RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE PEUTERSPEELZAAL 'T WOELIGE HOEKJE

Transcriptie

1 VVE-RAPPORT RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE PEUTERSPEELZAAL 'T WOELIGE HOEKJE Locatie(s) : Plaats :3841 HA Harderwijk Onderzoeksnummer :16281 Datum onderzoek : Datum vaststelling rapport : VVE-rapport Onderzoeksdatum: Pagina 1 van 7

2 1. INLEIDING Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (VVE). VVE is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijn toegerust voor een soepele instroom in groep 3 van het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken. In dit rapport worden de volgende onderwerpen besproken: De voorwaarden van VVE De ouders De kwaliteit van de educatie Het VVE-programma, zoals dat wordt aangeboden Het pedagogisch klimaat Het educatief handelen De ontwikkeling, zorg en begeleiding De kwaliteitszorg De doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool De resultaten van VVE Elk van de VVE-kwaliteitsaspecten is uiteengelegd in indicatoren. Als een indicator beoordeeld wordt, gebeurt dat doorgaans met de volgende oordelen: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig Deze kwalificatie geeft aan dat er écht iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn wenselijk Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat andere voor- en/of vroegscholen hiervan kunnen leren. Dit rapport is gebaseerd op versie 2.2 van het VVE-toezichtkader (zie de internetsite van de onderwijsinspectie). Opbouw van het rapport Hoofdstuk 2 beschrijft het totaalbeeld van het onderzoek. De beoordeelde onderwerpen (indicatoren) staan in hoofdstuk 3, met eerst de oordelen en daarna een toelichting als dat nodig is. Als er op basis van dit onderzoek afspraken gemaakt zijn, staan die in hoofdstuk 4. Groepsinformatie peutergroepen:aantal peuters in groep a: 66, waarvan 2 doelgroeppeuters VVE-rapport Onderzoeksdatum: Pagina 2 van 7

3 2. HET TOTAALBEELD Kinderspeelzaal is een van de dertien kinderspeelzalen die onder de Stichting Kinderspeelzalen Harderwijk vallen.vijf van deze kinderspeelzalen - waaronder - worden aangemerkt als VVE-locatie. Deze vijf locaties zijn sinds 2004 op VVE gericht en hanteren het integrale VVE-aanbod van Startblokken. De kinderen die bezoeken, maken in verschillende mate gebruik van het aanbod van de speelzaal. De kinderen komen een, twee, drie of vier dagdelen, waarbij geldt dat de tweejarigen 's morgens komen en de driejarigen 's middags. De kinderen die vier dagdelen komen zijn de doelgroepkinderen. Dit betreft op het moment van bezoek slechts twee kinderen. Hoewel dus wordt aangemerkt als VVE-locatie, komt dit met name door het verleden. De wijk waar de locatie zich bevindt is de laatste jaren veranderd, waardoor het aantal doelgroepkinderen duidelijk is afgenomen. De inspectie constateert naar aanleiding van het bezoek dat er sprake is van een voldoende basis voor het begeleiden van de (doelgroep)kinderen. Er wordt voldaan aan de eisen die de inspectie stelt aan de opleiding van de leidsters, de tijd die aan VVE-activiteiten wordt besteed en het programma dat gehanteerd wordt. Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de leidsters voldoen aan bijna alle door de inspectie gehanteerde criteria. Verbeterpunten hebben te maken met de afstemming van het aanbod en de activiteiten op verschillen tussen leerlingen. Ook de zorg voor leerlingen die extra ondersteuning behoeven is een verbeterpunt. De genoemde punten komen deels voort uit de te globale vastlegging van doelen en activiteiten op kindniveau. Tenslotte constateert de inspectie dat de kwaliteitszorg op het gebied van VVE nog in beperkte mate ontwikkeld is en dat de afstemming met basisscholen waar doelgroepkinderen naar toe gaan beperkt is. Gezien het beperkte aantal doelgroepkinderen is het wel de vraag in hoeverre deze zaken op het gebied van VVE verbeterd moeten worden. VVE-rapport Onderzoeksdatum: Pagina 3 van 7

4 3. DE OORDELEN MET EEN TOELICHTING ALS DAT NODIG IS Naam gemeente Harderwijk A CONDITIES A0.1 Er is een recent GGD-rapport beschikbaar 2 A0.2 In het rapport zijn de basisvoorwaarden voor voorschoolse educatie getoetst 2 A1 Een integraal VVE-programma A1.1 Naam/namen van programma(s) Startblokken A2 De groepsgrootte voldoet aan de maximumeisen (voorschool) 3 A3 Leidster - kind ratio ("dubbele bezetting") 3 A4 Voldoende VVE-tijd A4.1 De peuters bezoeken de voorschool gedurende voldoende tijd (per week) 3 A4.2 Wat is doorgaans de beginleeftijd voor 2 jaar VVE? A5 Kwaliteit leidsters/leerkrachten A5.2 Alle leidsters zijn toereikend gekwalificeerd (opleiding) 3 A5.3 Alle leidsters spreken voldoende Nederlands 3 A5.4 Alle leidsters zijn toereikend geschoold (voor het vve-programma) 3 A5.5 Er is een jaarlijks VVE-opleidingsplan 3 (A0.1) De GGD heeft in Harderwijk geen inspectie op de peuterspeelzalen uitgevoerd sinds Aangezien dit buiten het bereik ligt van de Stichting Kinderspeelzalen Harderwijk, waaronder 't Woelige valt, is dit als verbeterpunt aangemerkt. (A0.2) De inspectie maakt over het uitvoeren van GGD-bezoeken, waarin ook de basisvoorwaarden voor voorschoolse educatie worden beoordeeld, afspraken met de gemeent Harderwijk. (A1.1) Op gebruikt men een integraal programma, dat de gewenste gebieden omvat. (A2) De groepsgrootte varieert op 't Woelige doordat er verschillen zijn in aantal afgenomen dagdelen: een aantal kinderen komt een dagdeel, een aantal twee, een aantal drie en de doelgroepkinderen komen vier dagdelen. De groepsgrootte is nooit groter dan 16 kinderen. (A3) Er zijn structureel twee leidsters op de groep aanwezig. Daarnaast wordt veel gewerkt met stagiaires. (A4.1) De doelgroepkinderen bezoeken de peuterspeelzaal vier dagdelen per week. (A5.2) Alle leidsters zijn voldoende gekwalificeerd. (A5.4) Bovendien hebben ze allemaal een aanvullende opleiding op het gebied van voor- en vroegschoolse educatie gevolgd (of zijn ze daarmee bezig). B OUDERS B1 Gericht ouderbeleid 3 B2 Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd 3 B3 Intake 3 B4 Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen 3 B5 Participatie in VVE-activiteiten in de voorschool 3 B6 Informeren over de ontwikkeling van hun kind 3 B7 Rekening houden met de thuistaal 3 (B1) Het ouderbeleid is vastgelegd in diverse protocollen. (B2) Ouders krijgen voldoende informatie bij de aanmelding. Deze informatie is ook op de website te vinden. (B3) De intake die plaatsvindt zorgt ervoor dat ouders de gewenste informatie krijgen en dat er voldoende informatie over de kinderen wordt verzameld. (B4) De speelzaal verzorgt ook activiteiten die de ouders thuis kunnen doen om ze te betrekken en een bijdrage te leveren aan de gewenste ontwikkeling van de kinderen. (B5) De ouders worden daarnaast via de taal-o-theek en koffie-ochtenden betrokken. (B6) Verder vinden er tweemaal per jaar gesprekken plaats, die voor de ouders van doelgroepkinderen verplicht zijn. Voor de andere ouders zijn deze facultatief. VVE-rapport Onderzoeksdatum: Pagina 4 van 7

5 C KWALITEIT VAN DE UITVOERING VAN VVE C1 Kwaliteit van de educatie: het aangeboden programma C1.1 Een integraal VVE-programma 3 C1.2 Werken met een doelgerichte planning 3 C1.3 Het aanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend 3 C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd 2 C2 Kwaliteit van de educatie: het pedagogisch klimaat C2.1 Het pedagogisch handelen van de leidsters is respectvol 3 C2.2 De leidsters hanteren duidelijke pedagogische gedragsgrenzen 3 C2.3 De leidsters stimuleren de sociale vaardigheden en de persoonlijke 3 competenties van de kinderen C2.4 De leidsters tonen respect voor de autonomie van het kind 3 C2.5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taaluitlokkend 4 C3 Kwaliteit van de educatie: het educatief handelen C3.1 Het educatief handelen van beide leidsters is goed op elkaar afgestemd 3 C3.2 Er worden de hele 'dag' effectieve en gerichte activiteiten voor de 3 taalontwikkeling uitgevoerd C3.3 De leidsters/leerkrachten bevorderen de interactie met en tussen kinderen 3 C3.4 De leidsters stimuleren actieve betrokkenheid van de kinderen en verrijken 3 het spelen en werken C3.5 De leidsters bevorderen de ontwikkeling van aanpakgedrag (strategieën) bij 3 de kinderen C3.6 Het gedrag van de leidsters met de kinderen is responsief 3 C3.7 De leidsters stemmen de activiteiten af op verschillen in de ontwikkeling van 2 de individuele kinderen (C1.1) Er wordt op gewerkt met het programma Startblokken. (C1.2) De te bereiken doelen zijn vastgelegd en deze worden verwerkt in de gekozen thema's. (C1.4) De uitwerking van de doelen in de thema's zorgt ervoor dat de moeilijkheidsgraad opklimt, maar het aanbod is nog onvoldoende afgestemd op verschillen tussen de kinderen. Hoewel de leidsters wel rekening houden met verschillen tussen de kinderen, is de uitwerking hiervan in de planning een verbeterpunt. (C2.1) Het pedagogisch klimaat was in alle opzichten in orde. Het pedagogisch handelen van de leiders was respectvol. (C2.2) De leidsters stelden grenzen aan het gedrag van de kinderen waar nodig. (C2.5) De inrichting van de ruimte is uitdagend wat betreft het materiaal en de aangeboden taalactiviteiten. Op basis van de uitwerking van het thema en de spel- en taaluitlokkende omgeving waardeert de inspectie deze indicator als goed ontwikkeld. (C3.2) Ook het educatief handelen is op de meeste onderdelen voldoende vormgegeven. De activiteiten voor de taalontwikkeling zijn voldoende uitgewerkt en vinden het hele dagdeel plaats. (C3.3) Hierbij is voldoende aandacht voor de interactie tussen de kinderen. (C3.6) Bovendien is het gedrag van de leidsters voldoende responsief. (C3.7) Een aandachtspunt is de afstemming van de activiteiten op de verschillen tussen de kinderen. Hoewel de verschillen tussen de kinderen zijn beperkt door de gehanteerde indeling met de 2-jarigen in de ochtend en de 3-jarigen in de middag, is er sprake van grote verschillen in behoeften tussen de kinderen. Het gericht afstemmen op de activiteiten hierop is een verbeterpunt. VVE-rapport Onderzoeksdatum: Pagina 5 van 7

6 D ONTWIKKELING, BEGELEIDING EN ZORG D1 Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen 2 D1.2 De begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine (tutor)groep en 2 het individuele kind D1.3 De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg 2 D1.4 Specifieke aandacht bij de begeleiding en zorg voor de taalontwikkeling 3 D2 Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen D2.1 Leidsters/leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg nodig 3 hebben die de voor- resp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg D2.2 Leidsters/leerkrachten melden kinderen aan voor externe zorg wanneer de 3 voor- resp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren D2.3 De leidsters/leerkrachten blijven de ontwikkeling van kinderen met extra 2 zorg bijhouden (D1.1) De brede ontwikkeling van alle kinderen wordt wel gevolgd met een observatielijst. In deze lijst wordt per ontwikkeldomein regelmatig de voortgang van de leerlingen beschreven. De beschrijving is evenwel in beperkte mate gekoppeld aan doelstellingen, waardoor de beschrijving vrij globaal is en als verbeterpunt geldt. (D1.2) De begeleiding is beschreven, maar dit geldt met name voor het groepsniveau en het subgroepsniveau. De begeleiding op individueel niveau is nog beperkt uitgewerkt en geldt als verbeterpunt. (D1.3) De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg geldt ook als verbeterpunt. Onduidelijk is of de geboden begeleiding en zorg heeft geleid tot de gewenste effecten en welke consequenties dit heeft voor het vervolg van de begeleiding. (D2.3) Ook voor de leerlingen die extra zorg behoeven waarvoor externe instanties worden ingeschakeld, geldt dat de documentatie met betrekking tot het volgen van de ontwikkeling van de leerlingen een verbeterpunt is. E KWALITEITSZORG BINNEN DE VOORSCHOOL E1 Er is VVE-coördinatie in de voorschool 3 E2 De voorschool evalueert de kwaliteit van VVE regelmatig 2 E3 De voorschool evalueert de opbrengsten van alle kinderen E4 De voorschool formuleert op basis van evaluaties verbetermaatregelen en voert die aantoonbaar en planmatig uit E5 De voorschool borgt de kwaliteit van haar educatie 2 (E1) De Stichting Kinderopvang Harderwijk heeft een coördinator benoemd voor de voorscholen. Ze zal zich bezighouden met de coördinatie van de VVE en de contacten tussen de speelzalen en de basisscholen vormgeven. In de afgelopen periode is de coördinatie - nadat de oorspronkelijke coördinator vanuit SKH haar taken moest neerleggen - in handen geweest van een extern deskundige. (E2) De speelzaal evalueert niet specifiek de kwaliteit van VVE, maar gezien het beperkte aantal doelgroepkinderen is het de vraag of dit mogelijk en wenselijk is. (E4) Omdat geen structurele evaluatie van VVE plaatsvindt, worden verbetermaatregelen niet geformuleerd. (E5) Oook voor de borging van de kwaliteit van de educatie op het gebied van VVE geldt dat dit niet plaatsvindt. 2 VVE-rapport Onderzoeksdatum: Pagina 6 van 7

7 F DOORGAANDE LIJN F1 Er is VVE-coördinatie tussen de voor- en vroegschool 3 F2 Er is concreet beleid om zoveel mogelijk kinderen te laten doorstromen naar 3 een vroegschool F3 De voorschool zorgt voor een warme overdracht 3 F4 Het aanbod van de voorschool is afgestemd op dat van de vroegschool 2 F5 Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de voorschool is 2 afgestemd op dat van de vroegschool F6 De manier om met ouders om te gaan op de voorschool is afgestemd op die 2 van de vroegschool F7 De interne begeleiding en zorg op voorschool zijn afgestemd op die van de 2 vroegschool (F1) Zoals gezegd is er sprake van een structurele coördinatie van VVE, waarbij afstemming tussen de speelzalen van SKH en de basisscholen plaatsvindt. (F3) zorgt voor een warme overdracht van de doelgroepkinderen naar de basisscholen. Het betreft een beperkt aantal kinderen en verschillende basisscholen, maar de warme overdracht vindt standaard plaats. (F4) Omdat het een beperkt aantal leerlingen en verschillende basisscholen betreft is geen sprake van afstemming van het aanbod van de speelzaal en de basisscholen. (F5) Dit geldt ook voor het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de leidsters. (F6) De manier waarop met ouders wordt omgegaan is om dezelfde reden niet afgestemd tussen speelzaal en de ontvangende basisscholen. (F7) De interne begeleiding en de zorg op de voorschool zijn om dezelfde reden niet afgestemd tussen speelzaal en de basisscholen. 4. VERVOLGAFSPRAKEN. Het bezoek heeft geen aanleiding gegeven voor het maken van vervolgafspraken. VVE-rapport Onderzoeksdatum: Pagina 7 van 7