Diabetes en dialyse: een overzicht. Henk Bilo Symposium diabetes en nierziekten 22 januari 2009

Diabetes en dialyse: een overzicht Henk Bilo Symposium diabetes en nierziekten 22 januari 2009

Diabetische nefropathie Bij T1DM micro- en macroalbuminurie = verhoogd renaal en cardiovasculair risico Bij T2DM: microalbuminurie = verhoogd cardiovasculair risico macroalbuminurie = idem; slechtere prognose dan een mammacarcinoom of een coloncarcinoom

ESRD en DM Epidemiologie Preventie Complicaties Behandelingsvormen voor ESRD Behandelingsmogelijkheden voor DM

ESRD incidentie wereldwijd

ESRD prevalentie wereldwijd

Incidentie ESRD per miljoen inwoners, 2006

Incidentie ESRD, 2006

Prevalentie ESRD, 2006

Incidentie ESRD (per miljoen inwoners), 2006 2002 2003 2004 2005 2006 Jalisco (Mexico) 232 280 346 302 346 Japan 256 263 267 271 275 Luxembourg 144 180 188 164 224 Malaysia 97 102 110 103 119 Netherlands 102 103 106 107 112 New Zealand 119 115 113 112 117 Norway 93 96 101 99 100 Pakistan 26 32. 22 29 Philippines 53 60 75 79 80 Rep. of Korea 129 152 171 173 185 Romania... 94 75 Russia 15 19 17 24 28 Scotland 110 121 115 123 115 Shanghai 156 232 263 275 282 Spain.. 175 126 132 Sweden 129 122 122 120 127 Taiwan 395 391 397 434 418 Thailand. 78 123 110 139 Turkey 118 112 121 179 192 U.K.^... 108 103 United States 338 342 346 353 363 Uruguay 136 146 151 146 142

Transplantaties (per miljoen inwoners), 2006 data presented only for those countries from which relevant information was available. All rates are unadjusted. ^UK: England, Wales, & Northern Ireland (Scotland data reported separately). Data from Argentina, Czech Republic, Israel, Japan, Luxembourg, Shanghai, & Taiwan are dialysis only. Latest data for Canada, Croatia, & Italy are for 2005. Data for France include 13 regions in 2005 & 15 regions in 2006.

Verhouding dialyse / Tx, 2006

Behandelingsvormen bij dialyse, 2006

incidentie patienten met diabetes, 2006

Percentage incidentie patienten met diabetes 2002 2003 2004 2005 2006 Japan 38.7 40.6 40.9 41.6 42.5 Luxembourg.... 28.2 Malaysia 49.1 51.7 54.7 52.0 57.5 Netherlands 17.4 16.6 17.3 15.6 16.0 New Zealand 44.5 41.3 40.5 41.8 41.7 Norway 11.9 15.8 17.3 12.9 16.4 Pakistan 40.0 40.0. 36.3 37.7 Philippines 28.5 32.8 33.5 36.9 38.5 Rep. of Korea 40.7 42.5 43.4 38.5 42.3 Romania... 10.7 12.4 Russia 9.0 10.7. 11.0 13.9 Scotland 18.5 18.9 17.8 21.9 22.0 Spain.. 17.5 23.2 23.1 Sweden 23.8 24.0 24.9 25.8 26.0 Taiwan 38.9 36.8 38.0 40.7 42.4 Turkey 46.2 23.1 21.3 30.2 23.1 U.K.^... 19.0 18.6 United States 44.8 44.9 45.0 44.4 44.3 Uruguay 20.0 29.6 21.8 29.6 17.4

Nieuwe ESRD gevallen en DM in VS

Prevalentie Tx vs dialyse / miljoen Gegevens 2004 (USRDS) dialyse %DM abs DM/m VS 1099 45,6 501 België 585 22,5 146 Duitsland 740 34,2 237 Finland 275 33,1 253 Japan 1857 41,0 761 Nederland 325 17,0 55

prevalentie T1DM vs T2DM 600 500 400 300 200 T1DM T2DM 100 0 2000 2001 2002 2003 2004 Bron: RENINE

40 35 30 25 20 15 10 5 0 Mortaliteit in Nederland Totaal DM 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 Bron: RENINE 1992

Leeftijd van ontstaan T1DM en ESRD Swedish Childhood Diabetes Registry 12,032 kinderen met DM FU max 27 jaar, 33 ESRD uit 4,414 mensen met T1DM > 15 jaar (0.7%) Optreden vóór puberteit verlengt tijd tot ESRD Svensson, Diabetes Care 2006; 29: 538

Leeftijd van ontstaan T2DM en ESRD 1965-2002 Pima Indianen. T2DM <20 yrs) bij 96 van 1856 T2DM ESRD-incidentie mortaliteit 25-55 jr Vroeg begin 25/1000 jr 15.3/1000 jr Later begin 5.4/1000 jr 7.3/1000 jr Pavkov, JAMA 2006; 296: 421

ESRD en DM Epidemiologie Preventie Complicaties Behandelingsvormen voor ESRD Behandelingsmogelijkheden voor DM

Bloeddruk en ESRD Kaiser Permanente, cohort studie, n=316,675 BL GFR 60 ml/min/1.73 m², dipstick neg 8,210,431 mensjaren follow-up, 1149 ESRD BP (mmhg) gecorrigeerd RR < 120/80 1.00 120-129/80-84 1.62 (1.27-2.07) 130-139/85-89 1.98 (1.55-2.52) 140-159/90-99 2.59 (2.07-3.25) 160-179/100-109 2.86 (3.00-4.96) 180-209/110-119 3.88 (2.82-5.34) 210/120 4.25 (2.63-6.86) Hsu, Arch Intern Med 2005; 165: 923

BMI en kans op ESRD N = 320,252 volwassenen in Kaiser Permanente BMI (kg/m²) RR voor ESRD (95% CI) 18.5-24.9 1,0 25.0-29.9 1,87 (1.64-2.14) 30.0-34.9 3.57 (3.05-4.18) 35.0-39.9 6.12 (4.97-7.54) 40 7.07 (5.37-9.31) Hsu, Ann Intern Med 2006; 144: 21

ESRD en DM Epidemiologie Preventie Complicaties Behandelingsvormen voor ESRD Behandelingsmogelijkheden voor DM

DM en ischemische hartziekten Prevalentie ischemische hartzieketen bij start RRT: T1DM 36% T2DM 49% Schomig, Nephrol Dial Transpl 2000; 15 (S5): 111 Hoog risico op de novo DM tijden RRT Foley, Diabetologia 1997; 40: 1307

Overleving T1DM vs T2DM Single center, observationeel, T2DM, n = 209 HD, PD, nier en/of pancreas transplantatie T1DM T2DM non-dm n = 16 (8%) 67 (32%) 126 (60%) 1-yr overleving 100% 80% 97% 5-yr overleving 82% 29% 88% Variables: leeftijd, CVD, PAD Biesenbach 2000; 23: 1860

Ethniciteit, mortaliteit, ESRD en QoC Medline review, 1987-2004; 51 studies VS en UK Hoger risico op ESRD bij: - African Americans en Hispanics in US - Aziaten in UK Lanting, Diab Care 2005; 28: 2280

Vaattoegang bij DM distal hypoperfusion ischemic syndrome Vaker optredend bij: - diabetes mellitus - brachiocefaal vs radiocefaal vs kunststof Leon, Clin J Am Soc Nephrol 2007; 2: 175 van Hoek, Eur J Vasc Endovasc Surg 2006; 32: 710

ESRD en DM Epidemiologie Preventie Complicaties Behandelingsvormen voor ESRD Behandelingsmogelijkheden bij ESRD Behandelingsmogelijkheden voor DM

Totale Medicare kosten bij ESRD ESRD spending obtained from Medicare ESRD claims, & includes all Medicare as primary payor claims as well as amounts paid by Medicare as secondary payor.

ESRD, DM en kosten 2,020 met DM, 2,170 zonder DM, 1998-2002 US$ DM non-dm Pre-ESRD kosten/jr 38,041 22,538 ESRD kosten/jr 96,014 53,653 Joyce, Diab Care 2004; 27: 2829

Anemie en diabetes Vaak ernstiger Eerder optredend Later herkend Minder adequaat behandeld Minder goede reactie op toegediende Epo? equipotente Epo doses? Ritz, Nephrol Dial Transplant 2005; 20 (S6): vi21

Atorvastatine, HD, en DM: 4D studie Secundaire eindpunten Placebo Atorvastatine CV incidenten totaal 39% 33% RR 0,8 (0,68-0,99) Cerebrovasc incidenten 11% 13% Totale mortaliteit 50% 48% Niet-CV gerel. mortaliteit 25% 24% waarbij: Fatale infecties 11% 10% Fatal maligniteiten 3% 3% Wanner C, NEJM 2005; 353: 238

Nier-Tx bij T2DM 01-01-1989 tot 31-12-1999, gematchte niet - diabetische controles (64 vs 64) Follow-up 37 (DM) vs 41 (niet-dm) maanden mortaliteit DM niet-dm 5 years 82% 77% Amputations 8 0 Boucek P, NDT 2002; 17: 1678

Overleving vs DM vs roken bij PD Start PD 1985-1995, n = 1293; FU 20-40 mndn 11% T1DM, 24% T2DM 17% rokers, 51% gestopt, 38% niet-rokers Mortality: - 43% niet-diabeten - 59% T1DM - 62% T2DM (ex)rokers >> niet-rokers Braatvedt, NZ Med J 2006; 119(1234): U1977

Preemptieve nier-pancreas transplantatie Graft and ontvanger overleving in eerste 12 maanden 1999-2005, preempt eerst dialyse n = 13 n = 29 (RRT 39±16.5 mn) Pat overleving 100% 69% Nier-Tx 100% 89% Pancreas-Tx 84% 65.5% Grochowiecki, Transplant Proc 2006; 38(1): 261

Eilandjes- en nier-tx bij T1DM 34 T1DM; 7 jr FU +I-K Tx -I-K Tx n = 21 13 7-yr overleving 90% 51% CV mortaliteit 1/21 4/13 IMT 1-3 jr 13±30 245±20 µm Fiorina, Diab Care 2003; 26: 1129

Effecten nier-pancreas transplantatie T1DM, n = 351, 7 jaar follow-up mortality Nier-pancreas Tx 23% Nier Tx alleen 44% Wachtlijst 60% Rocca, Kidney Int 2001; 60: 1964

ESRD en DM Epidemiologie Preventie Complicaties Behandelingsvormen voor ESRD Behandelingsmogelijkheden voor DM

Glucosecontrole vs overleving prospectieve observationele studie; gem FU 2.7 jr 150 ESRD met DM, 60.5±10.2 yrs BL HbA1c <7.5% 7.5% n = 93 57 1-yr overleving (%) 84.9 70.2 3-yr 57.8 43.7 5-yr 31.7 12.1 Morioka, Diab Care 2001; 24: 909

Zelfmeting van glucose: beïnvloeding door icodextrine

Zelfmeting van glucose: beïnvloeding door hoogte

HBGM gebruik glucose-oxidase strips Maltose- and malto(tri)se gevoelig: Accuchek Compact Free-style Accu-check Sensor Comfort Ascensia Contour Maltose- and malo(tri)se ongevoelig: Ascensia Breeze One Touch Ultra Glucocard Memory 2 Precision Extra GlucoTouch

CGMS bij diabetes en CAPD 8 insuline behandelde CAPD patienten Goed verdragen, betrouwbare resultaten. Marshall, Kidney Int 2003; 64(4): 1480

Glucose in dialyse vloeistof? 44 HD-patienten, 10 DM; 10 weken met en zonder glucose met zonder SBD 144±20 149±20 mmhg DBD 73±10 76±10 mmhg Glucose 7.0±1.4 6.1±1.5 mmol/l Sangill, Am J Kidney Dis 2006; 47: 636

HD membranen vs plasma insuline spiegels bij DM en HD Diabetes, n = 20, insuline spiegels tijdens HD Cellulose triacetaat (CTA) vs polyester-polymeer alloy (PEPA) vs polysulfon (PS) - Vermindering van IRI spiegels bij alle membranen - Grootste daling bij PS Abe, Clin Nephrol 2008; 69(5): 354

Dank Dank u voor u voor uw uw aandacht! tijd!