Stichting voor Landelijk Onderwijs aan Varende Kinderen THUIS IN ONDERWIJS

JAARVERSLAG 2009 Stichting voor Landelijk Onderwijs aan Varende Kinderen THUIS IN ONDERWIJS

Stichting LOVK Landelijk Onderwijs aan Varende Kinderen 2 Landelijk Bureau LOVK Brede Hilledijk 99, 3072 NB Rotterdam Nederland T +31 (0)10 413 00 34 F +31 (0)10 484 18 90 E landelijk.bureau@lovk.nl I www.lovk.nl

INHOUD 5 Inleiding 7 Algemeen instellingsbeleid 9 Identiteit 10 Strategie en beleid 13 Onderwijskundig beleid 14 Personeelsbeleid 17 Huisvesting 18 Waardering 19 Bekendheid 20 Kengetallen 23 Financieel beleid 3

4

INLEIDING In het kader van horizontale verantwoording bevat dit publieksjaarverslag in hoofdlijnen een overzicht van de activiteiten die binnen de Stichting ontplooid zijn. In de paragraaf strategie en beleid wordt de blik naar de toekomst gericht. De LOVK is de enige organisatie in Nederland die de verantwoordelijkheid heeft voor het onderwijs aan jonge varende kinderen. Hierbij levert zij maatwerk voor elk kind. Ook is de LOVK de enige onderwijsorganisatie waarbij de kern van het onderwijs thuis gegeven wordt door de ouders. De LOVK legt zo een unieke relatie tussen thuissituatie en lessituatie. An ders gezegd, tussen opvoeding en onderwijs. Daarbij heeft de LOVK een aansturende en ondersteunende rol in het onderwijsaspect, en - waar gewenst - een adviserende op het ge bied van opvoeding en welzijn. In 1997 ondertekenden de besturen die verantwoordelijk waren voor het onderwijs aan varende kleuters een intentieverklaring om gezamenlijk uitwerking en invulling te geven aan nieuw beleid en nieuwe werkwijzen voor dit onderwijs. In 2001 werd de LOVK operationeel als enige school in Nederland die zich specifiek bezig houdt met onderwijs aan varende kinderen. Vanaf dat jaar is voortvarend gewerkt aan nieuw beleid en zijn nieuwe werkwijzen geïntroduceerd. Voor een uitgebreide beschrijving van het integrale onderwijssysteem, zoals dat thans functioneert, verwijzen we graag naar de website www.lovk.nl. De LOVK reageert op de ontwikkelingen in de binnenvaart door te zoeken naar wegen en middelen om haar doelgroep zo optimaal mogelijk te bedienen. Daarbij hoort afstemming met personen en organisaties, betrokken bij binnenvaart of onderwijs aan varende kinderen. Daarom zijn reacties op dit jaarverslag welkom. Het bestuur van de LOVK 5

6 ALGEMEEN

INSTELLINGSBELEID Stichting LOVK wil als organisatie die midden in de De LOVK wil dat bereiken door de volgende producten en samenleving staat verantwoording afleggen aan haar diensten: omgeving. - het bieden van een compleet onderwijsleerpakket voor 3 tot 7 jarigen; De LOVK wil voor varende kinderen van 3 tot 7 jaar het - intensieve begeleiding van ouders bij de uitvoering van recht op onderwijs dat zij hebben, wat inhoud en vorm het onderwijsleerpakket; betreft zo goed mogelijk invul len. - intensieve begeleiding van leerlingen in hun leerproces, Dat houdt in, dat door middel van onderwijs wordt zowel individueel als in groeps verband; bijgedragen aan: - begeleiding van ouders en kinderen door leerkrachten en - een ontwikkeling van jonge varende kinderen, die mentoren op een professio neel hoog niveau; cognitief en sociaal emotioneel zoveel als mo gelijk - levering van onderwijsleerpakket en begeleiding in heel is gelijk loopt met die van het jonge kind binnen het Nederland en daarbuiten. reguliere onderwijs op basis scholen; - een goede aansluiting in groep drie van het reguliere onderwijs; - de instandhouding van het varende gezinsbedrijf als econo misch en maatschappelijk be lang. 7

8

IDENTITEIT De stichting LOVK heeft ten doel het geven van onderwijs aan varende kinderen op bijzonder- neutrale, protestantschristelijke en rooms-katholieke grondslag. Dit brengt mee dat de school bezocht wordt door kinderen die elk hun eigen achtergrond hebben, waarbij de levensbeschouwing van de ouders een belangrijk aspect is. Daar wordt dan ook binnen het onderwijs van de LOVK nadrukkelijk rekening mee gehouden door ruimte te bieden aan de beleving daarvan. Niet alleen worden ouders en kinderen binnen de LOVK in hun opvattingen gerespecteerd, dit respect beoefenen medewerkers en kinderen ook onder elkaar. Wat de onderwijskundige identiteit betreft ziet de LOVK kinderen als aangewezen op verzorging, bescherming en toerusting. Ouders zijn daarbij de eerst verantwoordelijken. Bij deze taak, die voor ouders die een varend bestaan leiden extra gecompliceerd is, wil de LOVK ouders behulpzaam zijn vanuit een visie die samen te vatten is in drie kernwoorden: relatie, competentie en zelfstandigheid. Relatie Je veilig voelen, je geac cepteerd weten, jezelf kunnen zijn. Competentie Passende taken krijgen, voldoende uitdaging hebben. Zelfstandigheid Verantwoordelijkheid (leren) dragen. 9

S In 2009 is het strategisch beleid voor de nieuwe planperiode (2009-2012) vastgesteld. De gewenste situatie (2012) wordt als volgt beschreven: De LOVK richt zich op kerndoelgroep - Jonge varende kinderen in de leeftijd van 3 tot 7 jaar. doelgroepen met vergelijkbare kenmerken - Jonge trekkende kinderen in de leeftijd van 3 tot 7 jaar. doelgroepen met niet vergelijkbare kenmerken - Jonge kinderen in de leeftijd van 3 tot 7 jaar met fysieke beperkingen. - Jonge kinderen in de leeftijd van 3 tot 7 jaar met geografische beperkingen. - Jonge kinderen in de leeftijd van 3 tot 7 jaar die vanwege de keuze van hun ouders thuis onderwijs ontvangen. - Jonge kinderen in de leeftijd van 3 tot 7 jaar waarvan de ouders thuis de ontwikke ling willen stimuleren. - Instellingen die werken met kinderen in de leeftijd van 3 tot 7 jaar. De LOVK levert de volgende producten en diensten Onderwijsleerpakket voor 3-7 jaar waarmee ouders en leerkrachten onderwijs kunnen bieden. - Ondersteunende materialen bij het onderwijsleerpakket. - Begeleiding leerlingen: individueel en groepsgewijs. - Begeleiding ouders bij het werken met het onderwijsleerpakket. - Begeleiding leerkrachten bij het inzetten van het onderwijsleerpakket. - Verzorgen van trainingen, workshops e.d. aan derden die gebruik (gaan) maken van door de LOVK ontwikkelde producten. De LOVK beschikt over - Sterk management. - Gedreven professionals. 10

TRATEGIE EN BELEID De organisatie van de LOVK kerndoelgroep - De LOVK is in de eerste plaats een school, zij het een unieke. Het onderwijs wordt in verschillende vormen aangeboden, maar vormt één integraal systeem: a. onderwijs aan boord met mentorbegeleiding; b. onderwijs op ligplaatsscholen; c. samenwerking met peuterspeelzalen en basisscholen. De onderdelen a en b zijn specifiek gericht op de situatie van jonge varende kinderen en hun ouders en daardoor duidelijk herkenbaar als LOVK-onderwijs. Het onderwijs wordt in samenwerking met ouders gerealiseerd. Er is voortdurende aandacht voor de rol van de ouders in het onderwijsleerproces. De samenwerking met reguliere basisscholen is intensief en van goede kwaliteit. Beheer en financiën van de LOVK - De kerntaken worden uitgevoerd met subsidiegelden. - Om het onderwijs vanaf driejarige leeftijd aan te (blijven) bieden zullen aanvullende middelen gevonden moeten worden. - Middelen die gegenereerd worden door levering van diensten en/of producten buiten de kerndoelgroep, dienen om de uitvoering van de kerntaak te verstevigen en de continuïteit daarvan te bevorderen. Om tot de gewenste situatie in 2012 te geraken heeft het bestuur meerjarenbeleid geformuleerd en strategische doelen voor de beleidsperiode vastgesteld. doelgroepen met vergelijkbare en niet vergelijkbare kenmerken - Werkzaamheden ten behoeve van deze groepen vinden plaats binnen en vanuit de LOVK. Bezinning op de organisatie hiervan is aan de orde wanneer deze een substantieel onderdeel van de activiteiten van de LOVK gaan vormen. 11

ONDER LOVK, thuis in onderwijs Varende kleuters kunnen op de ligplaatsscholen van de LOVK vijf hele dagen per week terecht. Ligplaatsscholen worden alleen tijdens vakanties gesloten. Kinderen krijgen na bezoek aan een ligplaatsschool een dagverslag mee naar boord. Ouders zijn wekelijks welkom op inloopmorgens op de ligplaatsscholen. De communicatielijnen binnen de LOVK zijn kort. Ouders worden door middel van schoolgids, website, periodiek en e-mail op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen en de actualiteit binnen de LOVK. Het onderwijs heeft werkbare ICT-toepassingen voor ouders, kinderen en leerkrachten, zoals de digitale leeromgeving school@home. Ouders kunnen terecht in de spel-o-theek voor aanvullend spelmateriaal. Mentoren zetten zich in om de geplande boordbezoeken ook werkelijk te realiseren. Ouders ontvangen in september een rapportage over de mate waarin het onderwijs is gerealiseerd. Kinderen die de LOVK verlaten krijgen een gedegen onderwijskundig rapport mee. Varende kinderen kunnen probleemloos doorstromen naar alle basisscholen in Nederland. 12 Varende kinderen doen het goed op de basisschool. De LOVK luistert naar ouders.

WIJSKUNDIG BELEID Onderwijs en kwaliteit Er is binnen de LOVK voortdurende aandacht voor implementatie en borging van nieuwe ontwikkelingen. Zo gaat het bieden van kwaliteit in de genen van de LOVK zitten. Dat de kwaliteit van de LOVK hoog is, wordt door zowel interne als externe onderzoeken bevestigd. Leerlingenaantal In 2009 steeg het leerlingenaantal van 218 in 2008 naar 274. Dit heeft te maken met de instroom van driejarigen. Maar ook zonder die instroom is het leerlingenaantal ten opzichte van 1 oktober 2008 met 14 leerlingen toegenomen. In 2009 kwamen de uitkomsten van het COOL+ onderzoek (Cohortonderzoek Onderwijsloopbanen) beschikbaar. Deze laten zien dat varende kinderen even goed presteren als walkinderen of zelfs wat beter. Ook als het gaat om het welbevinden zijn er geen grote verschillen met walkinderen 1 ). Daarnaast ontving de LOVK in 2009 een lovend rapport van de Onderwijsinspectie 2 ). In opdracht van de LOVK is in 2009 een groot opgezet onderzoek onder ouders en toekomstige ouders uitgevoerd om te peilen wat hun behoeften zijn als het gaat om onderwijs aan hun meevarende kinderen. Het eindrapport van dit onderzoek verschijnt begin 2010 onder de titel Varende kinderen beter in beeld. Peuters In het verslagjaar heeft de LOVK grote stappen gezet om varende kinderen vanaf de leeftijd van drie jaar met onderwijs te kunnen bereiken. De ontwikkeling van een nieuw onderwijsleerpakket voor peuters, VoorSprong, spelenderwijs woorden leren op school en thuis, is afgerond. Alle leerkrachten zijn intensief geschoold in het bieden van VVE. Van het ministerie van OC&W is subsidie ontvangen om ouders aan boord te begeleiden bij de ontwikkeling van hun peuter. In september 2009 is daadwerkelijk begonnen met het de begeleiding van peuters aan boord. Op 1 oktober werden 42 peuters begeleid. Nu de LOVK kinderen vanaf de leeftijd van drie jaar bereikt, doet de vraag zich voor hoe de ligplaatsscholen hier optimaal op in kunnen spelen. 13 1 ) Voor het complete onderzoek zie www.lovk.nl 1 ) Voor het inspectierapport zie www.lovk.nl

Kleuters Het onderwijs aan boord en het onderwijs op de ligplaatsscholen zijn in 2009 verder op elkaar afgestemd, iets waar ook in 2010 nog aan gewerkt zal worden. Een groeiend aantal Belgische varende kinderen maakt gebruik van het onderwijs van de LOVK. Onderwijs aan andere doelgroepen Ook in 2009 werd weer, zowel door organisaties als particulieren interesse getoond voor de producten en het onderwijsconcept van de LOVK. Het past binnen het strategisch beleid om dergelijke contacten verder uit te bouwen. Onderwijs aan boord op niveau groep drie Hoewel tot nu toe nog slechts een enkele leerling onderwijs op niveau groep drie volgt, is de verwachting dat de komende jaren meer ouders van deze mogelijkheid gebruik zullen maken. Dat de LOVK dit onderwijs aanbiedt, past bij het uitgangspunt onderwijs op maat te willen bieden. Schoolbezoeken Ook in 2009 steeg het aandeel van de ligplaatsscholen in de schoolbezoeken van varende kinderen verder. Van alle bezoeken wordt nu meer dan 80% op de ligplaatsscholen van de LOVK gerealiseerd. Dat neemt niet weg dat de totale bijdrage van de gastscholen substantieel is. De LOVK heeft veel waardering voor de inzet van deze gastscholen. dagdelen dagdelen ligplaatsscholen gastscholen LOVK basisonderwijs 2004-2005 13.293 4.578 2005-2006 14.130 3.914 14 2006-2007 13.836 6.011 2007-2008 15.934 5.298 2008-2009 13.967 3.454 Onderwijs en ICT Het gebruik van ICT-toepassingen in de binnenvaart is de afgelopen jaren sterk toegenomen. De LOVK speelt hierop in. Zo nam het aantal kleuters dat begeleid wordt binnen de digitale leeromgeving school@home in 2009 verder toe en steeg van 10% in 2008 naar 15%. Deze manier van werken vraagt meer van ouder en mentor dan de reguliere mentorbegeleiding, maar biedt ook meer mogelijkheden voor onderwijs op maat. Het streven is om in 2011 minstens 25% van de ouders met school@home te begeleiden. Het gebruik van e-mail voor korte berichten aan ouders is in 2009 verder uitgebouwd. Nu nagenoeg alle ouders (95%) van e-mail gebruik maken, is hiermee een snelle en adequate informatievoorziening voor ouders gerealiseerd. In 2009 is een nieuw schooladministratiesysteem, ParnasSys, ingevoerd. Dit is een noodzakelijke stap om ouders inkijkrechten te kunnen bieden in het leerlingdossier van hun kind. In 2010 moeten ouders het dossier van hun kind kunnen inzien. In samenhang met de nieuwe methode VoorSprong is in 2009 gewerkt aan een nieuwe website, speciaal gericht op ouders die zelf lesgeven. De site zal begin 2010 gereed zijn.

PERSONEELSBELEID Het Landelijk Onderwijs aan Varende Kinderen is afgestemd op de behoeften van varende ouders en jonge kinderen. Er worden hoge eisen gesteld aan de LOVK, waar het gaat om het waarmaken van deze pretentie. Daarom stelt de LOVK ook hoge eisen aan medewerkers: zij moeten de juiste opleiding genoten hebben, beschikken over meer dan gewone didactische, pedagogische en communicatieve kwaliteiten en kunnen werken binnen een organisatie die een beroep doet op zelfstandigheid, flexibiliteit en creativiteit. Daarbij dienen zij visie en beleid van de LOVK uit te dragen en vooral oog te hebben voor de positie van ouders en kinderen aan boord. De personeelsopbouw vertoonde ten opzichte van vorige jaren weinig fluctuatie. Scholingsbeleid De bekwaamheidseisen van de Wet Beroepen in het Onderwijs (BIO) zijn uitgangspunt voor scholing en ontwikkeling van de medewerkers. Zij regisseren voor een groot deel hun eigen ontwikkeling door het bijhouden van een bekwaamheidsdossier en het opstellen van een persoonlijk ontwikkelingsplan (POP); een continuering van eerder ingezet beleid. Jaarlijks worden studiedagen georganiseerd. In 2009 stonden deze vooral in het teken van de invoering van het nieuwe speelleerpakket VoorSprong. Alle medewerkers werden geïnformeerd over het actieplan Leerkracht. Verzuimbeleid en re-integratiebeleid Het ziekteverzuim binnen de LOVK is reeds jaren laag. Wel was in 2009 een medewerker langdurig afwezig. Hier staat tegenover dat het overgrote deel van het personeelsbestand in het geheel niet verzuimd heeft. Voor specifiek beleid op dit terrein is dan ook geen aanleiding. 15

16

HUISVESTING Het onderwijs aan varende kinderen functioneert als één school, maar wordt in drie regio s aangebo den: - regio Schelde, Rijn en IJmond met onderwijslocaties in Rotterdam en Terneuzen; - regio Merwede/IJssel met onderwijslocaties in Dordrecht en Zwolle; - regio Maas met een onderwijslocatie in Maasbracht. In Zwolle en Terneuzen verzorgt de LOVK het onderwijs aan varende kinderen in samenwerking met een basisschool. Deze constructie geeft de LOVK de gelegenheid om onderwijs aan de wal te bieden en tegelijk het mentoraat in de regio s gedegen in te vullen. Het Landelijk Bureau en ligplaatsschool De Zwarte Zwaan bevinden zich in een saneringsgebied. Dat brengt mee, dat de LOVK op termijn zal moeten vertrekken uit het huidige pand. 17

WAARDERING Peilen van tevredenheid van ouders en medewerkers past in de visie van de LOVK. Dat levert bouwstenen op voor nieuw beleid en geeft een sterk imago. Tevredenheid van ouders vergroot hun betrokkenheid. Tevreden medewerkers voelen zich verbonden met de organisatie. Bovendien, waardering die je als persoon of organisatie ontvangt, doet je goed. In 2009 is een tevredenheidonderzoek in de vorm van een exit enquête (onderzoek onder ouders van wie een kind de LOVK verlaat) uitgevoerd. Uit het onderzoek blijkt dat de LOVK er uitstekend in slaagt haar doelen te bereiken: zie kengetallen 3 ). In 2010 zal een tevredenheidonderzoek onder medewerkers plaats vinden. Ook van de zijde van het ministerie van OC&W ontving de LOVK waardering. Medewerkers OC&W spraken tijdens een ontvangst op het Landelijk Bureau van de LOVK uit, getroffen te zijn door de bevlogenheid van de LOVK. Het klachtenreglement van de LOVK bevat de procedure van klachtenbehandeling. Deze procedure is ook integraal in de schoolgids opgenomen en daarmee voor alle ouders goed toegankelijk. In 2009 zijn geen klachten ontvangen. Vanwege de bijdrage aan de instandhouding van het gezinsbedrijf in de binnenvaart, de inspanningen van de Stichting LOVK, de gedrevenheid van personeel en ouders en het voortdurende streven naar verbetering van de kwaliteit van het onderwijs aan varende kinderen, ontving de LOVK in 2009 de CBOB binnenvaarttrofee. 3 ) Het volledige onderzoek is te vinden op www.lovk.nl 18

BEKENDHEID De LOVK heeft ook in 2009 weer gewerkt aan versterking van de naamsbekendheid. - De media, met name in de binnenvaart, besteedden veel en vaak aandacht aan het onderwijs aan varende kinderen, zodat de LOVK maandelijks in het nieuws was. - Nieuwe flyers werden ontwikkeld. - Langszij, het breed verspreide periodiek van de LOVK, blijkt herkend en gewaardeerd te worden. - De directeur verzorgde zowel op basisscholen als op internaten voorlichting over het werk van de LOVK. - In het voorjaar was de LOVK present op de Binnenvaartbeurs in Gorinchem. - De samenwerking met het CPS rond de uitgave van VoorSprong, zorgt ervoor dat de LOVK in onderwijsland op de kaart staat. 19

2006 2007 2008 2009 criterium/referentie 1. Leerlingen leerlingen per 1 oktober 260 238 218 274 afhankelijk van ontwikkelingen < 3,5 jaar (peuters) 42 in de binnenvaart 3,5-4 jaar (peuters) 45 49 56 48 > 4 jaar (kleuters) 215 187 161 183 groep 3 0 2 1 1 2. Onderwijskwaliteit niveaus eind groep 2 2a. CITO taal oudste kleuters landelijk gemiddelde niveau = A 21,0 % 42,3 % 42,1 % 45,6 % 25% niveau = B 22,6 % 40,8 % 38,1 % 34,2 % 25% niveau = C 27,4 % 11,3 % 14,3 % 13,9 % 25% niveau = D 27,4 % 4,2 % 5,5 % 6,3 % 15% niveau = E 1,6 % 1,4 % 0,0 % 0,0 % 10% 2b. CITO ordenen M2 landelijk gemiddelde niveau = A 47,8 % 26,7 % 37,7 % 38,1 % 25% niveau = B 27,5 % 37,1 % 37,7 % 38,1 % 25% niveau = C 18,8 % 23,9 % 18,8 % 18,3 % 25% niveau = D 2,9 % 6,2 % 5,8 % 5,5 % 15% niveau = E 2,9 % 6,1 % 0,0 % 0,0 % 10% 2c. Leesvoorwaarden aantal goed gescoorde items goed 34 % 28 % 29 % 24,7 % score > 80% voldoende 54 % 47 % 54 % 56,2 % score = 80% matig 2 % 18 % 13 % 13,2 % score = 70%- 79% onvoldoende 10 % 4 % 4 % 5,5 % score < 70% 2d. Doorstroom naar groep 3 basisonderwijs probleemloos 83,7 % 80,0 % 85,5 % 84,9 % 83% verlengd kleuterjaar 10,3 % 14,9 % 9,5 % 15,1 % 12% verwijzing SBO 0,3 % 0,3 % 1,2 % 0,0 % 1% door naar groep 4 n.v.t. n.v.t. 2 ll 1 ll 20

KENGETALLEN 2006 2007 2008 2009 criterium/referentie 2d. Doorstroom naar groep 3 basisonderwijs probleemloos 83,7 % 80,0 % 85,5 % 84,9 % 83% verlengd kleuterjaar 10,3 % 14,9 % 9,5 % 15,1 % 12% verwijzing SBO 0,3 % 0,3 % 1,2 % 0,0 % 1% door naar groep 4 n.v.t. n.v.t. 2 ll 1 ll 3. Onderwijskwaliteit niveaus eind groep 3 (E3) - varende kleuters in het basisonderwijs - landelijk gemiddelde CITO rek/wisk 94,4 % 87,3 % niveau A, B of C = 75% CITO spelling 76,2 % 87,3 % niveau A, B of C = 75% CITO lezen/woord 81,3 % 88,9 % niveau A, B of C = 75% AVI lezen/tekst 76,5 % 81,0 % niveau A, B of C = 75% doublure in groep 3 5,7 % 7,4 % 3,8 % 3,5 % 4,1% 4. Leerlingenzorg: 4a) mentoraat en 4b) ligplaatsonderwijs strategisch beleid 4a. gerealiseerde boordbezoeken 73,0 % 92,0 % 87,6 % 82,5 % afspraak: 80% / 85% / 85% / 85% tevredenheid ouders 94,2 % 96,0 % 90% - 100% 4b. ligplaatsonderwijs tevredenheid ouders 95,2 % 96,0 % 90% - 100% 5. Personeel landelijk gemiddelde gemiddelde leeftijd 44,8 45,3 44,2 40,4 ziekteverzuim 4,79 % 4,1 % 5,5 % -- / 5,94% / 4,90% / 6,11% 21

22

FINANCIEEL BELEID Financieel beleid en huisvesting Uitgangspunt is dat toegekende publieke middelen In de nabije toekomst zal de LOVK het pand aan de Brede overeenkomstig hun bestem ming worden besteed. Hilledijk moeten verlaten. Om de doelgroep goed van dienst te kunnen zijn dient de LOVK present te blijven in Rotterdam (ligplaatsschool De Zwarte Zwaan en het Landelijk Bureau), en wel in de nabijheid van de huidige locatie. De verwachting is dat dit forse investeringen meebrengt voor de huisvesting in Rotterdam. Exploitatierekening op basis van gerealiseerde en begrote baten en lasten realisatie 2009 begroting 2009 realisatie 2008 baten Rijksbijdragen OCenW 1.390.957 1.318.000 1.386.045 Overige baten 10.955 16.450 20.585 totaal baten 1.401.912 1.334.450 1.406.630 lasten Personele lasten 1.007.867 1.010.200 1.002.746 Afschrijvingen 19.987 25.800 21.666 Huisvestingslasten 98.565 105.000 7.110 Overige instellingslasten 157.017 194.251 145.955 totaal lasten 1.283.436 1.335.251 1.177.477 saldo baten en lasten 118.476-801 229.153 financiële baten en lasten 30.973 31.434 50.112 resultaat 149.449 30.633 279.265 23

COLOFON Tekst Landelijk Bureau LOVK. Rotterdam. Vormgeving: Tilia cordata, grafisch ontwerp. Spijkenisse Druk en afwerking: Quadraat Grafimedia. Spijkenisse Speciale dank: aan alle ouders en medewerkers die hun foto s beschikbaar stelden