dit een groot probleem. Gaat u akkoord met de analyse van de Gezinsbond en Caritas Vlaanderen? Welke gevolgen worden daaraan gekoppeld in uw beleid? Welke ondersteuning biedt de VGC om de bereikbaarheid en begrijpbaarheid van de kinderopvang in het Brussels hoofdstedelijk gewest te verbeteren? Op welke manier volgt de VGC de effectiviteit van die maatregelen op en hoe wordt er bijgestuurd? Houdt men daarbij rekening met het aantal kansarme kinderen dat in de kinderopvang terechtkomt? Zijn er ondertussen al gegevens bekend voor het Brussels hoofdstedelijk gewest over het aantal ouders dat een aanvraag voor verlaagd tarief heeft ingediend? Mevrouw Liesbet Dhaene (N-VA): Voor de N-VA-fractie is het organiseren van voldoende en toegankelijke opvang in Brussel een zeer belangrijke prioriteit. Zeker in de Brusselse context, waar veel gezinnen thuis noch Nederlands noch Frans spreken, is kinderopvang van vitaal belang om er voor te zorgen dat kinderen die later op de schoolbanken van het Nederlandstalig onderwijs terecht zullen komen al van jonge leeftijd met het Nederlands geconfronteerd worden. Als N-VA zijn wij voorstander van het principe bestellen is betalen en van het systeem van respijtdagen. Flexibiliteit in de regeling van kinderopvang is zeker wenselijk. Dat wordt met dit systeem ook voorzien. Verder blijkt ook uit de studie van de Gezinsbond en Caritas Vlaanderen dat 3 op de 4 ouders tevreden zijn met het systeem van respijtdagen en 9 op de 10 ouders hun opvangplan volledig zelf hebben kunnen kiezen. Dat is toch wel een erg positief cijfer. Een aantal van de andere conclusies van de studie van de Gezinsbond en Caritas Vlaanderen lijken echter zorgwekkend. Maar we moeten de zaken ook vanuit het oogpunt van de

6 6 kinderopvanginitiatieven zelf bekijken. Flexibiliteit is goed. Als we de regeling echter te veel aanpassen naar een totale flexibiliteit en met te veel ruimte voor ouders om zelf te beslissen wanneer hun kind wel of niet naar de kinderopvang gaat, krijgen de kinderopvanginitiatieven het ook niet meer georganiseerd. Zij moeten immers ook kunnen bepalen op welke momenten ze al dan niet personeel nodig hebben of middelen moeten inzetten. Verder moeten ze ook kunnen waken over hun financiële gezondheid. Wat misschien wel moet uitgeklaard worden, is wat al dan niet als respijtdag of gewettigde afwezigheid dient te worden erkend. Op dat vlak lijken verschillende interpretaties te bestaan tussen verschillende kinderopvanginitiatieven. Misschien moeten er ook duidelijkere regels komen over wat er precies wordt aangerekend voor niet-gerechtvaardigde afwezigheden. Daarbij moet voldoende rekening worden gehouden met de moeilijke situatie waarin sommige gezinnen zich bevinden, maar ook met de haalbaarheid voor de opvanginitiatieven. Men moet het met andere woorden langs de beide zijden bekijken. Ik sluit mij verder heel graag aan bij de interessante vragen van mijn collega-raadsleden. Mevrouw Brigitte Grouwels (CD&V): Kinderopvang is uiteraard van groot belang voor mensen die werken. Zonder kinderopvang kan men immers gewoonweg niet gaan werken. Zo simpel is het. Kinderopvang is echter ook belangrijk voor mensen die werk zoeken, die nog niet werken of die niet werken. Wij noemen dit meestal de toegankelijkheid van de kinderopvang omwille van sociale redenen. Daarbij staat immers het belang van het kind voorop. Wij willen dat onze kinderopvang ook openstaat voor mensen die niet per se aan het werk zijn. Kinderopvang is een heel belangrijk instrument in de strijd tegen de vicieuze cirkel van de armoede. We hebben ook de laatste kinderarmoedecijfers van Kind&Gezin gezien. Deze cijfers geven aan dat de armoede toeneemt. Een mogelijk antwoord op de kinderarmoede zou kunnen luiden dat men ervoor zorgt dat de ouders werk hebben en zorgt voor een goede huisvesting. Een goede scholing en een degelijke kinderopvang zijn in deze echter minstens even belangrijk. Als men aan alle kinderen en dus ook aan de kinderen die in armoede leven een goede kinderopvang kan bieden, is de kans reëel dat zij uit de vicieuze cirkel van de armoede raken. Ik weet dat collegelid Bianca Debaets gedurende deze legislatuur, in samenwerking met Vlaams minister Jo Vandeurzen, al heel wat bijkomende kinderopvangplaatsen heeft gecreëerd. Deze kinderopvangplaatsen moeten ook toegankelijk zijn voor kwetsbare groepen. Tegelijkertijd blijft het collegelid inspanningen leveren om de kwaliteit van de opvang hoog te houden. Er worden hier echter een aantal terechte vragen gesteld over de betaalbaarheid van de kinderopvang. De studie van Caritas stelt daar ook een aantal vraagtekens bij. Ik wil me dan ook vooral aansluiten bij de reeds gestelde vragen over de betaalbaarheid van de kinderopvang voor alle gezinnen en in het bijzonder voor de gezinnen die te kampen hebben met kansarmoede. Collegelid Bianca Debaets: Betaalbare, kwaliteitsvolle en toegankelijke kinderopvang is een speerpunt en rode draad in mijn gezinsbeleid. In se zijn betaalbaarheid, kwaliteitsvol en toegankelijkheid onlosmakelijk met elkaar verbonden. Ik denk wel te mogen stellen dat we de

7 7 inspanningen die hiervoor gedurende de vorige legislatuur werden geleverd, alleen nog maar hebben opgedreven. Dit blijkt uit een aantal gegevens. Vooreerst is er de niet onbelangrijke barometer van het aantal inkomensgerelateerde kindplaatsen waarbij we de voorrang voor kansengroepen hebben verhoogd. In een legislatuur is er op dit vlak maar liefst een stijging van 25% waar te nemen. Ik denk te mogen stellen dat dit een aanzienlijk cijfer is. Verder hebben we gepoogd om de kinderopvang toegankelijker te maken. Het door de VGC opgerichte en gefinancierde Lokaal Loket Kinderopvang is hiertoe bij uitstek het instrument. Ouders kunnen hiermee in een keer hun opvangvraag registreren zonder, zoals in het verleden het geval was, bij verschillende kinderdagverblijven een voor een te moeten langsgaan, ze te moeten aanschrijven of ze te moeten opbellen. Neemt men er de cijfers nog eens bij dan stelt men vast dat ongeveer 45% van alle aanmeldingen bij het Lokaal Loket Kinderopvang afkomstig is van kansarme gezinnen. Dat is bijna 1 op 2 gevallen. Met andere woorden, dit toont aan dat ook wie kansarm is toch wel vlot de weg vindt naar dat Lokaal Loket. Ten dele heeft dit te maken met centralisering en digitalisering. Verder is dit resultaat wellicht ook - en dat is dan toch belangrijk voor mensen die kansarm, laaggeschoold of minder mondig zijn - het gevolg van de laagdrempelige begeleiding bij de aanmelding op het Lokaal Loket Kinderopvang. Er is trouwens ook een tool ontwikkeld. Deze tool heet Tool individueel verminderd tarief of OCMW tarief. Het is een instrument dat uitgewerkt werd door de werkgroepen die actief zijn met het Lokaal Loket. De tool wordt gebruikt door de lokale kinderdagverblijven. Op een eenvoudige en uniforme wijze kunnen ze hiermee het individueel verminderd tarief berekenen. Het helpt de kinderdagverblijven om ermee aan de slag te gaan. Dit alles heeft er onder andere voor gezorgd dat het aantal dossiers waarbij het individueel verminderd tarief wordt toegepast, is toegenomen. Dit instrument helpt de begeleiding of, op zijn minst, de tegemoetkoming van de kansarme gezinnen. Verder is het toch mooi om te weten dat Brussel vaak een voortrekkersrol speelt. Ik wil dan ook melden dat deze in Brussel uitgewerkte tool aan de basis ligt van het instrument dat intussen ook in Vlaamse gemeenten werd opgestart en gebruikt wordt. Een derde pijler van het beleid bestaat erin om de kinderopvang nog kwaliteitsvoller te maken. Hiervoor verwijs ik graag naar een gloednieuw ondersteuningsaanbod Opgroeien in Brussel. De pedagogische ondersteuners van de entiteit Gezin zetten hierbij nog meer en sterker in op begeleiding en ondersteuning op de werkvloer. Dit betekent dat zij ook letterlijk naar de kinderdagverblijven gaan om daar personeel te begeleiden en te ondersteunen. In se werken zij een beetje à la carte. Zij werken daarbij ook rond thema s als diversiteit, inclusie en sociale begeleiding. Verder begeleiden ze eveneens de leidinggevenden. Overkoepelend wordt het thema sociaal beleid en toegankelijkheid met specifieke aandacht voor dagprijs, opvangplan, respijtdagen én andere drempels zoals voorschotten en eventuele andere extra kosten allemaal besproken in de VGC werkgroep Kinderopvang voor baby s en peuters. Het is dan ook geen toeval dat bij de presentatie van het e-dossier waar men naar verwijst, Brussel werd uitgenodigd voor een getuigenis. Overigens: dit e-dossier is geen wetenschappelijk onderbouwde studie. Alle betrokkenen, zijnde de kinderdagverblijven, het Lokaal Loket Kinderopvang, Kind&Gezin, de VGC en ikzelf, zijn zich natuurlijk bewust van de permanente uitdagingen die er zijn om onze kinderopvang ook voor de meest kwetsbare

8 8 gezinnen toegankelijk en laagdrempelig te houden. Dit werk zal, ondanks alle inspanningen die we ons getroosten, trouwens nooit af zijn. Het blijft een work in progress. De stad evolueert immers, mensen verhuizen of melden zich niet opnieuw aan. Men zal hier dus voortdurend verder moeten aan werken en mensen moeten sensibiliseren. Ondanks deze samenwerking en afstemming, wil ik toch wel even onderlijnen - en ik treed raadslid Liesbet Dhaene hierin bij - dat de kinderdagverblijven een zekere vorm van autonomie behouden. Elk kinderopvanginitiatief of elke onthaalouder maakt afspraken met ouders over een opvangplan. Dit opvangplan voorziet in een marge voor onvoorziene afwezigheid door het inzetten van respijtdagen. Ook in Brussel is dit het geval waar een aantal kinderdagverblijven de regel van de 18 respijtdagen strikt hanteert. Dit is perfect legaal. Een ander aantal gaat daar soepeler mee om en kent meer respijtdagen toe. Dit kan oplopen tot en met 40. Tussen die 18 en 40 dagen zit een brede waaier. Mevrouw Dhaene heeft het natuurlijk bij het rechte eind als zij stelt dat het bij dit alles ook gaat om klantvriendelijkheid, om het tegemoetkomen aan vragen en bekommernissen van ouders en om bijzondere aandacht voor wie kansarm is. Het moet echter allemaal werkbaar blijven. Zoals terecht opgemerkt, moet dit ook haalbaar blijven voor het kinderdagverblijf. Het heeft te maken met de organisatie van de werking en personeelsinzet. Ik voeg er zelfs graag aan toe dat het belangrijk is om mensen op het belang van een zekere regelmaat te wijzen. Het is niet voor niets dat wij, samen met collegevoorzitter Guy Vanhengel, het project De vroege vogels hebben opgericht. Wij stelden vast dat in bepaalde kinderdagverblijven en scholen de ouders hun kind brachten op het moment dat het hen uitkwam. Zo werkt het uiteraard niet. Het is bovendien geen goede attitude in het grootbrengen van kinderen. Tot slot verwijs ik naar de vraag van de heer Arnaud Verstraete omtrent het aantal ouders dat een aanvraag om verlaagd tarief indiende. De cijfers werden slechts geregistreerd vanaf Momenteel zijn er cijfers beschikbaar tot eind In die periode, sinds het begin van de registratie tot nu, gaat het over 392 attesten verlaagd tarief. De opmerkingen en aanbevelingen van mevrouw Brigitte Grouwels kan ik uiteraard enkel onderschrijven. Op de vragen van mevrouw Liesbet Dhaene heb ik reeds geantwoord. Mevrouw Hannelore Goeman (sp.a): Ik dank het collegelid voor haar antwoorden. Ik zal absoluut niet beweren dat er deze legislatuur geen inspanningen zijn geleverd om de toegankelijkheid van de kinderopvang in Brussel te verbeteren, onder andere door de expliciete keuze om vooral te kiezen voor inkomensgerelateerde plaatsen. Wij juichen dat alleen maar toe. Ik ben ook blij om te horen dat er binnen de VGC een specifieke werkgroep is die zich inzet voor de toegankelijkheid en die alle financiële drempels bekijkt. Het gaat uiteraard niet enkel over respijtdagen, maar ook over eventuele voorschotten die worden gevraagd. Ik ben echter benieuwd naar wat er concreet uit de werkgroep voortkomt. Ik ben het eens met het feit dat er een goed evenwicht gevonden moet worden. Het moet ook werkbaar blijven voor de kinderdagverblijven. Ik merk echter dat er marge is voor verbetering, zeker op vlak van flexibiliteit. Ik pleit voor een aangepast prijsbeleid bij eventuele extra respijtdagen, specifiek voor ouders die het moeilijk hebben. In Brussel zijn er kinderdagverblijven, zoals Elmer, die daarmee experimenteren.

9 9 Heeft u weet van andere kinderdagverblijven die daar ook mee bezig zijn? Wat zijn de ervaringen van Elmer op dit vlak? Worden deze ervaringen, als voorbeelden, meegenomen in de werkgroep, zodat deze via projecten zoals Opgroeien in Brussel naar andere kinderdagverblijven kunnen worden uitgedragen? Ik denk dat wij niet licht kunnen omgaan met het probleem van respijtdagen. Het kwam namelijk duidelijk in de studie tot uiting. Ik zou u dan ook willen aanmoedigen om het punt op de agenda te zetten, zodat daarrond verder gewerkt kan worden in de werkgroep. Collegelid Bianca Debaets: Naast Elmer is er ook nog het kinderdagverblijf van de VUB. Deze good practices worden meegenomen in de werkgroep. Al dan niet kunnen zij dus als inspiratie dienen voor andere initiatieven. De heer Arnaud Verstraete (Groen): De studie legt een aantal problemen bloot omtrent de toegang voor kansarme kinderen in Brussel. Vandaag heb ik hoofdzakelijk extra toelichting gekregen bij wat er vandaag bestaat. Ik heb echter geen nieuwe maatregelen gehoord die rekening houden met de problemen die blootgelegd worden. Het Lokaal Loket is bijvoorbeeld een interessant initiatief, maar biedt echter geen antwoord op de problematiek die de studie aanhaalt. Daarnaast werd het probleem omtrent respijtdagen nog eens toegelicht. Het minimum aantal dagen is 18. Het maximum aantal dagen is 40. Het minimum van 18 dagen is blijkbaar wat vandaag het vaakst gehanteerd wordt. Het moet inderdaad werkbaar zijn voor kinderdagverblijven, maar blijkbaar vallen vandaag kansarmen uit de boot. Er is een werkgroep opgericht, maar daarnaast hoor ik geen concrete maatregelen of oplossingen. Dat vind ik jammer. Momenteel zijn er 392 attesten voor verlaagd tarief afgegeven. Dat lijkt mij weinig, gezien de omvang van kansarmoede in Brussel. Is dat ook uw inschatting of heeft dit te maken met de opstart van het systeem? Collegelid Bianca Debaets: Dat zou kunnen. Tevens wordt het nog niet lang geregistreerd. De registratie is in die zin vrij recent. Wij kunnen nog niet correct meten of het cijfer al dan niet omhoog gaat. Wat de aanbevelingen betreft, probeer ik aan de werkgroep mee te geven om een aantal conclusies in de studie, die niet wetenschappelijk, doch interessant zijn, in de praktijk te bekijken. De werkgroep wordt ingezet om ideeën omtrent afstemming, respijtdagen, eventuele maatregelen en beleidsvormen binnen de kinderdagverblijven, te bespreken en af te wegen. De heer Arnaud Verstraete (Groen): Wij moeten dus eind van dit jaar nog eens samenkomen om te bekijken wat de werkgroep bereikt heeft? Collegelid Bianca Debaets: Ik ben er vrij zeker van dat ik tussen nu en het eind van dit jaar nog interpellaties zal krijgen omtrent het thema. De heer Arnaud Verstraete (Groen): Daar ben ik op dit moment ook zeker van. - Het incident is gesloten.

10 10 REGELING VAN DE WERKZAAMHEDEN De voorzitter: Overeenkomstig artikel 59, 8 van het Reglement van Orde zal de heer Stefan Cornelis de vraag om uitleg betreffende integrale jeugdhulp in Brussel, ingediend door mevrouw Khadija Zamouri, aan het bevoegde collegelid stellen. VRAGEN OM UITLEG (R.v.O., art. 59) Integrale jeugdhulp in Brussel De heer Stefan Cornelis (Open Vld): De problemen waarmee de jeugdhulp geconfronteerd wordt, hebben de voorbije maanden heel wat inkt doen vloeien. Het Nieuwsblad besteedde onlangs nog haar weekendbijlage aan deze problematieken, die ondertussen alom gekend zijn. De wachtlijsten en het aanhoudende tekort aan plaatsen eisen hun tol, zowel bij de hulpbehoevenden als bij het personeel. Ook vanuit Brussel kreeg ik steeds meer signalen dat het zo niet meer verder kan. De problemen van de doelgroepen worden complexer. Ze stromen in met een hogere urgentie en hebben bovendien ook intensievere begeleidingsnoden. U kan zich voorstellen dat het een impact heeft op de goede werking van de organisaties en hun voorzieningen. Een van de signalen die ik ontving, is dat de jongeren die momenteel in een welbepaalde Brusselse residentiële voorziening vertoeven, moeilijk gemobiliseerd worden om naar school te gaan. Bepaalde scholen weigeren zelfs deze jongeren in te schrijven, waardoor de residentiële voorziening gedwongen werd dagelijkse projecten en dagbestedingen te ontwikkelen. Het gaat hier om jongeren die leerplichtig zijn, en waarvan het recht op leren niet gewaarborgd wordt. Het spreekt voor zich dat deze situatie niet houdbaar is. Ontving u gelijkaardige signalen uit de sector? Welke beleidsmaatregelen kunnen getroffen worden om deze jongeren alsnog hun recht op leren te waarborgen? Met het nieuwe decreet integrale jeugdhulp heeft de VGC als taak om binnen de sector te bemiddelen, indien er zich anomalieën voordoen. De VGC kan ook aan cliëntoverleg doen, om in complexe cliëntendossiers klaarheid te scheppen. Is er een rol weggelegd voor de VGC om te bemiddelen tussen de scholen, de hulpbehoevenden en de voorzieningen? Mevrouw Hannelore Goeman (Groen): Ik heb naar aanleiding van de vraag zelf mijn oor te luisteren gelegd bij onze contacten bij de Jeugdhulp. Zij hadden niet meteen weet van weigeringen bij Brusselse scholen. Ik ben in elk geval al zeer benieuwd naar het antwoord daaromtrent. Een probleem dat echter wel wordt aangekaart, moet ik misschien eerder voorleggen aan collegevoorzitter Guy Vanhengel. Ik wijs toch graag op het feit dat het CLB in Brussel onderbemand zou zijn. De mensen geraken amper weg vanachter hun bureau. Hierdoor moeten zij bijna systematisch een beroep doen op diensten Thuisbegeleiding voor verdere hulp. Zelf komen zij er niet meer aan toe om in te spelen op acute noodsituaties. Heeft u weet van het probleem bij het CLB in Brussel, en klopt het dat daar een acute onderbemanning is? Wat kunnen wij daaraan doen?

11 11 Ik begrijp uiteraard dat het onderwerp niet binnen uw bevoegdheid valt en dat de vraag misschien uit de lucht komt vallen. Ik zal hierover misschien later een mondelinge vraag aan de collegevoorzitter stellen. Mevrouw Brigitte Grouwels (CD&V): Ik heb een korte aanvullende vraag. Welke samenwerking heeft u omtrent dit thema met uw collega Guy Vanhengel, die bevoegd is voor Onderwijs? Ongetwijfeld zijn er welzijnsaspecten gebonden aan de jeugdzorg. Het gaat hier echter ook over toegang tot onderwijs. Collegelid Bianca Debaets: Onze administratie heeft navraag gedaan bij de 3 grote residentiële instellingen in Brussel. Het Konk, Instituut Woluwe, wist ons te melden dat 95% van de leerlingen die bij hen worden opgevangen tevens bij hen naar school gaan. Tussen de school en het MFC (multifunctioneel centrum) zijn zeer goede afspraken omtrent doorstroming, om het leerrecht de garanderen. Een tweede instelling die bevraagd werd, is de vzw Minor-Ndako. Zij meldden geen problemen bij inschrijven. De vzw Tonuso was genuanceerder en gaf aan dat schooluitval in Brussel, en zinvolle dagbesteding, niet enkel een probleem is van residentiële voorzieningen. Het probleem is veel ruimer. De schooluitval in Brussel kunnen wij niet ontkennen, net zoals er ook in Antwerpen en andere grootsteden sprake is van schooluitval. Het is echter niet zozeer gelinkt aan het feit dat jongeren al dan niet in residentiële instellingen verblijven. Tonuso is echter gestart met projecten rond dagbesteding en leerrecht, waarbij jongeren die leermoe zijn en uit de boot dreigen te vallen, toch een zinvol perspectief aangereikt krijgen. Dat lijkt mij zeer zinvol. Hier bestaat de link met collega Guy Vanhengel. Het gaat vaak over dingen die voor ons elementair lijken: op tijd opstaan, terug structuur in het leven opbouwen en ervoor zorgen dat zij niet voorgoed afhaken van het schoolsysteem. Daarnaast is het belangrijk talenten en motivatie te ontwikkelen. Het gebeurt zeer zeker. Omtrent de tweede vraag, hoe kan schooluitval voorkomen en hersteld worden? Wij hebben daar uiteraard, zowel vanuit Welzijn als vanuit Onderwijs, sterk op ingezet. Ik moet hierbij opnieuw verwijzen naar het netwerk Leerrijk Brussel, de voorloper van vzw Abrusco en KANS. Het netwerk werd opgestart vanuit Welzijn. Na elke vraag, omtrent een leerling die onbereikbaar was geworden voor onderwijs, werd een Ronde Tafel georganiseerd. Elke betrokkene die een mandaat had over de leer- of onderwijssituatie van de jongere, werd uitgenodigd. De aanmelding gebeurde steeds via het CLB, verbonden aan de laatste school van de betreffende leerling. Zo werd er gewerkt aan een aanbod op maat van de jongere. Wij vinden de methodiek van de Ronde Tafel, waarbij verschillende actoren samenzitten, ook terug in de huidige werking van KANS Centraal Meldpunt Brussel (CMB). Ruim 30 actoren in Brussel zijn momenteel actief op het vlak van schooluitval. Dat is toch een hele waaier aan initiatieven. Ik denk ook dat, via KANS, toeleiding naar al deze werkingen wordt georganiseerd. Ik ondersteun onder andere het project Rails, dat werd ingezet binnen het Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg. Wij hebben daarover reeds gepraat. U herinnert zich ongetwijfeld de discussie. Ik gaf verschillende keren aan dat er geen middelen werden afgenomen voor het centrum, maar dat zij werden gereorganiseerd met een focus op jongeren. Ik toon graag nog eens de waarde van dit project aan.

12 12 Het gaat daarbij over jongeren die schoolmoe zijn, die geen perspectief meer zien, die geen zinvolle dagbesteding hebben met alle risico s tot gevolg. Dat zijn de jongeren die vaak als hangjongeren worden beschreven. Rails zet in op die jongeren door dramatherapie. Er worden ook middelen toegekend aan ESPERO binnen het therapeutisch dagcentrum Bilbao. Bij Atelier Groot Eiland krijgen jongeren via KANS de mogelijkheid in de stadsmoestuin te werken. Nog altijd goed om weten, is dat de VGC nog altijd partner is in IROJ Brussel (het samenwerkingsverband Intersectoraal Regionaal Overleg Jeugdhulp Brussel) en de praktische organisatie ondersteunt van onder andere studiedagen en ontmoetings- en vormingsmomenten. De heer Stefan Cornelis (Open Vld): Bedankt voor het uitgebreide antwoord. - Het incident is gesloten. - De vergadering, geschorst om uur, wordt hervat om uur. Het negatief rapport van de onderwijsinspectie over Syntra Brussel De heer Bruno De Lille (Groen): We hebben het in de Raad al verschillende keren gehad over de problematiek van de schoolverlaters. Het systeem van leercontracten (leertijd) is een mogelijkheid voor jongeren die te schoolmoe zijn om een middelbaar onderwijsdiploma te halen, om toch een beroep te leren. In de Syntra-centra wordt jongeren via een leercontract de mogelijkheid geboden om een opleiding kok, banketbakker, metselaar, winkelbediende, enzovoort, te volgen. In concreto betekent dit dat ze 4 dagen per week in een bedrijf werken en 1 dag theorie krijgen bij Syntra. Nu blijkt - althans volgens de Vlaamse onderwijsinspectie - dat heel wat van die opleidingen onvoldoende kwaliteit bieden. Voor Syntra Brussel zou het gaan om de opleidingen aanvuller-kassier en winkelbediende. Voor Syntra Midden-Vlaanderen gaat het om zelfs 15 trajecten, waaronder metselaar, schrijnwerker, kok, enz... De onderwijsinspectie adviseert de Vlaamse Regering om de erkenning voor deze trajecten in te trekken vanaf 1 september Dat is een drastische maatregel, die wel aantoont dat de problemen serieus zijn. De Syntra-centra gaan met dit inspectierapport niet akkoord en verwijzen onder meer naar de goede doorstroomcijfers naar het bedrijfsleven van de VDAB. Wat is de reactie van het College op het rapport van de onderwijsinspectie over de trajecten van Syntra? Welke ondersteuning biedt de VGC aan het systeem van leercontracten (leertijd)? De heer Jef Van Damme (sp.a): Ik sluit me graag aan bij deze belangrijke vraag. Ik heb begrepen dat het over opvolging gaat. Dat betekent dat er al een negatieve evaluatie is geweest en we al in een tweede fase zitten. Dat wil ook zeggen dat er niet geremedieerd is aan de bestaande problemen. Dat is verontrustend.

13 13 Ik wou graag de mening van het College horen om te zien of we vanuit de VGC daar wat aan kunnen doen. Dat lijkt me niet zo evident. Mevrouw Liesbeth Dhaene (N-VA): Ook ik ben benieuwd naar het antwoord. We moeten toch oppassen. Naar ik hoor, betwist Syntra het onderzoek. Ik vermoed dat daartegen beroep mogelijk is. Ik hoor namelijk altijd graag de twee kanten van het verhaal. Zelf hoor ik vooral positieve reacties van de mensen die opleidingen volgen bij Syntra. De heer Paul Delva (CD&V): Ik sluit me aan bij de vorige sprekers. Het was me ook al opgevallen dat Syntra Brussel in 2014 negatief werd geëvalueerd. Ik heb het rapport 2014 eens doorgenomen waarin een aantal zaken vermeld staan die niet zo positief zijn. Ik weet niet of daaraan is geremedieerd, of toch misschien onvoldoende. Ik kijk uit naar de reactie van Syntra op de evaluatie. Vandaag lijkt het me wat vroeg om uitspraken te doen. De tweede vraag van collega Bruno De Lille vind ik interessant. Wellicht is collegevoorzitter Guy Vanhengel het best geplaatst om daarop te antwoorden. De verschillende initiatieven die de VGC ondersteunt rond leercontracten, leertijd, duaal leren enzovoort, overstijgen de actie van Syntra. Laten we dat niet uit het oog verliezen. Collegevoorzitter Guy Vanhengel: Het valt te betreuren dat de beoordeling van de onderwijsinspectie over de leertijd in Brussel al via de media bekend raakte nog voor Syntra Brussel, die toch de organisator is van de leertijd, de kans had om toelichting van de inspectie te krijgen en om samen te zitten met de inspectie om de resultaten te bespreken en actie te ondernemen. Het is hier al vaker gezegd. De inspectie moet nagaan of het programma dat wordt opgelegd, correct wordt gegeven, met de nodige deskundigheid en of het lesgeven de gewenste resultaten oplevert. De inspectie wordt vooral ingeschakeld om de dialoog te bevorderen en verbetertrajecten op te starten. Dat is het hoofddoel van de inspectie. Het opvoeren van een mediatieke polemiek rond de evaluatie van de inspectie is minder relevant. Het rapport waarnaar verwezen wordt, betreft een opvolgingsdoorlichting waarbij wordt nagegaan of sinds de voorgaande doorlichting van 2014 de vastgestelde tekortkomingen werden geremedieerd. Uit het rapport bleek dat de geleverde inspanningen onvoldoende waren om de tekortkomingen te verhelpen. Syntra Brussel erkent dat in een aantal gevallen de kritiek terecht is, maar wijst er ook op dat in de voorbije periode ook al heel wat inspanningen zijn geleverd om de algemene werking van de leertijd aan te passen aan de onderwijsnoden. Dat laatste punt is niet aan bod gekomen. In 2008 werd de leertijd door een decreetwijziging ondergebracht bij het departement Onderwijs van de Vlaamse Regering. De leertijd van Syntra is met zijn alternerend leren en werken gericht op de voorbereiding op de arbeidsmarkt, terwijl vanuit het departement Onderwijs de nadruk wordt gelegd op het bereiken van eindtermen en minder op een directe aansluiting op de arbeidsmarkt.

14 14 Daarbovenop moeten een aantal randvoorwaarden de remediëring na de doorlichting in 2014 hebben bemoeilijkt. Samen met het Vlaams Agentschap Ondernemingsvorming Syntra Vlaanderen werd een verbeterplan opgesteld dat door de onderwijsinspectie werd goedgekeurd. Het Agentschap Syntra Vlaanderen zou instaan voor de begeleiding. Intussen kreeg het agentschap na afloop van de Beheersovereenkomst een gewijzigd takenpakket. Heel wat medewerkers bij het Agentschap Syntra Vlaanderen kregen een andere opdracht en waren niet meer beschikbaar voor de sectorale aansturing en coaching van Syntra Brussel. Wat betreft de ondersteuning door de VGC, wil ik meegeven dat de inrichting van de leertijd volledig onder de bevoegdheid van de Vlaamse overheid valt. De VGC vindt deze vorm van werkplek-leren heel waardevol, zeker als alternatief voor het klassieke onderwijssysteem. Ze biedt binnen haar flankerende mogelijkheden de nodige ondersteuning. Uit wat bestond die ondersteuning? Er werden meermaals investeringssubsidies toegekend voor inrichting en uitrusting van de lokalen, die de kwaliteit van de leertijd ten goede kwamen. Die investeringssubsidies werden niet alleen ingezet om de bijkomende lokalen in te richten, maar ook voor de aankoop van machines voor de opleidingen meubelmaker, binnenschrijnwerker, enzovoort. Er was gedurende jaren eveneens een jaarlijkse subsidie om onder meer bijkomende opleidingen in de leertijd te organiseren, gewoon omdat er meer vraag was, de trajecten kwalitatief te versterken, de doorstroming naar werk te optimaliseren en een organisatie-breed taalbeleid te ontwikkelen. Tot slot, de leertijd is dus een opleidingsvorm die jongeren de kans geeft om dankzij een pragmatische manier van leren, een diploma secundair onderwijs te behalen en zo de overstap naar de arbeidsmarkt te maken. De gelijkschakeling met de diploma s van het traditioneel onderwijs is een grote troef voor de jongeren ingeschakeld in het leertijdsysteem, maar brengt ook uitdagingen mee voor de aanbieders. De gelijkschakeling betekent het behalen van eindtermen. We zijn er echter van overtuigd dat Syntra Brussel de uitdaging aankan. Ik hoop met dit antwoord het kader te hebben geschetst waarbinnen Syntra Brussel werkt, zodat u beter in staat bent te begrijpen wat in de pers werd bekendgemaakt. De heer Bruno De Lille (Groen): Het was helemaal niet mijn bedoeling om Syntra aan te vallen of de werking ervan in vraag te stellen. Over het algemeen doet Syntra zijn job goed en we geloven heel erg in het systeem. Ik ben het met de collegevoorzitter eens dat dergelijke zaken zich niet in de pers moeten afspelen, maar dat ze met de mensen van Syntra moeten worden doorgesproken. De overheid moet natuurlijk wel de nodige kwaliteit kunnen garanderen aan de leerlingen die een dergelijk traject volgen. Ik kan me inbeelden dat het onderdeel arbeidsmarkt daarin zwaar doorweegt, maar de school en het behalen van de eindtermen moeten ook ernstig worden genomen. Dat meegeven aan de leerlingen doet hen sterker in hun schoenen staan. Op die manier gaat het niet alleen over die ene job waarmee ze nu doende zijn, maar kunnen ze later ook doorgroeien en andere jobs aannemen. Het probleem was vooral dat er een aantal jaar geleden problemen vastgesteld waren en dat die niet afdoende opgelost werden. Ik hoop dat een en ander voor september kan worden

15 15 rechtgezet want het zou jammer zijn mochten die richtingen niet meer erkend worden. Het is een zware sanctie, maar ze moet gegeven worden als dit nodig is. We zullen deze zaak verder opvolgen en zullen in september wel zien wat er gebeurd is. - Het incident is gesloten. - De vergadering wordt om uur gesloten. - De Raad gaat tot nadere bijeenroeping uiteen.

16 16 BIJLAGEN Commissievergaderingen - verslagen Samenwerkingscommissie VGC en de Verenigde Commissies voor Reglement en Samenwerking en voor Brussel en de Vlaamse Rand van het Vlaams Parlement van 9 mei 2018 Het rapport over 2017 van de Gemengde Ambtelijke Commissie Brussel (GACB) SAMENVATTEND VERSLAG Stuk 704 ( ) Nr. 1 Commissie voor Cultuur, Jeugd en Sport van 22 mei 2018 Vragen om uitleg INTEGRAALVERSLAG Stuk 707 ( ) Nr.1 Commissie voor Welzijn, Gezondheid en Gezin van 30 mei 2018 Terreinbezoek Residentie Ter Ursulinen SAMENVATTEND VERSLAG Stuk 709 ( ) Nr.1 Commissie voor Welzijn, Gezondheid en Gezin van 6 juni 2018 Terreinbezoek Geriatrisch Centrum Anne-Sylvie Mouzon SAMENVATTEND VERSLAG Stuk 710 ( ) Nr.1

17 17 TREFWOORDENREGISTER Integrale jeugdhulp in Brussel, blz. 10 Toegankelijkheid van de kinderopvang, blz. 3 Negatief rapport van de onderwijsinspectie over Syntra Brussel, blz. 12 Samengevoegde vragen om uitleg zie - Toegankelijkheid van de kinderopvang Vragen om uitleg zie - Integrale jeugdhulp in Brussel - Negatief rapport van de onderwijsinspectie over Syntra Brussel