Subsidie voor Flex College 2015

Collegevoorstel Openbaar Onderwerp Subsidie voor Flex College 2015 Programma Onderwijs BWnummer Portefeuillehouder R. HelmerEnglebert Samenvatting Het Flex College is een onderwijsvoorziening voor overbelaste leerlingen die dreigen uit te vallen in het reguliere voortgezet onderwijs (VO). Vanwege deze doelstelling subsidieren we het Flex College al enkele jaren. Het Samenwerkingsverband VOVSO vraagt voor 2015 een subsidie aan voor het Flex College ten bedrage van 410.000. In het kader van de Onderzoeksopdracht Onderwijs & Ondersteuning Jeugd hebben we met het VO afgesproken dat zij meer eigen middelen inzetten voor het Flex College. Daardoor realiseren wij een bezuiniging van 340.000 binnen de begroting van het programma onderwijs. Met dit voorstel verstrekken we de subsidie voor het Flex College voor 2015. Directie/afdeling, ambtenaar, telefoonnr. MO10, Otto Ritsema, 2465 Datum ambtelijk voorstel 15 juli 2015 Registratienummer 2015.0101 Ter besluitvorming door het college Onder voorbehoud van besluitvorming door de raad, te besluiten om: 1. Aan het Samenwerkingsverband VOVSO Nijmegen e.o. in 2015 een subsidie te verlenen van 410.000 ten behoeve van het Flex College. 2. De subsidie ten laste te brengen van het Programma Onderwijs (1073), deelproduct Bestrijding voortijdig schoolverlaten (60594.s1934.44015). Steller Otto Ritsema Paraaf akkoord Datum Aan de Raad voor te stellen 1. De begrotingswijziging BW01440 vast te stellen waarmee we in 2015 130.000 uit de OMBD Onderwijs en Minderheden inzetten ten behoeve van de subsidieverlening in 2015 voor het Flex College. Ter besluitvorming door de Raad Besluit B&W d.d. 8 september 2015 Conform advies Aanhouden Anders, nl. nummer: 3.2 Bestuursagenda Paraaf akkoord Datum Portefeuillehouder

Collegevoorstel 1 Probleemstelling Het Samenwerkingsverband VOROC vraagt voor 2015 een subsidie aan de gemeente Nijmegen ten bedrage van 410.000 voor het Flex College. Het Flex College is een onderwijsvoorziening voor overbelaste leerlingen uit het voortgezet onderwijs (VO) die dreigen uit te vallen in het reguliere voortgezet onderwijs. Op het Flex College krijgen zij een onderwijs en zorgaanbod op maat waardoor uitval wordt voorkomen. Door de combinatie van onderwijs en zorg wordt ook wel gesproken van een plusvoorziening 1. De gemeente Nijmegen subsidieert het Flex College al enige jaren. Met het VO hebben we afspraken gemaakt rond de Onderzoeksopdracht Onderwijs & Ondersteuning Jeugd. Voor het onderdeel Flex College is afgesproken dat zij meer eigen middelen inzetten, waardoor wij een bezuiniging realiseren van 340.000 ten bate van de onderzoeksopdracht. Met deze subsidieaanvraag laat het VO ook zien dat zij meer eigen middelen inzetten. Met dit voorstel regelen we datwe de subsidie aan het Flex College voor 2015 ten bedrage van 410.000 kunnen verstrekken. De begrotingswijziging gericht op de dekking van de subsidie is een bevoegdheid van uw Raad. 2 Juridische aspecten De subsidieaanvraag van het SWV VOVSO Nijmegen e.o. voldoet aan de Nijmeegse Kaderverordening Subsidies 2011. Ons college is op basis van deze verordening ook bevoegd tot het nemen van dit subsidiebesluit. 3 Doelstelling Doel van dit voorstel is het verlenen van een subsidie aan het SWV VOVSO voor het Flex College in 2015 en realiseren van een taakstelling voor het programma Onderwijs op basis van de Onderzoeksopdracht Onderwijs en Ondersteuning Jeugd. Met de subsidie voor het Flex College beogen wij een bijdrage te leveren aan het voorkomen van voortijdig schoolverlaten in Nijmegen en regio. 4 Argumenten Het Flex College is van belang voor het voorkomen van voortijdig schoolverlaten Het voorkomen van voortijdig schoolverlaten is een speerpunt in het coalitieakkoord. Het Flex College is een belangrijke schakel binnen de structuur van het onderwijs in Nijmegen. Als de leerling het niet redt in het reguliere onderwijs, krijgt deze een tweede kans op het Flex College. Het onderwijs richt zich op de terugkeer naar het reguliere onderwijs, het behalen van een onderwijskwalificatie of toeleiding naar arbeid Door groepsverkleining en een speciaal aanbod van zorg en begeleiding, lukt het veel leerlingen alsnog om een diploma voor het voortgezet onderwijs te behalen. Elke leerling die op het Flex College alsnog een diploma behaalt, is een voortijdig schoolverlater minder. Voor 1 Een plusvoorziening is een voorziening ten behoeve van de onderwijsinstellingen en scholen in een RMCregio, die bestaat uit een gecombineerd programma van onderwijs leidend naar het behalen van een startkwalificatie, zorg, hulpverlening en waar nodig arbeidstoeleiding, dat wordt aangeboden aan jongeren tot 23 jaar, die zodanig ernstige problemen ondervinden op het gebied van financiën, gezondheid, huisvesting, sociale omgeving of maatschappelijk functioneren dat zij de onderwijsinstelling zonder diploma dreigen te verlaten.

Collegevoorstel Vervolgvel 2 sommige leerlingen behoort het behalen van een diploma niet tot de mogelijkheden. In dat geval is toeleiding naar arbeid dus het doel. Een van de afspraken in de subsidieverlening aan het Samenwerkingsverband VOVSO is dat zij jaarlijks een monitor uitvoeren naar het rendement van het Flex College. Over schooljaar 20122013 is een vierde meting gehouden. Deze toont aan dat het Flex College de doelgroep bereikt en een bijdrage levert om jongeren alsnog te diplomeren voor het VO, terugkeer naar het eigen onderwijs, uitstroom naar vervolgonderwijs (o.a. MBO) en werk. Deze vierde monitor bieden we de raad ter informatie aan. Afspraken met VO naar aanleiding van uitkomst Onderzoeksopdracht Onderwijs & Ondersteuning Jeugd. Naar aanleiding van de Onderzoeksopdracht Onderwijs & Ondersteuning Jeugd is met het VO gesproken over welke bijdrage zij kunnen leveren in het in stand houden van functies rond onderwijs achterstandenbeleid. De uitkomst van deze besprekingen heeft geleid tot de afspraak met het VO dat zij meer eigen middelen investeren in het Flex College 2. De totale subsidieaanvraag voor het Flex College bedraagt jaarlijks ca. 620.000. Daarnaast ontvingen de schoolbesturen de afgelopen jaren aanvullend ESF middelen (ca. 250.000 300.000). De VObesturen geven aan voor het jaar 2015 750.000 begroot te hebben als subsidie van de gemeente Nijmegen, maar te willen volstaan met een toewijzing van 410.000 onder voorwaarde dat de gemeente bereid is hierover meerjarige afspraken te maken. Concreet betekent dit dat de schoolbesturen meer eigen middelen in gaan zetten. Het uitgangspunt is immers functiebehoud: de vobesturen nemen de inspanningsverplichting op zich om voor alle (overbelaste) leerlingen op het Flex College passende opvang te blijven realiseren. Dit levert voor de gemeente een bezuiniging op van 340.000. Na het zomerreces werken we een voorstel uit om het Flex College voor een termijn van vier jaar (2016 tot en met 2019) te subsidiëren, onder voorbehoud van: de afspraken gemaakt zoals in de uitwerking van de onderzoeksopdracht Onderwijs & Ondersteuning Jeugd, en wijzigingen in onze stadsbegroting (zoals gebruikelijk bij meerjarige subsidies). We komen hiermee ook tegemoet aan de door de raad aangenomen motie Extra geld voor onderwijs. Afspraken 2015 Aan de subsidie zijn de volgende voorwaarden gekoppeld: 1. Het Flex College verzorgt passende maatwerk trajecten voor ruim 150 overbelaste leerlingen op het voortgezet onderwijs. De gemeente verstrekt een aanvullende bijdrage: aanvullend op de bekostiging van geld volgt leerling. 2. Het geld volgt leerling principe wordt voor 100% gehanteerd. 3. Er moet gestreefd worden naar zo min mogelijk leerlingen op het Flex College. Opvang van de overbelaste leerling moet zo veel mogelijk plaatsvinden binnen het reguliere onderwijs. De verblijfsduur op het Flex College is zo kort mogelijk. 4. Het Flex College zorgt voor een goede aansluiting op de zorgstructuur van het vervolgonderwijs. 2 Zie collegevoorstel Resultaten onderzoeksopdracht Onderwijs & Ondersteuning Jeugd, vastgesteld 16 december 2014 (14.0013579)

Collegevoorstel Vervolgvel 3 5. Het Flex College maakt de prestaties over 2015 inzichtelijk aan de hand van de rendementsmonitor die is ontwikkeld door KBA 3. 6. Het Flex College zorgt voor een heldere meerjarenbegroting van het Flex College als geheel. 7. Voor afronding van de laatste ESFsubsidie werkt het Flex College loyaal mee aan het behalen van een maximale declaratie van de ESF subsidie. Zij voert voor zover de looptijd van de regeling noodzakelijk is een ESF proof administratie. 5 Financiën Het SWV VOVSO vraagt een subsidie van 410.000. Wij willen deze subsidie verlenen, waarmee we tegelijkertijd in 2015 een bezuiniging (O01) realiseren van 340.000 binnen het programma onderwijs, omdat de subsidie voor 2015 anders 750.000 zou bedragen. Voor 2016 en verder maken we nog afspraken met het SWV VOVSO. In de begroting 2015 van het programma Onderwijs, product voortijdig schoolverlaten is 620.000 beschikbaar voor de subsidieverlening aan het Flex College. Ten behoeve van de uitkomst van de onderzoeksopdracht O&OJ hebben wij dit budget verlaagd met 340.000. Daardoor resteert 280.000 op deze begrotingspost. De subsidie van 410.000 dekken we door: 280.000 in te zetten vanuit het programma Onderwijs, product voortijdig schoolverlaten, en 130.000 toe te voegen uit de OMBD Onderwijs & Minderheden (O005). De 130.000 onttrekken we aan de OMBD als gevolg van eerdere opbrengsten uit ESFmiddelen, gegenereerd met activiteiten binnen het Flex College. Deze middelen hebben we eerder ontvangen, maar we zouden hierover met het Flex College nog afspraken maken over de inzet. Door deze middelen nu aan te wenden, doen we dat. Met de BW01440 hevelen we deze middelen over naar het programma Onderwijs, product voortijdig schoolverlaten. Dit is een bevoegdheid van de gemeenteraad. Verleende subsidies in het verleden In onderstaande tabel is de subsidieverlening van 2015 afgezet tegen de twee voorgaande jaren. Programma Onderwijs Werk & Economie Opbouw en dekkingsbron subsidie Flex College Decentralisatie uitkering Jeugd Gegenereerde middelen uit ESF Subsidie witten IDbanen, programma W&I 2013 2014 2015 600.000 600.000 280.000 365.000 284.161 130.000 100.000 100.000 Niet meer van toepassing Totaal 1.100.000 984.161 410.000 3 Rapport Rendement van het Flex College, Nulmeting en evaluatie (KBA maart 2010)

Collegevoorstel Vervolgvel 4 In het verleden lag de subsidieverlening voor het Flex College hoger. In 2013 hebben we 1,1 miljoen verstrekt en in 2014 bijna 1,0 miljoen. De basis van die subsidie werd gevormd door de bijdrage van 600.000 uit de decentralisatie uitkering jeugd. Daarnaast hebben we in samenwerking met het Flex College ESFmiddelen kunnen genereren op door hun uitgevoerde activiteiten. Die middelen hebben we hen in die jaren beschikbaar gesteld. Een ander deel van de subsidie bestond uit tijdelijke middelen volgens de afspraak voor afronden van de regeling van de gesubsidieerde IDbanen binnen het Flex College. Die regeling is nu afgebouwd. Verleend voorschot 2015 In mei is reeds een voorschot van 100.000 verleend door de programmamanager Onderwijs conform het Mandaat, Volmacht en Machtigingsbesluit gemeente Nijmegen (2015). Daarmee resteert voor de periode juni tot en met december 2015 een te ontvangen subsidiebedrag van 310.000. 6 Participatie en Communicatie De VObesturen en het Samenwerkingsverband VOVSO zijn onze gesprekspartner geweest in het realiseren van de taakstelling in de Onderzoeksopdracht Onderwijs & Ondersteuning Jeugd. Zij zijn daarmee op de hoogte van de hoogte van de subsidieverlening, de voorwaarden en onderliggende afspraken. 7 Uitvoering en evaluatie In de subsidiebeschikking staan afspraken met betrekking tot te leveren prestaties en de verantwoording. Het samenwerkingsverband VOVSO legt halfjaarlijks en jaarlijks via inhoudelijke en financiële rapportages verantwoording af over de besteding van de middelen. Voor de subsidie aan het Flex College over 2016 en verdere jaren, maken we in het najaar 2015 afspraken met het Samenwerkingsverband VOVSO. Uitgangspunt daarbij zijn de afspraken met de VObesturen op grond van de Onderzoeksopdracht Onderwijs & Ondersteuning Jeugd. 8 Risico Op dit besluit zijn geen risico s van toepassing waarvoor maatregelen getroffen moeten worden. Bijlage(n): Concept subsidiebeschikking Flex College 2015 Ter inzage: Subsidieaanvraag Samenwerkingsverband VOVSO voor Flex College

Voorstel aan de Raad Datum raadsvergadering / Nummer raadsvoorstel 23 september 2015 / 116/2015 Fatale termijn: besluitvorming vóór: Onderwerp Subsidieverlening Flex College 2015 Programma Onderwijs Portefeuillehouder R. HelmerEnglebert Voorstel van het College van Burgemeester en Wethouders d.d. 8 september 2015 Samenvatting Van het Samenwerkingsverband VOVSO Nijmegen e.o. hebben wij voor 2015 een subsidieverzoek van 410.000 ontvangen voor het Flex College. Het Flex College is een onderwijsvoorziening waar kwetsbare jongeren die (tijdelijk) in het reguliere onderwijs niet meekomen, een tweede kans krijgen. Wij subsidiëren deze onderwijsvoorziening al enkele jaren en willen dat ook voor 2015 doen. Met deze subsidieverlening realiseren we ook een taakstelling van 340.000 in 2015 binnen het programma Onderwijs, gekoppeld aan de Onderzoeksopdracht Onderwijs & Ondersteuning Jeugd. Met dit raadsvoorstel en bijbehorende begrotingswijziging passen we de begroting van het programma Onderwijs hierop aan. Tevens informeren we uw raad over de uitkomsten van de vierde monitor Flex College. Voorstel om te besluiten 1. De begrotingswijziging BW01440 vast te stellen waarmee we in 2015 130.000 uit de OMBD Onderwijs en Minderheden inzetten ten behoeve van de subsidieverlening in 2015 voor het Flex College. Opgesteld door, telefoonnummer, email Otto Ritsema, 2465, o.ritsema@nijmegen.nl

Voorstel aan de Raad Aan de Raad van de gemeente Nijmegen 1 Inleiding Voor 2015 en verdere jaren hebben we met de uitwerking van de Onderzoeksopdracht Onderwijs & Ondersteuning Jeugd een bezuiniging gerealiseerd binnen het programma Onderwijs. Een van de afspraken met het VO is dat zij meer eigen middelen inzetten ten behoeve van het Flex College, waarbij functiebehoud gewaarborgd is. Het VO is hiermee akkoord en heeft dit verrekend in de subsidieaanvraag voor het Flex College voor 2015. In plaats van een subsidie van 750.000, vraagt het Samenwerkingsverband VOVSO Nijmegen e.o. nu een subsidie van 410.000. We realiseren hiermee een bezuiniging van 340.000 in 2015. In het verleden is in samenwerking met het Flex College een deel van de door hun benodigde middelen gegenereerd met ESF. Deze middelen zijn in het verleden toegevoegd aan de OMBD (Overheidsgelden met een Meerjarig Bestedingsdoel) Onderwijs en Minderheden. Om de subsidie in 2015 te kunnen verlenen, onttrekken we 130.000 aan de OMBD en voegen deze toe aan het programma Onderwijs. Zie verder paragraaf Financiën. Met dit voorstel passen we de begroting van het programma Onderwijs aan, zodat: ons college de subsidie van 410.000 aan het SWV VOVSO kan verstrekken. 1.1 Wettelijk kader of beleidskader Dit voorstel vloeit voort uit de onderzoeksopdracht Onderwijs & Ondersteuning Jeugd. Het raakt het beleidskader rond voortijdig schoolverlaten, doordat het instandhouden van het Flex College ons helpt in het bereiken van onze doelstellingen op dit punt. 1.2 Relatie met programma Dit voorstel heeft primair een relatie met het programma Onderwijs wegens het bijstellen van de begroting van het programma. De subsidieverlening aan het Flex College raakt echter ook de programma s Werk & Economie en Jeugd, aangezien het Flex College bijdraagt in het realiseren van een zorgzame, werkende en lerende stad, waarin alle jongeren zoveel mogelijk kans krijgen zich te ontwikkelen. 2 Doelstelling Met dit besluit willen we de begroting van het programma onderwijs aanpassen zodat ons college na deze aanpassing de subsidie aan het Flex College van 410.000 voor 2015 verlenen. 3 Argumenten Subsidie Flex College in relatie tot onderzoeksopdracht Onderwijs & Ondersteuning Jeugd. Al enkele jaren subsidiëren wij als gemeente het Flex College. Ook voor 2015 heeft ons college besloten een subsidie van 410.000 aan het Samenwerkingsverband VOVSO Nijmegen e.o. verleend voor het continueren van het Flex College in 2015.

Voorstel aan de Raad Vervolgvel 2 Het onderwijs staat soms voor grote opgaven om jongeren de passende mogelijkheid te bieden een diploma te behalen. Het Flex College vormt in onze regio een belangrijke onderwijsvoorziening voor overbelaste leerlingen die dreigen uit te vallen in het reguliere voortgezet onderwijs. Op het Flex College krijgen zijn een onderwijs en zorgaanbod op maat waardoor uitval wordt voorkomen. Daarmee vormt het Flex College een schakel in ons beleid om voortijdig schoolverlaten (vsv) te voorkomen. De totale subsidieaanvraag voor het Flex College bedraagt jaarlijks ca. 620.000. Daarnaast ontvingen de schoolbesturen de afgelopen jaren aanvullend ESF middelen (ca. 250.000 300.000). De VObesturen geven aan voor het jaar 2015 750.000 begroot te hebben als subsidie van de gemeente Nijmegen, maar te willen volstaan met een toewijzing van 410.000 onder voorwaarde dat de gemeente bereid is hierover meerjarige afspraken te maken. Concreet betekent dit dat de schoolbesturen meer eigen middelen in gaan zetten. Het uitgangspunt is immers functiebehoud: de VObesturen nemen de inspanningsverplichting op zich om voor alle (overbelaste) leerlingen op het Flex College passende opvang te blijven realiseren. Dit levert voor de gemeente een bezuiniging op van 340.000. In de periode september/oktober werkt ons college een voorstel uit om het Flex College voor een termijn van vier jaar (2016 tot en met 2019) te subsidiëren voor 410.000 per jaar, onder voorbehoud van: de afspraken gemaakt zoals in de uitwerking van de onderzoeksopdracht Onderwijs & Ondersteuning Jeugd, en wijzigingen in onze stadsbegroting (zoals gebruikelijk bij meerjarige subsidies). Wij geven hiermee gehoor aan de door uw gemeenteraad aangenomen motie Extra geld voor onderwijs. Het Flex College als voorziening voor kwetsbare jongeren krijgt hiermee meerjarig duidelijkheid en continuïteit. Bij besluitvorming door ons college zullen we uw raad hierbij actief informeren. Uitkomsten vierde monitor Flex College 20122013 Eén van de vereisten aan de subsidie, is het uitvoeren van een monitor naar het rendement van het Flex College. Deze monitor laat het Flex College dan ook jaarlijks uitvoeren. De meest recente monitor (zie bijlage) is verschenen in het schooljaar 20122013, vóór de invoering van de wet passend onderwijs en de Entreeopleiding (nieuwe niveau 1 opleiding) op het MBO. Voor een kort overzicht van de belangrijkste conclusies en aanbevelingen, zie pagina 43 tot en met 45 van de bijlage. In deze brief gaan wij kort in op de koppeling van die conclusies en aanbevelingen aan recente ontwikkelingen. De meting toont dat het FlexCollege de doelgroep bedient, waarvoor zij in het leven in geroepen, namelijk overbelaste leerlingen. Door hen in een omgeving onderwijs en extra ondersteuning te bieden, maken zij zo een kans om alsnog een diploma te halen en een goede overstap naar een vervolgopleiding te maken. De invoering van passend onderwijs betekent wel dat de positie van het Flex College in het onderwijsveld opnieuw bepaald moet worden. Het gaat dan met name om de toelatingsprocedure. Het Samenwerkingsverband VOVSO, waaronder het Flex College valt, heeft aangegeven dit op te pakken.

Voorstel aan de Raad Vervolgvel 3 De monitor toont ook dat er binnen het Flex College sprake is van een verzwaring van problematiek onder met name VMBOleerlingen. Maar ook in het VAVOonderwijs is sprake van toename van overbelasten. De monitor zelf geeft hiervoor nog geen verklaringen. Navraag bij het onderzoeksbureau en signalen uit het onderwijsveld zelf, duiden erop dat de invoering van passend onderwijs leidt tot verschuivingen in leerlingstromen, met een stuwend effect van onderaf. Leerlingen die voorheen eerder zouden instromen op onderwijsvormen met meer ondersteuning (bijvoorbeeld VSO), komen nu in andere onderwijsstromen terecht waarbij getracht wordt met ondersteuning leerling binnen de opleiding te houden. Dit betekent ook voor het Flex College een grotere opgave in het realiseren van uitstroomrendement. Het Flex College zal hier meer inspanning op moeten plegen om de jongere alsnog gediplomeerd uit te kunnen laten stromen. Ook in de overgang naar vervolgonderwijs is er rond deze doelgroep extra inzet nodig. Dit zal het Flex College mede in samenwerking met andere partijen vorm moeten geven. Zowel onderwijs als gemeente. Vóór de invoering van de Entreeopleiding werkte het Flex College intensief samen met ROC Nijmegen in de verzorging van enkele opleidingen tot Arbeidsmarkt gekwalificeerd assistent (AKA). De oude mboniveau 1 opleiding. Bij de invoering van de Entreeopleiding heeft ROC Nijmegen ervoor gekozen deze samenwerking te beëindigen en deze opleidingen volledig zelf te verzorgen. Daardoor is er geen operationele samenwerking meer tussen beide partijen op dit vlak. Deze ontvlechting is inmiddels inhoudelijk en financieel afgewikkeld. 4 Risico s Aan dit besluit zijn geen risico s verbonden. 5 Financiën Het Flex College heeft een subsidie van 410.000 voor 2015 gevraagd. Door de lagere subsidieverlening realiseren we in 2015 een taakstelling van 340.000 (O01). Voor 2016 en verder maken we nog afspraken met het SWV VOVSO. Om de subsidieverlening mogelijk te maken, is een begrotingswijziging door uw raad nodig. De subsidie van 410.000 dekken we door: 280.000 in te zetten vanuit het programma Onderwijs, product voortijdig schoolverlaten, en 130.000 toe te voegen uit de OMBD Onderwijs & Minderheden (O005) De 130.000 onttrekken we aan de OMBD als gevolg van eerdere opbrengsten uit ESFmiddelen, gegenereerd met activiteiten binnen het Flex College. Deze middelen hebben we eerder ontvangen, maar we zouden hierover met het Flex College nog afspraken maken over de inzet. Door deze middelen nu aan te wenden, doen we dat. Met de BW01440 hevelen we deze middelen over naar het programma Onderwijs, product voortijdig schoolverlaten. Dit is een bevoegdheid van uw gemeenteraad.

Voorstel aan de Raad Vervolgvel 4 6 Participatie en Communicatie Het Samenwerkingsverband VOVSO Nijmegen e.o. is betrokken bij de gesprekken met het VO over de uitwerking van de onderzoeksopdracht. De voorwaarden van de subsidieverlening zijn met het Samenwerkingsverband VOVSO besproken en afgestemd. 7 Uitvoering en evaluatie De begroting van het programma Onderwijs wordt voor begrotingsjaar 2015 per direct aangepast. Voor 2016 en verdere jaren volgt in najaar 2015 nog een nieuw raadsvoorstel. Dit doen wij in combinatie met een voorstel voor een meerjarige subsidieverlening aan het SWV VOVSO voor (functiebehoud van) het Flex College. We zullen uw raad informeren over dit besluit. College van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen, De Burgemeester, De Gemeentesecretaris, drs. H.M.F. Bruls drs. B. van der Ploeg Bijlage(n): Begrotingswijziging BW01440 Vierde meting monitor Flex College 20132014

Aanleveren begrotingswijziging Steller Otto Ritsma BW BW01440 CVS subsidie flexco Soort wijziging Begrotingswijziging Soort besluit BESLRAAD Besluitperiode 201507 Omschrijving CVS subsidie flexco Let op, lees eerst de WERKINSTRUCTIE die op het intranet staat. Verrekeningen debet 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Verrekeningen credit 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Saldo goed goed goed goed goed Totaal debet 130.000,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Totaal credit 130.000,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Saldo goed goed goed goed goed kpl / product kosten wijk functie Deb / 2015 2016 2017 2018 2019 Omschrijving product specificatie soort Cred Soort mutatie EM Eenmalig Document soort WYZEM 60594 S1934 44015 D D 130.000,00 BP1.onttr.OMBD tbv subs.flex College 60594 O005 84004 D C 130.000,00 BP1.onttr.OMBD tbv subs.flex College 0705 O005 45008 D D 130.000,00 BP1.onttr.OMBD tbv subs.flex College 0712 D D D D 130.000,00 BP1.onttr.OMBD tbv subs.flex College Pagina 1 van 2

Financiele bijsluiter begrotingswijziging: BW01440 Totaal effect wijziging Baten 2015 Lasten Saldo Baten 2016 Lasten Saldo Baten 2017 Lasten Saldo Baten 2018 Lasten 130 130 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Saldo 09 Onderwijs Baten 2015 Lasten Saldo Baten 2016 Lasten Saldo Baten 2017 Lasten Saldo Baten was 6.521 32.790 26.269 3.258 29.729 26.471 3.258 29.908 26.651 3.258 30.420 27.163 2018 Lasten Saldo BP1.onttr.OMBD tbv subs.flex College 130 130 Totaal 09 Onderwijs 6.651 32.920 26.269 3.258 29.729 26.471 3.258 29.908 26.651 3.258 30.420 27.163 6jul2015 1 15:54:26

Op de drempel van een nieuwe tijd Monitor Flex College Vierde meting T. Eimers R. Kennis M. Roelofs

OP DE DREMPEL VAN EEN NIEUWE TIJD

Op de drempel van een nieuwe tijd Monitor Flex College Vierde meting T. Eimers R. Kennis M. Roelofs Maart 2015 Kenniscentrum Beroepsonderwijs Arbeidsmarkt

KBA Nijmegen Professor Molkenboerstraat 9 6524 RN Nijmegen Tel. 024 382 32 40 / info@kbanijmegen.nl CIPGEGEVENS KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK DEN HAAG T. Eimers R. Kennis M. Roelofs Op de drempel van een nieuwe tijd ISBN 97890777202814 NUR 840 2015 Kenniscentrum Beroepsonderwijs Arbeidsmarkt / ITS, Radboud Universiteit, Nijmegen Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook, en evenmin in een retrieval systeem worden opgeslagen, zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van het Kenniscentrum Beroepsonderwijs Arbeidsmarkt te Nijmegen. No part of this book/publication may be reproduced in any form, by print, photo print, microfilm or any other means without written permission from the publisher. iv

Inhoud 1 Inleiding 1 1.1 Introductie 1 1.2 Beleidsontwikkelingen 1 1.3 Opzet van de rapportage 4 1.4 Leeswijzer 5 2 Instroom en bereik van de doelgroep 7 2.1 Instroom in 20122013 7 2.2 Bereik van de doelgroep 8 2.2.1 VMBO 10 2.2.2 AKA 12 2.2.3 Eigenwijs 14 2.2.4 VAVO 17 2.3 Conclusies 21 3 Extern rendement 23 3.1 VMBO 24 3.2 AKA 27 3.3 Eigenwijs 29 3.4 VAVO 32 3.5 Conclusies 35 4 Conclusies en aanbevelingen 37 4.1 Conclusies 37 4.2 Aanbevelingen 38 Bijlage 1 Methodiek van de probleemprofielen 41 Bijlage 2 Toelichting cohortbenadering bij instroom 45 v

1 Inleiding 1.1 Introductie In de VSVmonitor van de regio Nijmegen worden leerlingen van het Flex College gevolgd in hun schoolloopbaan tijdens en na uitstroom van het Flex College. Het volgen van de leerlingen maakt het mogelijk de effectiviteit van het Flex College te bepalen. Het monitoren van de jongeren is gestart in 20092010. In de jaren daarna is elk jaar een meting uitgevoerd. In deze rapportage wordt verslag gedaan van de vierde meting over 20122013 een voortzetting op de eerdere monitoring. Het Flex College is gestart op 1 augustus 2008 en is bedoeld voor risicoleerlingen van 12 jaar en ouder, die in het reguliere voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs (tijdelijk) geen passende vormen van onderwijs en begeleiding kunnen krijgen. Het onderwijs richt zich op de terugkeer naar het reguliere onderwijs, het behalen van een onderwijskwalificatie of toeleiding naar arbeid. De vierde meting heeft, zoals gezegd, betrekking op het schooljaar 20122013. In dat schooljaar omvatte het Flex College de volgende onderdelen: VAVO, Eigenwijs (samen het Centrum voor Algemeen Vormend Onderwijs), VMBO 1 en AKA (samen het Centrum voor Beroeps en Arbeidsmarktonderwijs), en de Reboundvoorziening. Met ingang van schooljaar 2014 2015 maakt de AKA geen onderdeel meer uit van het Flex College. Dat geldt ook voor de VAVO. Wat betreft de AKA heeft de verandering te maken met de komst van de nieuwe entreeopleiding, die de bestaande mboopleidingen op niveau 1 gaat vervangen. In januari 2014 is het Flex College de zogenaamde ProFlexroute gestart voor leerlingen met meervoudige problematiek uit het praktijkonderwijs. 1.2 Beleidsontwikkelingen Het Flex College bevond zich in het schooljaar 20122013 op de drempel van een nieuwe periode. De invoering van Passend Onderwijs kondigde zich aan en de gelijktijdige invoering van Focus op Vakmanschap in het mbo wierp zijn schaduw vooruit. Beide ontwikkelingen leiden in de jaren na 20122013 tot ingrijpende veranderingen voor het Flex College. 1 In het rapport verwijst VMBO met hoofdletters naar het onderdeel van het Flex College en vmbo met kleine letters naar de onderwijssoort. 1

Passend Onderwijs Met ingang van 1 augustus 2014 wordt de wet Passend Onderwijs van kracht. Deze wet stelt een nieuw kader voor de ondersteuning van leerlingen en studenten in het primair, voorgezet (speciaal) en middelbaar beroepsonderwijs. Passend Onderwijs heeft tot doel om jongeren ondersteuning te bieden die beter aansluit op de aard, omvang en duur van de ondersteuningsbehoefte. Het is een reactie op het jaarlijks groeiende aantal indiceringen voor speciaal onderwijs en voor LGF en de daarmee stijgende kosten. De minister noemde de bestaande praktijk 'slagboomindicering', waarbij er gewerkt wordt met vaste budgetten en termijnen wanneer er eenmaal een indicatie is afgegeven. Om tot maatwerk te komen en de ondersteuning op de werkelijke behoefte af te stemmen, kiest men er nu voor om de beslissing over inzet van extra ondersteuning te leggen bij de regionale samenwerkingsverbanden van VO en VSO. De samenwerkingsverbanden krijgen beschikking over het volledige budget voor extra ondersteuning, inclusief het budget voor VSO, praktijkonderwijs en leerwegondersteuning (lwoo) in het vmbo. Zij mogen tot op zekere hoogte zelf beslissen hoe zij die middelen inzetten en worden zelf verantwoordelijk voor de indicering van individuele leerlingen. Voor VSO en de huidige LGF geldt dat ook de landelijke indicatiecriteria losgelaten worden en dat de samenwerkingsverbanden zelf bepalen hoe zij extra ondersteuning toewijzen. Het totaal beschikbare budget is gelimiteerd, met dien verstande dat overschrijdingen door de scholen zelf gedragen moeten worden. Daarmee wil men een halt toe roepen aan de groei van uitgaven en partijen stimuleren om efficiënt om te gaan met de beschikbare middelen. Het is dan ook de verwachting dat samenwerkingsverbanden op zoek zullen gaan naar minder dure arrangementen om leerlingen te ondersteunen. Leerlingen met een beperking zullen minder vaak naar het VSO worden verwezen en vaker in het reguliere voortgezet onderwijs blijven met een aanvullend ondersteuningspakket. Het Flex College kan gezien worden als een voorziening die tussen de lichte ondersteuning binnen het reguliere onderwijs en de zware ondersteuning binnen het voortgezet speciaal onderwijs in is gepositioneerd. Mogelijk leiden de ontwikkelingen in Passend Onderwijs ertoe dat meer leerlingen die nu nog naar het VSO gaan in de toekomst op het Flex College terecht komen. Vanuit de huidige positie (vóór invoering van Passend Onderwijs) bestaat de vraag in hoeverre het Flex College al functioneert in een dergelijke tussenpositie (tussen regulier VO en VSO). Hierbij spelen ontwikkelingen in de uitstroom richting VO/mbo versus VSO een rol. 2

Focus op Vakmanschap In het Actieplan Focus op Vakmanschap 20112015 2 heeft het ministerie van OCW de lijnen uitgezet voor een koerswijziging in het mbo, waarbij meer dan voorheen het accent komt te liggen op de kwaliteit van het onderwijs en op de aansluiting op de arbeidsmarkt (vakmanschap). De voorgestelde maatregelen, waarvan de meeste in 2014 worden ingevoerd, moeten leiden tot meer efficiënte schoolloopbanen, hogere kwaliteit van het onderwijs en betere aansluiting op de arbeidsmarkt. Eén van de maatregelen is de beperking van de (voorheen deels) drempelloze instroom van de mboniveaus 24. Leerlingen zonder VOdiploma zijn per 1 augustus 2014 aangewezen op de nieuwe entreeopleiding op niveau 1, die in plaats komt van de bestaande arbeidsmarkt en beroepsgerichte assistentopleidingen. De entreeopleiding is in principe alleen toegankelijk voor nietvolledig leerplichtige jongeren (grens: einde schooljaar waarin de leerling zestien wordt), die geen VOdiploma hebben gehaald. Voor hen is de entreeopleiding de opstap naar een mboopleiding op niveau 2. Voor een deel van deze groep zal de doorstroom naar niveau 2 niet haalbaar zijn. Zij worden in de entreeopleiding voorbereid op werk. De entreeopleiding start in het schooljaar 20142015. Bij de introductie van de entreeopleiding is aangegeven dat deze opleiding niet bedoeld is voor zogenaamde overbelaste leerlingen. De MBO Raad zegt daarover: 3 Er is nog een groep deelnemers waarvan toelating goed bezien moet worden, ook al voldoet de potentiële deelnemer aan de genoemde voorwaarden. Een van de redenen van Focus op Vakmanschap is dat het ministerie van OCW van mening is dat het onderwijsbudget besteed moet worden aan onderwijs en niet aan zorg. Er is immers een groep die alleen onderwijs kan volgen als daaraan ook een zorgarrangement verbonden wordt. Die groep heeft OCW goed op het netvlies. Dit betekent dat er een groep deelnemers is die alleen met ondersteuning van een van de ketenpartners onderwijs kan volgen of waarvoor een voortraject georganiseerd moet worden. Hier is samenwerking met de gemeente van essentieel belang. Daar ligt immers de regie als het gaat om activiteiten op het het sociaal domein. Overigens is het aan de deelnemer zelf te bepalen of hij/zij het voorgestelde alternatief volgt. Naar verwachting publiceert het ministerie van OCW dit najaar het zogeheten plan van aanpak onderwijs aan jongeren in een kwetsbare positie, waarin ook op de positie van kwetsbare jongeren binnen de entreeopleiding wordt ingegaan. 2 Zie www.rijksoverheid.nl, Kamerbrief 16 februari 2011 3 Zie www.mboraad.nl: Notitie veelgestelde vragen invoering entreeopleiding 3

1.3 Opzet van de rapportage In deze rapportage ligt de focus op twee onderwerpen: Allereerst wordt in deze rapprortage de vraag beantwoord of het het Flex College de juiste groep leerlingen bereikt (de doelgroep van risicoleerlingen). Ten tweede richt het rapport zich op het extern rendement; de schoolloopbaan van de leerlingen op de lange termijn: halen de leerlingen een diploma op het Flex College en blijven zij ook na uitstroom onderwijs volgen? Welk deel van de leerlingen slaagt erin om op termijn een startkwalificatie te behalen en welk deel wordt vsver? Opzet van het onderzoek In het onderzoek wordt gewerkt met een cohortbenadering. Bij de vraag naar het bereik van de doelgroep wordt de instroom in het Flex College in één schooljaar als instroomcohort gedefinieerd. Bij het vaststellen van het extern rendement wordt de uitstroom in één schooljaar als uitstroomcohort gezien. 4 Om de vragen in het onderzoek te kunnen beantwoorden zijn diverse data verzameld: (administratieve) gegevens van alle leerlingen die in 20122013 op het Flex College zaten. Het Flex College heeft deze onderwijsgegevens (zoals programma, leerjaar, niveau, etc.) aangeleverd. Voor de uitgestroomde leerlingen zijn ook uitstroomgegevens (zoals uitstroombestemming, uitstroomdatum, etc.) verstrekt. gegevens uit de leerlingdossiers van leerlingen. Deze gegevens zijn verzameld voor de nieuw ingestroomde deelnemers in 20122013. Voor het VMBO, AKA en VAVO zijn de intakeformulieren gebruikt. Eigenwijs heeft zelf gegevens volgens een door KBA ontwikkeld format aangeleverd. DUOgegevens (zgn. BRONgegevens) om de schoolloopbaan van jongeren te kunnen construeren (ook na uitstroom van het Flex College). De DUOgegevens zijn alleen beschikbaar voor leerlingen woonachtig in de RMCregio s Arnhem/Nijmegen, NoordOost Brabant en Rivierenland én voor leerlingen tot 23 jaar. Voor leerlingen die woonachtig zijn buiten deze regio s en/of ouder zijn dan 23 jaar (dat is alleen van toepassing voor oudleerlingen van het Flex College) ontbreken deze gegevens. 4 In de eerste twee metingen van het Flex College was het nog niet mogelijk om volgens deze definities van cohorten te werken. Bijlage 1 bevat een toelichting. 4

1.4 Leeswijzer In de volgende hoofdstukken beschrijven we de uitkomsten van de vierde meting bij het Flex College. In hoofdstuk 2 staat de nieuwe instroom van het schooljaar 2012 2013 centraal. Nadat eerst kort wordt ingegaan op de aantallen ingestroomde leerlingen in 20122013 wordt daarna het bereik van de doelgroep beschreven. Slaagt het Flex College er (nog steeds) in om de juiste groep (risico)leerlingen te bereiken? Vervolgens staat in hoofdstuk 3 het extern rendement centraal. Hierbij wordt bekeken in hoeverre leerlingen op het Flex College een diploma behalen en hoe het hen vergaat in hun verdere (school)loopbaan. Hoofdstuk 4 sluit af met de conclusies en aanbevelingen. 5

2 Instroom en bereik van de doelgroep In dit hoofdstuk wordt bekeken in hoeverre het Flex College de doelgroep bereikt en overbelaste leerlingen een kans biedt om er tijdelijk onderwijs te volgen. Het is voor het Flex College van belang dat zij de juiste groep leerlingen weet te bereiken. Leerlingen met te zware problematiek horen thuis in het VSO en leerlingen met een kleinere zorgvraag zouden in het reguliere VO moeten worden geholpen. Uit de voorgaande metingen bleek dat zowel het VMBO, AKA en Eigenwijs bijna maximaal aan de doelstelling voldoen om overbelasten op te vangen. Bij het VAVO is deze situatie anders (veel minder overbelasten), maar dat hangt samen met de doelstelling van het VAVO. Wel bleek uit de vorige meting dat het percentage overbelaste leerlingen binnen het vmbot van het VAVO flink was toegenomen. Zeker met de komst van Passend Onderwijs is het belangrijk dat het Flex College deze middenpositie weet te behouden. 2.1 Instroom in 20122013 In de vierde meting van het Flex College is het instroomcohort 20122013 onderzocht. In 20122013 zijn 400 nieuwe leerlingen ingestroomd in één van de programma s VMBO, AKA, Eigenwijs of VAVO. Tabel 2.1 geeft een overzicht. Tabel 2.1 Nieuwe instroom per onderdeel Flex College en totaal Cohort 20102011 Cohort 20112012 Cohort 20122013 Onderdeel FC Aantallen % Aantallen % Aantallen % VMBO 33 8 33 8 36 9 AKA 84 19 59 15 41 10 Eigenwijs 23 5 33 8 30 6 VAVO 296 68 276 69 292 73 Totaal FC 436 100 401 100 399* 100 * daarnaast zijn in 20122013 ook nog 37 leerlingen in de Rebound begeleid. Leerlingen die zijn ingestroomd op het VAVO vormen bijna driekwart van de totale nieuwe groep ingestroomde leerlingen. Wat opvalt is het dalende aantal leerlingen in de AKA. In 20122013 zijn 41 nieuwe AKAleerlingen ingestroomd, een daling van ruim 30 procent ten opzichte van 2011 7

2012. Ten opzichte van 20102011 is het aantal nieuwe leerlingen in de AKA zelfs meer dan gehalveerd. Omdat het aantal nieuwe leerlingen in het VAVO is toegenomen en het aantal nieuwe instromers in het VMBO en Eigenwijs min of meer stabiel is gebleven is het totale aantal nieuwe instromers op het Flex College in 20122013 vrijwel gelijk aan 20112012. Naast nieuw ingestroomde leerlingen zitten er op het Flex College ook leerlingen die al in eerdere schooljaren zijn ingestroomd. Tabel 2.2 laat zien hoeveel leerlingen er in totaal in 20122013 op het Flex College zaten. Tabel 2.2 Aantal en percentage leerlingen per onderdeel Flex College in 20122013 Leerlingen in 20122013 Onderdeel FC Aantallen % VMBO 77 13 AKA 93 16 Eigenwijs 67 12 VAVO 338 59 Totaal FC 575 100 Het aandeel van het VAVO op het totale aantal leerlingen is kleiner in vergelijking met het aandeel nieuwe VAVO leerlingen op de nieuwe instroom. Dat betekent dat VAVOleerlingen vaker dan leerlingen uit de andere programma s maar één jaar op het Flex College verblijven. Op het VMBO, binnen de AKA en binnen Eigenwijs ligt de gemiddelde verblijfsduur op circa twee jaar: het totale aantal leerlingen is ongeveer twee keer zo groot als het aantal nieuwe instromers. 2.2 Bereik van de doelgroep Om de problematiek van de ingestroomde leerlingen in beeld te brengen, wordt gebruik gemaakt van een methodiek waarmee het mogelijk is om voor elke deelnemer een eenduidig probleemprofiel op te stellen. 8

Er worden vijf verschillende probleemprofielen bij jongeren onderscheiden: Gedragsproblematiek Persoonlijke problematiek Problemen in de studiehouding/vaardigheden Problemen met het studieniveau Loopbaanproblematiek In bijlage 1 is een nadere toelichting van de methodiek opgenomen. Hier volstaan we daarom met een korte toelichting. Kort gezegd is er sprake van hiërarchisch geordende profielen, zodat voor elk persoon maar één profiel van toepassing is. Gedragsproblematiek gaat boven Persoonlijke problematiek dat weer boven Problemen in de studiehouding/studievaardigheden gaat. Onderaan de ladder staat Loopbaanproblematiek. Een leerling met gedragsproblemen krijgt altijd het profiel Gedragsproblematiek, ongeacht of er ook sprake is van nog andersoortige problemen. Een leerling met persoonlijke problemen komt altijd in het profiel Persoonlijke problematiek, ongeacht andere problemen, tenzij er sprake is van gedragsproblematiek, want dan was immers het profiel Gedragsproblematiek van toepassing. Zo heeft een leerling met het profiel Problemen studiehouding/ vaardigheden bijvoorbeeld problemen met de studiehouding, mogelijk ook niveauproblemen en loopbaanproblemen, maar géén gedrags en persoonlijke problemen. Logischerwijs geldt voor het profiel Loopbaanproblematiek, dat leerlingen met dit profiel uitsluitend te maken hebben met loopbaanproblemen en met niets anders. Het voordeel van de indeling is duidelijk wanneer we kijken naar het profiel Loopbaanproblematiek. Dit profiel heeft in deze methodiek geen andere soorten problemen, waardoor het mogelijk is de hele studiekeuzeproblematiek scherp af te bakenen van de andere problemen. Een andere consequentie van de gekozen indeling is dat het profiel Gedragsproblematiek mogelijk alle andere soorten onderliggende problemen kan omvatten. In wat mindere mate geldt dat ook voor het profiel Persoonlijke problematiek. Overbelaste jongeren Voor bepaling van het aantal overbelaste jongeren is het van belang om naast de probleemprofielen ook de complexiteit van de problematiek te bekijken. We onderscheiden daarin drie typen: enkelvoudige problematiek: er is sprake van één probleem; meervoudige problematiek: er is sprake van twee of meer problemen binnen één probleemgebied (bijvoorbeeld alleen gedragsproblemen); multiproblematiek: er is sprake van twee of meer problemen uit twee of meer probleemgebieden (bijvoorbeeld gedrags en persoonlijke problemen). 9

Hoewel ook één probleem zwaar en ingrijpend kan zijn, geldt voor de bepaling van overbelasting het criterium dat er sprake moet zijn van stapeling van problemen. Tot overbelasten rekenen we leerlingen met meervoudige en multiproblematiek binnen het profiel Gedragsproblematiek en leerlingen met meervoudige en multiproblematiek binnen het profiel Persoonlijke problematiek. Beschikbaarheid van de benodigde dossierinformatie De probleemprofielen van de leerlingen zijn vastgesteld doordat dossieronderzoek is uitgevoerd. In principe zijn de dossiers van alle nieuw ingestroomde leerlingen in 20122013 bekeken. Bij enkele leerlingen ontbrak echter het leerlingdossier. Onderstaande tabel geeft een overzicht. Cohort 20102011 Cohort 20112012 Cohort 20122013 Dossier Dossier Tabel 2.3 Aantal leerlingen en aantal leerlingen waarvan dossierinformatie beschikbaar Leerlingen Steekproef Leerlingen Steekproef Leerlingen Steekproef VMBO 33 n.v.t. 33 33 n.v.t. 32 36 n.v.t. 36 AKA 84 n.v.t. 70 59 n.v.t. 57 41 n.v.t. 41 Eigenwijs 23 n.v.t. 23 33 n.v.t. 33 31 n.v.t. 31 VAVO 296 n.v.t. 294 276 130 129 292 n.v.t. 288 Totaal FC 436 n.v.t. 420 401 255 251 400 n.v.t. 396 Dossier 2.2.1 VMBO Op het VMBO van het Flex College volgen leerlingen onderwijs in het derde of vierde leerjaar van het vmbob of via een leerwerktraject in de basisberoepsgerichte leerweg. Op het vmbo zitten meer jongens (circa 58 procent) dan meisjes. Gemiddeld zijn de leerlingen 15,1 jaar oud aan het begin van het schooljaar 5. Problematiek en ondersteuningsbehoefte Bijna alle leerlingen van het vmbo hebben problemen op het gebied van gedrag. De ondersteuningsbehoefte is echter breder: meer dan twee derde van de leerlingen heeft ook problemen thuis en ruim driekwart van alle leerlingen heeft ook problemen in de leer of studiehouding. Bij de meeste leerlingen is dan ook sprake van gestapelde problematiek. Tabel 2.4 geeft een overzicht van de probleemprofielen. 5 Peildatum 1 augustus 2012. 10

Tabel 2.4 Percentage VMBOleerlingen behorend tot probleemprofiel met uitsplitsing naar complexiteit Gedragsproblematiek Enkelvoudige problematiek Meerdere gedragsproblemen Multiproblematiek Persoonlijke problematiek Enkelvoudige problematiek Meerdere persoonlijke problemen Multiproblematiek Problemen studiehouding Enkelvoudige problematiek Meerdere problemen studiehouding/ vaardigheden Multiproblematiek Problemen opleidingsniveau Enkelvoudige problematiek Meerdere niveauproblemen Multiproblematiek 20102011 20112012 20122013 Loopbaanproblematiek Geen melding van problemen Totaal aantal deelnemers (N) 33 32 36 97 97 3 3 91 91 9 9 92 6 86 6 6 3 3 De problematiek van de leerlingen heeft al jaren elk jaar min of meer hetzelfde karakter. Tabel 2.5 laat zien welke combinaties van problemen voorkomen bij leerlingen met het profiel multi gedragsproblematiek (86 procent van alle VMBOleerlingen). Tabel 2.5 Voorkomen van multiproblematiek binnen probleemprofiel Gedragsproblematiek voor nieuw ingestroomde VMBOleerlingen 20122013 (percentages) Naast gedragsproblemen, ook: % persoonlijke problematiek (thuis, lichamelijk, verslaving, financieel) 81 problemen studiehouding/vaardigheden 81 problemen opleidingsniveau 48 loopbaanproblematiek 10 Totaal aantal leerlingen met probleemprofiel multiproblematiek Gedragsproblematiek 31 lln Problemen die het meest voorkomen bij leerlingen uit het VMBO zijn externaliserende gedragsproblemen (bijvoorbeeld agressief, brutaal, druk, autoriteitsproblemen, overschrijdend gedrag), veelal in combinatie met problemen thuis (bijvoorbeeld geschei 11

den ouders, in mindere mate ook ruzie, pedagogische onmacht, aanwezigheid van een gezinsvoogd, etc.) en motivatieproblemen, concentratieproblemen en verzuimproblematiek. In vergelijking met AKAleerlingen hebben leerlingen uit het VMBO veel meer te maken met concentratieproblemen. Verder valt op dat van alle VMBOleerlingen bijna 20 procent een energetische beperking heeft. Ten opzichte van andere leerlingen op het Flex College hebben relatief veel leerlingen een stoornis, het gaat om bijna 60 procent van alle leerlingen. Met name aandachtstekortstoornissen (ADHD, ADD) komen relatief veel voor. Hierbij moet wel opgemerkt worden dat de stoornis lang niet altijd gediagnosticeerd is (57 procent gediagnosticeerd, 43 procent onduidelijk of niet gediagnosticeerd). De zware problematiek komt ook terug in de betrokken hulpverlening; zo is bij een derde van de leerlingen Leerplicht betrokken en krijgt een kwart begeleiding van (school)maatschappelijk werk. Door de stapeling van problemen zijn bijna alle leerlingen (97 procent) te typeren als overbelast. Tabel 2.6 geeft dit weer. De conclusie is dat de leerlingenpopulatie van het VMBO, net al in voorgaande jaren, vrijwel geheel uit de beoogde doelgroep van overbelaste leerlingen bestaat. Tabel 2.6 Aantal en percentage overbelaste VMBOleerlingen in vier metingen Eerste meting Tweede meting Derde meting: 20102011 Derde meting: 20112012 Vierde meting: 20122013 Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % VMBO 95 85 35 95 32 97 32 100 34 97 2.2.2 AKA De AKAopleiding op het Flex College is bedoeld voor jongeren die een praktische opleiding willen volgen. Tijdens de opleiding lopen de deelnemers stage waarmee zij kennismaken met de praktijk en inzicht krijgen in de werkzaamheden die horen bij de gekozen beroepsrichting. Doel is om de leerlingen een mbo1 diploma te laten behalen. Zowel uitstroom richting een vervolgopleiding (mbo2) als uitstroom richting werk is mogelijk. Ruim twee derde van de leerlingen in de AKA zijn jongens. De gemiddelde leeftijd bij instroom (peildatum oktober 2012) is 17 jaar. 12

Problematiek en ondersteuningsbehoefte De problemen van de leerlingen in de AKA lijken sterk op de leerlingen van het VMBO van het Flex College. Dat betekent dat er bij veel leerlingen sprake is van externaliserende gedragsproblemen (druk, storend, agressief, autoriteitsproblemen). Toch is er ook een behoorlijke groep (ongeveer 40 procent) die internaliserende gedragsproblemen heeft (o.a. faalangst, depressief), in de helft van de gevallen in combinatie met externaliserende problematiek. Naast de gedragsproblemen hebben bijna alle leerlingen ook persoonlijke problemen (met name problemen thuis, in mindere mate ook op lichamelijk vlak) en problemen in de leer en studiehouding (motivatie, verzuim, concentratie). Deze problemen komen ook terug in de betrokken hulpverlening. Bij slechts 15 procent van de leerlingen is geen enkele hulpverlener betrokken. De meest voorkomende betrokkenheid is die van Leerplicht (bij bijna de helft van de leerlingen). Ook Jeugdzorg is vaak betrokken, bij ruim een kwart van de leerlingen. Tot slot is er in vergelijking met de leerlingen van het VMBO in de AKA veel meer sprake van loopbaanproblemen (40 procent). Dat is logisch gezien de focus van de AKA op het kiezen voor een beroepsrichting en voor werk versus doorstuderen. Tabel 2.7 geeft een overzicht van de probleemprofielen. Tabel 2.7 Percentage AKAleerlingen behorend tot probleemprofiel met uitsplitsing naar complexiteit Gedragsproblematiek Enkelvoudige problematiek Meerdere gedragsproblemen Multiproblematiek Persoonlijke problematiek Enkelvoudige problematiek Meerdere persoonlijke problemen Multiproblematiek Problemen studiehouding Enkelvoudige problematiek Meerdere problemen studiehouding/ vaardigheden Multiproblematiek Problemen opleidingsniveau Enkelvoudige problematiek Meerdere niveauproblemen Multiproblematiek 20102011 20112012 20122013 Loopbaanproblematiek 5 Geen melding van problemen 6 2 Totaal aantal deelnemers (N) 70 57 41 59 1 57 31 1 1 29 3 1 1 1 1 77 77 16 2 14 7 5 2 83 83 10 5 5 13