Regionale samenwerking (Segment 2) Financiering en organisatie op de juiste schaal

Transcriptie

1 Regionale samenwerking (Segment 2) Financiering en organisatie op de juiste schaal Pim Valentijn, MSc, PhD candidate Workshop Eerste hulp voor een duurzame Business Case (S2 &S3), 20 januari 2015, Almere

2 Programma Theoretische lenzen Pauze Aan de slag Discussie en reflectie

3 Nieuwe bekostigingsmodel Welke stappen zijn nodig om met regionale samenwerking (S2) resultaat (S3) te bereiken?

4 Het systeem loopt vast Industrialisatie Verzorgingsstaat Kenniseconomie Een crisis of een oorlog dwingt mensen om verder te kijken dan hun eigen kleine persoonlijke belangen (Warren Bennis )

5 Adieu verzorgingsstaat, leve de doe-het-zelf burger.. Bron: Centraal bureau voor de statistiek (CBS)

6 Crisis in zorg Bron: Centraal bureau voor de statistiek (CBS)

7 Transitie: Van volume- naar waarde gedreven zorg Bron: Centraal bureau voor de statistiek (CBS)

8 Het wondermiddel: Eerstelijnszorg (rendement) Bronnen: Starfield (1994 en 2002)

9 Eerstelijns panacee: Babylonische spraakverwarring Populatie Equity beginsel Toegankelijkheid Samenwerking Mensgericht Poortwachter Coördinatie Integraal aanbod Bronnen: Starfield (1994 en 2002)

10 Voor wie (doen we het eigenlijk)?

11 De menselijke maat (verschillend bekeken) Bronnen: Huber (2013)

12 De menselijke maat in een populatie Bronnen: Starfield (1994 en 2002)

13 Kijken in de wijk: populatiesegmentatie Gemeenten Wijken Stad (Vlissingen)

14 Wat (kunnen we doen)?

15 Van hiërarchie naar netwerken Bronnen: Starfield (1994 en 2002)

16 Twee richtingen Ziekte specifiek (Reductionisme) Community (systeem benadering) Bronnen: Starfield (1994 en 2002)

17 Sturingsmechanisme Verticale sturing (ziekte specifieke oriëntatie) Horizontale sturing (wijkgerichte oriëntatie) Populatiegerichte zorg Mensgerichte zorg Populatiegerichte zorg Bronnen: Starfield (1994 en 2002)

18 De essentie van samenwerken (en het gedoe) Lengte van de relatie Valentijn P, Schepman S, Opheij W, Bruijnzeels M. Understanding integrated care: a comprehensive conceptual framework based on the integrative functions of primary care. International Journal of Integrated Care [serial online] 2013 Mar 22. Available from: URN:NBN:NL:UI: Integratie Coördinatie Afstemming Segregatie Mate van gezamenlijk beslissen

19 Waarom (moeten we samenwerken & is het lastig)?

20 Schaalvoordelen (van het gedoe) Bronnen: Starfield (1994 en 2002)

21 We zien allemaal iets anders

22 Perspectieven chaos Verbeteren kwaliteit en toegankelijkheid van de dienstverlening Verbeteren marktaandeel, efficiëntie, kwaliteit Beleidsmakers Managers Coördinatie van rollen en verantwoordelijkheden door professionele grenzen Professionals Toegankelijkheid, vloeiend proces.. Patienten Copyright 2013, Jan van Es Instituut, Kenniscentrum voor de geïntegreerde eerstelijnszorg

23 In de praktijk voelt dat zo.

24 Hoe (kunnen we het regionaal organiseren)?

25 Verschillende vormen van schaalvergroting Systeem integratie Politieke omgevingsklimaat Organisatie integratie Samenwerking tussen organisaties Professionele integratie Samenwerking tussen professionals Klinische en service integratie Vloeiend proces van zorg & dienstverlening Functionele Integratie Normatieve integratie Technische enablers (ICT, Facilitair) Lokaal (micro) Sociale enablers (Cultuur, Regionaal (meso) vertrouwen) Landelijk (macro)

26 Knelpunten Stimuleer de mens- en populatiegerichte waardeketen Zonder lokaal maatwerk géén eerstelijns dreamteam Couleur locale (populatie en organisatie) ontbreekt (Ziekte-specifieke) BLAUWDRUK sturing Verkokerde aansturing van een interdisciplinair team Smalle taakopvatting Financier kerndisciplines via dezelfde systematiek (apothekers, wijkverpleegkundige etc.)

27 Mijn lokale inrichting S2

28 Optimale schaal en ordening

29 Organiseer op de juiste schaal Economies of scope (kwaliteitsvoordelen) Niveau 1: Eerstelijnsvoorziening Niveau 2: Wijkgerichte Gezondheidscentra Niveau 3: Regionale Backoffice organisaties Niveau 4: Landelijke Backoffice organisaties Hoog Hoog Prevalentie Laag Laag Economies of scale (doelmatigheidsvoordelen) Lokaal (micro) Regionaal (meso) Landelijk (macro) Ondersteuning & kennisvalorisatie ROS en Jan van Es Instituut

30 Couleur locale : populatie & organisatie Organisatiegraad eerstelijnszorg ** Complexiteit van de risico- en ziektelast* Lokale doelstelling S2 Laag Middel Hoog Niveau 0 Ad hoc - klinische integratie Behandeling volgens standaard richtlijnen en protocollen vanuit individuele disciplines. 0,00 12,50 25,00 Niveau 1 - Gedefinieerd - Klinische integratie + - Professionele integratie = Interprofessionele procesafspraken t.a.v. gezamenlijke doelstellingen. 0,00 25,00 50,00 Niveau 2 Bestuurd - Klinische integratie + - Professionele integratie + - Organisatie integratie = Interprofessionele en interorganisationele proces- en structuurafspraken t.a.v. gezamenlijke doelstellingen. 0,00 37,50 75,00 Niveau 3 Synchroon - Klinische integratie + - Professionele integratie + - Organisatie integratie + - Systeem integratie = Interprofessionele en inter-organisatorische proces- en structuurafspraken en gezamenlijk resultaat op uitkomsten 0,00 50,00 100,00 * Op basis van Adjusted Clinical Groups (ACG) case-mix Systeem ** Op basis van Eerstelijns Maturity Model Index (EMM)

31 Tot slot

32 Eerste hulp bij regionale samenwerking (S2) Bouwstenen voor de business case

33 Fundamentele vraagstukken S2 Heb je zicht op wie en wat je nodig hebt in de regio? Heb je de organisatiekracht om het met elkaar te realiseren in de regio?

34 Twee werelden komen samen Strategische positie Vorm Autonomie & macht Vertrouwen Optimale schaal Intuïtie Logica Gevoel

35 De bijsluiter - Zonder wrijving geen glans Copyright 2013, Jan van Es Instituut, Kenniscentrum voor de geïntegreerde eerstelijnszorg

36 Business case regionale samenwerking (S2) Stap 1-2: Definieer populatie en doelstelling Stap 3: Oplossingen en interventies Stap 4: Regionale inrichting Stap 5: Omgevingsanalyse Stap 6: Mutual gains Stap 7: Interne analyse Stap 8: Risico analyse

37 Wat gaan we doen Vandaag : Stappen 1 t/m 3 Module 2 : Stappen 4 t/m 8 In 2-tallen : Uitwerken stappen Kruip in de huid van de zorgverzekeraar: Waarom is dit voor mij interessant? Wat kan er dan beter? Wat levert het op in kwaliteit & euro's? Wat voorkomen we in de 2 de lijn? Hoe?

38 Stap 1: Definieer de doelgroep(en) in uw regio Definieer een populatie waar uw organisatie een substantiële kwaliteitsverbetering en/of kostenbesparing kan realiseren Achtergrond: - Wat zijn de grootste risicogroepen in uw regio? Probleemstelling: - Wat zijn de knelpunten bij deze patiëntengroep(en)? Beoogd doel: - Bijv. Wat zijn de individuele doelen en behoeften van deze patiëntengroep(en)? Toekomstige ontwikkelingen: - Wat zijn kenmerken van deze mensen/patiënten? (Bijv. leeftijd, inkomen, woonstatus, woonomgeving)? Jan Van Es Instituut - Randstad 2145-a BG Almere KvK:

39 Stap 1: Definieer de doelgroep (huiswerk) Onderbouw u keuzes op basis van data!! Patiënt doelgroep(en) Aantallen in mijn regio? Gezondheidsstatus? Kosten? Wat kan worden voorkomen? Hoe wordt het beter/ goedkoper? Jan Van Es Instituut - Randstad 2145-a BG Almere KvK:

40 Stap 2: Definieer de doelstelling Kunt u op basis van stap 1 populatiedoelstellingen formuleren Populatiedoelstelling(en) in mijn regio Jan Van Es Instituut - Randstad 2145-a BG Almere KvK:

41 Stap 3a: Oplossingen Welke oplossingen en interventies zou u voor de populatie willen inzetten? Specifieke eisen aan de oplossing en interventies Op basis waarvan heeft u voor deze oplossing en interventies gekozen (Evidence base)? Aannames van de oplossings- en interventievarianten? Jan Van Es Instituut - Randstad 2145-a BG Almere KvK:

42 Stap 3b: Oplossingen Geef aan wat de toegevoegd waarde is voor iedere stakeholder. Oplossing Stakeholders Toegevoegde waarde Overig Zorgverzekeraar Ziekenhuis Interventie Maatschappij Management Professionals Patiënten Jan Van Es Instituut - Randstad 2145-a BG Almere KvK:

43 Stap 3b: Oplossingen (huiswerk) Geef aan in hoeverre de door u beoogde interventies en oplossingen rechtvaardig & haalbaar zijn. Geef aan: -- zeer ongunstig - ongunstig 0 neutraal + gunstig ++ zeer gunstig Oplossing en/of interventie Rechtvaardiging Haalbaarheid Tijdsafhankelijkheid Kosten Baten Effect op populatie Veranderings proces Risico s Duur/moment Jan Van Es Instituut - Randstad 2145-a BG Almere KvK:

44 Stap 4: Lokale of Regionale inrichting Systeem integratie Politieke omgevingsklimaat Professionele integratie Samenwerking tussen professional Organisatie integratie Samenwerking tussen organisaties Klinische en service integratie Vloeiend proces van zorg & dienstverlening Valentijn P, Schepman S, Opheij W, Bruijnzeels M. Understanding integrated care: a comprehensive conceptual framework based on the integrative functions of primary care. International Journal of Integrated Care [serial online] 2013 Mar 22. Available from: URN:NBN:NL:UI:

45 Geef aan wat u op welke schaal wilt organiseren? Systeem integratie Landelijk (macro) Organisatie integratie Regionaal (meso) Professionele integratie Regionaal (meso) Hulpvragen: Welke oplossingen/ interventies beoogd u op welk niveau? Welke knelpunten verwacht u? Is het realistisch? Klinische of service integratie Lokaal (micro) Gebaseerd op Valentijn et al. (2013) Valentijn P, Schepman S, Opheij W, Bruijnzeels M. Understanding integrated care: a comprehensive conceptual framework based on the integrative functions of primary care. International Journal of Integrated Care [serial online] 2013 Mar 22. Available from: URN:NBN:NL:UI:

46 Stap 4b: Op welke schaal wat organiseren (huiswerk) Niveau Type Welk niveau nodig? (Prevalentie; stap 1) Wat kan beter? Doelmatigheidsvoordelen Kwaliteitsvoordelen Lokaal 1. Service integratie Regionaal 2. Professionele integratie Regionaal 3. Organisatie integratie Landelijk 4. Systeem integratie Valentijn P, Schepman S, Opheij W, Bruijnzeels M. Understanding integrated care: a comprehensive conceptual framework based on the integrative functions of primary care. International Journal of Integrated Care [serial online] 2013 Mar 22. Available from: URN:NBN:NL:UI:

47 Stap 5: Omgevingsanalyse Geef aan welke organisaties u nodig heeft voor de implementatie van uw oplossingen en interventies? Partner - organisaties Relatie Wat is het belang van deze organisatie? Goed/ neutraal/ slecht Goed/ neutraal/ slecht Goed/ neutraal/ slecht Goed/ neutraal/ slecht Goed/ neutraal/ slecht Goed/ neutraal/ slecht Goed/ neutraal/ slecht Goed/ neutraal/ slecht 8.. Goed/ neutraal/ slecht 9.. Macht Veel/ neutraal/ weinig Veel/ neutraal/ weinig Veel/ neutraal/ weinig Veel/ neutraal/ weinig Veel/ neutraal/ weinig Veel/ neutraal/ weinig Veel/ neutraal/ weinig Veel/ neutraal/ weinig Veel/ neutraal/ weinig Jan Van Es Instituut - Randstad 2145-a BG Almere KvK:

48 Stap 6a: Mutual gains Wat komt iedere organisatie halen & brengen? Ik Halen? Halen? Partner 3 Brengen? Halen? Vraagstuk Brengen? Brengen? Brengen? Halen? Partner 1 Partner 2 Jan Van Es Instituut - Randstad 2145-a BG Almere KvK:

49 Stap 6b: Mutual gains Maak een inschatting van de winst- & verliesrekening per organisatie Geef aan: -- zeer ongunstig - ongunstig 0 neutraal + gunstig ++ zeer gunstig Organisaties Kosten Baten Uw organisatie Organisatie 1 Organisatie 2 Organisatie 3 Organisatie 4 Organisatie 5 Organisatie 6 Organisatie 7 Organisatie 8 Organisatie 9 Organisatie 10 Welke organisaties zijn de winnaars & verliezers? Jan Van Es Instituut - Randstad 2145-a BG Almere KvK:

50 Stap 7: Interne analyse Waar staat uw organisatie? - Vul de vragenlijst in - Jan Van Es Instituut - Randstad 2145-a BG Almere KvK:

51 Stap 8a: Risicoanalyse Inventariseer en definieer de risico s welke uw projectdoelstellingen in gevaar (kunnen) brengen. Risico s Kans (stap 4b) Jan Van Es Instituut - Randstad 2145-a BG Almere KvK:

52 Stap 8b: Prioriteren van risico s Prioriteer de risico s aan de hand van onderstaande klasse op de kans van optreden. Klasse Kans 5 Vrijwel zeker of verwacht; > 95% 4 Waarschijnlijk 3 Mogelijk 2 Onwaarschijnlijk 1 Zeer weinig kans dat risico voorkomt; < 5% Jan Van Es Instituut - Randstad 2145-a BG Almere KvK:

53 Reflectie 1. Wat heeft u vandaag tijdens de workshop geleerd? 2. Wat gaat u straks anders doen? 3. Welke conclusies trekt u ten aanzien van de haalbaarheid van de regionale samenwerking in uw regio? 4. Waar zou u meer van willen weten? Jan Van Es Instituut - Randstad 2145-a BG Almere KvK:

54 Discussie

55 Tips en trucs 1. Bouw een samenwerking op de lokale zorgvraag in uw populatie 2. Maak een netwerk analyse 3. EXPLICITEER de belangen (remedie tegen samenwerkeritis) 4. Bouw vervolgens een integrale business case 5. Ken uw plek in de voedselketen en maak gebruik van uw netwerk 6. Bouw aan wederzijdse afhankelijkheden op meerdere niveaus! (maak u zelf op meerdere vlakken onmisbaar voor uw partners) 7. Er kan meer in het huidige systeem dan u nu denkt

56 Meer weten Pim Valentijn, PhD candidate, Jan van Es Instituut, Landelijk Kenniscentrum voor de Geïntegreerde Eerste Lijn Het intellectueel eigendom van deze uitgave berust bij het Jan van Es Instituut te Almere. Het is niet toegestaan materiaal uit deze uitgave geheel of gedeeltelijk voor zakelijke doeleinden te gebruiken indien u hiervoor geen licentie hebt van het Jan van Es Instituut. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het Jan van Es Instituut te Almere. Copyright 2013, Jan van Es Instituut, Kenniscentrum voor de geïntegreerde eerstelijnszorg