VADEMECUM OPLEIDING OPENBARE BESTUREN
1. Beroepsprofiel: Goed opgeleide, gemotiveerde en deskundige ambtenaren. Kennis van de structuur en van de werking van overheidsinstellingen, in het bijzonder van lokale besturen. Kennis en vaardigheden om te functioneren op verschillende bestuursniveaus: van het lokale tot het supranationale. Kennis van de klassieke beheersvormen, maar ook van moderne managementtechnieken en methoden. Inzicht in het systeem van het recht, communicatie, economie en beheer. Kritisch zijn en rationeel een eigen visie, eigen waarden en een eigen ideologische positie kunnen bepalen. Kunnen meewerken aan de uitbouw van een klantvriendelijke en efficiënte publieke dienstverlening.
2. Doelgroepen: Mensen die een job bij de overheid ambiëren. Mensen die werken in de openbare sector en willen doorgroeien in hun functie. Mensen die een korte klantgerichte administratieve opleiding of bijscholing wensen. Politici of toekomstige politici. Personeelsleden van de private sector met een administratieve taak, of die contacten onderhouden met de overheid, of juridisch opzoekingswerk doen.
3. Algemene doelstellingen van de opleiding: De opleiding Openbare Besturen leidt op tot het beroep van ambtenaar. Kennis en vaardigheden. 1 De ambtenaar verricht voorbereidend werk door het opzoeken in wetgeving en rechtsleer, het opstellen van juridische documenten en het verlenen van adviezen. Daarnaast stelt de ambtenaar dossiers op en volgt en beheert hij de dossiers. 2 Als ambtenaar kan de afgestudeerde vanuit de eigen inhoudelijke deskundigheid, gespecialiseerde adviezen of specifieke producten en diensten leveren die bijdragen tot een goede werking van de administratie. 3 De ambtenaar geeft leiding aan een publieke organisatie in een maatschappelijke en politieke omgeving en neemt verantwoordelijkheid op ten aanzien van de medewerkers en de middelen waarmee deze organisatie werkt. De ambtenaar gebruikt moderne managementmethoden en technieken en streeft effectiviteit en efficiency na. 4 Een bestuur werkt volgens eigen procedures en regelgeving en streeft een kwalitatieve dienstverlening na in functie van het algemeen belang. De afgestudeerde kan beschikken over een degelijke en praktijkgerichte kennis van de verschillende disciplines van het publiek recht en van overheidsmanagement en kan bovendien zelfstandig werken. Leerbekwaamheid en leergierigheid zijn elementen die gevoed moeten kunnen worden door de mogelijkheden om met de bronnen van het recht om te gaan. Attitudes De opleiding wil bij de cursisten volgende attitudes ontwikkelen die onontbeerlijk zijn voor de uitoefening van het beroep van ambtenaar en juridisch medewerker: 1 Assertiviteit 2 Beslissingsvermogen 3 Creativiteit 4 Doorzetting 5 Ethisch gedrag 6 Flexibiliteit 7 Leergierigheid en wil tot bijscholing 8 Omgaan met stress 9 Zelfstandigheid 10 Zin voor samenwerking 11 Sociale vaardigheid
4. Opleidingsprofiel: Je kunt een individueel leertraject volgen, het is slechts voor het volgen van de eenheid B3 Administratief recht dat je reeds geslaagd moet zijn voor een andere eenheid, met name voor de eenheid B2 Grondwettelijk recht. Welke eenheden kan je volgen? Hoger Beroepsonderwijs Studiegebied Handelswetenschappen en bedrijfskunde Opleiding Openbare Besturen Module A Module B Module C Module D Module E Module F Basisvaardigheden Rechtspracticus Lokale besturen Administratie Economie en management Seminarie en projectwerk A1 B1 C1 D1 E1 F1 Communicatievaardigheden Europees recht Gemeente- en provincierecht Overheidsopdrachten Politieke en sociale economie Seminarie en projectwerk TV 8O lt TV 40 lt TV 60 lt A2 B2 C2 D2 E2 Inleiding tot het recht & methodologie Grondwettelijk recht OCMW-recht Geschillen van bestuur Openbare financiën en boekhouden TV 60 lt TV 60 lt TV 60 lt TV 80 lt A3 B3 D3 E3 Burgerlijk recht Administratief recht Demografie Overheidsmanagement TV 80 lt TV 60 lt TV 80 lt A4 B4 D4 Sociaal recht Ruimtelijke ordenings- en milieurecht Onderwijs en vorming D5 Cultuur-, jeugd- en sportbeleid Deelcertificaat Basisvaardigheden openbare besturen Deelcertificaat Rechtspracticus openbare besturen Deelcertificaat Bestuurskundige lokale besturen Deelcertificaat Administratie openbare besturen Deelcertificaat Economie en management openbare besturen Deelcertificaat Seminarie en projectwerk openbare besturen
5. Organisatie. GECOMBINEERD ONDERWIJS. Omdat de opleiding modulair wordt georganiseerd kan de cursist zich inschrijven per module. Het behalen van de deelcertificaten en het succesvol doorlopen van al de modules (in totaal 1020 lestijden), leidt tot het behalen van het officieel erkende graduaatsdiploma Openbare Besturen. De modules worden in gecombineerd onderwijs georganiseerd. Gecombineerd onderwijs is een combinatie van afstandsonderwijs (e-learning) en contactmomenten (klassiek onderwijs). Cursisten volgen les en daarnaast studeren zij online. Afstandsonderwijs wordt mogelijk gemaakt door het gebruik van een elektronische leeromgeving. Hier vinden de cursisten online interactief oefenmateriaal, filmmateriaal, leerpaden, links enzovoort. Gecombineerd onderwijs is interactief onderwijs waarbij de lesgever coach is, de cursisten participeren actief en krijgen directe feedback. Cursisten kunnen op eigen tempo werken. Op deze manier kunnen zij hun studie beter combineren met hun werksituatie. Om te vermijden dat cursisten die geen PC en / of internetaansluiting hebben, uit de boot zouden vallen is er een openleercentrum op de campus. In het openleercentrum kunnen cursisten gebruik maken van PC s, software en van een internetaansluiting. Er wordt voorzien in een opleiding om vertrouwd te geraken met afstandsonderwijs. Organisatie De lessen gaan door van 17.30 u. 21.30 u. op maandag en/of dinsdag en/of woensdag. Op eenvoudig verzoek kan een te volgen traject per cursist worden uitgestippeld. Meer informatie: www.cvoelishout.be rubriek openbare besturen Secretariaat: 02/5265100 cvo@coovi.be Informatie en trajectbegeleiding: Mia Goossens miagoossens@skynet.be
Wat leer je in deze eenheden? Module: A Basisvaardigheden (220 lt) Je krijgt een stevige basis mee in recht en in communicatievaardigheden. Eenheid: A1 Communicatievaardigheden TV 80 lestijden. Je leert in begrijpelijk, aantrekkelijk en correct Nederlands vlot communiceren met klanten, externe relaties, medewerkers en leidinggevenden. Je kunt elektronische communicatiemiddelen gebruiken. Je kunt basisgesprekstechnieken toepassen. Je kunt onderhandelingstechnieken en conflictbeheersingstechnieken toepassen. Je leert communicatie plannen. Je kunt actief aan vergaderingen deelnemen en je kunt een vergadering leiden. Je kunt verslagen, notulen, brieven en berichten opstellen. Je kunt zowel mondeling als schriftelijk juridische informatie verwerken en adviezen verstrekken. Je kunt een juridisch- maatschappelijke argumentatie analyseren, beoordelen en ontwerpen. Eenheid: A2 Inleiding tot het recht en methodologie TV 60 lestijden Je verwerft inzicht in de functie van het recht. Je leert de fundamentele rechtsbegrippen, je kent de rechtsbronnen en de indeling(en) van het recht. Je kent in grote lijnen de politieke en gerechtelijke structuren en instellingen van België. Je kunt wetgeving, rechtspraak en rechtsleer opzoeken (onder meer via juridische databanken) en raadplegen. Eenheid: A3 Burgerlijk Recht TV 40 lestijden Je leert burgerrechtelijke problemen analyseren, interpreteren en oplossen. Je bestudeert het personen- en familierecht, het huwelijksvermogensrecht, het erfrecht, vermogensrecht, het zakenrecht, het verbintenissenrecht. Je kent de belangrijkste contracten en je kan modellen opzoeken en eenvoudige procedureakten opstellen. Eenheid: A4 Sociaal Recht TV 40 lestijden Je beschikt over parate basiskennis m.b.t. het arbeidsrecht en de sociale zekerheidswetgeving. Je kunt arbeidswetgeving en sociale zekerheidswetgeving consulteren, interpreteren en situatiegericht toepassen. Je begrijpt hoe de sociale wetgeving een georganiseerd antwoord biedt op maatschappelijke problemen.
Module B: Rechtspracticus (220 lt). Je verwerft een grondige kennis van het publiek recht. Eenheid: B1 Europees recht TV 40 lestijden Je kunt de beknopte geschiedenis van de Europese Unie schetsen en toelichten. Je kent de kenmerken van het Europees recht en verwerft inzicht in de invloed van het Europees recht op het Belgisch recht. Je kent de samenstelling en de werking van de Europese politieke en gerechtelijke instellingen. Je verwerft inzicht in de besluitvormingsprocedure van de Europese instellingen. Je brengt een bezoek aan de Europese instellingen. Je kent de belangrijkste informatiebronnen en je kan wetteksten en rechtspraak opzoeken en analyseren. Je ontwikkelt een kritische belangstelling voor de Europese integratie. Eenheid: B2 Grondwettelijk recht TV 60 lestijden Je kent de grondbegrippen van het grondwettelijk recht en de kenmerken van de Belgische Staat. Je kent de samenstelling en de werking van de federale instellingen, van de gemeenschaps- en de gewestinstellingen, van de provinciale en de gemeentelijke instellingen. Je kent de rechten en de vrijheden van de burgers en kan deze op concrete situaties toepassen. Eenheid: B3 Administratief recht TV 80 lestijden Je kent de kenmerken en de bronnen van het administratief recht. Je hebt inzicht in de vormen van beheer van openbare diensten. Je kent de samenstelling en de werking van de provincie, de gemeente en het OCMW. Je weet hoe het statuut van het personeel in overheidsdienst is geregeld. Je kent het regime van de goederen: het openbaar en privaat domein, de onteigening, de openbare wegen. Je kent de administratieve en jurisdictionele bescherming van de burger tegenover de overheid. Eenheid: B4 Ruimtelijke ordenings- en milieurecht TV 40 lestijden Je hebt inzicht in het kader waarbinnen het ruimtelijk ordenings- en milieubeleid wordt georganiseerd. Je verwerft inzicht in de stedenbouwkundige vergunningsplicht en de milieu- en natuurvergunningplicht en je kan het verloop van de vergunningsprocedure opvolgen.
Module C : Lokale besturen (120 lt). Je bestudeert het lokale bestuursniveau: de werking, middelen en dienstverlening. Eenheid: C1 Gemeente- en provincierecht TV 60 lestijden. Je verwerft praktische kennis en toepassing van de gemeente- en provinciewetgeving. Je kent de algemene structuur, de samenstelling, bevoegdheden van de gemeentelijke en provinciale organen. Je leert de artikels van de gemeente- en provinciewetgeving opzoeken en interpreteren. Je begrijpt de opdracht van het lokale bestuursniveau en de relatie met hogere overheden. Welke inhouden komen aan bod? - de grondwettelijke bepalingen van de gemeente en provincie binnen de Belgische staatsstructuur Begrippen over het Gemeenterecht o.m. gemeenteraadsverkiezingen; samenstelling, bevoegdheden en werking van de verschillende organen (gemeenteraad, college van burgemeester en schepenen, besluitvorming,reglement van orde); ontvanger en secretaris; het financieel beheer; het administratief toezicht op de gemeenten; gemeentepersoneel; gemeentelijk patrimonium. Begrippen over het Provincierecht o.m. provincieraadsverkiezingen; samenstelling, bevoegdheden en werking van de verschillende organen ( provincieraad, bestendige deputatie, gouverneur, vice-gouverneur, griffier); taken en functie van de provincie; de provinciefinanciën en het financieel beheer; provinciale goederen; het bestuursmemoriaal en het college van gouverneurs.
Eenheid: C2 OCMW-recht TV 60 lestijden. Je ontwikkelt een visie m.b.t. armoede en armoedebestrijding. Je kent de wettelijk geplande en georganiseerde openbare welzijnszorg. Je kent de opdracht, de werking, de organisatie van het OCMW. Je kent in grote lijnen de bepalingen en de voorwaarden betreffende de dienstverlening en kan deze opzoeken. Je kunt het OCMW als openbare dienst situeren in de verhouding tot de gemeente.
Module: D Administratie (220 lt) In deze module worden basisinzichten publiek recht praktijkgericht verder uitgediept. Eenheid: D1 Overheidsopdrachten TV 40 lestijden Je krijgt inzicht in elementaire principes m.b.t. de wetgeving op de overheidsopdrachten. Je kunt op een praktijkgerichte manier deze principes opzoeken en toepassen. Je leert: de wijze van gunnen : mogelijkheden, kenmerken, verschillen, de te volgen procedures, het bestek: de algemene aannemingsvoorwaarden en bijzondere contractuele bepalingen, de gangbare wetgeving raadplegen. Eenheid: D2 Geschillen van bestuur TV 40 lestijden Je verwerft inzicht in de bestuurshandelingen en in de geschillen die er kunnen uit voortkomen. Je kent de middelen en waarborgen waarover de burger beschikt om rechtsbescherming tegen de overheid te verwezenlijken. Je kent de administratieve en juridische bescherming van de bestuurde, met in het bijzonder de Raad van State. Welke inhouden komen aan bod? preventieve rechtsbescherming: de administratieve procedure in niet-betwiste zaken, de uitdrukkelijke motivering van bestuurshandelingen, de openheid en openbaarheid van bestuur, de ombudsfunctie, klachtendecreet, participatie van de burger en nieuwe wegen voor democratisch besturen. curatieve rechtsbescherming: politieke controle, administratieve controle, jurisdictionele controle.
Eenheid: D3 Demografie TV 60 lestijden Je verwerft inzicht in de demografische evolutie en in uitdagingen op demografisch vlak in de 21 ste eeuw. Je kent de werkzaamheden van de gemeentelijke dienst bevolking en dienst burgerlijke stand. Je hebt de startbekwaamheid om op een gemeentelijke dienst bevolking en op een gemeentelijke dienst burgerlijke stand te kunnen werken. Je kent de grondbeginselen van het kiesrecht en je bent bekwaam om de gemeentelijke administratieve taken n.a.v. verkiezingen te kunnen uitvoeren. Je kunt de nationaliteitswetgeving opzoeken en toepassen. Welke inhouden komen aan bod? De bevolkingsomvang en bevolkingsontwikkeling in België; Factoren die de loop van de bevolking bepalen : geboorte en vruchtbaarheid, sterfte en levensverwachting, migratie; Het inrichten van de bevolkingsregisters en de wetgeving terzake; de bescherming van de privacy; de nationaliteitswetgeving; vreemdelingenregisters, verblijfbewijzen en wachtregister; burgerlijke stand in het burgerlijk recht; de taak van de ambtenaar van burgerlijke stand; registers van burgerlijke stand; erkenningen en akten - kantmeldingen en aantekeningen; afschriften en uittreksels uit akten van de burgerlijke stand; grondwettelijke basisprincipes van het kiesstelsel; kenmerken van het Belgisch kiesstelsel; De verschillende etappes in de kiesverrichtingen, van het samenstellen van de kieslijsten, de kiesverrichtingen. Eenheid: D4 Onderwijs en vorming TV 40 lestijden Je verwerft inzicht in het beleid, de structuur en de organisatie van het onderwijs. Je bouwt een referentiekader op m.b.t. onderwijskundige thema s en ontwikkelingen en je kan deelnemen aan het maatschappelijk debat over onderwijskundige thema s. Je kent de onderwijsniveaus en de onderwijsvormen van het Vlaamse onderwijs. Je leert gericht bronnenmateriaal opzoeken en raadplegen in verband met onderwijs (wetgeving, documenten). Je weet hoe het onderwijs kan worden georganiseerd. Je kunt bronnenmateriaal m.b.t. de betrokken instanties opzoeken. Je kent het beleidsproces inzake onderwijs en je kent de betrokken partijen. Je ontwikkelt een visie m.b.t. het officieel gesubsidieerd onderwijsbeleid. Je kunt de regelgeving i.v.m. het statuut van het onderwijspersoneel en i.v.m. de rechten en plichten van leerlingen opzoeken en toepassen.
Eenheid: D5 Cultuur-, jeugd- en sportbeleid TV 40 lestijden Je hebt een basiskennis van en inzicht in het regionaal en lokaal cultuur -, jeugd - en sportbeleid en je kan deze inzichten illustreren aan de hand van concrete voorbeelden uit jouw omgeving. Je kent de rol van bibliotheken, culturele centra, musea, jeugdcentra en sportcentra en je kan de regelgeving hieromtrent opzoeken en toepassen. Je ontwikkelt een visie over cultuur-, jeugd- en sportbeleid en je houdt hierbij rekening met de regelgeving en de bevoegdheidsverdeling.
Module: E Economie en management (200 lt) Je krijgt een stevige basis mee in overheidsmanagement, in het financieel beheer en beleid. Je maakt kennis met de algemene principes van het boekhouden en je kent de instrumenten van economische politiek. Eenheid: E1 Politieke en sociale economie TV 40 lestijden Je kent economische basisbegrippen en kan deze toepassen op de actualiteit. Je hebt inzicht in de rol van de overheid op de economie. Je ziet het verband in tussen economisch denken en economisch beleid. Je kent de instrumenten van economische politiek. Eenheid: E2 Openbare financiën en boekhouden TV 80 lestijden Je hebt inzicht in de algemene beginselen, de hoofdkenmerken en principes van de openbare financiën en van boekhouding. Je leert documenten (jaarrekening, begroting...) lezen en interpreteren. Je kent de basisprincipes van boekhouding, je leert de boekhoudkundige verrichtingen en eindverrichtingen; de balans, resultatenrekening, toelichting en sociale balans. Je kent de totstandkoming en de uitvoering van de gemeentebegroting. Je kent de cyclus van de openbare financiën; de totstandkoming van gemeenterekening en gemeentebegroting; de functie van de gemeenterekening, gemeentebegroting; de functie en de opmaak van de eindrekening van de ontvanger, de dagelijks boekhoudverrichtingen en de eindverrichtingen, de controle op de aanwending van de begroting. Je kent basisprincipes omtrent fiscaliteit. Eenheid: E3 Overheidsmanagement TV 80 lestijden Je kent actuele methoden en technieken van overheidsmanagement en kan deze ook toepassen. Je kunt het openbare bestuur situeren binnen de samenleving. Je kent de overeenkomsten en verschillen tussen management van organisaties en processen in de private sector en in de publieke sector. Je bestudeert de dynamiek van organisaties: organisatiestructuren, formele en informele organisaties, organisatiecultuur, communicatie in organisaties, veranderingsprocessen in organisaties. Je past technieken toe in het kader van: strategisch besluitvormingsproces; Human Resources Management: beleid, technieken en vaardigheden; kwaliteitsmanagement.
Module: F Seminarie en projectwerk (40 lt) eenheid: F1 Seminarie en projectwerk TV 40 lestijden In deze module wordt de link met de praktijk gelegd. Je past de verworven kennis en vaardigheden toe. Je werkt een praktijkopdracht uit in het verlengde van een eenheid en presenteert en verdedigt jouw werk.