Organisatie en financiering van de eerstelijnszorg Eerste hulp bij samenwerken met de eerstelijn Pim Valentijn, Jan van Es Instituut Email: p.valentijn@jvei.nl Copyright 2013, Jan van Es Instituut, Kenniscentrum voor de geïntegreerde eerstelijnszorg
Wat gaan we doen? Organisatie in de eerstelijn Financiering van de eerstelijn Lessen voor een goede een samenwerking Copyright 2013, Jan van Es Instituut, Kenniscentrum voor de geïntegreerde eerstelijnszorg
Aanpassingen/ aantekeningen Triple aim naar voren halen popu management (utopie of realiteit voor uw gemeente?) In welke verandermodus staat u nu?? Definitie gezondheid -> what to do invulling geven Driehoek gemeente/zvz/eerstelijn Financiering van de eerstelijn uitgebreider behandelen/ integratie korter. Afsluitend wat moet u komende 10 maanden gaan doen > Hoe kom ik met zvz in contact!! (samen met eerstelijn) Copyright 2013, Jan van Es Instituut, Kenniscentrum voor de geïntegreerde eerstelijnszorg
Gezondheid Fysiek welzijn Psychisch welzijn Sociaal welzijn Copyright 2013, Jan van Es Instituut, Kenniscentrum voor de geïntegreerde eerstelijnszorg
De driehoek: wijs de stakeholder(s) en partner(s) eens aan voor uw situatie? Gemeente Succesvolle samenwerking? Eerstelijnszorg Zorgverzekera ar Copyright 2013, Jan van Es Instituut, Kenniscentrum voor de geïntegreerde eerstelijnszorg
Think global, act local
Wat u vanmiddag niet krijgt.
Bouwen aan kennis, beleid en praktijk Kwaliteitsbeheer Standaardisatie Richtlijnen Protocollen Juridisch kader & vergoeding Infrastructuur Evidence Intuïtie
Organisatie van de zorg Topklinische zorg na verwijzing 3 e lijn Specialistische zorg na verwijzing 2 e lijn Eerste contact met professionele zorgsysteem 1 e lijn Open populatie 0 e lijn Copyright 2013, Jan van Es Instituut, Kenniscentrum voor de geïntegreerde eerstelijnszorg
De kracht van de eerstelijnsgezondheidszorg Bron: B. Starfield 1994
Wat is de eerstelijn? Mens gericht Populatie oriëntatie Veelomvattend Coördinatie Laagdrempelig poortwachter Bron: B. Starfield 2010
Fragmentatie Bron: Harverd, New England Journal of medicine
De medicatie tegen fragmentatie?! Samenwerking, integratie, ontschotten, afstemmen, coördinatie, transmurale zorg, 1,5 lijns zorg, case management.. Copyright 2013, Jan van Es Instituut, Kenniscentrum voor de geïntegreerde eerstelijnszorg
Hoever gaat integratie? Lengte van de relatie Valentijn P, Schepman S, Opheij W, Bruijnzeels M. Understanding integrated care: a comprehensive conceptual framework based on the integrative functions of primary care. International Journal of Integrated Care [serial online] 2013 Mar 22. Available from: http://www.ijic.org. URN:NBN:NL:UI:10-1-114415. Integratie Coördinatie Afstemming Segregatie Mate van gezamenlijk beslissen
Start met een blik op de populatie Copyright 2013, Jan van Es Instituut, Kenniscentrum voor de geïntegreerde eerstelijnszorg
Maar ook met een blik op het individu Copyright 2013, Jan van Es Instituut, Kenniscentrum voor de geïntegreerde eerstelijnszorg
Een publiek goed organiseren. Copyright 2013, Jan van Es Instituut, Kenniscentrum voor de geïntegreerde eerstelijnszorg
Type eerstelijns organisaties
Wat ziet u in de praktijk? Copyright 2013, Jan van Es Instituut, Kenniscentrum voor de geïntegreerde eerstelijnszorg
Verschillende perspectieven Verbeteren kwaliteit en toegankelijkheid van de dienstverlening Verbeteren marktaandeel, efficiëntie, kwaliteit Beleidsmakers Managers Coördinatie van rollen en verantwoordelijkheden door professionele grenzen Professionals Toegankelijkheid, vloeiend proces.. Patiënten (Lloyd and Wait 2006)
Verbinden van werelden Valentijn P, Schepman S, Opheij W, Bruijnzeels M. Understanding integrated care: a comprehensive conceptual framework based on the integrative functions of primary care. International Journal of Integrated Care [serial online] 2013 Mar 22. Available from: http://www.ijic.org. URN:NBN:NL:UI:10-1-114415 4) Externe omgeving 3) Management proces 2) Gedeelde verantwoordelijkheid 1) Klinische proces
Integratie in de eerstelijn Systemische integratie: experimenteren met populatiebekostiging Organisatorische integratie: een enkele organisatievorm met gedeelde governance structuur Professionele integratie: veel monodisc onderlinge toetsing, vrijwel geen multidisc uitwisseling zoals FTO. Functionele integratie: meer dan 90% is aangesloten bij monodisc zorggroepen. Slechts 30% huist fysiek met andere disciplines Klinische integratie: talloze voorbeelden van aandoeningspecifieke ketenzorg, weinig voorbeelden van mensgericht integraal casemanagement
Type eerstelijns organisatie?
Wat gebeurt er binnen een eerstelijns organisatie? Bestuurlijk praten Professioneel doen
Oriëntatie eerstelijns organisaties? Ziektespecifiek Community individuele aanpak zorgstandaarden integrale bekostiging zorggroepen integratie 1 e en 2 e lijn 1,5 e lijns centra populatie aanpak zorgprogramma s GEZ module gezondheidscentra integratie 1 e en 0 e lijn van ZZ naar GG Ondernemersrationaliteit Maatschappelijke rationaliteit
Twee rationaliteiten binnen één organisatie Rules are Rules (Anglo-Saxon-People) Spirit of the Law (Romans European Way) Copyright 2013, Jan van Es Instituut, Kenniscentrum voor de geïntegreerde eerstelijnszorg
Financiering zorgverzekeringswet Werkgever Inkomens afhankelijke bijdrage (50%) Zorgverzekeringsfonds Overheid Rijksbijdrage (5%) Zorgtoeslag Burger Nominale premie (45%) Bijdrage en verevening Zorgverzekeraar Notabetaling Zorgaanbieder
Budgettair kader zorg Bedragen x 1 miljard 2009 2010 2011 2012 AWBZ 23,2 24,5 25,2 28,1 ZVW 34,1 35,5 36,0 36,5 Overheid 12,4 12,7 12,9 12,8 Particuliere zorgverzekering 3,4 3,4 3,7 3,9 Totaal begroting 83,9 87,3 89,4 92,7
Budgettair kader zorg naar sector AWBZ Uitgaven 2012 ca. 28 mld ZVW Uitgaven 2012 ca. 36 mld Ziekenhuiszorg 21.8 mld MS 2.2 mld Huisartsen 2.6 mld Paramedici 1.9 mld Tandheelkunde 21.8 mld Genees- en hulpmiddelen 6.0 mld Geneeskundige GGZ 5.6 mld
Financiering eerstelijn Vanaf 2006 huisartsenfinancieringsstructuur (Vogelaarakkoord): Stimulering samenwerking tussen huisartsen (onderling) en andere eerstelijnszorgaanbieders. Verdere ontwikkeling van programma s chronische aandoeningen. Substitutie van tweedelijnszorg naar eerstelijnszorg. De beheersing van administratieve lasten. Mix vergoeding systematiek: Inschrijftarief + consulten M&I verrichtingen + M&I modules De samenwerkingscomponent
Financiering Vanaf 2010 ketenzorg: Diabetes; COPD (chronische obstructieve longziekten); CVR (cardiovasculair risicomanagement) en hartfalen. Bron: Werkmap huisarts & gemeente Samenwerken in de wijk (LHV en VNG 2013)
Financiering vanaf 2015 Nieuw bekostigingssysteem per 1 januari 2015 3 segmenten: 1) Basisvoorziening huisartsenzorg Poortwachter O.v.b gedifferentieerd inschijftarief en consulttarief (gemaximaliseerd) 2) Multidisciplinaire samenwerking Vergoeding gericht op complexiteit zorgvraag Vrij tarief Contractant en declarant: georganiseerde samenwerking 3) Belonen zorguitkomsten en vernieuwing Specifieke initiatieven Vrij tarief Contractant en declarant: georganiseerde samenwerking
Nieuwe Financiering (2015) Huisartsenzorg GEZ Uitomsten en Zorgvernieuwing Samenwerkingsmodule BASIS-Abonnement
Nieuwe Financiering: Populatiebekostiging Populatiebekostiging betekent dat de zorgaanbieder(s) een bedrag krijgt (krijgen) per inwoner of verzekerde in zijn (hun) populatie, ongeacht of deze inwoner of verzekerde nu zorg gebruikt of niet. Populatiemanagement: The coordination of care delivery across a population to improve clinical and financial outcomes, through disease management, case management and demand management (McGraw Hill 2002) the technical field of endeavor which utilizes a variety of individual, organizational and cultural interventions to help improve the morbidity patterns (i.e., the illness and injury burden) and the health care use behavior of defined populations. (Hillman 2008)
The way to glory: Triple aim 3 doelstellingen: 1) Betere gezondheid 2) Betere zorg 3) Lagere kosten
Triple aim op gemeente niveua Totale organisatie infrastructuur: Governance, (zicht op) populatie, visie (Triple AIM), prestatie indicatoren, verbeteringspotentieel, etc Uitkomstmaten op populatie niveau (Triple aim) 1. Gezondheid 2. Kwaliteit van zorg 3. Kosten per patiënt Metingen Periodieke uitkomsten Periodieke uitkomsten Periodieke uitkomsten Periodieke uitkomsten Projecten en investering portfolio Project Project Project Project Project Project Feedback loops Feedback loops
Kan dit überhaupt wel in uw gemeente? 1. De eerstelijnsclubs waarmee ik praat zijn echte organisaties Ja Nee 1 Nee: Triple aim management light = vanuit inhoudelijke benadering 1 ja: Triple aim management heavy = vanuit inhoudelijke en systemische benadering
Kan dit überhaupt wel in uw gemeente? 2. Ik ken het marktaandeel van de zorgverzekeraars in mijn gemeente Ja Nee Bij 2 Nee: Oeps, ik heb nog wat huiswerk. Bij 1 ja: Er is een zvz met meerderheidsbelang -> inhoudelijke en systeem benadering (level 2 nieuwe financiering) Er is geen zvz met meerderheidsbelang -> inhoudelijke benadering
Kan dit überhaupt wel in uw gemeente? 3. De wijk = de praktijk Ja Nee Bij 3 Nee: Klopt
Kan dit überhaupt wel in uw gemeente? 4. Ik ben bekend met de diagnose samenwerkeritis Ja Oh je we leiden aan samenwerkeritis!! Nee
Eerste hulp voor een vruchtbare samenwerking met de eerste lijn Breng de wijk én praktijk in kaart met: - JVEI wijk en praktijkscan Breng organisatievermogen van eerstelijnsorganisaties in kaart met: - JVEI organisatievermogenscan Breng de samenwerking in kaart met: - JVEI integratiemeter Monitor uw succes met: - JVEI Praktijkgericht onderzoek - JVEI Triple aim management Meer op: ww.jvei.nl
Tot slot
Bedankt voor uw aandacht Pim Valentijn, MSc, PhD candidate, Jan van Es Instituut, p.valentijn@jvei.nl Landelijk Kenniscentrum voor de Geïntegreerde Eerste Lijn