Bedrijfskundige opbrengsten van investeren in Vitaliteit en Gezondheid Prof. Dr. Gerard I.J.M. Zwetsloot
Programma Workshop Eerste deel: Presentatie Visie op Gezond Ondernemen Een paar voorbeelden van relevante kennis Bevindingen van TNO onderzoek bij vier koploperorgansiaties Tweede deel: Interactieve bespreking Wat zijn voor u de belangrijkste bedrijfskundige opbrengsten? Waarom zijn die belangrijk? Hoe kun je ze meten? Afsluiting 2
3
4
5
6
7
8
Interacties tussen bedrijfsvoering en gezondheid Bedrijfsvoering heeft impact op de gezondheid van het personeel ( = primair belang van werknemers) Gezondheid en vitaliteit van het personeel heeft impact op de bedrijfsvoering (= primair belang van de werkgevers) Uitdaging: combinatie van beide perspectieven! 9
Nieuwe perspectieven (I): Gezond ondernemen draagt bij aan goed en verantwoord ondernemen Gezondheid draagt bij aan het menselijk en sociaal kapitaal van het bedrijf Gezondheidsbeleid beïnvloedt de aantrekkelijkheid werkgever, identiteit en imago van bedrijf Gezondheid is een belangrijke kernwaarde voor mens en organisatie Gezondheid wordt bevordert door een bedrijfscultuur waarin kernwaarden zoals rechtvaardigheid van belang zijn MVO bedrijven worden geloofwaardiger als zij ook goed met hun personeel omgaan Gezond ondernemen = Good Business! 10
Nieuwe perspectieven (II) zie gezondheid (ook) als human resource Gezonde en vitale mensen functioneren beter En goed functioneren van mensen maakt ze gezonder Gezond een vitale mensen beschikken over de veerkracht om met problemen en tegenslagen om te gaan. Bedrijven willen resources ontwikkelen (= anders dan beschermen), maar er misschien ook wel op selecteren Verbeteren en/of continueren/borgen van (goede) gezondheidstoestand van het personeel, of van specifieke risico groepen Uitdaging: Vergoot het menselijk en sociaal kapitaal 11
Strategische betekenis bedrijfskundige opbrengsten Ontwikkelen van een strategische visie op gezond ondernemen Biedt beter zicht op toegevoegde waarde gezondheid Inzicht helpt om van verzuimbeleid over te gaan naar geïntegreerd gezondheidsbeleid Ontwikkeling in dialoog met management en diverse betrokkenen, versterken management commitment Beter zicht op opbrengsten en keuzes t.a.v. investeringen Opbrengsten en kosten categorieën identificeren, omvang in kaart brengen en bespreken 12
Consequenties: vitale mensen en vitale organisaties Beleid Aanpak Bedrijfsm. relevantie Vitale mensen Strategie- organisatie ontwikkeling- identiteitvitaliteit Verzuim-preventie-gezondheidvitaliteit (individuele) interventies Gedrags(veranderings)model Bedrijfsfitness, - fysiotherapie, leefstijladvisering, counseling, coping strategieën, omgaan met stress etc. Werkvermogen Productiviteit Imago Vitale organisaties Collectieve interventie Org. Leren & ontwikk. Leiderschap, cultuur, werkprocessen, KPI s in stuurmechanismen, samenwerking Bijdrage aan strategie, cultuur, identiteit, imago en functioneren personeel 13 Aandachts punten Participatie (hoe verleid je mensen?) (kosten) Effectiviteit Toegevoegde waarde Interventies of adviestrajecten?
De context (I): Vitaliteit van de Nederlandse beroepsbevolking op basis van de NEA (Ned. Enquête Arbeidsomstandigheden) NEA 2005-2006: Vitaliteit naar leeftijd 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 12% 14% 33% 14% 15% 35% 17% 18% 30% 23% 20% 26% 25% 23% 19% 18% 18% 29% door aandoening beperkt niet-gezond én niet-vitaal gezond óf vitaal 30% 20% 10% 41% 35% 35% 31% 32% 34% gezond én vitaal 0% <25 jaar 25-34 jaar 35-44 jaar 45-54 jaar >55 jaar Totaal 14
De context II: verzuim en vitaliteit Nederlandse beroepsbevolking op basis van de NEA (Ned. Enquête Arbeidsomstandigheden) NEA 2005-2006: Verzuim naar vitaliteit 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 4% 13% 24% 59% 8% 18% 28% 47% 10% 21% 24% 45% gezond én vitaal gezond óf vitaal niet-gezond én nietvitaal 24% 25% 19% 31% door aandoening beperkt Meer dan 20 werkdagen T/m 20 werkdagen T/m 5 werkdagen Geen verzuim 15
Het belang van kennis over Gezond Ondernemen Effecten van overgewicht op arbeidsverzuim Analyse longitudinaal onderzoek naar risicofactoren klachten bewegingsapparaat in werknemerspopulatie (n=1742, 34 bedrijven) Vier-jarige follow-up: Obese werknemers verzuimen vaker en langer Verschil in verzuim met normaal gewicht: 14 dagen per jaar Maar.. bij regelmatige sporters geen verband tussen BMI en verzuim Jans et al., 2007 16
Het belang van meten door de organisatie Conditie versus verzuim bij werknemers Siemens Verzuim vs conditie 2007 5 4 4,1 4,6 3 2 1 2,8 1,8 2,8 2,2 2,3 2 0 30 jr en < 31-40 jr 41-50 jr 50 jr en > Verzuim% 2007 slechte conditie Verzuim% 2007 goede conditie 17
Onderzoek naar bedrijfskundige opbrengsten van investeren in gezondheid en vitaliteit Case studie bij vier koploper organisaties (2007-2008) (ING Bank, Siemens Nederland, Provincie Overijssel, Waternet) Doelen: Vaststellen redenen waarom bedrijven investeren in gezondheid Vaststellen belangrijkste typen opbrengsten voor bedrijven Nagaan hoe bedrijven sturen op realisatie van die opbrengsten Nagaan welke data bedrijven hebben en gebruiken om opbrengsten aan te (kunnen) tonen Identificeren verbetermogelijkheden 18
Waarom investeren (koploper)bedrijven in gezondheid en vitaliteit? Mensen zijn het belangrijkste kapitaal van de onderneming Duurzame inzetbaarheid van het personeel Toename flexibiliteit, employability, workability van personeel Aantrekkelijkheid op de arbeidsmarkt (intern en extern) vergroten Betere prestaties op het werk Afname of laag houden van verzuim 19
Voorbeelden van bedrijfsmatige opbrengsten Kosten besparingen Preventie en Gezondheidsbevordering leiden tot verlaging van de kosten van gezondheidproblemen en de gevolgkosten daarvan (waaronder verzuim, loondoorbetaling en behandeling). Gevolgkosten zijn vaak niet voor het bedrijf. Toegevoegde waarde Goede mentale gezondheid bevlogenheid, creativiteit, innovatievermogen e.d. Productiviteitsverhoging door beter functioneren van gezonde en vitale medewerkers Aantrekkingskracht op de arbeidsmarkt vergroten 20
Toegevoegde gezondheidskundige waarde Mentale flexibiliteit van medewerkers Verbeterde fysieke conditie van alle medewerkers Verbeterde fysieke conditie van medewerkers met ongezonde leefstijl Werknemers met veerkracht Meer kansen voor persoonlijke ontwikkeling en leren Meer zelforganisatie en zelfsturing Vitale populatie (vitaliteit, diversiteit, samenwerking generaties) 21
Hoe sturen bedrijven op realisatie van de nagestreefde opbrengsten? Vertrouwen op professionaliteit van dienstverleners (intern of extern) Gezondheidskundige evaluatie door de dienstverleners Nog (?) niet door duidelijke prestatie indicatoren (behalve verzuim) Nog nauwelijks gerichte sturing op bedrijfskundige opbrengsten Interesse in benchmarking en van elkaar leren (netwerken) 22
Welke data hebben bedrijven om op realisatie van opbrengsten te sturen? Resultaten van fysieke gezondheidstesten en interventies op dat gebied Resultaten vragenlijst onderzoeken t.a.v. gezondheid Work ability gegevens (ziekte) verzuim data Productiviteitsgegevens Medewerkers Tevredenheids Onderzoeken Arbeidsmarkt gegevens Diverse primaire gebruikers: gezondheids professionals, externe dienstverleners, HRM professionals, management, HSE/MVO professionals 23
Resultaten Ziekenhuis Opbrengsten - Laag verzuim (blijvend) - Minder overwerk en uitzendkrachten - Verbetering van organisatie van bezetting (aantal opnames en bedsluitingen) - Toename medewerkers tevredenheid - Grotere betrokkenheid, meer innovativiteit Conclusie - Alleen al de verzuimverlaging zorgt dat investering van - ca 200.00 in een jaar is terugverdiend 24
Dank voor uw aandacht Prof dr. Gerard I.J.M. Zwetsloot TNO Kwaliteit van Leven Arbeid Nottingham University - Institute of Work Health and Organisations Adres: TNO Kwaliteit van Leven - Arbeid Postbus 718 2130 AS Hoofddorp T 023 554 9449 F 023 554 9303 E-mail: gerard.zwetsloot@tno.nl Website: www.tno.nl 25