Manpower Q Employment Outlook Survey Nederland

Transcriptie

1 Manpower Q4 14 Employment Outlook Survey Nederland

2 Manpower Employment Outlook Survey Nederland Kop Inhoudsopgave Q4/14 Nederland Employment Outlook 1 Vergelijking per regio Vergelijking per sector Internationale Employment Outlook 8 Ondervraagden per regio Internationale vergelijking EMEA Internationale vergelijking Azië Pacific Internationale vergelijking Noord-, Midden- en Zuid-Amerika Over het onderzoek 19 Over ManpowerGroup 21

3 Nederland Employment Outlook De Manpower Arbeidsmarktbarometer voor het vierde kwartaal van 14 is tot stand gekomen op basis van vraaggesprekken met een representatieve steekproef van 751 in Nederland gevestigde werkgevers. Alle deelnemers aan het onderzoek werd gevraagd: Hoe denkt u dat de totale werkgelegenheid op uw vestiging gedurende de drie maanden tot eind december 14 zal veranderen ten opzichte van dit kwartaal? De Nederlandse werkgevers rapporteren vlakke werkgelegenheidsverwachtingen voor de periode van oktober t/m december. Hoewel 4% van de werkgevers een toename van het personeelsbestand verwacht, gaat tevens 4% uit van een afname en 91% van een ongewijzigde situatie. Dit resulteert in een netto werkgelegenheidscijfer van %. Ook na seizoenscorrectie komt het werkgelegenheidscijfer uit op %. Ten opzichte van het derde kwartaal van 14 blijven de verwachtingen voor het aannemen van personeel relatief stabiel, terwijl het werkgelegenheidscijfer op jaarbasis met 2 procentpunten stijgt. In dit rapport gebruiken wij de term netto werkgelegenheidscijfer ( Net Employment Outlook ). Dit betreft het percentage werkgevers dat verwacht dat het totaal aantal werknemers op hun vestiging het volgende kwartaal zal toenemen minus het percentage werkgevers dat juist een afname van het aantal werknemers op hun vestiging verwacht. De uitkomst van deze berekening is het netto werkgelegenheidscijfer. Tenzij anders aangegeven is op alle gegevens die vanaf nu in het commentaar zijn opgenomen, seizoenscorrectie toegepast. Nationaal Geen kolom betekent netto werkgelegenheid van. Toename Afname Ongewijzigd Onbekend Netto werkgelegenheidscijfer Na seizoenscorrectie % % % % % % 4e kwartaal e kwartaal e kwartaal e kwartaal e kwartaal

4 Manpower Employment Outlook Survey Nederland Vergelijking per regio In twee regio s wordt voor de periode van oktober t/m december een toename van het aantal banen verwacht: voor Zuid-Nederland ligt het netto werkgelegenheidscijfer op +3% en voor Oost-Nederland +1%. In het noorden en westen van het land zijn de verwachtingen minder positief. Hier wordt een dalend werkgelegenheidscijfer van -2% genoteerd. In drie van de vier regio s staan werkgevers positiever tegenover het aannemen van nieuwe werknemers dan in het vierde kwartaal van 13. De meest opvallende stijging komt uit het zuiden (6 procentpunten), maar ook in het oosten en westen van het land wordt een toename van het werkgelegenheidscijfer opgetekend (respectievelijk 3 en 2 procentpunten). Werkgevers in Noord-Nederland rapporteren daarentegen een afname van 2 procentpunten. In Zuid-Nederland nemen de werkgelegenheidsverwachtingen met 4 procentpunten op kwartaalbasis toe, maar werkgevers uit het oosten rapporteren juist een daling van 4 procentpunten. In het noorden blijven de verwachtingen relatief stabiel en werkgevers uit het westen gaan uit van een ongewijzigde situatie. Noord-Nederland Oost-Nederland West-Nederland Zuid-Nederland scijfer Geen kolom betekent netto werkgelegenheid van. 2

5 Zuid-Nederland +3% Werkgevers verwachten het komend kwartaal het meest gunstige werkgelegenheidsklimaat sinds het eerste kwartaal van 12 en rapporteren een netto werkgelegenheidscijfer van +3%. Het werkgelegenheidscijfer stijgt met 4 procent punten ten opzichte van het vorige kwartaal en is 6 procentpunten hoger ten opzichte van hetzelfde kwartaal vorig jaar. Oost-Nederland +1% Werkzoekenden kunnen het komend kwartaal een rustige arbeidsmarkt verwachten. Werkgevers rapporteren namelijk een netto werkgelegenheidscijfer van +1%. Hoewel de werkgelegenheidsverwachtingen op kwartaalbasis met 4 procentpunten afnemen, nemen ze op jaarbasis met 3 procentpunten toe West-Nederland -2% Waarschijnlijk stagneert de arbeidsmarkt in het vierde kwartaal van 14 verder. Werkgevers gaan namelijk voor het tweede kwartaal op rij uit van een daling van het netto werkgelegenheidscijfer met 2%. Het cijfer is de afgelopen drie jaar maar één kwartaal positief geweest. Daar staat tegenover dat de verwachtingen voor het aannemen van personeel wél 2 procentpunten hoger zijn dan in het vierde kwartaal vorig jaar. Noord-Nederland -2% Voor de komende drie maanden wordt een gematigd werkgelegenheidsklimaat verwacht; werkgevers rapporteren een netto werkgelegenheidscijfer van -2%. Afgezet tegen het voorgaande kwartaal blijven de werkgelegenheidsverwachtingen relatief stabiel. Op jaarbasis neemt het werkgelegenheidscijfer echter met 2 procentpunten af

6 Manpower Employment Outlook Survey Nederland Vergelijking per sector In vijf van de negen industriële sectoren verwachten werkgevers een afname van het personeelsbestand in de periode van oktober t/m december. Het slechtste werkgelegenheidsklimaat wordt verwacht voor de sector Landbouw, bosbouw & visserij, waarvoor een netto werkgelegenheidscijfer wordt gemeten van -7%. Werkgevers uit de groothandel, detailhandel & horeca rapporteren teleurstellende verwachtingen en gaan uit van een werkgelegenheidscijfer van -4%. Zowel in de bouw als in de overheid & maatschappelijke dienstverlening komt dit cijfer uit op -3%. Toch zijn er ook vier sectoren waarin een groei van het werknemersbestand wordt verwacht. De meest optimistische werkgelegenheidsverwachtingen komen uit de sector Nutsbedrijven. Hier wordt een toename van het aantal werknemers van 11% verwacht. In de sectoren Zakelijke- en financiële dienstverlening en Mijnbouw & delfstofwinning zijn bemoedigende geluiden voor werkzoekenden te horen. Daar is namelijk een stijging van +7% zichtbaar. Op kwartaalbasis blijken werkgevers uit vijf van de negen bedrijfstakken negatiever tegenover het aannemen van werknemers te staan. Werkgevers uit de sector Landbouw, bosbouw & visserij rapporteren de meest opmerkelijke daling (7 procentpunten). In de bouw geven werkgevers een daling van 3 procentpunten aan en in de sectoren Mijnbouw & delfstofwinning, Overheid & maatschappelijke dienstverlening, en Groothandel, detailhandel & horeca dalen de werkgelegenheidsverwachtingen met 2 procentpunten. Daarentegen stijgen deze verwachtingen in de sectoren Nutsbedrijven en Zakelijke- en financiële dienstverlening, waar een toename van respectievelijk 8 en 5 procentpunten wordt gemeten. Afgezet tegen het vierde kwartaal van 13 dalen de werkgelegenheidsverwachtingen in vijf van de negen industriële sectoren. De daling is het scherpst in de bouw (8 procentpunten). In de Groothandel, detailhandel & horeca rapporteert men een daling van 3 procentpunten, terwijl in de Landbouw, bosbouw & visserij een afname van 2 procentpunten wordt genoteerd. Als tegenwicht kan gezegd worden dat in vier sectoren de werkgelegenheidsverwachtingen wél toenemen. Werkgevers uit de Zakelijkeen financiële dienstverlening geven een aanzienlijke stijging van 13 procentpunten weer. In de Nutsbedrijven en Productiebedrijven neemt het werkgelegenheidscijfer met respectievelijk 5 en 4 procentpunten toe. Bouw Groothandel, detailhandel & horeca Landbouw, bosbouw & visserij Mijnbouw & delfstofwinning Nutsbedrijven Overheid & maatschap. dienstverl Productiebedrijven +1 Transport, opslag & communicatie -3-1 Zakelijke en financiële dienstverlening scijfer Geen kolom betekent netto werkgelegenheid van. 4

7 Mijnbouw & delfstofwinning +7% Met een werkgelegenheidscijfer van +7% voor de periode van oktober t/m december geven werkgevers een positief signaal af aan werkzoekenden. Op kwartaalbasis lopen de verwachtingen voor de werkgelegenheid met 2 procentpunten terug, maar op jaarbasis stijgen ze met 2 procentpunten. Transport, opslag & communicatie -1% Werkgevers verwachten dat het gematigde arbeidsklimaat zal aanhouden de komende drie maanden en rapporteren voor het tweede kwartaal op rij een werkgelegenheidscijfer van -1%. Op jaarbasis blijven de vooruitzichten relatief stabiel Bouw -3% Werkgevers gaan het komend kwartaal uit van een somber werkgelegenheidsklimaat; ze voorzien een daling van het werkgelegenheidscijfer van 3%. Dit cijfer daalt met 3 procentpunten ten opzichte van het vorige kwartaal, en met 8 procentpunten ten opzichte van hetzelfde kwartaal vorig jaar. Productiebedrijven +1% Ook voor het vierde kwartaal van 14 ligt een rustige arbeidsmarkt in de lijn der verwachtingen. Voor het tweede opeenvolgende kwartaal noteren werkgevers een werkgelegenheidscijfer van +1%. Afgezet tegen het vierde kwartaal van 13 is het cijfer met 4 procentpunten gestegen

8 Manpower Employment Outlook Survey Nederland Groothandel, detailhandel & horeca -4% Werkzoekenden kunnen zich opmaken voor een de slechtste werkgelegenheidsklimaten sinds deze enquête in het derde kwartaal van 3 voor het eerst gehouden werd. Voor het komende kwartaal rapporteren werkgevers een netto werkgelegenheidscijfer van -4%. Dit komt overeen met de tot dan toe meest negatieve verwachtingen van deze sector uit het eerste kwartaal van 13. De verwachtingen voor het aannemen van werknemers dalen op kwartaalbasis met 2 procentpunten en op jaarbasis met 3 procentpunten. Overheid & maatschappelijke dienstverlening -3% Werkzoekenden kunnen het komend kwartaal uitgaan van een getemperd wervingsbeleid; het werkgelegenheidscijfer komt niet boven -3% uit. Vergeleken met het vorige kwartaal nemen de werkgelegenheidsverwachtingen met 2 procentpunten af, maar vergeleken met dezelfde periode vorig jaar blijven ze relatief stabiel Zakelijke- en financiële dienstverlening +7% Er klinken bemoedigende geluiden voor werkzoekenden: voor komend kwartaal gaan werkgevers uit van een stijging van het werkgelegenheidscijfer met 7%. Het werkgelegenheidscijfer is sinds het eerste kwartaal van 12 niet meer zo hoog geweest. Op kwartaalbasis nemen de werkgelegenheidsverwachtingen met 5 procentpunten toe en op jaarbasis met maar liefst 13. Nutsbedrijven +11% Voor de komende drie maanden verwachten werkgevers een netto werkgelegenheidscijfer van +11%. Hiermee gaan ze uit van de sterkste arbeidsmarkt sinds het tweede kwartaal van 11. Op kwartaalbasis nemen de verwachtingen voor het aannemen van nieuwe werknemers met 8 procentpunten toe; op jaarbasis zijn dit 5 procentpunten

9 Landbouw, bosbouw & visserij -7% Volgens werkgevers, die een netto werkgelegenheidscijfer rapporteren van -7%, krijgen werkzoekenden in de periode van oktober t/m december te maken met de zwakste arbeidsmarkt sinds het tweede kwartaal van 11. Zowel op kwartaalbasis als op jaarbasis dalen de werkgelegenheidsverwachtingen. Deze dalingen komen neer op respectievelijk 7 en 2 procentpunten Geen kolom betekent netto werkgelegenheid van. 7

10 Manpower Employment Outlook Survey Nederland Internationale Employment Outlook De Manpower Employment Outlook Survey voor het vierde kwartaal van 14, is tot stand gekomen op basis van vraaggesprekken met ruim 65. werkgevers uit 42 landen en gebiedsdelen. Alle werkgevers kregen de vraag voorgelegd: Hoe denkt u dat de totale werkgelegenheid op uw locatie gedurende de drie maanden tot eind december 14 zal veranderen ten opzichte van dit kwartaal? De resultaten laten voor het vierde kwartaal geen grote veranderingen voor de internationale arbeidsmarkt als geheel zien ten opzichte van het voorgaande kwartaal of dezelfde periode in 13. De rapporten voor een aantal individuele landen en gebiedsdelen laten daarentegen wel opmerkelijke ontwikkelingen zien. De verwachting voor Griekenland bijvoorbeeld is dat de groei die twee jaar geleden werd ingezet voort zal duren, en in de VS groeit het werkgeververtrouwen gestaag. Aan de andere kant wordt uit de cijfers voor Brazilië en China duidelijk dat, hoewel werkgevers daar verwachten het personeelsbestand uit te breiden, dit op veel kleinere schaal zal gaan gebeuren dan voorheen het geval was. In Ierland en Spanje lijkt de marktimpuls verdwenen te zijn: de arbeidsmarktbarometers voor beide landen laten weer negatieve cijfers zien. Wereldwijd zijn de werkgelegenheidsverwachtingen doorgaans positief. Werkgevers in 36 van de onderzochte 42 landen en gebiedsdelen verwachten meer personeel te werven in de periode oktober-december. De verwachtingen zijn echter gematigder dan in het derde kwartaal van 14 en tonen slechts in 15 van de 42 landen en gebiedsdelen stijgende cijfers. Desalniettemin sluiten werkgevers het jaar met meer vertrouwen in de toekomst af dan in 13: de verwachtingen op jaarbasis stijgen in 29 landen en gebiedsdelen en dalen maar in 12. In dit vierde kwartaal is het vertrouwen in de werkgelegenheid het grootst in India, Taiwan en Nieuw-Zeeland, terwijl het laagste (en enige negatieve) vertrouwen gemeten wordt in Spanje, Italië, Ierland, Tsjechië en Finland. De werkgelegenheidsvooruitzichten over Europa, het Midden-Oosten en Afrika (EMEA) laten een gemêleerd beeld zien: in 18 van de 24 landen in de regio verwachten werkgevers personeelsbestanden uit te breiden in het komende kwartaal, terwijl de werkgevers in 5 andere landen voorspellen dat minder personeel zal worden aangenomen. Op kwartaalbasis stijgt de werkgelegenheidsverwachting in negen landen, een getal dat oploopt tot wanneer vergeleken wordt op jaarbasis. Werkgevers in Turkije laten het meeste optimisme zien, die in Spanje het minste. De verwachting voor alle acht landen en gebiedsdelen in de regio Azië-Pacific is dat meer personeel geworven zal worden in het vierde kwartaal. Ten opzichte van het derde kwartaal van 14 zijn de vooruitzichten beter geworden in drie van de landen en gebiedsdelen, minder in drie andere, en gelijk gebleven in de laatste 2. Op jaarbasis is het vertrouwen in de werkgelegenheid toegenomen in 6 landen en gebiedsdelen en afgenomen in twee. De meest optimistische werkgelegenheidsverwachtingen, zowel binnen de regio als wereldwijd, worden uitgesproken door werkgevers in India, terwijl het laagste cijfer van de regio Azië-Pacific wordt gemeld in China. Werkgevers in alle tien de onderzochte landen in Noord-, Midden- en Zuid-Amerika blijven positieve werkgelegenheidscijfers melden. Wel wordt verwacht dat de activiteit op de arbeidsmarkt ietsjes lager zal zijn ten opzichte van zowel het derde kwartaal van 14 en het vierde van 13. Vergeleken met het voorgaande kwartaal stijgt het netto werkgelegenheidscijfer in slechts drie landen, terwijl het daalt in zes landen. Een gelijke tendens is zichtbaar op jaarbasis, met stijgende verwachtingen in drie landen en dalende in de overige zeven. Werkgevers in Colombia melden de hoogste verwachtingen nieuw personeel aan te nemen, terwijl werkzoekende in Costa Rica te maken gaan krijgen met de laagste stijging in banen. 8 *Waar beschikbaar, wordt in dit commentaar uitgegaan van gegevens die zijn gecorrigeerd voor seizoensinvloeden.

11 Ga voor de volledige onderzoeksresultaten voor alle 42 landen en gebiedsdelen die in het onderzoek voor dit kwartaal zijn opgenomen en voor regionale en internationale vergelijkingen naar: De volgende Manpower Employment Outlook Survey met werkgelegenheidsverwachtingen voor het eerste kwartaal van 15 zal verschijnen op 9 december 14. * Waar beschikbaar, wordt in dit commentaar uitgegaan van gegevens die zijn gecorrigeerd voor seizoens invloeden. Voor Bulgarije, Finland, Israël, Slovenië, Slowakije en Turkije wordt geen seizoens correctie op de gegevens toegepast. Ondervraagden per regio N.-M.-Z.- Amerika 46% Azië Pacific 23% EMEA 31% Voor de Manpower Employment Outlook Survey voor het vierde kwartaal 14 zijn wereldwijd ruim 65. HR-directeuren en senior HR-managers van publieke en private organisaties ondervraagd: 46% van de ondervraagden is afkomstig uit tien landen in Noord-, Midden- en Zuid-Amerika; 23% uit 8 landen en gebiedsdelen in Azië-Pacific; en 31% uit 24 landen in EMEA. 9

12 Manpower Employment Outlook Survey Nederland * EMEA Europa, Midden-Oosten en Afrika. 1. Het cijfer tussen haakjes is de Net Employment Outlook na toepassing van seizoenscorrectie (indien beschikbaar; voor de berekening hiervan zijn de gegevens van minimaal 17 kwartalen vereist). Data vóór seizoenscorrectie. *

13 Internationale vergelijkingen EMEA In de regio Europa, Midden-Oosten en Afrika (EMEA) zijn ruim. werkgevers uit 24 landen ondervraagd om de verwachte activiteit op de arbeidsmarkt voor het derde kwartaal van 14 te meten. De wervingspatronen blijven over de hele regio een gemengd beeld tonen. In 18 van de 24 landen zijn de verwachtingen positief, afgezet tegen 19 van de 24 in de periode juli-september. Op kwartaalbasis verbeteren de vooruitzichten in negen landen, maar op jaarbasis verbeteren ze in landen. De werkgelegenheidsverwachtingen blijven positief in Griekenland, dat de beste vooruitzichten in zes jaar meldt. Uit Ierland en Spanje komen er helaas weer negatieve cijfers na twee opeenvolgende kwartalen van positieve verwachtingen. De werkgelegenheidsverwachtingen zijn het hoogst in Turkije, Roemenië, Griekenland en Israël. Werkgevers in Spanje, Italië, Tsjechië, Ierland en Finland daarentegen melden de somberste, en de enige negatieve, vooruitzichten. Werving in het Verenigd Koninkrijk zal in het vierde kwartaal waarschijnlijk licht afnemen, maar werkgevers, vooral in de sectoren Zakelijke- en financiële dienstverlening en Nutsbedrijven, verwachten nog steeds werkzoekenden aan een baan te kunnen helpen. Ook in Duitsland zijn werkgevers voorzichtig positief: ondanks een recente daling van de fabrieksorders is er een lichte opleving in de verwachtingen van werkgevers in de sector Productiebedrijven, die de sterkste vraag naar personeel sinds het eerste kwartaal van 12 aangeven. Tegelijkertijd verbeteren de vooruitzichten in Polen zowel op kwartaal- als op jaarbasis, vooral op basis van de positieve rapporten van de sectoren Transport, opslag & communicatie en Groothandel, detailhandel en horeca. In België is er een opleving na de negatieve vooruitzichten van het voorgaande kwartaal, wat deels te danken is aan de grootste verwachte stijging van de werkgelegen heid in de sector Transport, opslag & communicatie sinds het eerste kwartaal van 12. Ook in Frankrijk zijn de vooruitzichten weer positief, dankzij aanzienlijk betere verwachtingen in de sectoren Transport, opslag & communicatie en Nutsbedrijven ten opzichte van het voorgaande jaar. De rapporten voor het vierde kwartaal melden voor Griekenland dat de opwaartse tendens die in het vierde kwartaal van 12 begon zich waarschijnlijk voort blijft zetten. Werkgevers in de sectoren Zakelijke- en financiële dienstverlening en Transport, opslag & communicatie verwachten de grootste groei van de werkgelegenheid. Werkgevers in Turkije blijven de grootste wervers in de regio, dankzij een blijvend grote vraag naar personeel in de sector Productiebedrijven. In Scandinavië zijn de werkgelegenheidsverwachtingen gemengd. Werkgevers in zowel Noorwegen als Zweden verwachten meer banen te kunnen bieden, terwijl de vooruitzichten in Finland opnieuw negatief zijn. In Israël blijven er naar verwachting kansen voor werkzoekenden, ondanks de voortdurende spanningen in de regio, terwijl werkgevers in Zuid-Afrika voorzichtig optimistisch blijven. Dit ondanks het feit dat de verwachtingen in de meeste sectoren en regionen in meer of mindere mate achteruitgaan. België -3% Geen kolom betekent netto werkgelegenheid van. Bulgarije +3%* Bulgarije neemt deel sinds Q

14 Manpower Employment Outlook Survey Nederland Duitsland +5% Frankrijk +1% Hongarije +4%* Hongarije neemt deel sinds Q3 9. Geen kolom betekent netto werkgelegenheid van Israël +8%* Geen kolom betekent netto werkgelegenheid van. Israël neemt deel sinds Q Finland -1%* Finland neemt deel sinds Q Griekenland +8% Griekenland neemt deel sinds Q2 8. Geen kolom betekent netto werkgelegenheid van. Ierland -2% Geen kolom betekent netto werkgelegenheid van Italië -3% Geen kolom betekent netto werkgelegenheid van. 12

15 Nederland % Oostenrijk +5% Geen kolom betekent netto werkgelegenheid van. Roemenië +9% Slowakije +2%* Geen kolom betekent netto werkgelegenheid van. Roemenië neemt deel sinds Q2 8. Geen kolom betekent netto werkgelegenheid van. Slowakije neemt deel sinds Q Noorwegen +5% Polen +6% Polen neemt deel sinds Q2 8. Geen kolom betekent netto werkgelegenheid van Slovenië +2%* Slovenië neemt deel sinds Q1 11. Geen kolom betekent netto werkgelegenheid van. Spanje -4% No bar indicates Net Employment Outlook of zero

16 Manpower Employment Outlook Survey Nederland Tsjechië -2% Verenigd Koninkrijk +6% Zweden +6% Tjechië neemt deel sinds Q2 8. Geen kolom betekent netto werkgelegenheid van. Geen kolom betekent netto werkgelegenheid van. Geen kolom betekent netto werkgelegenheid van Turkije +15%* Turkije neemt deel sinds Q1 11. Zuid-Afrika +7% Zwitserland +3% Zwitserland neemt deel sinds Q3 5. Geen kolom betekent netto werkgelegenheid van Zuid-Afrika neemt deel sinds Q4 6. Geen kolom betekent netto werkgelegenheid van

17 Internationale vergelijkingen Azië-Pacific In de acht landen en gebiedsdelen van Azië-Pacific zijn door ManpowerGroup bijna 15.5 werkgevers ondervraagd om de verwachte activiteit op de arbeidsmarkt in kwartaal 4 van 14 te meten. Werkzoekenden zullen volop kansen zien over de hele regio, maar de sterkste werkgelegenheidsverwachtingen werden opnieuw gemeten in India, Taiwan en Nieuw- Zeeland. Ten opzichte van het derde kwartaal van 14 zijn de verwachtingen beter in drie van de landen en gebiedsdelen, minder in drie andere, en gelijk in de laatste twee, maar op jaarbasis vergeleken gaan ze vooruit in zes landen en gebiedsdelen. Voor het derde kwartaal op rij spreken werkgevers in India de meest positieve verwachting uit van al de 42 landen en gebiedsdelen die meedoen aan het onderzoek. Bijna de helft van de werkgevers hier melden dat zij van plan zijn hun personeelsbestand uit te breiden voor het einde van het jaar, en over alle sectoren en in zowel het groot-, midden- als kleinbedrijf verwachten werkgevers op hoog tempo meer personeel te werven in het vierde kwartaal. De beschikbaarheid van talent echter blijft waarschijnlijk bijzonder beperkt en werving zal verder bemoeilijkt worden door de groeiende tendens onder professionals in India om niet langer meer goedbetaalde banen aan te nemen maar eigen bedrijven te stichten. Werkzoekenden in Taiwan kunnen een even gezond wervingsklimaat verwachten. Werkgevers in de sector Zakelijke- en financiële dienstverlening spreken de sterkste werkgelegenheidsverwachting uit sinds het onderzoek voor het eerst werd gehouden in Taiwan, in het tweede kwartaal van 5. Het aantal banen in de sectoren Productiebedrijven en Groothandel,detailhandel & horeca stijgt ook flink ten opzichte van vorig jaar. Tegelijkertijd blijven ook werkgevers in Nieuw-Zeeland zeer positief. Dit optimisme wordt deels gevoed door de hoogste werkgelegenheidverwachting in de Dienstensector tot nu gemeld en rooskleurige verwachtingen in de sector Zakelijke- en financiële dienstverlening. Het vertrouwen in de werkgelegenheid van Japanse werkgevers blijft gestaag groeien. De verwachtingen in het land hebben het hoogste peil sinds het tweede kwartaal van 8 bereikt en diegenen die werk zoeken in de Mijnbouw en delfstoffenwinning en debouwsector hebben geluk: deze sectoren hebben de meest positieve verwachting uitgesproken sinds het onderzoek in Japan begon, in 3. Verwachtingen zijn minder positief in China, waar werkgevers de slechtste werkgelegenheidsvooruitzichten in meer dan vijf jaar melden. Bovendien zijn de verwachtingen hier het laagste van de regio Azië-Pacific. Hoewel de vooruitzichten positief blijven in alle sectoren en regionen, zijn de verwachtingen op zowel kwartaal- als jaarbasisaan het dalen. In vergelijking met zowel het voorgaande kwartaal als dezelfde periode in het voorgaande jaar zijn de plannen om nieuw personeel aan te nemen in de sectoren Productiebedrijven en Groothandel, detailhandel & horeca af aan het nemen. Bovendien zijn de verwachtingen voor de sector Zakelijkeen financiële dienstverlening in China nu al drie kwartalen op rij gedaald, wellicht als gevolg van de snel afkoelende huizenmarkt in het land. In de rest van de regio zal de gestage banengroei aanhouden. Werkgevers in de sector Zakelijke- en financiële dienstverlening in zowel Australië en Singapore verwachten het meeste personeel te werven in het vierde kwartaal, terwijl een bloeiende arbeidsmarkt in de Dienstensector het vertrouwen in Hongkong ondersteunt. Australië +% Geen kolom betekent netto werkgelegenheid van China +9% China neemt deel sinds Q

18 Manpower Employment Outlook Survey Nederland Hongkong +15% Geen kolom betekent netto werkgelegenheid van Japan +18% Singapore +16% India +46% India neemt deel sinds Q Nieuw-Zeeland +26% Nieuw-Zeeland neemt deel sinds Q2 4. Geen kolom betekent netto werkgelegenheid van Taiwan +4% Taiwan neemt deel sinds Q

19 Internationale vergelijkingen Noord-, Midden- en Zuid- Amerika Om de werkgelegenheidsvooruitzichten voor kwartaal vier van 14 te meten, heeft ManpowerGroup bijna 3. werkgevers afkomstig uit tien landen in Noord-, Middenen Zuid-Amerika ondervraagd. De werkgelegenheidsverwachtingen blijven in alle tien de landen positief, maar laten wel een dalende lijn zien: in zes landen gaan de verwachtingen ten opzichte van het derde kwartaal van 14 in meer of mindere mate achteruit, terwijl vooruitgang maar in drie landen te zien is. Een vergelijking op jaarbasis vertoont hetzelfde patroon, met een dalende verwachting in zeven landen en een stijgende in drie. Werkzoekenden zullen waarschijnlijk de meeste kansen blijven hebben in Colombia, wat vooral het gevolg is van een sterke groei in het werkgeversvertrouwen in de Bouwsector en de sector Overheid, maatschappelijke dienstverlening. Ook in de Dienstensector en de sector Zakelijke- en financiële dienstverlening zal meer personeel worden aangenomen. De laagste verwachtingen in Noord-, Middenen Zuid-Amerika worden gemeten onder werkgevers in Costa Rica, waar het wervingspatroon positief blijft maar het laagste cijfer sinds vijf jaar wordt gemeld. Het werkgeversvertrouwen in de VS blijft gestaag groeien en het netto werkgelegenheidscijfer heeft het hoogste niveau bereikt sinds het tweede kwartaal van 8. Voor het zevende achtereenvolgende kwartaal zullen werkzoekenden waarschijnlijk de meeste kansen hebben in de sector Vrijetijd & Horeca. Het vertrouwen in de groei van de werkgelegenheid begint algemener te worden: zowel op kwartaal- als op jaarbasis groeien de werk gelegenheidsvooruitzichten in het merendeel der sectoren. Bovendien stijgt het werkgeversvertrouwen in Argentinië +5% Argentinië neemt deel sinds Q de regionen Midwest, South en West tot het hoogste peil in meer dan zes jaar. De werkgelegenheidsverwachtingen in Canada blijven positief voor alle sectoren en regionen, al moet opgemerkt worden dat de verwachting op het laagste peil sinds het tweede kwartaal van staat. De ver wachtingen in de Canadese Bouwsector en de sector Groothandel,detailhandel & horeca zijn het laagst sinds vijf jaar. Een dalende tendens in het werkgeversvertrouwen zal helaas het vinden van werk in Brazilië blijven bemoeilijken. Hoewel alle sectoren en regionen in Brazilië positieve verwachtingen uitspreken, blijft de snelheid waarmee banen gecreëerd worden in het land achteruitgaan. Na twaalf maanden van gestage achteruitgang op rij is het netto werkgelegenheidscijfer in Brazilië momenteel het negatiefst sinds Manpower de Employment Outlook Survey hier begon in het vierde kwartaal van 9. Een sterke stijging in de verwachting van de sector Mijnbouw en delfstofwinning in Mexico maakt het daarentegen waarschijnlijk dat in de komende maanden hier met constant tempo nieuw personeel wordt aangenomen. Ook de positieve verwachtingen in de sectoren Productiebedrijven, Transport, opslag & communicatie helpen het algemene netto werkgelegenheidscijfer omhoog te tillen. De vraag naar nieuw personeel in Argentinië zal waarschijnlijk afnemen ten opzichte van de voorgaande drie maanden en dezelfde periode in 13. Ondanks onzekerheden vanwege mogelijke problemen omtrent obligaties en de gevolgen hiervan voor buitenlandse leningen en de inflatie, blijven de werkgelegenheidsplannen positief in alle sectoren en regionen van het land. Brazilië +7%* Brazilië neemt deel sinds Q

20 Manpower Employment Outlook Survey Nederland Canada +8% Costa Rica +4% Mexico +16% Costa Rica neemt deel sinds Q3 6. Geen kolom betekent netto werkgelegenheid van Peru +11% Peru neemt deel sinds Q Colombia +18% Colombia neemt deel sinds Q Guatemala +11% Guatemala neemt deel sinds Q2 8. Panama +16%* Panama neemt deel sinds Q2. Verenigde Staten +15% Geen kolom betekent netto werkgelegenheid van

21 Over de Manpower Arbeidsmarktbarometer De Manpower Employment Outlook Survey wordt ieder kwartaal uitgevoerd en meet in welke mate werkgevers het eerstvolgende kwartaal een uitbreiding of inkrimping van het personeelsbestand verwachten. ManpowerGroup geeft al meer dan 5 jaar een uitgebreide voorspelling af van de werkgelegenheidsplannen van werkgevers; dit onderzoek is een van s werelds meest betrouwbare onderzoeken naar de ontwikkeling van de werkgelegenheid. Een aantal succesfactoren ligt ten grondslag aan de Manpower Employment Outlook Survey: Uniek: hij is ongeëvenaard wat betreft omvang, bereik, gebruiksduur en aandachtsgebied. Toekomstgericht: de Manpower Employment Outlook Survey is het meest uitgebreide, toekomstgerichte werkgelegenheidsonderzoek ter wereld en vraagt werkgevers een voorspelling te doen over de werkgelegenheid in het volgende kwartaal. Andere onderzoeken en studies concentreren zich daarentegen op gegevens achteraf om te rapporteren over wat er in het verleden heeft plaatsgevonden. Onafhankelijk: het onderzoek wordt uitgevoerd met een representatieve steekproef van werkgevers uit de landen en gebiedsdelen waar het onderzoek wordt gehouden. De deelnemers aan het onderzoek zijn niet afkomstig uit het klantenbestand van ManpowerGroup. Solide: De onderzoeksresultaten worden ontleend aan ruim 65. interviews met werkgevers uit de publieke en private sector in 42 landen en gebiedsdelen met als doel voor ieder kwartaal de verwachte trends in de werkgelegenheid te meten. Met deze steekproef is het mogelijk onderzoek te doen in specifieke bedrijfstakken en regio s om meer gedetailleerde informatie te verstrekken. Doelgericht: het onderzoek verkrijgt al ruim 5 jaar al zijn informatie uit slechts één vraag. Onderzoeksvraag Alle werkgevers die wereldwijd meedoen aan het onderzoek wordt met betrekking tot het vierde kwartaal van 14 dezelfde vraag gesteld: Hoe denkt u dat de totale werkgelegenheid op uw locatie gedurende de drie maanden tot eind december 14 zal veranderen ten opzichte van dit kwartaal? Methodiek Voor de Manpower Employment Outlook Survey wordt gebruikgemaakt van een gevalideerde onderzoeksmethodiek die voldoet aan de hoogste criteria op het gebied van marktonderzoek. Het onderzoeksteam voor de 42 landen en gebiedsdelen waar het onderzoek op dit moment plaatsvindt, bestaat onder andere uit het interne onderzoeksteam van ManpowerGroup en Infocorp Ltd. Het onderzoek is zo opgebouwd dat het representatief is voor elke nationale economie. De onzekerheidsmarge voor alle nationale, regionale en wereldwijde gegevens is niet groter dan +/- 3,9%. scijfer In dit verslag gebruiken wij de term netto werkgelegenheidscijfer ( Net Employment Outlook ). Dit cijfer komt tot stand op basis van het percentage werkgevers dat een toename van activiteit op de arbeidsmarkt verwacht, waarvan vervolgens het percentage werkgevers wordt afgetrokken dat een daling van de werkgelegenheid verwacht in het volgende kwartaal. De uitkomst van deze rekensom is het netto werkgelegenheidscijfer. De netto werkgelegenheidscijfers voor landen en gebiedsdelen die ten minste 17 kwartalen lang gegevens hebben verzameld, worden, tenzij anders vermeld, weergegeven in een model waarop seizoenscorrectie is toegepast. Seizoenscorrectie Er zijn seizoenscorrecties toegepast op de gegevens voor Argentinië, Australië, België, Brazilië, Canada, Colombia, Costa Rica, China, Duitsland, Frankrijk, Griekenland, Guatemala, Hongkong, Hongarije, India, Ierland, Italië, Japan, Mexico, Nederland, Nieuw-Zeeland, Noorwegen, Oostenrijk, Panama, Peru, Polen, Roemenië, Singapore, Tsjechië, Spanje, Taiwan, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten, Zuid-Afrika, Zweden en Zwitserland om meer inzicht te geven in de onderzoeksgegevens. Dankzij deze correcties is het mogelijk de gegevens te beoordelen zonder de werkgelegenheidsfluctuaties die zich normaal gesproken elk jaar in dezelfde periode voordoen, zodat er een beter beeld ontstaat van de gegevens in de loop van de tijd. ManpowerGroup is van plan in de toekomst, wanneer er meer historische gegevens worden verzameld, seizoenscorrecties toe te passen op de gegevens voor andere landen. ManpowerGroup is in kwartaal 2 van 8 de TRAMO- SEATS-methode gaan toepassen voor de seizoenscorrectie voor gegevens. 19

22 Manpower Employment Outlook Survey Nederland Geschiedenis van het onderzoek 1962 De eerste generatie van de Manpower Employment Outlook Survey (MEOS) wordt gestart in Canada en de Verenigde Staten ManpowerGroup Verenigd Koninkrijk lanceert het zusje van het Amerikaanse onderzoek en noemt het rapport Quarterly Survey of Employment Prospects (Driemaandelijkse Onderzoek naar Werkgelegenheidsvooruitzichten). Dit onderzoek is op dezelfde leest geschoeid als MEOS en voorspelt de trends in de werkgelegenheid. Het is het eerste voorspellende onderzoek op dit terrein in Europa De tweede generatie van de Manpower Arbeidsmarktbarometer wordt gelanceerd in de Verenigde Staten en Canada. De onderzoeksmethode wordt verbeterd op basis van de ontwikkelingen op het gebied van marktonderzoek. 2 Het Quarterly Survey of Employment Prospects van ManpowerGroup Verenigd Koninkrijk wordt bijgewerkt om de onderzoeksmethodiek te optimaliseren. ManpowerGroup Mexico en Ierland lanceren het onderzoek in hun respectieve landen. 3 De derde generatie van de Manpower Arbeidsmarktbarometer wordt gelanceerd, waarbij het onderzoek wordt uitgerold in 18 landen en gebiedsdelen wereldwijd: Australië, België, Canada, Duitsland, Frankrijk, Hongkong, Ierland, Italië, Japan, Mexico, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk, Singapore, Spanje, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en Zweden. 4 ManpowerGroup Nieuw-Zeeland lanceert de Manpower Arbeidsmarktbarometer. 5 ManpowerGroup China, India, Taiwan en Zwitserland lanceren de Manpower Employment Outlook Survey. 6 ManpowerGroup Costa Rica en Peru nemen voor het eerst deel aan het onderzoeksprogramma. Onderzoeken in Australië, België, Duitsland, Frankrijk, Hongkong, Ierland, Italië, Japan, Mexico, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk, Singapore, Spanje en Zweden voegen in het derde kwartaal gegevens toe die zijn gecorrigeerd voor seizoensinvloeden. ManpowerGroup Zuid-Afrika lanceert de Manpower Arbeidsmarktbarometer. 7 ManpowerGroup Argentinië neemt voor het eerst deel aan de Manpower Employment Outlook Survey. In Nieuw-Zeeland worden in het vierde kwartaal gegevens aan het onderzoek toegevoegd die zijn gecorrigeerd voor seizoensinvloeden. 8 ManpowerGroup Colombia, Griekenland, Guatemala, Polen, Roemenië en Tsjechië nemen voor het eerst deel aan het onderzoeksprogramma. China en Taiwan voegen in het tweede kwartaal gegevens toe die zijn gecorrigeerd voor seizoensinvloeden. India en Zwitserland voegen in het derde kwartaal gegevens toe die zijn gecorrigeerd voor seizoensinvloeden 9 ManpowerGroup Hongarije en Brazilië lanceren de Manpower Employment Outlook Survey. ManpowerGroup Panama lanceert de Manpower Employment Outlook Survey, waarmee het aantal onderzochte landen en gebiedsdelen wereldwijd uitkomt op 36. Peru voegt in het tweede kwartaal gegevens toe die zijn gecorrigeerd voor seizoensinvloeden. Costa Rica voegt in het vierde kwartaal gegevens toe die zijn gecorrigeerd voor seizoensinvloeden. 11 ManpowerGroup Bulgarije, Slovenië en Turkije introduceren in het eerste kwartaal de Manpower Employment Outlook Survey. Daarnaast voegen Argentinië en Zuid-Afrika in het eerste kwartaal gegevens toe die zijn gecorrigeerd voor seizoensinvloeden. Israël en Slowakije lanceren de Manpower Employment Outlook Survey in het vierde kwartaal. 12 Vanaf het tweede kwartaal beginnen ManpowerGroup Griekenland, Guatemala, Polen, Roemenië en Tsjechië gegevens te rapporteren die zijn gecorrigeerd voor seizoensinvloeden. ManpowerGroup Finland neemt in het vierde kwartaal voor het eerst deel aan het onderzoek. Van de gegevens uit Colombia worden voor het eerst de seizoensvariaties geëlimineerd. 13 ManpowerGroup Hongarije begint in het derde kwartaal gegevens te rapporteren waarop seizoenscorrectie is toegepast en ManpowerGroup Brazilië begint in het vierde kwartaal gegevens te rapporteren waarop seizoenscorrectie is toegepast. 14 De onderzoeksgegevens voor worden in het tweede kwartaal voor het eerst gecorrigeerd voor seizoensinvloeden.

23 Over ManpowerGroup ManpowerGroup (NYSE: MAN) is wereldwijd al ruim 65 jaar dé HR-expert en leverancier van innovatieve HR-oplossingen. Als HR-experts brengen wij dagelijks meer dan 6. mensen met verschillende vaardigheden en in verschillende sectoren met elkaar in contact. Met onze ManpowerGroupmerkenfamilie Manpower, Experis, Right Management en ManpowerGroup Solutions helpen wij meer dan 4. klanten in 8 landen en gebiedsdelen hun behoefte aan essentieel talent te vervullen door het bieden van uitgebreide oplossingen voor het benutten, beheren en ontwikkelen van talent. ManpowerGroup werd in 14 voor het vierde jaar op rij uitgeroepen tot een van s werelds meest ethische ondernemingen en tot een van de door Fortune meest gewaardeerde ondernemingen, wat onze positie als meest betrouwbare en gewaardeerde merk in de sector verder heeft versterkt. Hier ziet u hoe ManpowerGroup de wereld van het werk voorziet van het noodzakelijke menselijke kapitaal: 21

24 ManpowerGroup Nederland, Diemerhof Postbus 1215, 1 AD Amsterdam Tel.: , Fax: joyce.oomen@manpowergroup.nl ManpowerGroup TM. All rights reserved.