jaarverslag 2014/15 samenwerkingsverband Passend Onderwijs Parkstad VO 1

Transcriptie

1 jaarverslag 2014/15 samenwerkingsverband passend onderwijs Parkstad VO 1 samenwerkingsverband Passend Onderwijs Parkstad VO 1

2 samenwerkingsverband passend onderwijs Parkstad VO 2

3 Inleiding Samenwerkingsverbanden passend onderwijs ontvangen vanaf 1 augustus 2014 financiële middelen voor passend onderwijs. Over deze middelen leggen ze vanaf dat moment verantwoording af. De belangrijkste manier waarop samenwerkingsverbanden verantwoording afleggen over het gevoerde beleid is met het jaarverslag. Dit bestaat uit het bestuursverslag en de jaarrekening. Het jaarverslag beoogt op transparante wijze inzicht te geven hoe het samenwerkingsverband in het verlengde boekjaar (1 augustus december 2015) heeft gepresteerd en hoe het de daarvoor beschikbaar gestelde middelen heeft ingezet. Kerngegevens Stichting samenwerkingsverband passend onderwijs vo Parkstad Nieuw-Eyckholt 290-e 6419 DJ Heerlen info-vo@swvzl.nl Directeur: de heer drs. N.P. Bollen (n.bollen@swvzl.nl) IBAN NL57 RABO KvK BRIN vo-3106 Deelnemende besturen Stichting Alterius Stichting Citaverde Stichting Movare Stichting SVO PL Stichting Mosa Lira Stichting Adelante Stichting LVO Stichting De Maasgouw Stichting INNOVO VSO De Buitenhof Citaverde College VSO Jan Baptist Bernardinuscollege Beroepscollege Parkstad Limburg Eijkhagencollege Sintermeertencollege VSO Adelante Grotiuscollege Emmacollege Sint Janscollege Romboutscollege VSO De Pyler VSO Catharina Doel van de stichting Het samenwerkingsverband VO3106 is verantwoordelijk voor de inrichting en uitvoering van passend onderwijs in het voortgezet onderwijs in de regio Parkstad (gemeenten Brunssum, Heerlen, Kerkrade, Landgraaf, Nuth, Schinnen, Simpelveld en Voerendaal). Dit houdt in dat in deze regio een dekkend onderwijsondersteuningsaanbod wordt gerealiseerd, waardoor de zorgplicht die bij de scholen ligt, kan worden gewaarborgd. In op overeenstemming gericht overleg (OOGO) met de gemeenten wordt de aansluiting met de (jeugd)hulpverlening gezocht en afgestemd. De visie van het samenwerkingsverband is de verplichte wettelijke taken te beleggen bij een smalle bovenschoolse uitvoeringsorganisatie en de ondersteuningsmiddelen in te zetten op vergroten en verbreden van expertise in de scholen binnen het samenwerkingsverband. Hierdoor zullen leerlingen zich gesteund en docenten zich naar verwachting handelingsbekwaam gaan voelen bij het voorzien in specifieke ondersteuningsbehoeften van leerlingen. Gezien de omvang van het voortgezet speciaal onderwijs en de beoogde terugloop hiervan wordt speciaal ingezet om deskundigheid (uit het vso) de leerling (in het vo) te laten volgen. samenwerkingsverband passend onderwijs Parkstad VO 3

4 Organisatiestructuur Het samenwerkingsverband is ondergebracht in een stichtingsvorm. De stichting onderscheidt een uitvoerend directeur, een dagelijks bestuur (DB) met een ondersteunende taak naar de directeur en een algemeen bestuur (AB) met een toezichthoudende functie. De bestuursvergaderingen worden voorgezeten door de voorzitter van het algemeen bestuur van het samenwerkingsverband. Sinds september 2015 vinden de bestuursvergaderingen van het samenwerkingsverband Parkstad zowel gelijktijdig (algemene onderwerpen) als volgtijdelijk (regio specifieke onderwerpen) samen met die van het samenwerkingsverband vo Maastricht Heuvelland plaats. Het grootste deel van de deelnemende besturen is in beide samenwerkingsverbanden actief. Het voorliggende bestuursverslag van het samenwerkingsverband passend onderwijs Parkstad e.o. VO3106 1, verder te noemen samenwerkingsverband passend onderwijs Parkstad VO3106 (swv vo Parkstad), beoogt een volledig beeld te geven van het gevoerde beleid en de resultaten. U treft hierin aan alle relevante feiten en ontwikkelingen, zowel intern als extern. In het verslag wordt in de onderscheiden paragrafen aandacht besteed aan 2 : 1.0 Personeel 2.0 Inhoudelijke ontwikkelingen van het samenwerkingsverband 3.0 Kwaliteitszorg 4.0 Ontwikkelingen bij de aan het samenwerkingsverband verbonden partijen, zoals schoolbesturen en gemeenten 5.0 Ontwikkeling van governance 6.0 Zaken met een politieke (overheidsprioriteiten) of maatschappelijke impact 7.0 Het gevoerde beleid gericht op beheersing van uitgaven inzake uitkeringen na ontslag 8.0 Afhandeling van klachten Werkagenda Bericht van het bestuur Financiele paragraaf Formatie 1 Bij de oorspronkelijke indeling van de samenwerkingsverbanden waren de gemeenten Gulpen-Wittem en Vaals bij Parkstad ingedeeld. Deze gemeenten maken geen deel uit van de (vrijwillige) bestuurlijke eenheid Parkstad vandaar en omstreken. Gulpen-Wittem en Vaals behoren sinds schooljaar 2014/15 bij het swv Maastricht Heuvelland. 2 Richtlijn Jaarverslag Onderwijs Toelichtende brochure, bijstellingsversie december 2015, p. 84. samenwerkingsverband passend onderwijs Parkstad VO 4

5 1.0 Personeel Het samenwerkingsverband heeft geen eigen personeel in dienst. De personen waarmee het samenwerkingsverband werkt, voeren deze werkzaamheden allen uit via een detacheringsconstructie. Het betreft de volgende categorieën: Administratieve- / managementondersteuning; advies werkzaamheden; beleidsmedewerker(s); medewerkers ondersteuning in de scholen / begeleiders passend onderwijs en directie (bijlage 1: overzicht van personeel en werkzaamheden). 1.1 Administratieve- / managementondersteuning Ten behoeve van de ondersteuning van het beleid en overige administratieve werkzaamheden is vanaf de aanvang 0,6 fte aan personeel ingezet. De werkzaamheden bestaan uit het administreren van de aanvragen voor arrangementen en/of toelatingsverklaringen, het administreren en het eventueel registeren bij DUO van de afgifte van arrangementen c.q. toelatingsverklaringen. Vanaf 1 januari 2015 kwam een personele unie in de directie van de samenwerkingsverbanden vo Maastricht Heuvelland en Parkstad tot stand. Dat leidde aanvankelijk tot een grotere administratieve beheerslast omdat naast een personele unie ook de administratieve systemen op elkaar afgestemd moesten worden. Los van kleine verschillen is dat einde 2015 afgerond en zijn de samenwerkingsverbanden Parkstad en Maastricht Heuvelland identiek ingericht 3. Deze extra inspanning is ondersteund met een kleine uitbreiding in dit personeelsonderdeel. Vanaf het schooljaar 2015/16 is het samenwerkingsverband ook belast met de aanvraag en afwikkeling van lwoo en pro-beschikkingen (leerwegondersteuning en praktijkonderwijs). Vooralsnog is dit in 2015 binnen de bestaande administratieve- en managementondersteuning opgevangen. 1.2 Advies werkzaamheden De directeur van het samenwerkingsverband wordt in zijn beoordeling van de aanvragen voor arrangementen en toelatingsverklaringen geadviseerd door de commissie toewijzing ondersteuning (cto) 4. Deze bestaat uit drie leden en de commissie komt wekelijks op maandag bijeen. De opdracht van de cto staat nauwkeurig beschreven in het Ondersteuningplan Specifieke aandacht is besteed aan de problematiek rondom thuiszitters. Dit is een prioriteit van de verantwoordelijke schoolbesturen. Thuiszitters worden samen met het bureau VSV Parkstad in kaart gebracht en dit wordt vanaf januari 2015 maandelijks besproken met de cto. Het samenwerkingsverband heeft een beperkte doorzettingsmacht om het thuiszitten terug te dringen. 1.3 Beleidsmedewerker(s) Voor de (warme) contacten met scholen is het van belang geregeld en (min of meer) op afroep beschikbaar te zijn om problemen in de pm-structuur, om tijdig extra ondersteuning de school in te brengen, bij de voorbereiding van casusbesprekingen in de cto en de eventuele toeleiding naar een toelatingsverklaring, te begeleiden. De beleidsmedewerker die op 1 juli 2015 de pensioengerechtigde leeftijd bereikte is op 1 augustus vervangen door een nieuwe (0,7 fte). Door de personele unie met het samenwerkingsverband Maastricht Heuvelland is vacatureruimte ontstaan. Per medio september is voor 0,5 fte een tweede beleidsmedewerker aangetrokken. Beide beleidsmedewerkers werken (vooralsnog) op detacheringsbasis. 1.4 Begeleiders passend onderwijs Sinds schooljaar 2013/2014 zijn de (voormalige) ambulant begeleiders thans begeleiders passend onderwijs niet langer gekoppeld aan leerlingen met een rugzak maar verbonden aan een of meer schoollocaties. In het invoeringsjaar van passend onderwijs 3 Het inspectierapport kwaliteitsonderzoek 21 januari 2016 V03105 en VO3106 hierover: Het samenwerkingsverband Maastricht vo3105 en Parkstad vo3106 sluiten qua ontwikkeling en beleid nauw op elkaar aan (p.8). 4 Tot 1 augustus 2015 heette de cto commissie voor toelatingsverklaringen en aanwijzingen (cta). 5 Bijlagen 9 en 10, p. 73 e.v. samenwerkingsverband passend onderwijs Parkstad VO 5

6 (2014/15) werden de bpo s geleend van (en deels betaald aan) hun werkgevers. Vanaf het schooljaar 2015/2016 zijn ze geheel gedetacheerd naar het samenwerkingsverband. De bpo-werkzaamheden concentreren zich op het coachen van docenten en het voeren van adviesgesprekken. Vanaf september 2015 worden de bpo s voor coachen extern geprofessionaliseerd en ze voeren maandelijks op instigatie van het samenwerkingsverband professionaliserings- en intervisiegesprekken. De bpo s geven samen met de zorgcoördinatoren en de schoolmaatschappelijk werkers vorm aan het ondersteuningsteam op elke locatie. Beide bpo en zoco geven vorm aan de kwaliteitsverbetering van de professionele momenten (pm-structuur) in de school. 1.5 Directie De kwartiermaker / directeur van het op 1 november 2013 opgerichte samenwerkingsverband passend onderwijs vo Parkstad e.o. (1 fte) geeft sinds 1 augustus 2014 officieel leiding aan het samenwerkingsverband. Op 1 januari 2015 is er een personele unie tot stand gekomen tussen de samenwerkingsverbanden vo van Parkstad en Maastricht Heuvelland. De personele unie bestaat uit één directeur voor beide verbanden en vanaf het schooljaar 2015/2016 ook een gezamenlijke staf (administratie, management- en beleidsondersteuning). In de eerste maanden van 2015 heeft de directeur de opdracht gekregen extra doestellingen in Maastricht Heuvelland te behalen en is de taak met 0,1 fte uitgebreid (1 januari 31 juli 2015) waardoor deze 0,5 fte beschikbaar was voor Parkstad en voor 0,6 fte voor Maastricht Heuvelland Inhoudelijke ontwikkelingen van het samenwerkingsverband Alle scholen zullen met ingang van het schooljaar 2016/2017 beschikken over maatwerkplaatsen. In 2015 zijn de eerste stappen hiertoe gezet. Op enkele scholen is de maatwerkplaats al operationeel. Enkele scholen hebben een vergelijkbare voorziening omgezet in een maatwerkplaats, andere hebben zelf hierin geïnvesteerd. In het schooljaar 2016/2017 worden middelen vanuit het samenwerkingsverband ingezet om de ondersteuning van leerlingen in de maatwerkplaatsen verder te verbreden en/of te verdiepen. Gezien de huidige financiële positie van het samenwerkingsverband zal dit ook voor de rest van de planperiode gecontinueerd kunnen worden. Ondersteuningsteams: elke school kent sinds 1 augustus 2014 een ondersteuningsteam dat in elk geval bestaat uit de zorgcoördinator, de begeleider passend onderwijs en een schoolmaatschappelijk werker. In een aantal scholen wordt dit team aangevuld met orthopedagogen, leerlingbegeleiders en/of andere pedagogische medewerkers. Dit o-team is de vooruitgeschoven post van het samenwerkingsverband binnen de scholen. Het faciliteert en stimuleert het implementeren van passend onderwijs op de werkvloer. In de periode die dit bestuursverslag beslaat zijn de ondersteuningsteams vier maal geëvalueerd (zie paragraaf kwaliteitszorg). Bovenschoolse tussenvoorziening: Soms is het ondanks alle interventies niet mogelijk om onderwijs te vervolgen op een reguliere school, ook niet met collegiale opvang (door een andere school) of met extra ondersteuning. Bij de constatering dat er nog problemen zijn waar onvoldoende antwoord op is, kan zo n leerling tijdelijk op een bovenschoolse tussenvoorziening (BTV) geplaatst worden. De bovenschoolse voorzieningen als Herstart, Op de Rails en Rebound zijn in het kader van de invoering van Passend Onderwijs samengebracht tot BTV Parkstad. Deze voorziening wordt ingevuld door BCPL De Thermen die naast een kleinschalige lwoo-locatie ook een aanbod had van onderwijs aan onderbouw leerlingen anderszins. De ruime ervaring van De Thermen met zorgleerlingen en de orthopedagogische setting waarin dit gebeurde gaf voldoende vertrouwen dat De Thermen deze voorziening na wat interne aanpassingen aan zou kunnen. Bij de evaluaties in november 2014 en juni 2015 bleek dat het niet geheel liep 6 Bijlage personele bezetting samenwerkingsverbanden Maastricht Heuvelland & Parkstad. samenwerkingsverband passend onderwijs Parkstad VO 6

7 zoals verhoopt7 en er nog meer interne aanpassingen nodig waren 8. Deze aanpassingen zijn in het schooljaar gerealiseerd. 3.0 kwaliteitszorg In de periode dat dit bestuursverslag beslaat zijn de ondersteuningsteams vier maal geëvalueerd. Bij de eerste evaluatie (november 2014) bleek bij een deel van de scholen het o-team nog niet compleet te zijn, met name schoolmaatschappelijk werk bleek nog niet deel te nemen. Bij de tweede evaluatie (februari 2015) bleek in dit manco te zijn voorzien. Vanaf de tweede evaluatie is ook per school een ontwikkelagenda gemaakt. Zoals verwacht heeft het ondersteuningsteam het werk van het ZAT (zorgadviesteam) nagenoeg overbodig gemaakt. Op Citaverde functioneert overigens in goed overleg met het samenwerkingsverband nog een ZAT, dat als pilot in stand gehouden is. Door de introductie van het o-team zitten de partijen die ook deel uitmaakten van het ZAT frequenter bij elkaar, het o-team schaalt sneller en in een vroeger stadium op (bijvoorbeeld door een rondetafeloverleg of rto te laten plaatsvinden) en betrekt altijd ouders/verzorgers bij het overleg (in het ZAT is dat ongebruikelijk). In de evaluatie in december 2015 / januari 2016 constateerden we een verdere professionalsering van het ondersteuningsteam. Van elke evaluatie is verslag opgemaakt en (per school uiteraard) een ontwikkelagenda afgesproken. De btv-kort en de btv-lang zijn in de verslagperiode twee maal met het team van BCPL De Thermen geëvalueerd (november 2014 en juni 2015). De evaluaties van de btv-kort zijn al in een eerdere paragraaf aan de orde geweest: er waren aanpassingen in aanpak en programma nodig om de niet gehaalde doelstellingen als nog (later) te bereiken. De btv-lang is een voorziening waarin leerlingen afkomstig uit het primair of speciaal (basis) onderwijs, gedurende een jaarlang acclimatiseren in het voortgezet onderwijs om daarna door te stromen naar reguliere klassen in een van de scholen binnen het samenwerkingsverband. Aan het einde van het schooljaar 2014/2015 is 30% van de leerling (alsnog) doorgestroomd naar het voortgezet speciaal onderwijs, 20% van de leerlingen heeft een verlengd traject gekregen (tweede btv-jaar). De overige 50% van de leerlingen is doorgestroomd naar een van de (reguliere) scholen in het samenwerkingsverband. Auditteams van scholen: het samenwerkingsverband heeft in haar ondersteuningsplan opgenomen dat scholen elkaars ondersteuningsaanbod gaan evalueren. Op deze wijze wil het samenwerkingsverband het eigenaarschap van het ondersteuningsaanbod van de scholen versterken en hen bij elkaar laten kijken naar (mogelijke) oplossingen in de ondersteuningsverbreding. In de verslagperiode zijn wel de draaiboeken ontwikkeld om zo n collegiale visitatie goed en geordend te laten verlopen maar zijn nog geen visitaties uitgevoerd. Er is onderzoek gedaan naar de opbrengsten van de Plusvoorziening, waar het samenwerkingsverband mede verantwoordelijk voor is. Op basis van dit onderzoek is een projectgroep ingesteld, waarin alle betrokken partijen zijn vertegenwoordigd, die (mede uit middelen van) de Plusvoorziening (deze) doorontwikkelt tot een voorziening naar voorbeeld van het VOORdeel-traject in het swv Maastricht Heuvelland die toe leidt naar de Entreeopleidingen van het MBO of naar arbeid. 4.0 Ontwikkelingen bij het samenwerkingsverband en bij de aan het samenwerkingsverband verbonden partijen, zoals schoolbesturen en gemeenten Personeel: Een beleidsmedewerker van het samenwerkingsverband is per 1 augustus 2015 met pensioen gegaan (0,7 fte) en is per zelfde datum vervangen door een nieuwe beleidsmedewerker. Er is een open wervingsprocedure gevolgd waarbij overigens personeel uit het vso uitdrukkelijk gevraagd werd te solliciteren. 7 Het aantal verwijzingen naar het vso was met 50% hoger dan beoogd, ook het aantal leerlingen dat een verlengd traject nodig bleek te hebben was met 30% hoger dan de beoogde 10%. 8 zie ook: bestuursadvies Evaluatie en aanbevelingen BTV BCPL De Thermen samenwerkingsverband passend onderwijs Parkstad VO 7

8 Op het gebied van scholing wordt de eerder ingezette professionalisering van de zorgcoördinatoren gecontinueerd. De nadruk zal hierbij liggen op het cyclisch vormgeven en inzetten van kwaliteitsbeleid in de scholen. Voor de docenten in de scholen is een meerjarig professionaliseringsprogramma opgezet en uitgerold. Hierdoor wordt de docent meer handelingsbekwaam bij de uitvoering van Passend Onderwijs. Speerpunt hierbij is het werken met de PM-structuur. De leden van de OPR hebben een scholing gevolgd die verzorgd werd door het steunpunt medezeggenschap passend onderwijs. De begeleiders passend onderwijs (bpo) hebben een scholing van vier dagdelen gevolg over de coach gecoacht, om de begeleiding van docenten in de scholen op een hoger plan te brengen. Een aantal bpo s heeft te kennen gegeven (eventueel voor eigen rekening) een complete opleiding te willen gaan volgen: Collega Coach Docent Coach. De opleiding bestaat uit 13 studiedagen, 4 supervisie en een meeloopstage van 10 uur middagen verdeeld over 14 maanden. De Zuid-Limburgse besturen voor voortgezet en voorgezet speciaal onderwijs willen samen met elkaar de kansen en bedreigingen die de invoering van passend onderwijs biedt in kaart brengen en er samen oplossingen voor bedenken. Een zogenaamde agendacommissie met vertegenwoordigers van de drie samenwerkingsverbanden onder leiding van een onafhankelijk (van de drie samenwerkingsverbanden) voorzitter geeft hier vorm en inhoud aan. De samenwerking die aanvankelijk moeizaam verliep is door een onderzoek dat in opdracht van de commissie uitgevoerd is vlot getrokken9. Op basis van deze rapportage wordt constructief verder gewerkt aan een nieuwe kaart van Zuid-Limburg voor speciaal voorgezet onderwijs. Met de acht Parkstadgemeenten (Heerlen, Kerkrade, Landgraaf, Brunssum, Nuth, Voerendaal, Simpelveld en Onderbanken) wordt op het gebied van de verbinding passend onderwijs en jeugdhulp samengewerkt. Twee keer per jaar wordt met de verantwoordelijke bestuurders op overeenstemming gericht onderwijs gevoerd (OOGO). In het najaar van 2015 is een start gemaakt om met de verantwoordelijke beleidsambtenaren van de drie centrumgemeenten in Zuid-Limburg (Heerlen, Maastricht en Sittard-Geleen) om een regionale educatieve agenda voor Zuid-Limburg op te stellen, althans daar waar deze de subregionale agenda overstijgt. De eerste bijeenkomst van deze groep vond overigens pas begin 2016 plaats. 5.0 Ontwikkeling van governance Met de opdracht van het samenwerkingsverband passend onderwijs zijn grote maatschappelijk belangen gemoeid en er gaat veel publiek geld in om. De schoolbesturen in het v(s)o zijn niet alleen de (bij wet verplichte) oprichters, maar ook samen eigenaar van de opdracht van het samenwerkingsverband om passend onderwijs te realiseren. Daarnaast hebben zij een eigen zorgplicht voor passend onderwijs, die overlap kent met de zorgplicht van hun samenwerkingsverband, waardoor er een grote wederzijdse afhankelijkheid is tussen een schoolbestuur enerzijds en het samenwerkingsverband anderzijds. De schoolbesturen die samen het verband vormen zijn onderling ook sterk afhankelijk van elkaar. Bovendien nemen de schoolbesturen naast de rol van oprichter en eigenaar ook nog andere rollen en posities in ten opzichte van het samenwerkingsverband in, zoals die van afnemer, toeleverancier, werkgever of verhuurder en autonoom bestuurder. Het organiseren en in praktijk brengen van goed bestuur bij een samenwerkingsverband passend onderwijs is dan ook geen sinecure. De rol- en belangenconflicten die op de loer liggen en de rolverwarring die kan ontstaan geven vanuit het perspectief van governance een signaal af om dit op een meer passende leest te schoeien. De inspectie van het onderwijs gaf in haar laatste voor het overige positief uitvallende rapport voor het item governance een onvol- 9 Gijzen, Jos (2015), Passend Onderwijs VO Zuid-Limburg. Samen werken aan verbinding en verdieping. samenwerkingsverband passend onderwijs Parkstad VO 8

9 doende 10. Het samenwerkingsverband heeft zich voorgenomen een commissie bestaande uit vertegenwoordigers van bestuur, ondersteuningsplanraad en extern deskundigen samen te stellen om op governance een nieuw licht te werpen en de genoemde dilemma s te ondervangen. 6.0 Zaken met een politieke (overheidsprioriteiten) of maatschappelijke impact In de verslagperiode deden zich voor het samenwerkingsverband geen andere zaken met een politieke of maatschappelijke impact voor dan de invoering van passend onderwijs en de inpassing met jeugdzorg. Hierover is elders in dit bestuursverslag reeds gerapporteerd. 7.0 Het gevoerde beleid gericht op beheersing van uitgaven inzake uitkeringen na ontslag Over de verslagperiode had het samenwerkingsverband geen eigen personeel in dienst: alle medewerkers zijn werkzaam op detacheringsbasis. Niettemin: in 2014 en 2015 zijn er geen gevallen geweest waarin medewerkers van het samenwerkingsverband op grond van ongeschiktheid en/of onbekwaamheid ontslagen werden c.q. er sprake was van langdurige en volledige arbeidsongeschiktheid. De voormalige ambulant begeleiders (van de zgn. rugzakleerlingen) worden alle als begeleiders passend onderwijs ingezet. Er is een uitgebreid traject uitgezet om deze werknemers van vso-besturen vanaf 1 augustus 2016 een passende plek binnen het voortgezet onderwijs te geven. In het meerjarenbeleid voor de komende planperiode zijn voldoende middelen beschikbaar, en hiervoor gereserveerd, om dit gestalte te geven. Het uitgangspunt dat deskundigheid (uit het vso) de leerling volgt die naar het regulier onderwijs gaat, krijgt hier heel praktisch gestalte. Aan de uitgangspunten van de Tripartiete overeenkomst personele gevolgen passend onderwijs wordt voldaan Afhandeling van klachten Het samenwerkingsverband is aangesloten bij de landelijke klachtenregeling. In 2014 en 2015 is geen gebruik gemaakt van deze regeling. Werkagenda (aanvullend op voornemens ondersteuningsplan ) In de werkagenda van het samenwerkingsverband zijn de volgende ontwikkelpunten benoemd: 1. Ontwikkelen en opzetten van het VOORdeel en VERVOLGdeel, dat wil zeggen aandacht voor het toe leiden naar Entreeopleiding en/of arbeid van kwetsbare jongeren. Start van deze voorziening nieuwe stijl is gepland per 1 augustus Voor 2018 beleid maken en vaststellen ten aanzien van lwoo en praktijkonderwijs. 3. Onafhankelijk toezicht, model voor governance wordt uitgewerkt en vastgesteld. 4. Opzetten Centrum voor onderzoek en begeleiding met gedragswetenschappers die wisselend en op aanvraag inzetbaar zijn in scholen. 5. Regisseren implementatie maatwerkplaatsen. 6. Beleid ontwikkelen met betrekking tot (hoog/meer-)begaafde leerlingen. 7. Contacten en communicatie met scholen uitbreiden en intensiveren. Klankbordgroepen van ouders / verzorgers per school opzetten. 8. Samenwerking met gemeenten en (jeugd-)hulpverlening evalueren, herijken en uitwerken. 9. De overdracht c.q. invlechting van het vso voorbereiden, voor zover toegeleidend naar scholing of arbeid in de ondersteuningsplanperiode te effectueren, bij voorkeur op Zuid-Limburgs niveau. 10. De overdracht van leerlingengegevens bij de overstap van PO naar VO in relatie brengen met de behoefte aan leerlingengegevens bij de VO scholen, met name die met een lwoo-licentie 10 Kwaliteitsonderzoek 21 januari 2016 V03105 en VO3106, p. 13; cf. Hooge, E; Hendriks, S; Buwalda, E en Dekker, M (2016), Vlugschrift governance van samenwerkingsverbanden passend onderwijs (Tilburg, TIAS) p Overeenkomst tussen het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW), PO-Raad, VO-raad, Algemene Onderwijsbond, CNV Onderwijs, AVS en CMHF (2013). samenwerkingsverband passend onderwijs Parkstad VO 9

10 Bericht van het bestuur Algemeen Het bestuur het samenwerkingsverband Passend Onderwijs Parkstad vormt het bevoegd gezag van het samenwerkingsverband. Het bestuur bestaat uit acht bestuursleden namens acht aangesloten besturen. Tot het samenwerkingsverband behoren twaalf scholen voor voortgezet en vier scholen voor voortgezet speciaal onderwijs. Bestuur en toezicht Het bestuur heeft gekozen voor een bestuur-/directiemodel. Het bestuur is eindverantwoordelijk voor de instandhouding van het samenwerkingsverband en heeft ook de rol van intern toezichthoudend orgaan. De meeste bestuursbevoegdheden worden gemandateerd of gedelegeerd aan de directeur. Het bestuur keurt de begroting, het ondersteuningsplan, het jaarverslag en de jaarrekening goed en bewaakt de koers van het samenwerkingsverband. Het bestuur heeft samen met de directeur een inhoudelijk toezichtkader ontwikkeld, waarin is vastgelegd wie toezicht houdt waarop en wanneer men tevreden is over het gevoerde beleid. Het bestuur volgt vervolgens als toezichthouder de resultaten. De directeur is verantwoordelijk voor de uitvoering van bestuursbeleid en doet dit in overleg met de schoolleiders. Er is hiermee gekozen voor het model van een toezichthoudend bestuur en een directeur met een ruim mandaat. Het bestuur en de directeur hebben een signalerings- en adviesfunctie naar de verantwoordelijke schoolbesturen. Het bestuur heeft zijn toezichthoudende taak in 2014 en 2015 naar behoren kunnen uitvoeren. Dit is door de inspectie in haar bezoeken bevestigd. Samenstelling bestuur De heer J. Meens, Stichting SVOPL (voorzitter), mevrouw J. van Zomeren, Stichting INNOVO (secretaris), de heer. F. Schings, Stichting LVO (penningmeester), de heer T. Bisscheroux, Stichting Alterius, de heer J.P. Janssen, Stichting CitaVerde, mevrouw K. Huijnen, Stichting Movare, de heer Th. van Mulken, Stichting MosaLira, mevrouw C. Gilissen, Stichting Adelante-Onderwijs en de heer F. Thiessen, Stichting De Maasgouw. Vergaderingen van het bestuur Het bestuur heeft in 2014 en 2015 acht keer vergaderd. Het bestuur evalueert geregeld of effectief vergaderd is. Vertegenwoordigers van het bestuur zijn aanwezig geweest bij de diverse bezoeken door de onderwijsinspectie aan het samenwerkingsverband. De voorzitter van het bestuur en enkele leden hebben deelgenomen aan het Op Overeenstemming Gericht Overleg (OOGO) van de Parkstad-gemeenten. De belangrijkste besluiten van het bestuur in 2014 en 2015 hebben betrekking op: - implementatie en voortgang passend onderwijs, - voorbereiding op de wetswijziging lwoo/pro, - inpassing ab-ers (begeleiders passend onderwijs) in scholen. Het bestuur heeft onder meer toezicht gehouden door middel van het vaststellen van: - het ondersteuningsplan en de meerjarenbegroting, - het managementstatuut. Dialoog met belanghebbenden Er is een Ondersteuningsplanraad (OPR) waarin elk bestuur van in Parkstad gevestigde scholen vertegenwoordigd is via personeel en ouders. Het bestuur wordt geïnformeerd over de voortgang van de OPR, vergaderstukken komen beschikbaar op de website. Het bestuur is vertegenwoordigd bij de jaarlijkse werkconferenties van het samenwerkingsverband. Tot slot Het bestuur dankt de directeur en alle medewerkers, schoolleiders en partners voor de uitstekende samenwerking en hun inzet om iedere leerling een passende plek te bieden. Namens het bestuur van swv Parkstad VO3106, Jan Meens, voorzitter samenwerkingsverband passend onderwijs Parkstad VO 10

11 Financiële paragraaf Deze financiële paragraaf bevat een analyse van de relatie tussen het gevoerde beleid en de staat van baten en lasten. Tevens is een analyse opgenomen van de afzonderlijke posten en de kengetallen. Op 1 augustus 2014 is de Wet Passend Onderwijs in werking getreden. Het Samenwerkingsverband Passend Onderwijs VO Parkstad e.o heeft gekozen voor een verlengd boekjaar. Dit is derhalve het eerste jaarverslag, waardoor vergelijkende cijfers ontbreken. De jaren 2014 en 2015 waren in meerdere opzichten een overgangsperiode. In de eerste plaats zijn de verantwoordelijkheden en de bijbehorende budgetten gefaseerd overgedragen aan het samenwerkingsverband. Vanaf 1 januari 2016 heeft het samenwerkingsverband zijn volle omvang. Vanaf dat moment vallen ook de toeleiding naar en de bekostiging van LWOO en PrO onder de verantwoordelijkheid. Dit betekent dat de realisatiecijfers van niet direct zijn door te vertalen naar de consequenties voor de toekomst. Wel is het zo dat het inzicht in de leerlingstromen is verbeterd. Verder was er bij het opstellen van de begrotingen voor 2014 en 2015 geen ervaring met de materie. De begrotingen zijn deels gebaseerd op beredeneerde aannames. De komende jaren zal de planning en controlcyclus aan kwaliteit winnen, door de verrijking met ervaringsgegevens. De voorgeschreven presentatie van de cijfers in de jaarrekening biedt weinig inzicht in de beleidsmatige uitwerking van het ondersteuningsplan naar de financiële consequenties. Daarom wordt voor de interne beleidscyclus gewerkt met een programmabegroting. De begroting van 2015 is nog niet geheel volgens deze indeling opgesteld. Daarom is op basis van de begrotingsposten een herrekening gemaakt naar de programmabegroting. Deze vertaling van de cijfers in de jaarrekening geeft het volgende beeld: begroting realisatie verschil Baten Rijksbijdragen Overige overheidsbijdragen Overige baten Totale baten Lasten pr.1: Basisondersteuning pr.2: Interne arrangementen pr.2a: Ondersteuning en begeleiding pr.2b: LWOO pr.2c: Praktijkonderwijs pr.3: Ondersteuning in tussenvoorziening pr.4: VSO pr.5: Toelaatbaarheid pr.6: Ontwikkeling en innovatie pr.7: Bedrijfsvoering Totale lasten Resultaat De belangrijkste verschillen ten opzichte van de begroting zijn: Ondersteuning en begeleiding (Programma 2a) In de begroting is rekening gehouden met een beperkte overgangsmaatregel van de oude leerlinggebonden financiering. In werke- samenwerkingsverband passend onderwijs Parkstad VO 11

12 lijkheid is de compensatie ruimhartiger toegepast. Daarnaast is meer geïnvesteerd in maatwerkplaatsen. In de nieuwe meerjarenbegroting is hier rekening mee gehouden. VSO (programma 4) In werkelijkheid is er sprake van een beduidend lagere deelname aan het VSO dan waar in de begroting vanuit was gegaan. Daar staat tegenover dat de tarieven per leerling in werkelijkheid hoger zijn dan begroot. Toelaatbaarheid (programma 5) In de begroting is rekening gehouden met een hogere externe inhuur dan gerealiseerd. In werkelijkheid is hier gedetacheerd personeel op ingezet. Financiële kengetallen et duiden en analyseren van de financiële kengetallen van samenwerkingsverbanden is nauwelijks mogelijk door het ontbreken van algemeen gedeelde en onderbouwde normeringen. Een gevalideerd referentiekader is nog niet ontwikkeld. Daarnaast beslaat de verslagperiode de opstartfase, een fase met een meer initieel dan structureel karakter. Ten slotte zijn de cijfers niet te vergelijken met het voorgaande jaar, omdat passend onderwijs pas sinds 1 augustus 2014 in werking is getreden. Begripsbepaling baten en lasten Een aantal kengetallen wordt gerelateerd aan de baten. De begripsdefinitie van de baten is nog niet eenduidig vastgesteld voor samenwerkingsverbanden. De algemene regelgeving voor onderwijsinstellingen schrijft het volgende voor. Op de baten worden de verplichte afdrachten aan het VSO, de verplichte afdrachten LWOO en PrO (beide vanaf 2016) en de doorbetalingen rijksbijdragen aan schoolbesturen t.b.v. detachering en basisondersteuning volgens formele boekingsregels in mindering gebracht (lasten worden geboekt als negatieve baten). Hierdoor resteert ogenschijnlijk een laag bedrag aan baten, terwijl de feitelijke baten veel hoger zijn. Deze regel onverkort toepassen - zoals voorgeschreven en toegepast in de jaarrekening - geeft een onrealistisch beeld van zowel de baten als de lasten. Onderstaand een realistische weergave van de kengetallen, waar nodig gerelateerd aan de totale omvang van de baten voor aftrek van verplichte afdrachten en doorbetalingen, zijnde het totaal integraal beschikbare budget voor passend onderwijs. Het samenwerkingsverband is in staat om zowel lopende verplichtingen als mogelijke tegenvallers op te vangen. Continuïteitsparagraaf Meerjarenperspectief De meerjarenbegroting is gebaseerd op het ondersteuningsplan. De volgende doelstellingen worden hierin geconcretiseerd: Uitgegaan wordt van een krimpend leerlingaantal met de eerste jaren gemiddeld 2,5% per jaar. Het aantal leerlingen met een aanwijzing voor LWOO vertoont de laatste jaren een stijgende tendens. dit geldt ook voor de leerlingen met een TLV voor PrO. Voor beide groepen wordt het eerste jaar een stabilisatie van het deelnamepercentage verwacht, gevolgd door een geleidelijke daling de jaren erna. Het beleid van het samenwerkingsverband is gericht op een daling van het aantal leerlingen dat naar het VSO wordt verwezen. Het uiteindelijke doel is een deelnamepercentage van 3,6% vanaf 1 oktober samenwerkingsverband passend onderwijs Parkstad VO 12

13 Bovenstaande leidt tot het volgende overzicht: leerlingen VO overig leerlingen LWOO leerlingen PrO Totaal leerlingen VO Leerlingen VSO categorie 1 (laag) categorie 2 (midden) categorie 3 (hoog) Totaal leerlingen VSO Deelnamepercentages deelnamepercentage LWOO 9,77% 10,30% 10,27% 9,86% 9,57% deelnamepercentage PrO 4,06% 4,07% 4,10% 4,03% 4,00% Deelnamepercentage VSO 5,80% 5,48% 5,13% 4,77% 4,43% De goedgekeurde meerjarenbegroting geeft het volgende beeld: 2014/ Baten Rijksbijdragen Overige overheidsbijdragen Overige baten Totale baten Lasten pr.1: Basisondersteuning pr.2: Interne arrangementen pr.2a: Ondersteuning en begeleiding pr.2b: LWOO pr.2c: Praktijkonderwijs pr.3: Ondersteuning in tussenvoorziening pr.4: VSO pr.5: Toelaatbaarheid pr.6: Ontwikkeling en innovatie pr.7: Bedrijfsvoering Totale lasten Resultaat Naast de genoemde uitgangspunten zijn ter toelichting de volgende opmerkingen te maken: Vanaf 1 januari 2016 worden LWOO en PrO onderdeel van passend onderwijs. Hierdoor stijgen vanaf 2016 de baten en de verplichte afdrachten fors. De verplichte afdracht aan het VSO (programma 3) is ingegaan vanaf schooljaar 2015/16. Vanaf kalenderjaar 2016 heeft dit dus zijn volle omvang. Vanaf 2017 is er sprake van groeiende positieve resultaten, uiteraard mits de beoogde effecten van het ingezette beleid worden gerealiseerd. Rekening houdend met de hierna beschreven risico s betekent dit dat er sprake is van nog in te vullen beleidsruimte. Voor de invulling hiervan zullen plannen worden ontwikkeld. Het samenwerkingsverband heeft immers geen winstoogmerk. Aan de samenwerkingsverband passend onderwijs Parkstad VO 13

14 andere kant dienen de middelen wel op een verantwoorde wijze te worden ingezet. Bovenstaand overzicht is opgesteld volgens de interne begrotingssystematiek, omdat op deze manier de relatie tussen beleid en financiën inzichtelijk wordt gemaakt. Vertaald naar de indeling conform de Regeling Jaarverslaggeving ontstaat het volgende beeld: 2014/ Baten Rijksbijdragen Overige overheidsbijdragen Overige baten Totale baten Lasten Personele lasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige instellingslasten Totale lasten Resultaat Dit leidt tot de volgende meerjarenbalans: 2014/ Activa Materiële vaste activa Vorderingen Liquide middelen Totaal activa Passiva Eigen vermogen Kortlopende schulden Totaal passiva De financiële positie van het samenwerkingsverband is op dit moment redelijk. Het eigen vermogen per 31 december 2015 bedraagt Dit bedrag is nodig om het begrote negatieve resultaat van 2016 op te kunnen vangen en om onverwachte situaties het hoofd te bieden. Om de benodigde omvang van het vermogen te kunnen bepalen is het wenselijk dat een uitgebreide risicoanalyse wordt uitgevoerd. Vooruitlopend hierop is reeds een aantal beleidsmatige en financiële risico s in kaart gebracht. Aangezien Passend Onderwijs pas kort geleden van start is gegaan, is de meerjarenbegroting voor een deel gebaseerd op beredeneerde aannames. De ontwikkelingen in de realiteit zullen nauwgezet gemonitord worden. Indien noodzakelijk kan dan worden ingegrepen. Uiteindelijk zal de verrijking met ervaringscijfers leiden tot een steeds beleidsrijkere begroting. Het SWV heeft geen eigen personeel. Alle personeel dat werkzaam is voor het SWV wordt gedetacheerd vanuit de aangesloten leden. Vooralsnog zijn er geen plannen hier verandering in te brengen. samenwerkingsverband passend onderwijs Parkstad VO 14

15 Risico s Een algemeen risico is dat de begroting nog niet geheel onderbouwd kan worden met meerjarige ervaringscijfers. Wel zijn de ervaringen van het eerste jaar meegenomen, maar daarin was ook sprake van incidentele zaken en was de uitvoering van beleidslijnen nog niet geheel doorontwikkeld. Pas in de loop der jaren zullen de cijfers met meer zekerheid opgesteld kunnen worden. In de voorliggende begroting zijn daarnaast de volgende risico s te onderscheiden: Korting op lumpsum schoolbesturen In het stelsel passend onderwijs is erin voorzien dat wanneer de verplichte afdrachten aan het VSO het totale budget zware ondersteuning (inclusief verevening) te boven gaan, er door DUO een automatische korting op de lumpsum van de deelnemende schoolbesturen wordt toegepast. Datzelfde geldt in geval de verplichte afdrachten voor LWOO en PrO het totale budget lichte ondersteuning (algemeen, LWOO en PrO) te boven gaan. In onderstaand overzicht wordt dit risico in beeld gebracht. Wanneer de uitputtingspercentages stijgen en in de buurt van de 100% komen, is er sprake van een reëel risico. Afdracht lichte ondersteuning ondersteuning inclusief verevening): de werkelijke afdracht (via DUO) is: 94% 94% 91% 88% Afdracht zware ondersteuning bedraagt (budget zware de werkelijke afdracht (via DUO en SWV) is: % 85% 83% 82% Het uitputtingspercentage voor LWOO en PrO dalen geleidelijk van 94 naar 88%. Het uitputtingspercentage voor VSO daalt eveneens geleidelijk, van 90 naar 82%. Weliswaar is in beide gevallen sprake van een daling, maar de percentages zijn nog relatief hoog. Met name bij LWOO en PrO is het risico op een korting op de lump sum reëel: daar is al sprake van bij een toename met 100 leerlingen. Beïnvloedbaarheid van de begrotingsposten De grootste begrotingsposten zijn slechts op de langere termijn beïnvloedbaar, omdat ze direct bepaald worden door het aantal leerlingen. Het is dus essentieel dat de leerlingstromen worden gemonitord. Met name de residentiële leerlingen moeten nauwlettend worden gevolgd. De omvang van de verplichte afdrachten is op dit moment 92% van de baten. Dit daalt naar ruim 85% in Dit betekent dat er geleidelijk wat meer flexibiliteit in de begroting ontstaat. Ontwikkeling deelname LWOO, PrO In de meerjarenbegroting wordt uitgegaan van een geleidelijke daling van het deelnamepercentage LWOO en PrO tezamen. Hierbij is uitgegaan van een ombuiging van de stijgende tendens van het aantal LWOO-leerlingen. Daarnaast was de tendens van het aantal PrO-leerlingen ook stijgend, maar na een jaar van stabilisatie wordt ook hier gerekend op een daling. Wanneer deze dalingen niet inzetten, zal dit leiden tot een tegenvaller. Ontwikkeling deelname VSO In de afgelopen jaren is de deelname aan het VSO gestegen in eerste instantie gestegen van 5,22% in 2011 naar 5,96% in Vervolgens was er een daling naar 5,80% in Deze daling zette zich door in 2015: 5,48%. In het meerjarenperspectief is uitgegaan van een verdergaande daling tot uiteindelijk het landelijk gemiddelde. Het risico is dat deze daling zich niet doorzet. Tussentijdse groei VSO Verder brengt de regeling tussentijdse groei (per peildatum 1 februari) een risico met zich mee. De groei wordt berekend aan de hand van nieuwe toelaatbaarheidsverklaringen. Hier worden de vertrekkende leerlingen van afgetrokken. De berekening wordt gemaakt per BRIN. Wanneer alle leer- samenwerkingsverband passend onderwijs Parkstad VO 15

16 lingen met een nieuwe TLV naar school A gaan en de vertrekkers verlaten alleen school B, dan kan weliswaar de groei in het SWV nul zijn, maar moet er toch groei bekostigd worden. Ook dit vraagt consequente monitoring van de leerlingstromen. De groeitelling per 1 februari 2015 leidde tot een te bekostigen aantal van 3 leerlingen categorie 1. Dit is tot nu toe het enige ervaringscijfer. Met dit aantal is ook gerekend als verwachting voor de komende jaren. Aangezien verdere ervaringscijfers ontbreken, is hier sprake van een risico. Bovenschoolse Tussenvoorziening De BTV (kort en lang) brengt een aantal vaste kosten met zich mee. Hierbij is gerekend met een benodigde capaciteit van 25 leerlingen. In de praktijk maken er gemiddeld acht leerlingen (btv-kort) c.q. twintig leerlingen (btv-lang) gebruik van deze voorzieningen. Wanneer de vraag de beschikbare capaciteit overschrijdt, zal dit leiden tot extra lasten voor het SWV. Kwantificering van de risico s De genoemde risico s zijn als volgt te kwantificeren. Onderwerp Risico Impact Kans (%) Bedrag Bekostiging Bekostiging kan lager (of hoger) uitvallen, omdat: 100 lln à 635 (norm) ontwikkeling leerlingaantallen anders dan verwacht + (4,56%+1,74%) x 100 lln à overheid past bekostiging aan (LWOO/PrO) Deelname LWOO en PrO - Stijgende tendens LWOO deelname 100 lln à zet door i.p.v. ombuiging naar een daling - PrO deelname blijft stabiel i.p.v. 15 lln `s ombuiging naar een daling Deelname VSO Deelname loopt niet terug maar 40 lln à stabiliseert Tussentijdse groei is hoger dan 5 lln à geraamd Bovenschoolse Tussenvoorziening - Beroep op voorziening groeit 25% van de totale kosten - Capaciteit is ontoereikend Bedrijfsvoering kwetsbaarheid door omvang BTW 0 TOTAAL Deze kwantificering laat zien dat het SWV een risicobuffer nodig heeft van minimaal Het aanwezige vermogen is dus bijna toereikend. Dit is een grove berekening. Voor een berekening van het totaal benodigde vermogen (risicobuffer, transactiefunctie, financieringsfunctie) is een nadere analyse nodig. Daarnaast is het aan te bevelen een uitgebreidere risicoanalyse uit te voeren, waar ook de bedrijfsvoerings- en governancerisico s aan de orde komen. Ook zullen hierin de beheersdoelstellingen en de beheersmaatregelen moeten worden opgenomen. Die zitten nu verweven in het ondersteuningsplan, maar moeten nog expliciet aan de risico s worden gekoppeld. Treasuryverslag In het Treasury statuut van Samenwerkingsverband Passend Onderwijs VO Parkstad e.o is het beleid inzake beleggen en belenen verwoord. Er worden geen gelden in reserve gehouden. Primaire taak van het samenwerkingsverband is om passend onderwijs te realiseren binnen de scholen en voorzieningen. De middelen moeten zoveel als mogelijk ingezet worden in het primaire proces. Er dient alleen voldoende weerstandsvermogen te zijn om eventuele tegenvallers en risico s te kunnen pareren. De gereserveerde middelen worden weggezet op een zakelijke spaarrekening en zijn direct en snel beschikbaar. Eventuele middelen boven de noodzakelijk geachte reserve worden terug uitgekeerd aan de schoolbesturen. Met de middelen van het samenwerkingsverband wordt derhalve niet belegd, beleend of geïnvesteerd. samenwerkingsverband passend onderwijs Parkstad VO 16

17 samenwerkingsverband passend onderwijs Parkstad VO 17

18 samenwerkingsverband passend onderwijs Parkstad VO 18

19 samenwerkingsverband passend onderwijs Parkstad VO 19

20 Stichting samenwerkingsverband VO Passend Onderwijs Parkstad Nieuw-Eyckholt 290 E 6419 DJ Heerlen info-vo@swvzl.nl samenwerkingsverband passend onderwijs Parkstad VO 20