AANBIEDINGSBRIEF... 5 Jaarverslag 2014... 5 Toelichting bij de Jaarrekening PKA 2014... 5 1. Algemeen... 5 2. Staat van Baten en Lasten... 6 3. Balans... 7 4. Liquiditeitspositie... 7 5. Resultaten per wijk... 8 6. Ledenaantallen... 8 7. Kasstroom... 8 8. Fiscaliteit... 8 9. Vooruitzichten voor 2015... 8 10. Tenslotte... 8 JAARVERSLAG PROTESTANTSE GEMEENTE TE AMSTERDAM... 11 Balans per 31 december 2014... 11 Rekening van baten en lasten 2014... 12 Kasstroomoverzicht... 13 Algemene toelichting en grondslagen... 14 Algemeen... 14 Grondslagen van waardering en van bepaling van het resultaat... 14 Wijziging in 2014... 14 Materiële vaste activa... 14 Financiële vaste activa... 14 Kortlopende vorderingen... 14 Voorzieningen... 14 Overige activa en passiva... 15 Resultaatbepaling... 15 Resultaten per wijk... 15 Toelichting op de balans... 16 Kerk- en wijkgebouwen... 16 Overige onroerende goederen... 17 Installaties en inventarissen... 18 Langlopende vorderingen... 18 Effecten, deposito s en spaarrekeningen... 18 Kortlopende vorderingen... 19 Algemene reserve... 20 Reserve koersverschillen beleggingen... 20 Investeringsreserve Wervende Kerk (Durffonds)... 20 Onderhoudsvoorziening kerk- en wijkgebouwen... 21 Onderhoudsvoorziening orgels... 21 Onderhoudsvoorziening overig onroerend goed... 21 Overige voorzieningen... 22 Bijzondere pastoraatskosten... 22 Matrixformatie... 22 Jaarverslag 2014 (mei 2015) 3
Kerkelijk opbouwwerk... 23 Jeugdwerk SSJ... 23 Werknemersrisico... 23 Uitkering vervanging predikanten bij ziekte... 23 Huurvoorziening kosterswoning... 23 Archief... 23 Werkgemeenschap van predikanten... 23 Studentenpastoraat... 23 Predikantenfonds Nieuwendam... 23 Nalatenschap Rameau... 23 Evangelisatieraad Jacobuskapel... 24 Voorziening Knobbe-Kwestro... 24 Pastoraatsfonds Muiderkerk... 24 Langlopende schulden... 24 Kortlopende schulden... 25 Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen... 25 Toelichting op de Rekening van baten en lasten over 2014... 26 Bijdragen levend geld... 26 Exploitatie kerk- en wijkgebouwen... 26 Exploitatie overig onroerend goed... 26 Beleggingen / intrest... 27 Overige baten... 27 Kosten pastoraat... 28 Salarissen en vergoedingen... 29 Bestuurs- en bureaukosten... 30 Bovenwijkse activiteiten... 31 Bovenplaatselijk... 32 Overige lasten... 33 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant... 34 Bijlagen... 36 bijlage 1. Analyse bijdragegegevens... 36 bijlage 2. Ledengegevens... 37 bijlage 3. Pastoraatskosten... 38 bijlage 4. Salarissen en vergoedingen... 39 bijlage 5. Voorziening onderhoud kerk- en wijkgebouwen... 40 bijlage 6. Voorziening onderhoud orgels... 41 bijlage 7. Voorziening onderhoud overig onroerend goed... 42 bijlage 8. Investeringsreserve Wervende Kerk... 43 bijlage 9. Exploitatie kerk- en wijkgebouwen... 44 bijlage 10. Overige onroerende goederen: waarde... 45 bijlage 11. Overige onroerende goederen: exploitatie... 46 bijlage 12. Balansen en resultaten per wijk... 47 bijlage 13. Resultaat op kerntaken per wijkgemeente en per lid per wijkgemeente... 55 VERKLARINGEN... 56 4
Aanbiedingsbrief Aan de leden van de Algemene Kerkenraad van de Protestantse Kerk Amsterdam Geachte dames en heren, Hierbij bieden wij u het financiële jaarverslag 2014 van de Protestantse Kerk Amsterdam ter vaststelling aan. In dit verslag is naast de officiële jaarrekening 2014 en de vergelijking met werkelijk 2013, begroting 2014, en begroting 2015, ook een aantal bijlagen met meer gespecificeerde informatie over de wijkgemeenten, die samen de PKA vormen en de overkoepelende stedelijke activiteiten en projecten opgenomen. Wij hopen u hiermee een goed inzicht te verschaffen in de financiële stand van zaken binnen onze kerk. Tot het beantwoorden van eventuele vragen en het geven van nadere toelichtingen zijn wij gaarne bereid. Het jaar 2014 was op financieel gebied voor de PKA in zijn geheel bezien een goed jaar. Er is echter goed nieuws en minder goed nieuws op onderdelen van het kerkelijk gebeuren. Goed nieuws is dat voor het eerst sinds vele jaren de PKA in 2014 een bescheiden positief resultaat van ruim 200.000 heeft behaald. Goed nieuws is ook dat sommige wijken beter hebben gepresteerd dan begroot. Minder goed nieuws is dat andere wijken slechter hebben gepresteerd dan begroot en ook dat het Kerkelijk Bureau zijn begroting met 4% overschreed. Het resultaat is aanzienlijk beter dan in de begroting voor 2014 voorzien, maar dat wordt vrijwel geheel veroorzaakt door het feit dat in de begroting 2014 geen koerswinsten op de beleggingen zijn opgenomen, vanwege de onvoorspelbaarheid daarvan. Evenals in 2013 is de belangrijkste reden voor het betere resultaat in 2014 een financiële en niet een operationele. Door het goed presteren van de aandelenbeurzen en hoge obligatiekoersen vanwege de lage rente hadden we in 2014 wederom een goed resultaat van 3,6 miljoen op onze beleggingen. De Lasten bedroegen in 2014 ruim 6,2 miljoen. Deze getallen illustreren het belang van de inkomsten uit onze beleggingen voor de exploitatie van de PKA, namelijk 58% van de totale lasten. En ze onderstrepen dus ook het belang van het in stand houden van de bron van deze inkomsten, namelijk ons vermogen, zie ook 2. Bij de Baten lagen de inkomsten uit levend geld iets boven de begroting 2014, maar waren 0,9% lager dan werkelijk 2013. Sinds enige jaren wordt bij de baten en lasten een onderscheid gemaakt tussen verschillende taakvelden, met als belangrijkste twee: de kerntaken van de wijken en het beheer van de (kerk)gebouwen. Destijds werd als doel gesteld om het tekort op de kerntaken van de wijken sterk terug te dringen en uiteindelijk tot nul terug te brengen. Ondanks alle inspanningen, die in sommige wijken ook tot resultaat hebben geleid, slaagden als totaal de wijken er ook in 2014 niet in om het tekort op kerntaken terug te dringen. Dat tekort blijft in 2014 staan op ongeveer 1,15 miljoen, circa 10% boven begroting en 4,6% boven werkelijk 2013. De werkgroep Sluitende Begroting werkt momenteel aan voorstellen om via het instrument van een meerjarenbegroting tot voor alle wijken realiseerbare doelstellingen te komen om hun begrotingen in drie jaar, d.w.z. 2016 t/m 2018, sluitend te maken. De kerk- en wijkgebouwen tonen in 2014 een groter verlies dan gebruikelijk, namelijk circa 100.000 meer dan voorgaande jaren. Dit wordt voor een groot gedeelte veroorzaakt door minder baten en hogere lasten van de Westerkerk (-/- 75.000) op dit onderdeel. De inkomsten uit verhuur waren circa 30.000 lager dan begroot en de uitgaven waren circa 45.000 hoger. Juist begroten blijft hier om bestuurlijke Jaarverslag 2014 (mei 2015) 5
aandacht vragen. Ook de Nieuwendammerkerk had een hoger dan begroot negatief saldo van -/- 23.000 vanwege de herinrichting van de tuin. De Thomaskerk daarentegen presteerde 20.000 beter dan begroot. Bij de overige kerken waren de verschillen kleiner dan 10.000 plus of min. Aan legaten en erfenissen werd 573.791 ontvangen. Daarvan ging 367.966 rechtstreeks naar het vermogen en 205.825 naar de onderhoudsvoorziening van de Westerkerk. Het is mooi te zien dat leden op deze wijze geld nalaten voor de Kerk en het is belangrijk om hier op bij de fondsenwerving veel aandacht aan te schenken. De PKA ontving ook nog aanzienlijke bedragen van externe bronnen. Aan bijdragen voor de kernactiviteiten werd in 2014 157.640 ontvangen en aan subsidies op groot onderhoudsprojecten 402.784. De financiën zijn natuurlijk maar één aspect van het kerk zijn. Gezonde financiën zijn echter een noodzakelijke voorwaarde om onze relatief grote organisatie, bestaande uit professionele medewerkers en vele vrijwilligers de middelen te verschaffen om hun werk te doen. Met onze vele ambitieuze plannen voor kerkvernieuwing en onze rol in de stad Amsterdam is een gezonde financiële positie absoluut noodzakelijk, De jaarrekening is een instrument om die positie te beoordelen; hij beoogt een helder beeld te geven van de financiële situatie van de PKA. De hoofdreden voor het gunstiger jaarresultaat 2014 ligt aan de kant van de Baten. Daar zijn de inkomsten uit beleggingen aanzienlijk hoger dan begroot (+330%) en ook hoger dan in 2013 (+1,1%). Het is goed om hier even bij stil te staan. De aandelenbeurzen bleven in 2014 goed presteren en de PKA haalde een beleggingsrendement van ruim 6%. Dit leverde na de rentevergoeding op de rekening courant nog een mooie bijdrage op aan de exploitatie. Door de gewoonte om de inflatie naar beneden af te ronden op hele procenten kwam de inflatiecorrectie op de Algemene Reserve bij een inflatie van 0,9% uit op nihil. Het is goed om ons steeds bewust te blijven van de onvoorspelbaarheid op korte tot middenlange termijn van de effectenkoersen. Omdat de PKA relatief veel in aandelen belegt, hebben koersschommelingen onmiddellijk effect op de hoogte van onze beleggingen. Ook de al langere tijd lage rente op obligaties speelt ons parten en het risico van koersdaling van obligaties bij stijgende rente eveneens. Daarom was tot en met 2014 het beleid om bij het begroten alleen uit te gaan van vaststaande opbrengsten, zoals rente en dividenden, en niet vooruit te lopen op mogelijke koerswinsten. Voor de begroting 2015 zijn we gedeeltelijk van dit beleid afgestapt en hebben we bij de wijkgemeenten wel de vaste rentevergoeding over de rekening courant (die uit de beleggingsopbrengsten moet komen) meegenomen. De inkomsten uit levend geld waren in 2014 licht lager dan in 2013 (-0,9%), maar iets hoger dan begroot (+0,4%). De baten van kerk- en wijkgebouwen en overig onroerend goed samen kwamen 1,5% lager uit dan werkelijk 2013, maar 4,9% boven de begroting 2014. De totale baten 2014 liggen 430.035 boven die van 2013 (+7,2%). Aan de Lasten-kant valt op dat de kerkgebouwen 120.943 meer gekost hebben dan begroot (+15,6%), hoewel 24.086 minder dan in 2013 (-2,6%). Energie, onderhoud en huur zijn de voornaamste oorzaken. Het goed begroten van deze post blijft aandacht vragen. De lasten van het Overig Onroerend Goed waren circa 10% hoger dan begroot door onvoorzien groot onderhoud. De bovenstaande analyse van de Staat van Baten en Lasten 2014 toont zoals hierboven in 1 al aangegeven - het grote belang van de opbrengsten van het vermogen om tot een sluitende exploitatie van 6
de PKA te komen. Dat onderstreept de strategische keuze, die al eerder gemaakt is, om te trachten het vermogen in stand te houden om deze inkomstenbron ook voor de toekomst te behouden. Daarbij zal wel steeds rekening moeten worden gehouden met fluctuerende opbrengsten vanwege de volatiliteit van de effectenmarkt. In dat licht is het verheugend dat de lang verwachte verbetering van de economie in 2015 ook daadwerkelijk van de grond begint te komen. Gezien het nog steeds teruglopende ledenaantal en het lagere aantal betalende leden is het verheugend te mogen constateren dat het totaal van de bijdragen van de leden nog redelijk op peil blijft. Voor de bijdragen van de leden zijn wij zeer dankbaar. Kerkelijke bijdragen van de leden blijven van wezenlijk belang voor het in stand houden van de Kerk. Vanuit het Kerkelijk Bureau wordt samen met de wijkgemeenten veel aandacht besteed aan het vinden van nieuwe wegen om leden te bewegen kerkelijke bijdragen te geven en aan fondsenwerving. Vernieuwing, pionieren, en innovatieprojecten zijn nodig om de boodschap van de PKA ook in de 21e eeuw op een aansprekende wijze uit te dragen en daarvoor is geld nodig! Twee ontwikkelingen vragen hierbij om aandacht. Ten eerste de stijging van de kosten van het Kerkelijk Bureau sinds 2013. Ten tweede de sterke stijging van de niet door subsidies en bijdragen gedekte kosten van de Bovenwijkse Activiteiten van 264.551 in 2013 tot 477.448 in 2014, Deze kosten stegen in 2014 met 80% ten opzichte van werkelijk 2013 en met 28,3% ten opzichte van de begroting 2014. Dit baart zorgen, temeer omdat dit verplichtingen zijn, die voor meerdere jaren zijn aangegaan. Nu al zijn wij voor 2015 en 2016 gecommitteerd aan bedragen van circa 550.000 voor deze activiteiten, zodat er weinig financiële ruimte overblijft. Aan de Activa-kant van de balans zijn er in 2014 ten opzichte van 2013 geen grote wijzigingen opgetreden met uitzondering van de sterke afname van de Vorderingen en Liquide Middelen. De afname van de vorderingen houdt vooral verband met bouwprojecten. Aan de Passiva-kant van de balans zien we een stijging van het Eigen Vermogen. Het Eigen Vermogen bestaat uit drie componenten: de Algemene Reserve, de Reserve Koersverschillen Beleggingen en de Reserve Wervende Kerk (Durffonds). De Algemene Reserve is conform het vigerende beleid verhoogd met de inflatiecorrectie, zij het dat die correctie over 2014 op nihil uitkomt. De Reserve Koersverschillen Beleggingen (voorheen aangeduid als Herwaarderingsreserve) is volgens daartoe in 2014 genomen besluiten vastgesteld op 25% van het door onze vermogensbeheerders belegd vermogen. Door risicoanalyse is vastgesteld dat met dit percentage we met een hoge zekerheid voorbereid zijn op het kunnen opvangen van een crisisachtige koersdaling in enig jaar. De cijfers voor 2013 zijn conform de wettelijke verplichting aangepast alsof de norm ook al in 2013 gold. Die correctie is verwerkt via de Algemene Reserve. De ophoging in 2014 gaat ten laste van het resultaat. Door toekenning van gelden aan diverse Durffondsprojecten is de Reserve Wervende Kerk gedaald tot 1.360.825. Het totale Eigen Vermogen steeg met 3,2% tot 59.741.989. De vermogenspositie van de PKA is onverminderd goed te noemen. De afname van de Langlopende Schulden wordt verklaard door uitgaven voor Durffondsprojecten, die bij toewijzing voor het gehele bedrag als toekomstige verplichting worden geboekt, en door aflossingen. De liquiditeitspositie (dat is het vermogen om op korte termijn aan de verplichtingen te kunnen voldoen) is in 2014 verder teruggelopen, voornamelijk door aangegane verplichtingen en te betalen bedragen met betrekking tot groot onderhoud aan de Westerkerk. Inclusief de saldi van dagelijks opvraagbare spaarrekeningen is de liquiditeitspositie nog steeds gezond (ultimo 2013 2,1 miljoen, ultimo 2012 2,9 miljoen). Jaarverslag 2014 (mei 2015) 7
De resultaten per wijk zijn opgenomen op de bladzijden 47 tot en met 54. Voor de bestuurbaarheid van de Protestantse Kerk Amsterdam is de opstelling daarvan conform de Begroting 2014. Zoals al in 1 aangegeven, is het niet gelukt het totaal resultaat op kerntaken van de wijken in 2014 terug te brengen. Dit tekort blijft op een niveau van 1,1 miljoen. In bijlage 13 op pagina 55 zijn de resultaten per wijk grafisch weergegeven. Aan de wijken zijn in de Jaarrekening 2014 geen kosten algemeen ten behoeve van de wijken doorbelast. In de loop van 2014 is op basis van het rapport van de werkgroep Kostendoorbelasting aan de Wijken door het CKR besloten deze kosten voorlopig niet door te belasten. De ledenaantallen staan vermeld in bijlage 2 op bladzijde 37. Het totaal aantal bij de Protestantse Kerk Amsterdam ingeschreven personen is licht gedaald. Dit betreft het totaal van belijdende leden, doopleden en blijkgevers van betrokkenheid (dit zijn personen die met de PKA sympathiseren of zelfs meer dan dat, maar niet zijn gedoopt of belijdenis hebben gedaan). In de toekomst zullen actief blijkgevers van betrokkenheid worden geworven. De daling van het ledenaantal is met 1,5% lager dan het landelijk gemiddelde (-2,87% in 2014) Uit het Kasstroomoverzicht blijkt dat in 2014 in totaal bijna 2,3 miljoen moest worden gefinancierd voor met name de kerkelijke activiteiten en investeringen in kerkgebouwen. Financiering vond voornamelijk plaats uit de verkoop van de Jacobuskapel, nalatenschappen en ontvangsten van derden. In 2012 heeft de Protestantse Gemeente Amsterdam een overeenkomst gesloten met de Belastingdienst, waarin wordt beschreven welke onderdelen BTW-plichtig zijn (met recht op vooraftrek) en welke dat niet zijn conform de wet. Samengevat vallen het Eetlokaal LT en enige diensten die het Kerkelijk Bureau aan andere protestantse gemeenten verleent wel onder de BTW, alle andere activiteiten niet. Nieuw op te zetten, andersoortige activiteiten vallen buiten de overeenkomst. Voor wat betreft de vennootschapsbelasting heeft de Belastingdienst aangegeven, dat zolang de PKA niet teveel winst op ondernemersactiviteiten (verhuur van kerkgebouwen, Eetlokaal LT, bazarren etc.) maakt, de PKA niet belastingplichtig is. Het tekort op de in november 2014 goedgekeurde begroting voor 2015 bedraagt 1.390.500. Daarbij is zoals hierboven al aangegeven - reeds rekening gehouden met een rentevergoeding van 3% over de rekeningen courant van de wijkgemeenten met stedelijk als een al begrote beleggingsopbrengst. Vergelijken we de werkelijke baten en lasten voor 2014 met de begroting 2015 dan zien we een lagere opbrengst aan levend geld en minder diverse opbrengsten. De rest van het verschil bij de baten wordt vrijwel geheel verklaard door lager begrote beleggingsopbrengsten. Zoals al in 2 genoemd kunnen we niet anders dan de beleggingsopbrengsten prudent begroten. Niemand kan immers voorspellen of er koerswinsten of koersverliezen geleden zullen worden in enig jaar. Aan de lastenkant zien we dat de ontvangen bijdragen aan het pastoraat veel hoger begroot zijn dan werkelijk 2014 en dat de kosten van Bovenwijkse Activiteiten nog verder toenemen in de begroting 2015. Het blijft belangrijk om de baten en lasten van de PKA meer met elkaar in evenwicht te brengen. We weten dat er grenzen zijn aan het vergroten van de reguliere inkomsten, dus moet de aandacht meer komen te liggen op reduceren van de kosten. Dit financiële jaarverslag is tot stand gekomen dankzij de medewerking van zeer velen. Wij danken alle kerkrentmeesters/penningmeesters en de medewerkers van de Financiële Afdeling van het Kerkelijk 8
Bureau en anderen hier heel hartelijk voor. Wij hopen dat dit document voor een ieder inzichtelijk is en voldoende informatie biedt om beleid op te baseren. Met deze Jaarrekening wordt verantwoording afgelegd voor het gevoerde financiële beleid in 2014. Zoals in de inleiding al opgemerkt zijn de financiën maar één aspect van de kerk. De PKA onderneemt talloze activiteiten, waaronder ook veel vernieuwende. Dat gebeurt met veel inzet en elan door zowel professionals als vrijwilligers. De vermogenspositie van de PKA is goed maar de exploitatie blijft onverminderd zorgen baren. Met name moet de focus blijven liggen op het in evenwicht brengen van baten en lasten van de kerntaken. Namens het College van Kerkrentmeesters, A. Langstraat, penningmeester Jaarverslag 2014 (mei 2015) 9
Jaarverslag Protestantse Gemeente te Amsterdam 31 december 2014 31 december 2013 Activa Materiële vaste activa Kerk- en wijkgebouwen 1 026 682 1 037 808 Overige onroerende goederen 3 653 479 3 330 972 Installaties en inventarissen 6 299 9 410 4 686 460 4 378 190 Financiële vaste activa Langlopende vorderingen 1 300 187 1 320 187 Effecten, deposito s en spaarrekeningen 60 710 882 59 101 093 62 011 068 60 421 279 Vlottende activa Vorderingen 646 486 1 042 976 Liquide middelen 657 728 814 414 1 304 214 1 857 390 Totaal 68 001 743 66 656 859 Passiva Eigen vermogen Algemene reserve 43 977 748 42 559 383 Reserve koersverschillen beleggingen 14 403 414 13 885 066 Investeringsreserve Wervende Kerk 1 360 827 1 469 113 59 741 989 57 913 562 Voorzieningen Onderhoudsvoorziening kerken 2 724 582 1 919 240 Onderhoudsvoorziening orgels 235 687 186 387 Onderhoudsvoorziening overig onroerend goed 449 050 390 448 Overige voorzieningen 1 210 158 1 368 808 4 619 476 3 864 883 Langlopende schulden 1 717 083 1 910 912 Kortlopende schulden 1 923 195 2 967 502 Totaal 68 001 743 66 656 859 Jaarverslag 2014 (mei 2015) 11
Begroot Uitkomst Begroot Uitkomst 2015 2014 2014 2013 Baten Vrijwillige bijdragen 1 042 000 1 057 727 1 034 900 1 045 089 Collecten, giften, acties 490 600 524 269 549 600 558 009 Doorzend collecten 26 000 32 876 23 900 26 083 Inkomsten uit levend geld 1 558 600 1 614 871 1 608 400 1 629 181 Kerkgebouwen 847 700 822 382 796 900 870 821 Overig onroerend goed 575 500 628 710 586 200 658 036 Beleggingen / intrest 1 606 900 3 147 320 791 000 2 552 027 Voorgaande jaren / diversen 78 400 226 228 137 100 299 411 Totaal baten 4 667 100 6 439 511 3 919 600 6 009 476 Lasten Pastoraat 1 799 500 1 659 664 1 824 700 1 666 945 Ontvangen bijdragen in het pastoraat 353 500 162 947 351 500 180 767 Salarissen en vergoedingen 1 744 300 1 772 384 1 678 300 1 769 148 Kerkdiensten en gemeenteleven 208 900 217 895 211 800 204 653 Kerkgebouwen 798 600 896 343 775 400 920 429 Dotatie onderhoudsvoorziening kerkgebouwen 290 200 281 150 282 800 801 800 Dotatie onderhoudsvoorziening orgels 24 200 19 300 19 300 23 700 Bestuurs- en bureaukosten 503 400 504 502 486 500 485 953 Overig onroerend goed 263 100 244 325 311 900 336 450 Dotatie onderhoudsvoorziening overig onroerend goed 73 200 67 700 65 700 68 700 Kosten bovenwijkse activiteiten 553 500 477 448 372 200 264 451 Verplichtingen en bijdragen inzake landelijke organen 126 200 138 656 139 100 142 827 Doorzend collecten 26 000 32 876 23 900 26 083 Voorgaande jaren / diversen 71 608 58 000 41 087 Totaal lasten 6 057 600 6 220 904 5 898 100 6 571 460 Resultaat 1 390 500 218 607 1 978 500 561 985 12
Te financieren Resultaat 218 607 561 984 Af: Dotaties aan onderhoudsvoorzieningen 368 150 894 200 Dotatie overige voorzieningen 17 750 16 583 Amortisatie 10 000 10 000 Afschrijvingen 14 236 14 236 Kasstroom rekening van baten en lasten 628 743 373 035 Uitgaven uit Durffonds 268 781 380 426 Uitgaven uit voorzieningen 594 715 718 210 Uitgaven gefinancierd door derden 560 424 759 985 795 177 1 485 586 Investeringen in onroerend goed (geactiveerd) 322 507 155 627 Investeringen in onroerend goed (tlv vermogen) 172 144 Investeringen in onroerend goed 494 651 155 627 Afname langlopende schulden 33 334 33 334 Afname kortlopende schulden en overlopende passiva 1 044 307 Te financieren 2 367 469 1 674 547 Financiering Legaten en nalatenschappen 573 791 116 060 Vervreemden onroerend goed 1 742 801 Ontvangsten van derden 560 424 770 122 Ontvangsten ten gunste van voorzieningen 8 956 Ontvangen langlopende vorderingen 10 000 10 000 Toename vermogensbeheer Koersresultaten (naar balans) Ontvangen liquidatieuitkeringen (naar vermogen) 2 073 389 518 347 18 718 1 172 292 1 140 571 21 331 Afname/toename spaarrekeningen 463 601 845 511 Afname kortlopende vorderingen en overlopende activa 396 490 148 474 Toename kortlopende schulden en overlopende passiva 1 085 242 Afname/toename liquide middelen 156 686 391 594 Financiering 2 367 469 1 674 547 Te verklaren Liquide middelen 1 januari 814 414 1 206 008 Liquide middelen 31 december 657 728 814 414 156 686 391 594 Jaarverslag 2014 (mei 2015) 13
Deze jaarrekening omvat de balans, de staat van baten en lasten en het kasstroomoverzicht van de Protestantse Gemeente te Amsterdam met vergelijkende cijfers en de toelichtingen daarop. Alle bedragen zijn in euro s, tenzij anders vermeld. In verband met afrondingen kunnen gepresenteerde totalen afwijken. Bij het opstellen is de Handleiding voor het opstellen van de jaarrekening van de Protestantse Kerk in Nederland gehanteerd; op toegelichte onderdelen is hiervan afgeweken. Met ingang van het boekjaar 2014 wordt de Herwaarderingsreserve aangeduid als Reserve koersverschillen beleggingen. Omdat de gelopen koersrisico s afhankelijk zijn van de omvang van de beleggingen wordt het maximum van deze reserve in het vervolg gesteld op 25% van het bij vermogensbeheerders ondergebrachte vermogen (het maximum was 13 385 872,28). Ware deze wijze van waarderen al in 2013 van toepassing geweest, dan zou de reserve ultimo 2013 499 194 hoger zijn uitgekomen en zou het tekort over 2013 293 073 groter zijn geweest. Deze wijzigingen zijn doorgevoerd in de vergelijkende cijfers. De kerkgebouwen, inclusief de aanwezige orgels en inventarissen, worden gewaardeerd op 1 per gebouw. De overige onroerende goederen worden gewaardeerd tegen de boekwaarden zoals deze voorkwamen op de balansen van de zelfstandige kerken per 31 december 2004 of, indien een pand later is verkregen, tegen de verkrijgingsprijs. Afschrijvingen vinden niet meer plaats, met uitzondering van het sociaal restaurant in het Eltheto wijkgebouw. Dit wordt met ingang van 2012 in 30 jaar (inventaris in 5 jaar) afgeschreven. Bij verkoop gerealiseerde meerwaarden worden, nadat noodzakelijke voorzieningen zijn getroffen, direct toegevoegd aan het Eigen vermogen. Onder de Financiële vaste activa worden mede begrepen de spaarrekeningen en deposito s met een looptijd van minder dan 1 jaar. De effecten worden gewaardeerd tegen actuele waarde, zoals gebruikt door de vermogensbeheerders. De kortlopende vorderingen zijn opgenomen voor de nominale waarde, rekening houdend met mogelijke oninbaarheid. De voorziening voor groot onderhoud wordt gevormd in verband met het ongelijkmatig voorkomen van uitgaven voor kosten van groot onderhoud. De toevoegingen aan deze voorziening komen ten laste van de Rekening van baten en lasten en worden bepaald op basis van de geschatte kosten en de periode die telkens tussen de werkzaamheden voor groot onderhoud verloopt. De uitgaven voor groot onderhoud komen ten laste van de voorziening. Bedragen voor klein onderhoud komen rechtstreeks ten laste van de exploitatierekening. 14
Bij verkoop van een kerk of pand wordt de voorziening voor groot onderhoud ten gunste van de Rekening van baten en lasten vrijgenomen danwel wordt er een andere logische bestemming aan gegeven. Ontvangen nalatenschappen en schenkingen met een bestemmings- en uitkeringsverplichting worden opgenomen als afzonderlijke voorzieningen. Nalatenschappen zonder bestemming worden toegevoegd aan de Algemene reserve. De overige activa en passiva zijn gewaardeerd tegen nominale waarde. De lasten en baten worden zo veel mogelijk toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben, rekening houdend met de toegepaste waarderingsgrondslagen. Bij verkoop van materiële vaste activa wordt het verschil tussen opbrengst en boekwaarde toegevoegd aan de Algemene reserve binnen het Eigen vermogen, met inachtneming van noodzakelijke voorzieningen. Negatieve koers- en valutaresultaten komen ten laste van de Reserve koersverschillen beleggingen. Positieve koers- en valutaresultaten komen ten gunste van de Reserve koersverschillen beleggingen tot dat deze reserve een niveau van 25% van het bij de vermogensbeheerders ondergebrachte vermogen heeft bereikt. Nadat de Reserve koersverschillen beleggingen het genoemde niveau heeft bereikt worden de positieve koers- en valutaresultaten toegevoegd aan de Algemene reserve, tot maximaal de inflatiecorrectie over de Algemene reserve. Resultaten daarboven worden ten gunste van het resultaat gebracht onder Beleggingen/Intrest. De inflatiecorrectie wordt berekend op basis van het gezinsprijsindexcijfer, naar beneden afgerond op hele procenten. Indien de koersresultaten niet toereikend zijn om de inflatiecorrectie aan de Algemene reserve toe te voegen, wordt dit in volgende jaren ingehaald. Het resultaat wordt gemuteerd in de Algemene reserve onder het Eigen vermogen. De Exploitatierekening wordt opgesplitst in resultaten per wijk. Dit wordt gedaan om het geheel inzichtelijk te maken en de wijken richting te geven hoe hun exploitatie kan worden verbeterd. Zo kan worden bijgedragen aan het terugdringen van het totale tekort van de Protestantse Kerk Amsterdam. In eerste instantie worden de directe baten (levend geld) en lasten (pastoraat, salarissen en vergoedingen, kerkgebouwen en gemeenteleven) aan de wijken toegerekend. De centrale beleggingsopbrengsten worden aan de wijken toegerekend op basis van de stand van de rekening-courant met algemeen beheer. Het aan de wijken vergoede intrestpercentage is voor 2014 vastgesteld op 3,0%, zijnde de gemiddelde heffingsrente (2013: 3,0%). De bovenplaatselijke kosten worden aan de wijken toegerekend op basis van de matrix 2014. De Bovenwijkse lasten en de centrale kosten worden met ingang van 2009 niet meer aan de wijken doorberekend om een sterke stijging van de doorbelaste kosten te voorkomen en gezien het karakter van de activiteiten. De resultaten per wijk zijn opgenomen als bijlage 12 vanaf pagina 47. Jaarverslag 2014 (mei 2015) 15
De kerkgebouwen zijn elk gewaardeerd op 1. In 2014 is de Jacobuskapel gesloopt. De ondergrond, die in 2011 was verkocht, is geleverd. De opbrengst is 1,7 miljoen euro exclusief kosten. Het orgel uit de Jacobuskapel is verkocht voor 5 000. De consistorie van de Jeruzalemkerk, die in de jaren 1970 was verkocht en sindsdien werd teruggehuurd, is aangekocht voor een bedrag van 172 144 inclusief kosten. Stand per 1 januari 1 037 808 1 048 933 Verkoop Jacobuskapel 1 Aankoop Torresstraat 2 (Jeruzalemkerk) 172 144 Afboeking wegens waardering Jeruzalemkerk op 1 172 144 Afschrijving Eetlokaal LT 11 125 11 125 Stand per 31 december 1 026 682 1 037 808 Boekwaarde Verzekerde waarde 31-12-2014 gebouw orgels Keizersgrachtkerk 1 6 997 800 460 000 Westerkerk ¹ 1 52 052 000 2 992 900 Noorderkerk ¹ 1 19 519 300 1 359 700 Nieuwe Kerk ² 1 p.m. p.m. Nieuwendammerkerk 1 1 886 800 405 700 De Ark (Noord), complex 1 3 160 800 560 300 Bethelkerk 1 2 797 800 383 800 Schellingwouderkerk ² 1 p.m. p.m. Nassaukerk (erfpacht exp. 31/10/2048) 1 5 380 600 508 000 Orgel van De Poort 240 700 De Ontmoeting (erfpacht exp.15/02/2036) 1 4 424 400 338 300 Jeruzalemkerk 1 3 643 600 780 800 De Ark (Slotervaart) 1 2 472 400 325 300 De Opgang (erfpacht exp. 15/09/2041) 3 1 182 500 Sloterkerk 1 2 667 700 260 300 Willem de Zwijgerkerk 1 6 311 400 624 700 Thomaskerk 1 5 660 600 553 200 Oranjekerk 4 1 390 400 Muiderkerk 4 1 260 300 Totaal kerkgebouwen 18 116 975 200 10 626 900 16
Boekwaarde Verzekerde waarde 31-12-2014 gebouw orgels Wijkgebouw Nieuwendam (Brede Kerkepad 6) p.m. 518 500 Wijkgebouw Eltheto 5 693 575 6 608 000 123 700 Eetlokaal LT 300 689 zie wijkgebouw Eltheto Vink en Boer (Osdorperweg 22) p.m. 288 100 Westerwijk (Adm. de Ruyterweg 148-152) 6 32 400 0 Totaal wijkgebouwen 1 026 664 6 896 100 123 700 Totaal kerk- en wijkgebouwen 1 026 682 123 871 300 10 750 600 ¹ De Westerkerk en de Noorderkerk zijn verzekerd via een zgn. vork-constructie. ² De Nieuwe Kerk is in erfpacht uitgegeven aan de Stichting Nieuwe Kerk (tot 17/4/2020). De Schellingwouderkerk is in erfpacht uitgegeven aan Stadsherstel Amsterdam NV (tot 31/12/2049). ³ De Opgang is verzekerd via de Vereniging van Eigenaren. 4 Het appartementsrecht van de Muiderkerk en de Oranjekerk, rechtgevende op kantoorgedeelten, is in erfpacht uitgegeven aan respectievelijk het Koninklijk Instituut voor de Tropen (tot 31/12/2046) en Stadsherstel Amsterdam NV (tot 31/12/2049). De kerkgedeelten zijn via de Vereniging van Eigenaren verzekerd. 5 Het wijkgebouw Eltheto met bovenliggende woningen is in 2010-2012 gerenoveerd. Het wijkgebouw met het daarin gevestigde restaurant is in 2012 opgeleverd en is als wijkgebouw geactiveerd. Op het sociaal restaurant (Eetlokaal LT) wordt afgeschreven ( 11 125 per jaar). 6 Westerwijk is in beheer gegeven aan de Stichting Westerwijk. Pastorieën / kosterijen 1 227 867 1 227 867 Overige panden 1 872 630 1 872 630 Landbouwgronden 77 143 77 143 Onderhanden werk 475 840 153 333 3 653 479 3 330 972 Een specificatie van de ultimo 2014 in bezit zijnde panden treft u aan in bijlage 10 op pagina 45. Het complex Hunzestraat (Maranathakerk en voormalig kerkelijk bureau) is verkocht voor 1.450.000 na het uitvoeren van achterstallig onderhoud ter waarde van ca. 300.000. Levering vindt plaats na uitvoering van het onderhoud. Onderhanden werk betreft vooruitbetaalde kosten voor de renovatie van en nieuwbouw bij De Ark in Slotervaart. De kosterswoning van de Jacobuskapel is in 2014 verkocht voor 300 000 exclusief kosten; de boekwaarde was nihil. Jaarverslag 2014 (mei 2015) 17
In 2012 zijn de inrichtingskosten voor het Eetlokaal LT geactiveerd, welke in 5 jaar zullen worden afgeschreven. De inrichting van het casco gehuurde kerkgebouw op IJburg is opgenomen voor 1. Leningen in samenhang met huisvesting predikanten 1 054 809 1 054 809 Lening Westerwijk (2014) 10 000 Lening Stichting Adullam (2016) 45 378 45 378 Stichting Restauratiefonds De Oude Kerk te Amsterdam 160 000 170 000 Wie goed doet, goed ontmoet -lening 40 000 40 000 De lening Westerwijk is in 2014 geheel afgelost. 1 300 187 1 320 187 Aan de Stichting Restauratie Oude Kerk werd jaarlijks een bedrag van ruim 18 000 betaald. Deze bijdrage is in 2010 eeuwigdurend afgekocht voor 250 000. Dit bedrag wordt in 25 jaar geamortiseerd. In 2011 is een legaat van 40 000 ontvangen met als bestemming het onderhoud van de Oude Kerk. Deze is van de vordering afgetrokken, waardoor de amortisatieperiode met 4 jaar wordt verkort. Ter zekerstelling van de Wie goed doet, goed ontmoet -lening (7%, onbepaalde tijd) zijn participaties in het Triodos Cultuurfonds in onderpand genomen. Eind 2007 is in verband met de toename van het belegde vermogen besloten over te gaan op vermogensbeheer door derden. Na een offertetraject is gekozen voor een drietal vermogensbeheerders. In 2014 is besloten om over te gaan naar twee vermogensbeheerders. De overdracht van het vermogen heeft eind 2014 plaatsgevonden. Het totaal in beheer gegeven vermogen bedraagt ultimo 2014 57 613 655 (ultimo 2013: 55 540 266) Het verloop van de balanspost is als volgt. Stand per 1 januari 59 101 093 57 083 290 Mutatie deposito s en spaarrekeningen 463 601 845 511 Stortingen / onttrekkingen vermogensbeheer per saldo 1 380 000 2 507 450 Koers- en valutaresultaten vermogensbeheer 2 579 845 2 780 462 Inkomsten en kosten vermogensbeheer 873 545 899 280 Totaal effecten, deposito s en spaarrekeningen 60 710 882 59 101 093 18
De verdeling over de vermogenscategorieën is als volgt. Aandelen 26 891 508 28 211 937 Obligaties 20 244 322 20 250 878 Overige beleggingen 4 606 010 2 865 157 Totaal effecten 51 741 840 51 327 972 Deposito s (langer dan 1 jaar) 294 360 294 360 Spaarrekeningen (dagelijks opvraagbaar) 2 782 664 3 246 265 Liquiditeiten in vermogensbeheer 5 892 018 4 232 496 Totaal belegde effecten, deposito s, spaarrekeningen en liquiditeiten 60 710 882 59 101 093 Huren, rekening houdend met oninbaarheid 217 841 142 211 Te ontvangen subsidies/bijdragen 89 525 121 293 Stichting Vrienden Noorderkerk 40 000 Predikanten/afrekeningen met derden 37 900 31 385 Voorraden (m.n.westerkerk) 36 002 39 002 Collecten/vrijwillige bijdragen 34 542 32 037 Vooruitbetaalde kosten 33 307 35 363 Overlopende rente 31 108 46 067 Dividendbelasting 13 726 101 Wijkcommissies/-kassen 11 738 11 738 Water- en energielasten derden/afrekeningen 9 450 Salarislasten derden 7 053 39 123 BTW (saldo) 6 316 229 Waarborgsommen 2 488 2 448 Nationaal Restauratie Fonds 181 655 Verbouwing Willem de Zwijgerkerk-uit verkoop Jacobuskapel 151 983 Verkoopkosten Jacobuskapel 28 000 Bijdragen diverse projecten 25 000 Schade-uitkering Eltheto 24 200 Rek. crt. St. Missionaire Activiteiten Amsterdam 14 526 Diaconie Amstelveen 13 700 Belastingdienst inz. personeel 8 320 Diverse te vorderen posten 33 574 14 507 Overige vorderingen wijkgemeenten 41 918 80 089 646 486 1 042 976 Jaarverslag 2014 (mei 2015) 19
Stand volgens jaarrekening 2013 42 374 918 Gevolgen stelselwijziging t/m 2012 206 121 Stand per 1 januari 42 559 383 42 168 796 Ontvangen nalatenschappen 367 966 71 636 Dotatie inflatiecorrectie 847 498 Ontvangen uit faillissement 18 718 21 331 Vrijval voorzieningen 12 107 Aankoop Torresstraat 2 (Jeruzalemkerk) 172 144 Verkoop Jacobuskapel boekwinst 985 219 43 759 142 43 121 368 Resultaat op baten en lasten 218 607 268 912 Gevolgen stelselwijziging over 2013 293 073 Stand per 31 december 43 977 749 42 559 383 De afgeronde inflatie over 2014 bedroeg 0%, zodat er geen inflatiecorrectie over 2014 is gedoteerd. Het beleggingsbeleid van de Protestantse Kerk is gericht op de lange termijn: 10 jaar of langer. In de verwachting dat negatieve koersresultaten in de loop der jaren worden ingehaald door positieve resultaten is binnen het Eigen Vermogen een afzonderlijke reserve gevormd. waarop de koersresultaten worden gemuteerd en waardoor kan worden gevolgd of het negatieve resultaat inderdaad in de toekomst zal worden ingehaald. De reserve is gemaximeerd op 25% van het bij vermogensbeheerders ondergebrachte vermogen. Tot en met 2013 was het maximum 13 385 872. Indien in een jaar negatieve koersresultaten optreden, zullen deze van de reserve koersverschillen beleggingen worden afgeboekt, waarna deze weer zal worden aangevuld vanuit latere koerswinsten. Stand volgens jaarrekening 2013 13 385 872 Effect stelselwijziging t/m 2012 206 121 Stand per 1 januari 13 885 066 13 591 993 Herwaardering effecten 518 347 293 073 Stand per 31 december 14 403 414 13 885 066 De Protestantse Kerk Amsterdam is bezig met een omvangrijk veranderingsproces: De Wervende Kerk. Hiermee dient de terugloop in leden te worden omgebogen in toename van leden en moeten de financiële tekorten in positieve resultaten worden getransformeerd. Hierbij zal geïnvesteerd moeten worden in projecten met een groter risico. Te denken is aan kerk(her)planting, activiteiten gericht op niet-christelijke jongeren enzovoorts. Dit zullen investeringen zijn met een durfkarakter. Hiervoor is 4 miljoen euro apart gezet in een Investeringsreserve Wervende Kerk binnen het Eigen Vermogen. Er zijn richtlijnen opgesteld om een beroep op deze reserve te kunnen doen. Toegekende bedragen worden aan de reserve onttrokken en geadministreerd onder de langlopende schulden. Aan het eind van een project resterende middelen vloeien terug in de reserve. 20
In 2014 is toegekend 78 800 aan het project Taizé en 90 000 aan het project Zin in Zuid. Stand per 1 januari 1 469 113 2 283 181 Toegekende bedragen 168 800 889 000 Terugvloeiing resterende middelen 60 514 74 932 Stand per 31 december 1 360 827 1 469 113 Een specificatie van alle toegekende projecten treft u aan in bijlage 8 op pagina 43. Stand per 1 januari 1 919 239 1 572 796 Besteding 390 071 462 616 Toevoeging (ten laste van het resultaat) 281 150 801 800 Overboekingen en ontvangen van derden 914 265 7 260 Stand per 31 december 2 724 582 1 3 919 838 239 479 De Jacobuskapel is gesloopt en de grond verkocht. De onderhoudsvoorziening is toegevoegd aan de onderhoudsvoorziening van De Ark/Jacobuskapel. Een specificatie per kerk-/wijkgebouw treft u aan in bijlage 5 op pagina 40. Stand per 1 januari 186 387 197 468 Besteding 36 337 Toevoeging (ten laste van het resultaat) 19 300 23 700 Overige mutaties 30 000 1 556 Stand per 31 december 235 687 186 387 Het orgel van de Jacobuskapel is verkocht. De voorziening is toegevoegd aan de orgelvoorziening van De Ark/Jacobuskapel. Het orgel van de Maranathakerk is verkocht. De opbrengst is wegens het belang van de orgels toegevoegd aan de algemene orgelvoorziening. Een specificatie per kerkgebouw treft u aan in bijlage 6 op pagina 41. Stand per 1 januari 390 448 422 784 Besteding 6 098 101 036 Toevoeging (ten laste van het resultaat) 67 700 68 700 Overboekingen 3 000 Stand per 31 december 449 050 390 448 Jaarverslag 2014 (mei 2015) 21
Het complex Jacobuskapel is verkocht. De voorziening onderhoud voor de kosterswoning is toegevoegd aan de huurvoorziening kosterswoning (zie aldaar). Een specificatie per complex wordt gegeven in bijlage 7 op pagina 42. Het verloop van de overige voorzieningen is als volgt. Stand Onttrekking Mutaties Ontvangsten Stand 01-01-2014 2014 2014 2014 31-12-2014 Bijzondere pastoraatskosten 443 170 81 694 361 476 Matrixformatie 30 000 30 000 Opbouwwerk 219 958 20 995 198 963 Jeugdwerk SSJ 282 171 282 171 Werknemersrisico 25 000 25 000 Uitkering verv. predikanten 58 835 40 000 17 600 36 435 Archief 11 386 11 386 Werkgemeensch. predikanten 5 887 5 887 Studentenpastoraat 119 205 35 000 84 205 Huur kosterswoning 934 22 144 21 211 Luidklokfonds 3 088 182 150 3 056 Predikantenfonds 19 659 19 659 Nalatenschap Rameau 45 059 45 059 Vernieuwing apparatuur 2 396 2 396 Evangelisatieraad Jacobuskapel 40 299 40 299 Nalatensch. Knobbe-Kwestro 38 648 13 854 24 794 Pastoraatsfonds 24 050 24 050 1 368 809 198 546 17 750 22 144 1 210 158 Uit deze voorziening worden bijzondere pastoraatskosten ondersteund, zoals studentenpastoraat en jongerenbezoekwerk. De centrale voorziening is niet bestemd voor financiering van pastorale formatie boven de matrix. De predikantenformatie is ultimo 2014 circa 1,2 fte hoger dan de normatieve formatie op basis van de matrix. Aan predikanten die vrijwillig de PKA verlaten wordt per persoon op basis van volledige werktijd een uitkering verstrekt van maximaal 30 000. 22
In het kader van stedelijke kerkvernieuwing vinden binnen de Protestantse Kerk Amsterdam op enkele plaatsen experimentele onderzoeken plaats naar andere vormen van kerkelijke presentie. Voor zover hiervoor binnen de wijken geen specifieke fondsen aanwezig zijn, kunnen deze activiteiten uit deze voorziening worden ondersteund. De Stichting Steun Jeugdzorg heeft zichzelf opgeheven en het positief saldo onder voorwaarden overgemaakt aan de Protestantse Kerk Amsterdam. Het bedrag is als voorziening apart gezet waarna de nog te ontvangen bijdragen over 2009 en 2010 zijn onttrokken. Aan de voorziening wordt jaarlijks rente toegevoegd. Een deel van de kosten van de jongerenbezoekwerkers wordt aan de voorziening onttrokken. Deze voorziening is bestemd voor risico s van arbeidsongeschiktheid, voor zover die niet uit wettelijke regelingen kunnen worden bestreden. Er is geen verzekering afgesloten voor vervanging van predikanten in geval van langdurige ziekte. Na vergelijking van voorwaarden van verzekeraars is besloten eigenrisicodrager te blijven, op voor de wijken vergelijkbare voorwaarden en premie als de gunstigste verzekering. De premie wordt bij de traktementslasten genomen en aan de voorziening toegevoegd. Eventuele uitkeringen zullen ten laste van de voorziening komen. Het complex Jacobuskapel is verkocht inclusief de kosterswoning. Deze woning wordt teruggehuurd zolang de koster in dienst is en de woning bewoont. Voor het verschil tussen de te betalen huur en de te ontvangen woonbijdrage tot aan het pensioen van de koster (in 2021) is ten laste van de verkoopopbrengst een voorziening gevormd. De Protestantse Kerk Amsterdam bezit een omvangrijk maar verouderd archief. Deze voorziening dient voor bestrijding van de kosten om het archief meer toegankelijk te maken. Deze voorziening is bestemd voor de werkkosten van de Werkgemeenschap van predikanten, dan wel voor projecten door de Werkgemeenschap geëntameerd. Onder andere de leiderschapstraining is hieruit betaald. De voorziening is eind 2014 uitgeput. De commissie Studentenpastoraat is opgeheven. De administratie is nu in de administratie van de PKA ingevoegd. Binnen de commissie waren door bijdragen van derden reserves ontstaan. Deze zijn samengevoegd tot de Voorziening studentenpastoraat. Aan de voorziening zijn de kosten voor de samenwerking met de VU onder de noemer NewConnective, voor zover niet anders gefinancierd, worden onttrokken. Dit fonds staat ter beschikking aan de kernraad van Nieuwendam. Dit fonds staat ter beschikking aan de kerkenraad van de Nassaukerk. Jaarverslag 2014 (mei 2015) 23
Bij het samengaan van De Ark en de Jacobuskapel heeft de Evangelisatieraad van de Jacobuskapel zichzelf opgeheven. Het batig saldo is overgemaakt en staat ter beschikking aan de wijkkerkenraad voor aan de Jacobuskapelgemeente gerelateerde uitgaven. Deze voorziening is gevormd uit de nalatenschap van mw. Knobbe-Kwestro. De predikant van de wijkgemeente Osdorp-Sloten kan hieruit bestedingen doen ten bate van deze wijkgemeente. In 2014 zijn ten laste van de voorziening een vleugel en een streamer voor het uitzenden van kerkdiensten aangeschaft. De voormalige wijkvereniging wijk 6 heeft zichzelf opgeheven. De overgebleven middelen zijn conform de statuten overgedragen aan de Protestantse Kerk Amsterdam en zijn ter vrije besteding van de wijkkerkenraad. Durffonds 1 287 842 1 448 337 Protestants Diaconaal Krediet Nederland (2,75%-2025) 199 999 216 666 Maatschappij van Welstand (2,5%-2025) 183 332 199 999 AM van Limmikfonds 37 210 37 210 Basisbeweging Amsterdam-Managua 8 700 8 700 1 717 083 1 910 912 Toegekende bedragen uit de Investeringsreserve Wervende Kerk (Durffonds) worden opgenomen onder de Langlopende schulden. Deze bedragen worden, afhankelijk van het project, in 3 à 4 jaar uitbetaald. In 2014 is aan twee projecten voor in totaal 168 800 toegekend; 60 514 is teruggevloeid in de reserve. Aan de lopende projecten is voor 268 781 besteed. Een totaaloverzicht van alle projecten en de investeringsreserve vindt u in bijlage 8 op pagina 43. Ter financiering van het project Eltheto zijn twee laagrentende langlopende leningen afgesloten, waarop jaarlijks moet worden afgelost. Voor de eerste lening is een positieve/negatieve hypotheekverklaring met betrekking tot het Elthetocomplex verstrekt. 24
Protestantse Stichting tot Steun Godsdienstonderwijs Amsterdam 958 693 989 718 Loonheffing / pensioenpremie 120 364 118 220 Te verrekenen subsidies/bijdragen 83 578 105 926 Garanties/waarborgen 75 843 67 530 Vakantiegeld werknemers 73 596 69 621 Beheerloon 61 682 115 126 Door te betalen collecten 50 535 61 988 Vooruitontvangen subsidies inz verbouwingen 50 000 250 000 AM van Limmikfonds, rekening-courant 47 631 44 840 Crediteuren wijkgemeenten 38 680 Westerwijk 31 118 30 573 Kosten Kerstcampagne etc. 29 726 13 183 Accountantskosten 28 185 17 857 Legaten 26 000 Wijkgemeenten inzake Vitaliseringsfonds 19 640 14 549 Projecten 18 678 29 505 Vooruitontvangen kerkelijke bijdragen 12 400 10 887 Salarissen en vergoedingen 12 019 14 543 Energielasten 11 569 77 375 Overuren werknemers 11 560 10 921 Onderhouds- en renovatiekosten 7 467 223 725 Collectebonnen 9 702 9 375 Predikanten 5 531 9 853 Begeleiding/advisering 5 293 2 153 Nog af te ronden projecten 5 000 35 772 Opgedragen grote projecten 231 935 PKN Kas traktementen 117 732 Sospa 63 644 Orgel Jeruzalemkerk 48 298 Heilig Vuur West 16 718 Kosten Kerk in Mokum 8 350 VVP 6 478 Kerk en Wereld (Taizé) - vooruitontvangen 5 000 Overige schulden 33 172 63 012 Overige schulden wijkgemeenten 95 535 83 094 1 923 195 2 967 502 Dit betreft langlopende verplichtingen inzake de huur van kerkruimtes, wijkruimtes en bijdragen aan derden voor een totaalbedrag van 209 000 per jaar (2013: 330 000 per jaar). Jaarverslag 2014 (mei 2015) 25
Kerkelijke bijdragen 1 057 727 1 045 089 Collecten, giften en acties 524 269 558 009 1 581 996 1 603 098 Doorzendcollecten 32 876 26 083 1 614 871 1 629 181 De bijdragen levend geld laten een daling van 0,9% zien (2013: +1,4%). Voor een analyse van de bijdragen levend geld per betalende pastorale eenheid wordt verwezen naar bijlage 1 op pagina 36. Baten kerk- en wijkgebouwen 822 382 870 821 Lasten kerk- en wijkgebouwen 896 343 920 430 Dotatie onderhoudsvoorzieningen kerk- en wijkgebouwen en orgels 300 450 825 500 374 411 875 109 De lasten van het beherend personeel zijn opgenomen in de post Salarissen en vergoedingen. Het resultaat op de exploitatie van de kerk- en wijkgebouwen was in 2013 aanzienlijk negatiever door een eenmalige dotatie in verband met in 2013 naar voren gekomen te plegen buitengewoon groot onderhoud ( 525 000). De exploitatie van de Thomaskerk is aanzienlijk verbeterd. Daarentegen viel de exploitatie van de Westerkerk zeer tegen. De exploitatie per kerkgebouw (inclusief wijkgebouwen) is opgenomen in bijlage 9 op pagina 44. Baten overig onroerend goed (verhuuropbrengsten) 628 710 658 036 Lasten overig onroerend goed 244 325 336 450 Dotatie onderhoudsvoorziening overig onroerend goed 67 700 68 700 Exploitatiesaldo 316 685 252 886 Het saldo van de exploitatie van het overig onroerend goed is in 2014 voornamelijk gestegen door de mitigatie van de rentelasten voor de woningen op de Javastraat. Een specificatie per pand is opgenomen in bijlage 11 op pagina 46. 26
Koersresultaten 2 579 845 2 780 462 Mutaties in Reserve koersverschillen beleggingen en Algemene reserve 518 347 847 498 Mutatie in de Reserve koersverschillen beleggingen door stelselwijziging 293 073 Renten en dividenden vermogensbeheer minus kosten 1 012 327 771 891 Rente liquide middelen 41 682 59 633 Rente langlopende leningen 101 188 205 419 Intern doorberekende rente 11 005 11 005 Opbrengst Wie goed doet, goed ontmoet -lening 2 800 2 800 Dividenden 661 766 Betaalde rente 61 833 117 368 3 147 320 2 552 027 In 2013 was de Reserve koersverschillen beleggingen op het toenmalige maximale niveau. In 2014 is het maximum herbepaald op 25% van het bij vermogensbeheerders ondergebrachte vermogen. Hierdoor zou in 2013 een extra bedrag aan de Reserve koersverschillen beleggingen zijn gedoteerd. De afgeronde inflatie bedroeg 0% zodat er geen inflatiecorrectie toegepast hoefde te worden. Het restant van de koersresultaten komt ten gunste van het resultaat. De kosten van het vermogensbeheer bedroegen 235 021 (2013: 257 539). De kosten van het vermogensbeheer zijn gedaald met name doordat de met een vermogensbeheerder afgesproken resultaatafhankelijke beloning op nihil uitkwam daar het resultaat ernstig beneden verwachting was. Aan de andere kant was er een opwaartse beweging door het vervallen van de retributievergoedingen. Bijdragen aan wijken vanuit bovenwijks 130 861 144 818 Ontvangen bijdragen tbv Noorderkerk 53 758 30 159 Afrekeningen energiekosten voorgaande jaren 14 718 10 755 Overige baten diverse wijken 9 612 8 878 Bazarren 3 527 1 436 Ontvangen subsidies 3 431 6 604 Diversen 3 357 1 811 Jongeren prijs Taize 2 500 Ontvangen bijdragen Vorming en Toerusting 2 410 22 626 Correctie reservering OZB 2013 2 054 Ontvangen uitkeringen uit effecten voorgaande jaren 31 284 Restitutie kosten 2012 Insinger 12 828 Ontvangen subsidies voorgaande jaren 9 500 Belastingdienst inzake WIA/WAO 8 320 VVP 2012 2 873 Verhuuropbrengsten voorgaand jaar 2 535 Vrijval leningen/voorzieningen/schulden 2 183 Uitkering uit Vitaliseringsfonds Jeruzalemkerk 2 000 Ontvangen bijdragen tbv Eltheto 800 226 228 299 411 Jaarverslag 2014 (mei 2015) 27
Predikantenformatie 1 382 468 1 410 236 Hulppredikanten 23 521 22 532 Pastorale medewerkers 112 139 108 388 Jongerenbezoekwerkers 65 735 42 873 Preekbeurten 75 801 82 916 1 659 664 1 666 945 Af: Ontvangen bijdragen in pastoraat Bijdragen derden 110 283 109 338 Jongerenbezoekwerkers Rente SSJ-deposito 11 005 11 005 Uit voorzieningen 41 660 23 256 52 665 Ten laste van voorzieningen 37 168 162 947 180 767 Saldo 1 496 717 1 486 179 De predikantenformatie (exclusief formatie ten laste van derden of fondsen maar inclusief hulppredikanten en pastoraal werkers) is ultimo 2014 als volgt samengesteld (in predikants-fte). Per regio Matrix 2015 Formatie Form. Matrix Predikant Verdeel Keizersgrachtkerk 0,80 0,82 5,96% 817 0,61 591 0,50 189 0,83 123 808 1,08 Westerkerk 1,20 1,32 9,59% 1 346 1,01 1 078 0,91 310 1,37 189 413 1,65 3,60 3,97 Oude Kerk 0,60 0,88 6,40% 808 0,61 742 0,63 142 0,63 145 359 1,27 Noorderkerk 1,00 0,95 6,90% 976 0,73 747 0,63 161 0,71 154 466 1,35 Centrum Nieuwendam 1,00 0,67 4,87% 777 0,58 671 0,57 216 0,95 71 447 0,62 Midden-Noord 0,50 2,00 1,44 0,40 2,91% 579 0,43 527 0,45 101 0,45 37 461 0,33 Bethelkerk 0,50 0,37 2,69% 458 0,34 389 0,33 113 0,50 38 835 0,34 Noord Nassaukerk 0,93 0,93 6,76% 1 691 1,27 1 617 1,37 183 0,81 69 131 0,60 Jeruzalemkerk 1,00 2,43 2,14 0,88 6,40% 1 124 0,84 976 0,82 149 0,66 118 902 1,04 Pniëlgemeente 0,50 0,33 2,40% 576 0,43 559 0,47 72 0,32 23 618 0,21 West De Ontmoeting 0,90 0,48 3,49% 586 0,44 521 0,44 154 0,68 48 517 0,42 De Ark-Jacobus 1,03 2,93 2,47 1,01 7,34% 1 566 1,17 1 436 1,21 267 1,18 85 922 0,75 Osdorp-Sloten 1,00 0,98 7,12% 1 250 0,94 1 025 0,87 315 1,39 98 604 0,86 Nw-W Willem de Zwijgerkerk0,80 0,71 5,16% 998 0,75 932 0,79 157 0,69 76 124 0,67 Thomaskerk 0,90 2,70 2,49 0,90 6,54% 1 054 0,79 929 0,78 195 0,86 116 873 1,02 Oranjekerk 1,00 0,88 6,40% 1 534 1,15 1 444 1,22 177 0,78 70 232 0,61 Zuid Muiderkerk 0,80 0,77 5,60% 1 293 0,97 1 225 1,03 135 0,60 71 479 0,62 1,30 1,25 Elthetokerk 0,50 0,48 3,49% 925 0,69 869 0,73 81 0,36 33 954 0,30 Oost 14,95 13,76 100,00% 18 358 13,75 16 278 13,75 3 117 13,75 1 574 146 13,75 VVP - 68 54 12 1 965 IJburg 0,50 357 320 50 21 833 Algemeen - 98 94 38 16 927 Predikantenpool 0,55 16,00 13,76 18 881 16 746 3 217 1 614 871 Norm-formatie 13,75 (=18 358 / 1 335) Leden PE Bet PE Levend geld Criteria voor de matrix: 1 335 leden per predikant Leden, PE en betalende PE wegen enkel, Levend geld dubbel Alle aantallen per 31 december 2014 Bijdragen levend geld: de voor 2014 ontvangen bedragen 28