Transport houdt snelheid vast

Transcriptie

1 Transport en Logistiek Vooruitzicht Transport houdt snelheid vast Volumegroei transport en logistiek houdt stand 3% % Vooral binnenlands actieve opdrachtgevers uit bouw en detailhandel stimuleren de vraag % 2% + NL Internationaal is er groei, maar ook volatiliteit Oordeel internationale vraag (logistieke bedrijven) Afname/toename: > 50: groei 2016 ING Economisch Bureau 1 Vooruitzicht transport en logistiek / december 2015

2 Transport & Logistiek Aanhoudende groei met accentverschuiving De transport en logistieksector heeft de vaart er in 2015 ingekregen. In 2016 kan het groeitempo van 3% naar verwachting worden vastgehouden. Internationaal is het beeld wisselend positief. De logistieke vraag vanuit handelshuizen groeit sterker dan vanuit de industrie. Tegelijkertijd ontwikkelt de behandeling en belevering van consumentengoederen zich nationaal en in de buurlanden gunstig. De wegtransportsector profiteert het meest van de aantrekkende economische groei in Nederland. Structureel blijft logistieke dienstverlening dé groeimarkt. Groei transport en logistieksector zet door De transport en logistieksector heeft de vaart er ingekregen. Door de diversiteit in opdrachtgevers is de sector als geheel eind 2015 alweer 4% groter dan voor de economische crisis. Na het internationale herstel heeft terugkeer van groei in de bouw en detailhandel voor versnelling gezorgd. Volgend jaar zet de groei in transport en logistiek in het zelfde tempo door (+3%). Door aanhoudend lagere brandstofkosten en blijvende prijs en efficiëntiedruk komt de omzetgroei hier slechts licht bovenuit. Dit toont ook aan dat tariefdruk in transport en logistiek van alle tijden is. Voor margeverbetering is een hogere innovatiescore nodig. Accentverschuiving maar over volle breedte groei Met de aantrekkende Nederlandse economie is het zwaartepunt meer naar de binnenlandse logistieke vraag verschoven. Vooral het wegvervoer plukt hier de vruchten van. Internationaal is er meer volatiliteit, wat in de overzeese logistieke relaties is te merken. Vanuit industriële verladers, die vaak exporteren, zwakt de groei af. Dat de logistieke dienstverlening ook in 2016 het sterkst naar voren komt, is te danken aan de structurele groei in deze markt. Vooruitzichten Transport & Logistiek Breed gedragen groei in transport en logistiek Volume Transport en Logistiek totaal 2, 3, 3, Wegtransport 2,1% 2,9% 2,6% Vervoer over water 2,1% 3,3% 3,5% Vervoer door de lucht 3,2% 2,7% 3,2% Logistieke dienstverlening 1,7% 3,3% 3,5% Omzet Transport en logistiek totaal 2,2% 2,2% 2,1% Wegtransport 3,7% 2,5% 3,5% Logistieke dienstverlening 2,7% 3, 4, Transport en logistiek procyclisch Volume Transport en Logistiek versus de economie (Index 2008 = 100) In een aantrekkende markt verbetert de winstgevendheid niet automatisch, ook blijft verandering aandacht vragen. Het is de kunst om dit snel te signaleren en in de strategie te implementeren. Machiel Bode Sectormanager Transport & Logistiek F Volume Transport en Logistiek BBP (Economische groei) ING Economisch Bureau 2 Vooruitzicht transport en logistiek / december 2015

3 Wegtransport Wegtransport laat mineurfase achter zich De binnenlandse markt blijft in 2016 een vliegwiel voor het wegtransport. De volumegroei komt uit op 2,6% bij 3,5% meer omzet. De dalende rentabiliteit heeft een keerpunt bereikt en zal naar verwachting ook in 2016 licht verbeteren. Hiervoor zullen de tarieven wel moeten stijgen. De wegtransportsector heeft weer perspectief. Internationaal verliest de sector nog steeds marktaandeel, maar de aantrekkende markt in een cirkel van 300 km rondom de standplaats is nu sterker. Wegtransport goed op gang De wegtransportactiviteiten van logistieke bedrijven groeien weer. Veel Nederlandse bedrijven hebben hun vleugels al geruime tijd geleden uitgeslagen met vestigingen in Oost-Europa. Vanuit Nederland is de straal nu grotendeels beperkt tot een cirkel van 300 km. Hiermee is de binnenlandse markt steeds belangrijker geworden en dat is te merken. Sinds de consument weer vaker de portemonnee trekt in de detailhandel en de bouwproductie weer toeneemt, groeit de wegtransportsector weer. In 2016 zet dit door, waarbij het sterk opgeveerde bouwgerelateerde vervoer een stapje minder hard zal groeien. Over de hele linie groeit het vrachtvolume naar verwachting gemiddeld met 2,6% bij een omzetgroei van 3,5% Vrachttarieven zullen in 2016 moeten stijgen De winstgevendheid van het wegtransport is na een jarenlange daling aan de beterende hand. De verschillen zijn groot, maar 73% van de bedrijven maakt in de herfst van 2015 winst, waar dit begin 2013 nog slechts 4 was. Dit is te danken aan een combinatie van een aantrekkende markt (hogere productiviteit), stabiele loonkosten en lagere brandstofkosten. In 2015 (tot december) is de diesel aan de pomp per saldo nog slechts 2% goedkoper geworden. De nieuwe verhoging van de cao-lonen met 2,75% per 1 januari zal er in combinatie met verwachte stabiele brandstofkosten voor zorgen dat de kostprijs met tenminste 1,5%- 2% stijgt. Dit kan slechts deels worden goed gemaakt met verdere efficiëntieverbetering. Om de winstgevendheid opnieuw te verhogen zullen bedrijven bij de contractonderhandelingen voor 2016 wel de tarieven moeten verhogen. Naar verwachting is dit haalbaar. Omzet wegtransport per jaar Breedgedragen groei in transport en logistiek 6% 4% 2% -2% 2,7% 4,9% 2, -1, 3,7% Gemiddelde rendement door het dal Gemiddelde rentabiliteit* ,5 3, F 2016F (Index 2000 = 100) Grote verschillen: Bedrijven met >50 trucks realiseren gemiddeld 3%-4% marge, voor kleine bedrijven is dit gemiddeld negatief Binnenlands vervoer Internationaal vervoer Bron: NEA, ING Economisch Bureau. *Excl zzp-ers, na gew. Loon DGA ING Economisch Bureau 3 Vooruitzicht transport en logistiek / december 2015

4 Binnenvaart Terug in ruimer vaarwater in 2016 De kwakkelende binnenvaartomzet kreeg medio 2015 een sterke impuls door historisch lang aanhoudend laag water. Hoewel het vrachtvolume in 2016 groei laat zien, doet de omzetgroei weer een stap terug naar 2,5%. De sector moet het voor groei steeds meer van de containervaart hebben. Positief is dat de binnenvaart nationaal in de lift zit en marktaandeel wint op andere modaliteiten. De tankvaart kampt structureel met stagnerende groei, maar profiteert voorlopig van de volatiele oliemarkt. Vervoersvraag gaat door, omzet loopt terug Met steun van maandenlang laag water (en daardoor hogere tarieven) heeft de binnenvaart in 2015 toch nog een flinke omzetgroei gerealiseerd. De gemiddelde omzet bevindt zich onder invloed van overcapaciteit desondanks nog 7% onder het niveau van 2008, terwijl het vrachtvolume alweer flink hoger ligt. In 2016 wordt een volumegroei van 3,5% verwacht. Uitgaande van normale omstandigheden blijft de omzet daarbij licht achter (+2,5%). Steeds intensievere binnenvaart in eigen land De binnenvaart wordt steeds meer ingezet voor vervoer van en naar de zeehavens. Het aandeel van de binnenvaart vanuit Rotterdam is van gestegen van 33,4% - 35,7% en dit zal met de verdere ingebruikname van de containerterminals op de Tweede Maasvlakte doorstijgen. Daarbij ontdekken steeds meer verladers de Blue road voor nationaal vervoer. Met gebruik van inland terminals blijkt het in het waterrijke Nederland goed mogelijk om ladingpakketten gebundeld en in containers naar de binnenvaart te verplaatsen. Van 2010 tot en met 2014 heeft de binnenvaart hier een groei van 16% gerealiseerd en ook in 2016 zal hier groei te zien zijn. Gunstig voor individuele ondernemers is dat droge bulkschepen ook voor containervervoer ingezet kunnen worden. Dit biedt compensatie voor de aanstaande krimp in de kolenstroom. Tankvaart overgeleverd aan olieprijs De tankvaart fluctueert. Door de beweeglijkheid van de olieprijs was er in 2015 veel handel, wat te zien was in de overslag van minerale olie. Bij aanhoudende volatiliteit zal de tankvaart in 2016 opnieuw profiteren. Vooral groei in containers Index ontwikkeling vrachtvolume binnenvaart Lagere omzetgroei door normalisering in 2016 Omzetontwikkeling per kwartaal 15% 1 5% -5% -1-15% -2 (2000 = 100) 7% -18% 2% 12% -7% -1% Containers ìnt. Totaal Tijdelijke terugval in 2015 door laag water. 1% 4% 2,5% Containers nat. Binnenlands vervoer Ca. 3% door laag water ING Economisch Bureau 4 Vooruitzicht transport en logistiek / december 2015

5 Vervoer door de lucht Passagiers overtreffen vracht in luchtvaart Het Nederlandse vervoer door de lucht groeit in 2016 met zo n 3% in volume. Terwijl het passagiersvervoer blijft groeien, kampt het luchtvrachtvervoer met tegendruk en afgenomen groeivooruitzichten. Afkoeling van de Chinese economie blijft de groeipotentie van luchtvracht ook in 2016 beperken. De goed draaiende Noord- Amerikaanse markt biedt enige verlichting. Luchtvervoer blijft groeien, winstgevendheid niet Het vervoer door de lucht blijft aan passagierszijde groeien. In 2015 komt de groei op Schiphol uit op 6%. Dit staat in contrast met de vrachtkant waar de groeivooruitzichten zijn afgenomen (2015 1%). Vooral de Europese passagier - goed voor ruim 7 van het totaal - blijft voor groei zorgen. Door toetreding en groei van low cost carriers en spelers uit Azië staat de winstgevendheid in de luchtvaart ondanks lagere kerosineprijzen (ca. 4 van de kostprijs) nog steeds sterk onder druk. Lichtpunt is dat deze kerosineprijzen in 2016 naar verwachting niet veel zullen stijgen. Luchtvracht vanuit met name Azië onder druk Anders dan het passagiersvervoer is het Nederlandse luchtvrachtvervoer sterk op Azië gericht, met Shanghai als verreweg de belangrijkste counterpart. Op vrachtgebied neemt Schiphol daarmee de derde positie in Europa in. Totaal is Azië aan inkomende zijde goed voor 4 en aan uitgaande zijde voor 38% van het volume. De ontwikkeling van Azië is daarmee voor vracht veel belangrijker dan voor passagiersvervoer. In 2015 daalde de inkomende overslag met 1 (Chinese export). De Chinese economie ontwikkelt zich minder uitbundig dan in het recente verleden door de verslechterde concurrentiepositie en structurele veranderingen. In 2016 kan de groei een stapje verder terug doen en dit zorgt ervoor dat luchtvrachtvervoer onder druk blijft staan. De uitfasering van full freighters van KLM/Martinair is voor Schiphol ongunstig. Tot voor kort werd hier 6 van de vracht in deze toestellen vervoerd en nog slechts 4 in de Belly. Mede doordat het passagiersvervoer belangrijker is, groeit het totale volume van de sector in 2016 naar verwachting met zo n 3%. Azië bepalend voor de luchtvrachtactiviteiten Inkomende en uitgaande vracht en groei Bron: Schiphol, ING Economisch Bureau Passagiersvervoer groeit door, vracht kwakkelt Ontwikkeling passagiersvervoer en vracht F Aantal passagiers Schiphol Vrachtoverslag Schiphol Bron: Schiphol, ING Economisch Bureau -1 3% 6% -5% 1% -1% 6% 1% -2% 15% -26% Inbound Outbound Europa Noord-Amerika Latijns Amerika Afrika Midden Oosten Azië ING Economisch Bureau 5 Vooruitzicht transport en logistiek / december 2015

6 Logistieke dienstverlening Logistieke diensten in volatiele groeimarkt Logistieke dienstverleners zien ook volgend jaar het volume groeien. Structurele groei blijft komen van uitbesteding door onder andere retailers, maar ook meer specialistische verladers. De logistieke dienstverlening is succesvol in vooral procesinnovatie en weet zo bovengemiddelde waarde te creëren. Innovatie in de dienstverlening gebeurt nog te weinig en is uitdaging. Structurele groei aanjager logistieke diensten Logistieke bedrijven als expediteurs, terminals en vooral opslagbedrijven hebben in de jaren na de crisis een sterke groei doorgemaakt (zie figuur). Hierbij is de warehouse oppervlakte vooral in Zuid-Nederland (Venlo, West Brabant) sterk gegroeid. Gezien de reeds grote voorraden en gevulde opslagplaatsen van grondstoffen zoals olieproducten, groeien expeditie en value added logistics (o.a. klantspecifiek maken) in 2016 sneller. Onder invloed van de afzetgroei in de Nederlandse detailhandel en verder herstel in de rest van (West) Europa groeit de logistieke dienstverlening naar verwachting met 3,5% en komt de omzetgroei hier nog iets bovenuit, al kan de vraag volatiel blijven (zie figuur) Uitbesteding blijft aanjager logistieke diensten Een belangrijke bron van vooruitgang in logistieke dienstverlening is uitbesteding door verladers. Verladers zijn kritischer geworden op bijvoorbeeld de foutmarge en kiezen soms weer voor insourcing, maar logistiek is met de digitalisering en data-analyse ook steeds meer een specialisme. Europese distributie van consumentenproducten (o.a. via E -commerce) blijft nog een groeimarkt. Voortdurende groei logistieke dienstverleners Omzetontwikkeling logistieke dienstverleners 1 5% 5,6% 5,4% 2,4% 0,7% Europees beeld: beweeglijk, per saldo positief Vrachtvolumes volgens logistieke dienstverleners 75 >50 indiceert groei 2,7% 3, 4, F 2016F Logistieke bedrijven succesvol in optimalisatie Logistiek gaat over volumes en hierbij is de druk tot proces innovatie continu aanwezig. Niet zelden is de afspraak dat de tarieven van de verlader gelijk blijven en dat kostenstijging met efficiëntie moet worden goedgemaakt. Dat dit goed lukt, blijkt uit de toegevoegde waarde. Deze is de afgelopen vijf jaar met 4% per jaar twee keer zo hard gegroeid is als gemiddeld in transport en logistiek Bron: Enquête Danske Bank ING Economisch Bureau 6 Vooruitzicht transport en logistiek / december 2015