DORDRECHT ^an Gemeentebestuur Spuiboulevard 300 de gemeenteraad 3311 GR DORDRECHT Datum 5 januari 2010 Begrotingsprogramma Ondernemerschap en Bereikbaarheid en -thema economische structuurversterking Betreft definitief ontwerp Achterom-Bagijnhof openbare ruimte Samenvatting De gemeente Dordrecht werkt al een aantal jaren aan de herstructurering van de binnenstad tot een sfeervol en kwalitatief hoogwaardig woon- en kernwinkelgebied. Het project Achterom - Bagijnhof en de bijbehorende openbare ruimte is een beeldbepalend onderdeel van de binnenstad. Het voorliggende ontwerp van de openbare ruimte Achterom - Bagijnhof zet de hoge kwaliteit van de recente projecten in de binnenstad voort en maakt de historische structuur van dit deel van de binnenstad weer zichtbaar, onder andere door der herintroductie van een dubbele bomenrij op het Bagijnhof. De raad wordt verzocht het definitief ontwerp vast te stellen en het bijbehorende budget ter beschikking te stellen. 1. Wat is de aanleiding? Op 21 april, respectievelijk 19 mei 2009, hebben het college en de raad ingestemd met het voorlopig ontwerp van de openbare ruimte Achterom-Bagijnhof. Na vaststelling van het voorlopig ontwerp is gewerkt aan de verdere uitwerking tot definitief ontwerp. 2. Wat willen we bereiken? De openbare ruimte is het visitekaartje van de stad. De inrichting van de openbare ruimte is een beeldbepalende factor en draagt in belangrijke mate bij aan de karakteristiek en identiteit van de stad. Een goede openbare ruimte zorgt voor een samenhangend stadsbeeld, is duurzaam, gebruiksvriendelijk, veilig en beheerbaar. 3. Wat gaan we daarvoor doen? Het ontwerp voor de openbare ruimte Achterom - Bagijnhof is gebaseerd op het principe dat de historische lijn Bagijnhof - Visstraat weer herkenbaar wordt. Op de kruispunten van oud en nieuwe ontstaan bijzondere plekken. Op de Bagijnhof wordt de historische dubbele bomenrij geherintroduceerd. De verkeersstructuur wordt zodanig gewijzigd dat het Bagijnhof en een deel van de Johan de Wittstraat door middel van pollers worden afgesloten voor autoverkeer. Hierdoor ontstaat er ruimte voor de realisatie van een multifunctioneel voetgangersgebied, waar ook markten gehouden kunnen worden. De ontsluiting van de parkeergarage Visstraat loopt via het Achterom. De materialisering van het openbaar gebied volgt het Kwaliteitshandboek Openbare Ruimte en heeft de "Dordtse handtekening", die wordt gekenmerkt eenvoud, eenduidigheid en hoogwaardige materialisering. Dit komt onder andere Pagina 1/5 Gedrukt op FSC Mixed Sources papier cert. no. CU-COC 808390
tot uiting in de toepassing van gebakken klinkers op de trottoirs. Hierdoor sluit het Achterom - Bagijnhof aan op de rest van de binnenstad. a. Inspraak en communicatie In diverse bijeenkomsten met de Adviesraad Detailhandel, ondernemers en bewoners is het v.o. ter inspraak voorgelegd. De reacties waren overwegend positief. Een overzicht van de reacties en de wijze waarop die in het ontwerp zijn verwerkt vindt u in de bijlage. Postkantoor Een aparte vermelding verdient het onderzoek naar aanleiding van het initiatief "Geef Dordrecht zijn oude postkantoor terug", dat de herinnering aan het voormalige postkantoor aan het Bagijnhof voort wilde laten leven, door de schaduw met behulp van afwijkende materialen te verwerken in de bestrating van Achterom-Bagijnhof. Het voorstel van de initiatiefnemers komt voort uit de overtuiging dat er met de sloop van het postkantoor iets waardevols verloren is gegaan in de binnenstad van Dordrecht. De rijkdom van de historische gevels is niet teruggekomen in de warenhuizen die daarvoor in de plaats zijn gekomen. Uit sympathie voor deze overtuiging heeft de gemeenteraad, in aanvulling op de instemming met het Voorlopig Ontwerp van de openbare ruimte, de wethouder verzocht contact op te nemen met de initiatiefnemers om te onderzoeken in hoeverre het initiatief inpasbaar zou zijn in het Voorlopig Ontwerp. Analyse Voor de beoordeling van de inpasbaarheid van de schaduw is een virtuele maquette gemaakt van het ontwerp van de openbare ruimte, die het mogelijk maakte door het ontwerp te lopen en de impact van veranderingen te bepalen. De schaduw kon met een druk op de knop worden in- en uitgeschakeld. Fig 1: Het Bagijnhof inclusief schaduw postkantoor (beeld uit virtuele maquette) Pagina 2/5
De voorgaande afbeelding is een weergave van het gebied inclusief de schaduw van het postkantoor op een zonnige dag. Hieruit blijkt dat de schaduw door zijn omvang zeer dominant in de openbare ruimte aanwezig is. De omvang maakt het voor de voorbijganger tevens moeilijk een totaaloverzicht te krijgen van de schaduw en te herkennen waar het door hem geconstateerde kleurverschil voor dient. Dit zal bij drukte nog sterker het geval zijn. Een tweede aspect dat duidelijk zichtbaar is in de virtuele maquette is de combinatie van de schaduw van het postkantoor met de echte schaduwen van de bestaande gevelwand en de dubbele bomenrij. Waar deze over elkaar vallen ontstaan extra donkere plekken. Deze zouden bij een echte schaduw tegen elkaar wegvallen. Met name door de combinatie met de beweeglijke, kleinschalige schaduw van de bomen ontstaat een diffuus beeld. Dit effect was in de eerder gebruikte impressies van de initiatiefnemers niet af te lezen. Bovenstaande in overweging nemende, komt het ontwerpteam tot het oordeel dat het toevoegen van de schaduw afbreuk doet aan de belangrijkste kwaliteiten in het ontwerp van Achterom-Bagijnhof: eenvoud, eenduidige materialisering met klinkers en natuursteen en het herstel van de dubbele bomenrij. De twee ontwerpen zijn niet met elkaar te combineren. Alternatieven Omdat de gedachte om de herinnering aan het postkantoor levend te houden waardevol is, heeft het ontwerpteam een eerste inventarisatie gemaakt van alternatieve mogelijkheden. Deze zijn hieronder globaal beschreven, met hun voor- en nadelen. 1. Alleen de contour van de schaduw weergeven met behulp van een sierstrip Dit is een afzwakking van het oorspronkelijke idee van de schaduw. Deze optie is in de virtuele maquette verwerkt en blijkt een onherkenbaar beeld op te leveren. Het is eveneens strijdig met de uitgangspunten van het ontwerp. 2. Alleen de contour van de schaduw weergeven met behulp van led-verlichting Deze optie is in de virtuele maquette verwerkt, is alleen 's avonds zichtbaar en blijkt een onherkenbaar beeld op te leveren. Bovendien waren de aanlegkosten hoog en was het ontwerp moeilijk te onderhouden. 3. Kleine verwijzingen naar het postkantoor toevoegen in de bestrating (een oud embleem van de post, postzegels, brieven e.d.) in de bestrating opnemen; Deze optie is goed in te passen in het ontwerp van de openbare ruimte. Er zijn vele voorbeelden elders waar dit met succes is toegepast. Het is echter vooralsnog slechts een idee en zou moeten worden uitgewerkt tot een volwaardig concept. 4. De oude stadsplattegrond in natuursteen in de bestrating opnemen; Idem als 4. 5. Een multimediascherm waarin de bezoeker door de oude, huidige en nieuwe situatie kan wandelen. Deze optie is niet uitvoerig onderzocht. Pagina 3/5
^^^^^^^^s F/g 2; Referentiebeelden markeringen in bestrating &jj S$Sj&9P #ifófë^ ^^^^S^^^^^^^^'r 5%$s*J! ^^^^feslfmimi ^^^^^^^^^^ PSP Advies Het ontwerp van de openbare ruimte met de dubbele bomenrij en de schaduw van het postkantoor zijn niet te combineren en vragen dus om een duidelijke keuze: vaststellen van het definitief ontwerp en daarmee afzien van het verwerken van de schaduw van het postkantoor; kiezen voor de schaduw en daarmee voor het maken van een nieuw ontwerp voor de openbare ruimte dat de schaduw als uitgangspunt neemt. Hierbij zal de dubbele bomenrij komen te vervallen. Wij adviseren het definitieve ontwerp zoals hier omschreven vast te stellen en daarmee af te zien van het verwerken van de schaduw van het postkantoor. De discussie over de schaduw van het postkantoor heeft echter duidelijk gemaakt dat de herinnering aan het postkantoor bij veel inwoners van Dordrecht nostalgische gevoelens opwekt. Om hier recht aan te doen adviseren wij de herinnering aan het postkantoor op een andere wijze in de openbare ruimte te verwerken. Uit een eerste inventarisatie van de alternatieven blijkt dat hier voldoende mogelijkheden voor zijn binnen het ontwerp van de openbare ruimte. De mogelijkheden zijn echter verre van uitputtend onderzocht. Het onderwerp verdient een bredere, creatieve benadering en zorgvuldige afweging van de alternatieven. In dit kader zullen dan ook voorstellen worden gedaan om een traject te starten dat moet leiden tot een alternatief en uitvoerbaar plan om de herinnering aan het postkantoor levend te houden. De inhoudelijke en financiële kaders voor deze prijsvraag moeten nog bepaald worden. b. Vervolgtraject besluitvorming Na vaststelling zal het ontwerp worden aanbesteed, waarna met de uitvoering begonnen kan worden. Pagina 4/5
Datum 5 januari 2010 4. Wat mag het kosten? Achterom 923000 Raamstraat 250000 Bagijnhof 2408000 Visstraat 526000 Expeditiehof + Expeditiestraat 255000 Johan de Wittstraat 894000 Aansluiting Sarisgang 69000 Pollers 641000 Detailering voegen en fundering 540000 Kabels en leidingen / bouwrijp maken 694000 TOTAAL 7200000 5. Fatale beslisdatum Niet van toepassing. 6. Bij dit raadsvoorstel horen de volgende bijlagen: - ontwerp besluit - definitief ontwerp openbare ruimte - kostenraming - planning 7. Voorstel Wij stellen u voor: 1. het definitief ontwerp openbare ruimte Achterom-Bagijnhof vast te stellen; 2. een uitvoeringskrediet van 7.200.000,-- beschikbaar te stellen ten laste van de gereserveerde middelen de strategische investeringen Achterom-Bagijnhof (SI B02). Het college var de^ (Burgemeester en Wethouders van Dordrecht de burgemeester RJ.G. Bandell - ontwerp besluit - Pagina 5/5