Bewoners Gestuurde Wijkontwikkeling Amsterdam Nieuw-West Coachteam training September/oktober 2013 Diversity Joy facilitators Léon Beckx, Tom Schram, Suzanne Bessem, Mirjam van Hasselt, Funda Müjde
Dag 1: 23 september 2013 COMMUNITY BUILDING, WAARDERING, KADER EN AFSPRAKEN 1. Opening: Naamstickers: positieve bijnaam 2. Samenkomst: Introducties; wat heb je achtergelaten om hier te kunnen zijn? 3. Oppepper: De wind waait voor iedereen die. 4. Agenda & kader Ervarend leren, koppeling aan project en eigen praktijk, teambuilding, Ja maar, parkeerlijst 5. Waardering: Kennismakingsoefening over positiviteit, waarbij tweetallen met elkaar in gesprek gaan over de vraag een eigenschap van mezelf waarop ik trots ben. Introductie van gesprekspartner in de groep ahv de vraag. 6. Tellen Oefening voor onderlinge afstemming; ruimte nemen, ruimte geven 7. Afspraken Hoe creëren we een veilige en uitdagende leeromgeving voor elkaar? Hoe dragen we daar zelf aan bij en wat verwachten we van de ander en facilitators 8. Oppepper: Huizen en bewoners LUNCH 1. Samenkomst: Ahv meegenomen object: iets positiefs over Nieuw West 2. Input: Bewonersgestuurde Wijkontwikkeling (BGW), routekaart 3. Input: Methodiek: leren faciliteren 4. Positieve bril: Vanuit een positieve kijk de wijk bekijken, rondlopen, observeren en terugkoppelen 5. Huiswerk: neem iets mee dat je kan delen 6. Afsluiting: Rainstorm/donderbui
Dag 2: 30 september 2013 COMMUNICATIE, SCHAARSTE EN OVERVLOED, ZELFORGANISATIE 1. Opening: Naamstickers: positieve bijnaam 2. Samenkomst: Wat wil je leren, ahv een object 3. Taxi standplaats: Zelforganisatie op kleur ogen, sterrenbeeld etc. 4. Recap: Samenvatting dag I 5. Agenda 6. Oppepper: Maori slap dance 7. Brainstorm: Ijsberg - wat in de buurt is zichtbaar, wat is verborgen? 8. Luistercirkels: Luisteroefening; ruimte geven en neutraal samenvatten. Gesprekken ahv vragen: Iemand in mijn buurt die ik respecteer, en waarom? Wat zou ik in mijn buurt willen veranderen, en waarom? Iets dat ik gedaan heb waar ik trots op ben? LUNCH 1. Samenkomst: Waar in mijn leven ervaar ik overvloed, hoe voelt dat? 2. Power grab: Oefening over macht en schaarste. Wie pakt het grootste stuk? 3. Oppeper: Klap 4. Input: Schaarste, overvloed en ecologie 5. Feest: Oefening waarbij zelforganisatie en gebruik maken van elkaars assets en geschenken centraal staat. Oefening start met een inventarisatie van wat iedereen heeft meegenomen om te delen. Daarna: Voorbereiding, Evaluatie, Uitvoering 6. Afsluiting: Handen
# Kenmerken van Zelforganisatie # Kritische balans nav Zelforganisatie Feest # Brainstorm: verborgen en zichtbaar in de wijk
Dag 3: 1 oktober 2013, CONFLICTHANTERING 1. Opening: Naamstickers: positieve bijnaam 2. Samenkomst: Wat van jezelf moet je aan de kapstok hangen om hier te kunnen zijn? 3. Agenda 4. Recap: Samenvatting dag II 5. Oppepper: Palmboom, broodrooster, olifant 6. Conflictladder: 5 stadia van conflict; escaleren en de-escaleren 7. Mediation case: Rollenspel (bewoners en corporatie) 8. Reflectie op casus LUNCH 1. Samenkomst 2. Conflicthantering: mediation tussen 2 groepsleden 3. Rondleiding In Lucas community 4. Conflicthantering: Groepsgesprek ahv talking stick/praatbal (vis) 5. Afsluiting Recap/samenvatting dag II ahv facilitering
Dag 4: 7 oktober 2013, ORGANISATIEVERMOGEN, TEAMWERK, BEREN IN DE BUURT 1. Opening: Naamstickers: positieve bijnaam 2. Samenkomst: Iets wat ik niet alleen had kunnen doen 3. Tellen: Oefening voor onderlinge afstemming; ruimte nemen, ruimte geven 4. Recap: Samenvatting dag III 5. Agenda & kader 6. Driehoek: Oefening in zelforganisatie en onderlinge afstemming waarbij je 2 mensen op gelijke afstand probeert te houden 7. Brainstorm: Wat is organisatievermogen? 8. Input: Organisatievermogen op 3 niveau s: individueel, samen, groep. Verschil zelforganisatie en formele organisatie 9. Groepswerk: Organisatievermogen in het alledaagse leven: verhuizen, koken, kinderen, 10. Eieren: Oefening in organisatie (planning, taakverdeling en delegeren, tijd bewaken, voortgangscontrole, leiderschap, teamwork) LUNCH 1. Input: Kwanda Nederland film 2. Agenda 3. Input: Lokale economie; irrigatie en de lekke emmer; kracht van lokale netwerken en de lokale vermenigvuldiger 4. Input: Kaart van de buurt 5. Groepswerk: Uitwerking thema s werving, communicatie, training 6. Afsluiting
3 Cirkels van organisatievermogen Brainstorm: Wat is organisatievermogen? BGW proces: de toeter van Tom Lokale Economie: de lekkende emmer, irrigatie
Dag 5, 8 oktober 2013, LEIDERSCHAP, WAT GAAN WE CONCREET DOEN 1. Opening: Naamstickers: positieve bijnaam 2. Agenda 3. Recap Uitgebreide terugblik op het programma verzorgd door deelnemers 4. 3 vragen interview Welk soort vragen zijn er? Welke vragen openen, welke sluiten? 5. Oppepper Vuur! 6. Leiderschap: Ontdekkingstocht, waarbij de leider de ogen geopend heeft en de volger de ogen gesloten LUNCH 1. Samenkomst 2. BGW: Routekaart met training coachteam, kaart van de Buurt, lokale economie workshop, Plugging the Leaks, Organisatie Workshop 3. Beren in de Buurt: Welke beren gaan we tegenkomen in het werken in de wijk? 4. Evaluatie: Schriftelijk 5. Afsluiting: Duimen
5 Beren in de Buurt Kaart van de Buurt: dromen en duurzaamheid BGW proces in detail: de toeter
Dag 6, 14 oktober 2013, WIE ZIJN WIJ?, WAT IS FACILITEREN, EERSTE AANZET FACILITATORTRAINING 1. Opening: Naamstickers: positieve bijnaam 2. Samenkomst Wat is je bijgebleven van de vorige keren? 3. Recap: Faciliteren: vaardigheden, houding, ontwerp, gereedschap 4. Agenda 5. Luistercirkels: Wat heb jij het coachteam te bieden wat betreft: Hoofd, Handen, Hart, Netwerk 6. Input: Kaart van de buurt 7. Logical levels: Wie zijn wij als Coachteam+. Waartoe en waarvoor, Wie, Waarom, Hoe, Wat, Waar en wanneer 8. Waar sta ik? Wat is mijn voorlopige positie tav het coachteam? 9. Evaluatie Uitgewerkte schriftelijke evaluaties teruggeven aan de groep LUNCH 1. Input: Ervaringsdeskundige uit de psychiatrie aan het woord 2. Teamvorming: Vorming van teams voor Facilitatortraining: Hartje Osdorp, Westportier, The Energizers 3. Teamopdracht: i. Samenwerking: hoe komt coachteam+ tot betere samenwerking ii. Zorg: hoe vinden we verborgen zorgvraag in de buurt en wat doen we ermee iii. DWI: hoe zorgen we dat deelnemers BGW geen last krijgen met DWI 4. Teamvoorbereiding 5. Afsluiting
Dag 7: 21 oktober 2013, TRAINING 4 FACILITATORS, FEEDBACK, CERTIFICATEN 1. Opening: Naamstickers: positieve bijnaam 2. Oppepper: Maori slap dance 3. Samenkomst: Hoop en Vrees, met nabespreking 4. Teamvoorbereiding: Teamcontract, ieders rol 5. Feedback: Demo en nabespreking 6. Teamvoorbereiding: Agenda en uitvoering 7. Workshop team 1: Westportier: verborgen behoeften in de zorg zichtbaar maken 8. Feedback groep 1 LUNCH Workshop groep 2 The Energizers: Hoe maken we DWI veilig voor klanten van DWI Feedback groep 2 Afspraken over vervolg (voorbereiden en uitvoeren van Kaart van de Buurt) Afsluitritueel: Strength Bombardment en certificaten Afscheid
Nieuw-West: Coachteam + training: evaluatie 8 oktober (na 5 dagen training) Wat is je algemene gevoel over deze eerste 5 dagen van de workshop? Eerste drie dagen snelle teamvorming, veel positieve energie. Volgende twee dagen serieuze sfeer, meer inhoud, knelpunten scherper. Onderscheid tussen coachteam en coachteam+ had wat mij betreft eerder en scherper neergezet mogen worden, duidelijkheid verwachtingen. Humanitair gevoel Heel intensief, leerzaam Nu ik heel moe ben kan ik even niet zo positief zijn. Maar als ik dat even achter me laat: heel positief. Ik krijg er heel veel ideeën / energie van om met zo n diverse groep zulke verschillende thema s en opdrachten te doen. De overstap naar het echte werk valt me dan wel even zwaar. Zijn we er klaar voor? Wat gaan we doen? Onzekerheid. Ik heb veel handvatten gekregen. Heel fijn dat het zo interactief en speels is. Ben zeer enthousiast over de geboden lesstof en oefeningen in relatie tot de missie en ambitie van het coachteam+. Met name het doe-gehalte heeft mij erg aangesproken. Intens, verbindend, leerzaam, vermoeiend Alles is in theorie leuk en aardig. Maar praktisch zegt mijn gevoel: hoe geloofwaardig is het en zijn we te ambitieus? Dat is mijn gevoel. Positief. Was kritisch in het begin, veel beren etc. Goed over nagedacht, gedoseerd gebracht, door 4 verschillende personen gebracht, dus gevarieerd van toon Goed gevoel Ik vond de eerste 3 workshops erg zweverig en de laatste 2 workshops begint het echt vorm te krijgen Goed gevoel, groep is actief en denkt mee. Trainers zijn flexibel en springen in met hun kennis waar nodig Saamhorigheid Leerzaam / educatief Belangrijke thema s in de workshop zijn: positiviteit, positief kijken naar zelf, anderen, omgeving communicatie en luisteren schaarste en overvloed, ecologie (zorg voor relaties, spullen, omgeving, geen verspilling) conflicthantering samenwerking en teamwerk zelforganisatie, organisatievermogen economisch bewustzijn, wijkeconomie Welke thema s sprongen er voor jou in het bijzonder uit, wat is vooral blijven hangen, en waarom? Schaarste en overvloed, ecologie, interessant in het kader van duurzaamheid
Kritisch bewustzijn, zelforganisatie, organisatievermogen Eigenlijk alle thema s, maar de nummers 1, 2 en 6 sprongen eruit (positiviteit, communicatie, zelforganisatie) Van alles wat. Conflicthantering blijft hangen omdat ik daar wel meer vaardigheden in zou willen ontwikkelen door te doen. We hebben daar wel even theorie en een waargebeurde casus in meegemaakt, maar ik vermoed dat dit veel blijft voorkomen. Samenwerking en teamwerk blijft hangen omdat ik vin dat er niet goed naar elkaar geluisterd wordt en veel geroepen. Zijn we wel een goed team? Ik vind de theorieën over economie boeiend: om de kracht terug te geven aan de burgers. Alle thema s zijn relevant geweest ook omdat ze onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Mij persoonlijk interesseren samenwerking, zelforganisatie en economie het meest. Positiviteit: door de hele cursus heen werd iedere opmerking/bijdrage positief ontvangen en benoemd. Dit is denk ik het belangrijkste element om in de wijk tot saamhorigheid en samenwerking te komen; Conflicthantering: het ontstaan en doormaken van een conflict tussen twee teamleden. Informatief, omdat ik me niet realiseerde dat er zulke grote verschillen waren tussen 2 verschillende bevolkingsgroepen. De meeste of de laatste jaren heb ik gemerkt dat er heel veel leidinggevenden, bestuursambtenaren, coaches, bobo s zijn die goed vast zitten wegens hun functies. Die met opgekropte problemen van hun werk als een bommetje rondlopen Samenwerking en teamwerk, economisch bewustzijn en wijkeconomie, alles! Communicatie en luisteren: de luisterkring bleef het meeste hangen. Verplichting tot luisteren. Conflicthantering: de trap van fases, de theorie kwam meteen in de praktijk ter behandeling naar aanleiding van een voorval Conflicthantering, samenwerking en teamwerk Conflicthantering, organisatievermogen, wijkeconomie Communicatie en luisteren, hoe lastig het is en tegelijkertijd simpel. Je moet 100% van je aandacht richten op de ander en zijn verhaal. Schaarste en overvloed, ecologie, het maakt het project voor mij meer helder, het ging vorm geven Positiviteit, communicatie, samenwerking, zelforganisatie zijn de belangrijkste kernpunten om het doel van de training te kunnen bereiken Communicatie en luisteren. Je ontdekt hoe belangrijk ze zijn. Welke onderdelen van het programma vond je minder belangrijk, relevant, en waarom? Het is een weloverwogen programma geweest Het blijft moeilijk om vanuit de positie van de bewoner te praten, ook wanneer je zelf bewoner bent Ik vond alles interessant? Alles heeft met elkaar te maken, dus alles is belangrijk. Kan even niets bedenken nu. Zie hierboven. Vond het een evenwichtig programma waarbij methoden (oefeningen) en de geboden lesonderdelen goed tegemoet komen aan de BGW methode. Het in de praktijk brengen zal nog een grote uitdaging worden en ook om het gezamenlijke eindresultaat te behalen zoals nog voorbereid moet worden. Geen één was er niet relevant
Het onderdeel over lokale economie vond ik voor mij minder belangrijk. Geen Positiviteit hoefde niet benoemd/behandeld te worden, dat is de 1 e vereiste voor deelname Geen één minder belangrijk, ze zijn gekoppeld Het is allemaal wel belangrijk Allemaal van groot belang Geen inbreng Naamsticker. Elke keer een (positieve) naam bedenken hoeft van mij niet Belangrijk doel van de workshop is om jullie als coachteam+ te laten ervaren hoe het is om gefaciliteerd en gestimuleerd te worden tot zelforganisatie. Kun je iets zeggen over jouw ervaringen met zelforganisatie in de workshop? Natuurlijke neiging de leiding /het voortouw te nemen, bijna niet te onderdrukken. Daarbij de vraag aan mijzelf of dit nodig is. Breder: veel gelegenheid genomen tot reflectie op eigen rol in de groep. Het is leerzaam, rustgevend en behulpzaam. Elkaar aanvullen is heel belangrijk. Ik vond het te gek dat we in zo n kort tijdsbestek een compleet feest hebben kunnen organiseren Het is soms moeilijk om ieders inbreng mee te nemen, om naar elkaar te luisteren en ieders idee te horen. Ook door tijdsdruk of door mensen die snel zijn en aanwezig. Belangrijk aspect waaraan veel aandacht is besteed. Waarom belangrijk hoe groepen te formeren om gezamenlijk tot ideeën/actie te komen (organisatiekracht & -macht). Vooral de meer speelse opdrachten (bijvoorbeeld het ei) vond ik voor mezelf erg verduidelijkend. Kort uit de bocht. Ik wacht ervoor! Leerzaam, mooie samenwerking in het team Mijn organisatievermogen werd nog meer benadrukt. Het hele gezinsleven is immers organisatie Wordt moeilijk Nee, nog niet echt We hebben nog wel wat te leren, maar ik vind dat we het als een diverse groep heel goed doen, we bestaan nog niet zo lang Mijn ervaring is goed Verschillende zelforganisatie In hoeverre heeft het Coachteam+ zich nu al ontwikkeld tot een echt team? En wat is er nog nodig? Redelijk. Persoonlijke voorkeuren zijn wel helder geworden bij de meesten, met wie klikt het beter! Nodig: samenwerkingsafspraken concretiseren en overgaan tot actie. Van naïef bewustzijn zijn we naar kritisch bewustzijn gekomen. Het is nodig dat we complimenten geven aan elkaar. Meer handvatten nodig. We zijn wel goed op weg een hecht team te worden Beter luisteren naar elkaar. Ons doel: hoe presenteren we onszelf? Wat gaan we doen, wie heeft er hoeveel tijd en zin en energie?
Groepsgevoel en gezamenlijke verantwoordelijkheid is gaandeweg gegroeid met gezamenlijke focus op de bedoeling van het coachteam+. Praktische vertaalslag naar Kaart van de Buurt, gezamenlijke boodschap namens wie? Zodra er concrete zaken moeten worden afgesproken (bijvoorbeeld de laatste opdracht vandaag, de beren van gisteren) valt de samenhang weg en wordt slecht naar elkaar geluisterd en wordt geen leiderschap aanvaard of op zich genomen. Ik kan nog niks zeggen Goed, evt. meer geduld en begrip Vanaf dag 1 tot en met vandaag (5) was een stijgende grafiek. Nu nog het hokjes denken achterwege laten en we komen er We denken gezamenlijk gericht naar één doel Ik zie het nu nog niet. Is een belangrijk punt om in de laatste workshops over te praten Meer oefening in samenwerking en organiseren, waardoor we steeds beter worden. Oefening baart kunst! Overeenstemming over wie we zijn Je kan op dit moment niet praten over een echt team. Praktijk = nog nodig. Welke feedback heb je naar het team van facilitators van Diversity Joy? Heb ik wel maar doe ik liever in een gesprek Algemeen: jullie zetten prima sfeer neer en wisten vooral in de eerste drie dagen veel energie te genereren. Jullie hebben ons kritisch en bewust gemaakt. Wij zijn nu wakker, niet meer slap Niet ingevuld Soms wijden we te ver uit van het onderwerp en komen steeds dezelfde mensen aan het woord en wordt er niet meer geluisterd naar elkaar. Soms is het fijn dat jullie die ruimte geven, en belangrijk, soms vind ik het te veel. Bij bepaalde onderwerpen ontstonden casus besprekingen die op zich interessant zijn geweest ter illustratie maar soms werd daar te uitgebreid bij stilgestaan. Gaat ten koste van tijd/aandacht. Ik vind jullie manier van werken en met ons omgaan erg stimulerend. Jullie vullen elkaar goed aan en houden elkaar scherp. Doe wat je goed in bent en doe je ding. Nvt Proficiat, deze vorm van training heb ik niet eerder meegemaakt. DJ stuurde en samen volgden wij. Niets Positief, gaan jullie zo door! Wees voorzichtig met emoties Af en toe wat strenger zijn als het rumoerig wordt in de groep en mensen hun eigen ding gaan doen Geen Leuk team. Jullie doen het goed en je blijft leren. Ga zo door zou ik zeggen.
Wat zou je ons aanraden een volgende keer anders te doen? Meer ruimte voor expertise van iedereen en de waarde daarvan in het team/het project. Vraag: hoe hou je de energie van de eerste drie dagen vast? Meer structuur: tijd is tijd, koffie is koffie, niet buiten het boekje gaan Niet zo n lange dag plannen. En het belangrijkste vóór de lunch te bespreken. Betere catering. Blijven herhalen zoals jullie al doen. Spreiding van de trainingsblokken. Aangesloten blokken van 2 x 8 uur is tamelijk intensief, ook in relatie met takenpakket belastend. Het einde van de dag meer concrete dingen doen i.p.v. discussie en overleg; in verband met de snel dalende concentratie Ik laat t open. Eventueel praktijkvoorbeelden zoals de film Stipt op het afgesproken tijdstip beginnen Dan komen de laatkomers op tijd. En de pauzes. Niets Mensen zijn moeilijke wezens, je weet nooit van tevoren hoe je iets anders aan kan pakken, als je het al goed doet Geen idee, vond het prima zo Geen inbreng ik vond alles goed Meer kennis over het pilot gebied (praktijk!) Deze workshop is de start van het project Bewoners Gestuurde Wijkontwikkeling in Nieuw-West. In hoeverre heb je een beter idee gekregen van de inhoud van dit project. Had al een goed beeld door voortraject en zelfstudie Helder Hoe je beter tot zelforganisatie kunt komen Het wordt enerzijds steeds duidelijker (lokale economie) maar ook steeds spannender omdat we het nu moeten gaan doen. Vanuit mijn rol en betrokkenheid helder Het begint steeds meer vorm te krijgen en ik ben nog steeds enthousiast 50% Redelijk goed beeld 50%. Omdat nog niet is vastgesteld wat het einddoel concreet zal zijn. Om de mensen te activeren positief te denken Ik begrijp nu wat er verwacht wordt Het groeit per training, het gaat voor mij meer leven waardoor ik er steeds meer zin in krijg / energie van krijg Ik had geen idee van tevoren en voel me nu volledig ingelicht De inhoud van dit project is nu aardig bekend bij mij Welke vragen over het project zou je nog verder willen onderzoeken?
Welk vooronderzoek is gedaan? Wijkgericht. Hoe verhoudt dit project zich tot andere projecten/initiatieven en voorzieningen in de wijk? Wat is het pluspunt hier voor de bewoners? Hoe kunnen we diverse mensen dezelfde kant op krijgen? Hoe ziet zo n dag met bewoners eruit, hoeveel steun is er van jullie, hoe vertellen we ons verhaal, hoe houden we mensen binnenboord? 16 uur is veel. OW wordt de grote uitdaging en in om de opgeleide facilitators daarin een rol te geven Hoe kunnen we als coachteam+ effectiever overleggen? Weet niet Het benaderen van bewoners, aanpak Geen. De volgende fase plus verwachting is nu reeds bekend. Of deze constructie gaat werken Hoe het in de andere wijk gaat Wie zijn wij als coachteam, tot hoever reikt onze verantwoordelijkheid? Hoe krijgen we een eenduidig verhaal naar bewoners in de wijken gedurende de werving? Geen Hoe werkt het in verschillende gebieden? Diversity Joy, 8 oktober 2013