rv 122 Bestuursdienst BSD/2010.1273 RIS 175466_101019 Gemeente Den Haag RIS175466_19-OKT-2010 Voorstel van het college inzake Concernbericht 2010. INLEIDING Dit raadsvoorstel hoort bij het Concernbericht 2010. In dit raadsvoorstel wordt besluitvorming gevraagd over: Begrotingswijzigingen 2010. 1. Inhaalafschrijving van bestaande activa met maatschappelijk nut. 2. Actualisatie grondexploitaties. 3. Instelling nieuwe reserves. 4. Investeringskrediet onderwijshuisvesting. Als bijlage bij dit raadsvoorstel is opgenomen het Concernbericht 2010. Het Concernbericht 2010 is een voortgangsrapportage over het beleid en financiën in 2010. De inhoud van het Concernbericht 2010 is gebaseerd op de gegevens tot en met 30 juni 2010 waarover alle gemeentelijke diensten hebben gerapporteerd in hun Marap 2010. In het Concernbericht 2010 zijn de belangrijkste ontwikkelingen toegelicht en er wordt een prognose voor het resultaat 2010 afgegeven. BESLISPUNTEN 1 Begrotingswijzigingen 2010 Voor 2010 wordt een aantal begrotingswijzigingen voorgesteld, zie de bijlage begrotingswijzigingen in het Concernbericht 2010. De begrotingswijzigingen bestaan uit mutaties op baten, lasten, dotaties aan en onttrekkingen uit reserves. De uitzetting van de lasten is 183 mln. en de baten 119 mln. Per saldo is dat een netto uitzetting van 64 mln. De dotaties aan reserves bedragen 165 mln. en de onttrekkingen uit reserves bedragen 229 mln. Per saldo wordt er 64 mln. meer onttrokken aan reserves dan gedoteerd aan reserves. Hiermee is het totaal van de begrotingswijzigingen resultaat neutraal voor de gemeente. Naast het feit dat de mutaties in totaal neutraal zijn, is het ook zo dat het gros van de mutaties financieel technisch van aard zijn. Bijvoorbeeld doordat begrotingsproducten zijn gecreëerd of verschoven of dat daarmee kostentoerekeningen en bestedingsplannen zijn geactualiseerd. Deze begrotingswijzigingen leiden niet tot meer of minder kosten of opbrengsten. Die mutaties vertegenwoordigen ook geen nieuw beleid. Verder is een aantal incidentele knelpunten 2010 geïnventariseerd die zijn gedekt met incidentele voordelen in 2010. Deze knelpunten leiden tot begrotingswijzigingen omdat deze nadelen onvermijdbaar zijn en gelijk moeten worden genomen. Alle begrotingswijzigingen zijn gecontroleerd op juist- en volledigheid. Echter, de individuele begrotingswijzigingen kunnen leiden tot relatief grote wijzigingen van programmasaldi. In dit raadsvoorstel zijn zoveel mogelijk knelpunten met bijbehorende dekkingen en de overige grote mutaties toegelicht. Knelpunten 2010 en incidentele dekking 2010 (bedragen * 1 mln.) KNELPUNTEN EN DEKKINGEN COALITIEAKKOORD Nadelen Frictiekosten apparaatslastenbezuiniging Voordelen Vrijval afschrijvingsreserves Herallocatie bestemmingsreserves Vrijval reserve BTW compensatiefonds Rekeningresultaat 2009 Grote projecten 30,0 N 40,0 V 37,9 V 31,0 V 11,7 V 8,4 V Raadsvoorstellen 2010 1
KNELPUNTEN EN DEKKINGEN OVERIG Nadelen Dividend Eneco Bouwleges BTW verrekening rijk Leyweg Extra kosten verkiezingen 2010 BTW nettering Wachtgelden raad en college Voordelen Precario Stelpost loon- en prijscompensatie en areaal Afronding begroting SALDO KNELPUNTEN EN DEKKINGEN 2010 7,5 N 5,7 N 5,5 N 4,6 N 2,2 N 0,7 N 0,5 N 15,0 V 5,5 V 0,4 V 93,2 V Toelichting knelpunten en dekkingen coalitieakkoord Frictiekosten apparaatslastenbezuiniging In de begroting 2010 is incidenteel 30,0 mln. opgenomen ten behoeve van frictiekosten die kunnen optreden als gevolg van de bezuiniging op apparaatslasten. Vrijval reserve activafinanciering In het financieel kader 2010 2015 bij het coalitieakkoord is 40 mln. opgenomen in de incidentele ruimte. Dit bedrag is vrijgevallen uit de reserve Activafinanciering. Deze vrijval is mogelijk doordat de uit deze reserve te dekken kapitaallasten van 2,5 mln. structureel in de begroting zijn opgenomen. Herallocatie bestemmingsreserves In het coalitieakkoord is rekening gehouden met herallocatie van bestemmingsreserves en langlopende reserves. In totaal is een incidentele baat begroot van 37,9 mln. in 2010. Vrijval reserve BTW compensatiefonds De reserve BTW compensatiefonds is vrijgevallen voor in totaal 31 mln. De vrijgekomen middelen zijn in het huidige coalitieakkoord ingezet in de incidentele ruimte. Rekeningresultaat 2009 In de begrotingsretraite 2010 is het rekeningresultaat van 11,7 mln. ingezet. Dit resultaat is in 2010 opgenomen in de algemene reserve en wordt nu onttrokken. Voor de begroting betekent dit in 2010 een onttrekking uit de Algemene reserve van 11,7 mln. Grote projecten Voorgesteld is in 2010 een bedrag van 8,4 mln. te onttrekken uit de reserve Grote projecten ten behoeve van knelpunt Moerwijk ( 1,2 mln. ) en nader in te delen ( 7,2 mln.). Voor de begroting betekent dit een hogere onttrekking in 2010 van 8,4 mln. uit de reserve Grote Projecten. Toelichting knelpunten en dekkingen overig Dividend Eneco In de brief financieel perspectief 2011-2015 (RIS170443) van februari 2010 is aangekondigd dat de gemeente structureel een lager dividend uit de deelneming Eneco raamt. Het lagere dividend is in de meerjarenbegroting vanaf 2011 structureel gedekt. Voor 2010 is de tegenvaller 7,45 mln., namelijk 22,11 mln. oorspronkelijke raming minus 14,65 mln. werkelijk dividend in 2010. Dit incidentele knelpunt is in 2010 gedekt uit de incidentele ruimte in 2010. Bouwleges Door het wegvallen van grote bouwvergunningen bij op korte termijn gelijkblijvende kosten, ontstaat in 2010 een tekort op de bouwleges van 5,7 mln. Het tekort is zo groot dat op basis van de huidige inzichten het niet binnen een redelijke termijn de komende jaren kan worden ingelopen. Dit betekent dat in 2010 een verlies op de bouwleges moet worden genomen. Het knelpunt van 5,7 mln. wordt gedekt uit de incidentele ruimte in 2010. Raadsvoorstellen 2010 2
BTW verrekening rijk De gemeente heeft een openstaande vordering van BTW op het Souterrain voor een bedrag van 13,8 mln. Daarnaast heeft de fiscus een boekenonderzoek 2003-2008 uitgevoerd waaruit een nog te betalen post van 3,7 mln. ontstaat voor de gemeente. Het totale risico bedraagt 17,5 mln. In 2010-2011 moeten de verrekeningen naar verwachting plaatsvinden. De dekking van deze verrekeningen was voorzien in de reserve BTW compensatiefonds in het programma Overige beleidsvoornemens. Die reserve is nu in het huidige coalitieakkoord ingezet in de incidentele ruimte voor 31 mln. (met een voorbehoud voor akkoord Rijksbelastingdienst). In de begroting is 5,5 mln. gereserveerd uit de incidentele ruimte. Stadskantoor Leyweg Een overschrijding wordt voorzien van 3,2 mln. ten opzichte van het eerder bestuurlijk vastgestelde bouwbudget. Daar bovenop kan nog een bedrag van maximaal 1,4 mln. komen ter afwikkeling van een verschil van mening met de aannemer over de verrekening van staal. Totaal een maximale overschrijding van 4,6 mln. De gevolgen van deze overschrijding zijn financieel nog niet gedekt. Het nadeel van 4,6 mln. wordt gedekt uit de incidentele ruimte en de middelen worden toegevoegd aan de reserve Kapitaallasten waaruit de hogere kapitaallasten worden gedekt. Extra kosten verkiezingen 2010 Structureel is een bedrag van 0,8 mln. beschikbaar in de begroting van Dienst Publiekservice voor verkiezingen. Dit jaar zijn er meer kosten gemaakt (nasleep gemeenteraad, Tweede Kamer inclusief verwerking stemmen in het buitenland, voorbereiding verkiezingen Provinciale Staten). BTW op infrastructuursubsidies De gemeente heeft een incidenteel nadeel vanwege lagere rijkssubsidies. De betreffende rijkssubsidies zijn lager doordat de BTW niet meer kan worden verhaald bij het BTW Compensatiefonds van het Rijk. Deze aanpassing wordt ook wel nettering genoemd. De gemeente heeft voor de nettering deels compensatie via het Gemeentefonds ontvangen. Het resterende knelpunt van 0,7 mln. in 2010 wordt gedekt uit de incidentele ruimte in 2010. Vanaf 2011 is de nettering BTW verwerkt in de meerjarenraming Wachtgelden raad en college Krachtens de vigerende regelgeving hebben vertrekkende wethouders en raadsleden recht op wachtgeld, tenzij zij op andere wijze in voldoende inkomsten kunnen voorzien. Na de wisseling van Raad en College in maart 2010 zijn de kosten 0,505 mln. incidenteel. Deze kosten komen tot stand door oorzaken die buiten de invloed van dienstdirecteur of portefeuillehouder liggen. De kosten zijn gedekt uit incidentele voordelen in 2010. Precario In 2010 begroot de gemeente een incidenteel voordeel van 15 mln. door de precariobelasting. Aangenomen werd dat in 2010 de precario op leidingen zou komen te vervallen. Wetgeving op dit gebied is niet doorgevoerd. De meevaller op precario ondergrondse infrastructuur 2010 is ingezet voor incidentele knelpunten in 2010. Vanaf 2011 is de meevaller structureel verwerkt in de meerjarenbegroting. Stelpost loon- en prijscompensatie en areaal Correctie op de loontrend 2010 vanwege de CAO 2010-2011 is 1,9 mln. Dit komt doordat in 2010 een loonstijging van 2,5% moet worden begroot (incidenteel 1,5% CAO verhoging + 0,5% CAO eindejaarsuitkering + 0,5% standaard schaalgroei) terwijl nog uit 2009 een doorwerking van 3% was meegenomen. Dit levert een voordeel van 0,5% op dat gelijk staat aan 1,9 mln. Verder is een meevaller ontstaan door opgebouwde verschillen van 2,1 mln. op overige stelposten. Het derde voordeel bedraagt 1,5 mln. op de areaaluitbreiding vanwege afnemende bouwprognoses. Ieder jaar krijgen diensten volgens de methode groei van de stad budget voor areaaluitbreiding (dekking uit het gemeentefonds) op basis van groeiprognoses van inwoners en woningen. De totale meevaller van 5,5 mln. in te zetten voor de incidentele ruimte. Reserve te verdelen middelen begroting 2011-2014 De grootste mutatie betreft de dotatie van 93,2 mln. aan de voorgestelde nieuwe reserve te verdelen middelen 2011-2014. Alle voor- en nadelen uit het coalitieakkoord en de begrotingsvoorbereiding zijn gesaldeerd tot ruim 93,2 mln. De reserve is nodig om de beschikbare middelen voor nieuw beleid in de begroting 2011-2014 over de jaarschijven te kunnen inzetten. De reserve loopt tot en met 2014 en de onttrekkingen zijn dan ook geraamd in de komende jaren. Raadsvoorstellen 2010 3
Overige begrotingswijzigingen Programma Cultuur Voorbereidingskrediet uitwerking scenario s Spuiplein Per raadsmededeling (RIS 174889) is aangekondigd dat het college enkele scenario s uitwerkt voor het dans- en muziekcentrum. In het reeds beschikbare gestelde voorbereidingsbudget is geen rekening gehouden met de kosten voor het uitwerken van scenario s. Voorgesteld om de kosten voor het uitwerken van de scenario s ( 0,170 mln.) ten laste te brengen van de reservering Dans- en Muziekcentrum (onderdeel van de reserve grote projecten). Programma Integratie en Krachtwijken Hoger aantal inburgeringstrajecten De gemeente heeft op een hoger aantal te realiseren inburgeringstrajecten ingeschreven. Hierdoor ontvangt de dienst ongeveer 12,5 mln. meer baten en worden ook meer lasten gemaakt. Programma Werk en Inkomen Bestedingsplan Werkgelegenheidsprojecten Het Rijk bezuinigt fors op het re-integratiebudget. Dit heeft gevolgen voor de re-integratieactiviteiten die gemeente uitvoert. Zowel de lasten als de baten worden daarom in principe evenredig neerwaarts bijgesteld. Deze wijzigingen zijn een actualisatie van het bestedingsplan als gevolg van Het Huis van de Arbeid. Prognose WWB-I Het aantal bijstandsuitkeringen groeit tot nu toe in Den Haag harder dan op grond van de CPB ramingen (maart 2010 en de MEV) voor 2010 verwacht mag worden. Deze groei wordt met name veroorzaakt door de groei van het aantal jongeren met een inkomensvoorziening in het kader van de Wet investeren in jongeren (WIJ). Het Rijk heeft bij de berekening van de budgetten als verwacht effect van de invoering van de WIJ juist een daling van het aantal jongeren geprognosticeerd. Op grond van de meevallende verwachting van het Centraal Planbureau met betrekking tot de werkloosheidsontwikkeling - waarvan de bijstandsontwikkeling mede wordt afgeleid - is het WWB-I budget eerder dit jaar neerwaarts bijgesteld. Voor Den Haag gaat het om een bedrag van 23 mln. Hierdoor wordt een uitname van ca. 11 mln. uit de reserve WWB-I verwacht. Wijzigingen financiering en uitvoering Inkomensvoorzieningen en aanvullende bijstand 65-plussers Per 1 januari 2010 zijn de wetten Wet bundeling uitkeringen Inkomensvoorzieningen aan gemeenten en Wet met betrekking tot de overheveling van de uitvoering van de aanvullende bijstand aan 65- plussers van de gemeenten naar de Sociale verzekeringsbank (SVB) in werking getreden. Dit betekent dat het budget voor bijstandsuitgaven aan huishoudens van 65 jaar en ouder niet meer via het Inkomensdeel van de WWB wordt gefinancierd, maar door de SVB samen met de AOW wordt verstrekt. Dit is resultaat neutraal voor de gemeente. Programma Sociale voorzieningen en Armoedebestrijding Nadeel gemeentelijk minimabeleid In 2010 bedraagt het tekort op Gemeentelijk minimabeleid naar verwachting 4,2 mln. Dit moet binnen de portefeuille SWE worden gedekt. Daarom wordt voorgesteld om het tekort te dekken met het resultaat op de bijstand van 2009 van 4,9 mln. Dit bedrag is in 2009 toegevoegd aan de reserve WWB-I. De daadwerkelijke onttrekking vindt plaats aan de hand van het daadwerkelijk gerealiseerde tekort op Gemeentelijk minimabeleid per jaarrekening 2010. Er wordt nu ingezet op een maximale onttrekking van 4,9 mln. Programma Verkeer Administratieve verwerking ontvangen beschikkingen Een uitzetting van ruim 28 mln. in de baten en lasten wordt veroorzaakt door ontvangen beschikkingen. Zo is van het Hoogheemraadschap van Delfland (HHS) 16 mln. ontvangen voor de verhoging van de stormkering. De gemeente is hiermee in 2010 gestart en werkt samen met het HHS en Rijkswaterstaat. Verder heeft de gemeente in het kader van het Meerjarenprogramma Fiets bijna 8 mln. ontvangen van Stadsgewest Haaglanden. De middelen zijn bedoeld ter verbetering van de fietspaden. Hiertoe worden Raadsvoorstellen 2010 4
fietspaden met tegels omgezet naar rood asfalt en worden diverse fietspaden gescheiden van de reguliere rijbaan. De overige beschikkingen zijn van diverse overheden ontvangen. Programma Ruimtelijke ordening en Gebiedsontwikkeling Administratieve verwerking grondexploitaties De lasten en baten van de grondexploitaties worden verwerkt voor beide 203 mln. In het verleden werden alleen de resultaten op grondexploitaties in de begroting verwerkt. Nu worden ook de baten en lasten verwerkt. Naar aanleiding van een actualisatie van een aantal grondexploitaties wordt voorgesteld om de lasten en baten aan te passen. Een uitgebreidere toelichting op de projecten kunt u vinden in de programmabegroting 2011-2014 paragraaf Grondbeleid en in het Concernbericht 2010, hoofdstuk actualisatie grondexploitaties. Programma Financiën In totaal leiden de begrotingswijzigingen binnen programma Financiën tot een krimp. Ruim 60 mln. wordt veroorzaakt door onttrekkingen uit reserves Activafinanciering (bijna 50 mln.) en de Algemene reserve ( 11,7 mln.). die als incidentele ruimte zijn begroot. De hogere baat van 24,7 mln. in programma Financiën wordt voor 15 mln. veroorzaakt door de precariobelasting. Verder ontvangt de gemeente vanuit het rijk 6,9 mln. extra Gemeentefonds in 2010 ten behoeve van de uitvoering van taakmutaties. De taakmutaties betreffen onder andere 1,8 mln. voor bestrijding jeugdwerkloosheid, 1,5 mln. uitvoeringskosten inburgering en WWIK, 1,2 mln. voor onderwijsachterstanden en 0,4 mln. Stimulering Lokale Klimaat initiatieven (SLOK). De overige kleinere bedragen krijgt de gemeente voor onder andere mannenopvang, sport en bewegen en maatschappelijke opvang. De middelen zijn bij de betreffende beleidsprogramma s opgevoerd. Ook voert de gemeente ruim 11 mln. aan baten op door verstrekte (omslagrente) leningen. 2 Inhaalafschrijving bestaande activa met maatschappelijk nut Conform het Besluit Begroting en verantwoording provincies en gemeenten (dit zijn de gemeentelijke comptabele voorschriften) schrijft de gemeente materiële vaste activa (MVA) met maatschappelijk nut niet af of anders met een zo kort mogelijke afschrijvingstermijn. Daar waar het mogelijk is, wordt bestaande MVA versneld afgeschreven. In de begroting is 34,2 mln. aan incidentele middelen beschikbaar voor onderwerpen waarbij de middelen niet in 2010 nodig zijn. Om te voorkomen dat deze middelen aan reserves worden gedoteerd of reserves verlengd, wordt voorgesteld de middelen in te zetten voor de versnelde afschrijving van bestaande activa met maatschappelijk nut. Op deze manier voeren we de BBV uit en voorkomen we dat we onnodige reserveposities aanhouden of creëren. Om de middelen wel beschikbaar te houden voor de onderwerpen waar de middelen voor bedoeld zijn, wordt een aantal onderwerpen of projecten toegevoegd aan het Meerjarig Investeringsplan (MIP). De middelen die worden ingezet ten behoeve van de versnelde afschrijving bestaan uit de reserve Scheveningen Boulevard 11,2 mln., exploitatie Verkeerscirculatieplan 15 mln., reserve Verkeerslichten 1,1 mln., reserve Grote Markt en reserve Binnenstad 6,9 mln. Aan het MIP worden toegevoegd Attractieve Binnenstad, Scheveningen Boulevard en Verkeerscirculatieplan. 3 Actualisatie Grondexploitaties In het Concernbericht 2010 wordt gerapporteerd over afwijkingen in de saldi van de lopende grondexploitaties die zich in het afgelopen half jaar hebben voorgedaan. In het Concernbericht 2010 is de stand van zaken met betrekking tot deelprojecten en de bestuurlijke verschillenverklaring opgenomen. IpSO Op dit moment wordt nog gewerkt aan de actualisatie van het Investeringsprogramma Stedelijke Ontwikkeling (IpSO). De keuzes die met het IpSO aan de raad worden voorgelegd, kunnen grote effecten op lopende grondexploitaties hebben. Deze keuzes en de effecten daarvan zullen samen met het IpSO aan de raad worden voorgelegd. Deze effecten zijn dus niet in deze rapportage verwerkt. 4 Instelling nieuwe reserves Reserve Te verdelen middelen begroting 2011 2014 Om de beschikbare middelen voor nieuw beleid in de begroting 2011-2014 over de jaarschijven te kunnen inzetten, wordt een nieuwe reserve ingesteld. De reserve wordt ingesteld met een looptijd tot en met 2014 en is beschikbaar voor het nieuwe beleid dat is vastgesteld in de begroting 2011 voor de jaarschijven 2011 2014. Voorgesteld wordt in te stemmen met de reserve Te verdelen middelen begroting 2011-2014 Raadsvoorstellen 2010 5
Programma 23 Overige beleidsvoornemens Product Trend en onverdeeld beleid Maximale hoogte 100 mln. Maximale looptijd 31 december 2014. Reserve Krachtwijken Reserve Paul Krugerlaan / Aansluiting Lijn 11 Voor de meerjarige krachtwijken projecten Paul Krugerlaan / Aansluiting lijn 11 dient een bestemmingsreserve te worden ingesteld. Voor de Paul Krugerlaan is 2,057 mln. beschikbaar en voor de aansluiting Lijn 11 0,162 mln. Voorgesteld wordt in te stemmen met de reserve Krachtwijken Reserve Paul Krugerlaan/Aansluiting Lijn 11 Programma Economie Product Voldoende passende ruimte voor kantoren, bedrijven en winkels Maximale hoogte 2,5 mln. Maximale Looptijd 31 december 2012. Reserve Krachtwijken Reserve Uitenhagestraat / Gedifferentieerd wonen Schilderswijk Voor de meerjarige krachtwijken projecten Uitenhagestraat en gedifferentieerd wonen dient een bestemmingsreserve te worden ingesteld. Voor de Uitenhagestraat is 3,448 mln. beschikbaar en voor Gedifferentieerd wonen Schilderswijk 1,215 mln. Programma Ruimtelijke ordening en Gebiedsontwikkeling Product uitwerken structuurvisie Den Haag Maximale hoogte 4,6 mln. Maximale Looptijd 31 december 2012. 5 Overig Investeringskrediet onderwijshuisvesting In het in de programmabegroting opgenomen meerjaren investeringsplan 2011-2014 is voor het programma onderwijshuisvesting 2011 een bedrag van 35,35 mln. aangegeven. Aangezien het totaal van de te verstrekken subsidies het bedrag van 5 mln. overschrijdt, dient conform artikel 18, derde lid, van de Verordening financieel beheer en beleid gemeente Den Haag, de raad afzonderlijk te besluiten over de benodigde investeringsmiddelen. Besluitvorming Gezien het vorenstaande stelt het college de raad voor het volgende besluit te nemen: De raad van de gemeente Den Haag, Gelet op de artikelen 197, 198, 199 en 200 van de Gemeentewet, Gezien het voorstel van het college van 28 september 2010, Besluit: I. in te stemmen met de voorgestelde begrotingswijzigingen 2010 inclusief doorwerking in reserves conform het Concernbericht 2010. II. in te stemmen met 34,2 mln. inhaalafschrijving op activa met maatschappelijk nut met toevoeging van Attractieve Binnenstad, Scheveningen Boulevard en Verkeerscirculatieplan aan het Meerjarig Investeringsplan. III. in te stemmen met de actualisatie van de plansaldi per 31 december 2009 (stand jaarrekening 2009) en 30 juni 2010 (stand Concernbericht 2010). IV. in te stemmen met reserves voorgesteld onder Instelling nieuwe reserves. V. in te stemmen met een investeringskrediet van 35,35 mln. voor onderwijshuisvesting conform het in de begroting opgenomen meerjaren investeringsplan 2011-2014. Aldus besloten in de openbare raadsvergadering De griffier. De voorzitter. Raadsvoorstellen 2010 6