Raadsvoorstel Vergadering : 20 december 2011 Voorstelnummer : 12.14 Registratienummer : 11.010242 Portefeuillehouder : R.S. van Meygaarden Afdeling : Ruimtelijk Beheer Bijlage(n) : 1 B&W-datum/nummer : 8 november 2011, nummer 5 Commissie/datum : Grondgebied, 30 november 2011 Onderwerp : Bomenbeheerplan 2012-2016 Bomenbeheer, van kwantiteit naar kwaliteit Onderwerp Bomenbeheerplan 2012-2016: Bomenbeheer: Van kwantiteit naar kwaliteit. Beslispunten 1. Het bomenbeheerplan 2012-2016: Bomenbeheer; van Kwantiteit naar Kwaliteit vast te stellen. 2. Voor de indexering van de kosten van 2008 tot 2011 met ingang van 2012 structureel het bedrag met 26.155,- te verhogen en ten laste te brengen van de stelpost inflatiecorrectie beheerplannen. 3. De éénmalige kosten van de VTA controle (Visual Tree Assesment) ad. 92.320,- ten laste te brengen van het budget groenrenovatie bij wegconstructies en te verdelen over 2012 en 2013 ( 46.160,-per jaar). 4. De structurele kosten van de VTA controle ad. 36.940,- vanaf 2014 ten laste te brengen van het budget groenrenovatie bij wegconstructies. 5. Kapvergunningenbeleid conform de nieuwe APV uit te voeren en hiervoor een lijst van bomen met bijzondere waarde op te stellen. 6. Voor de prioritering voor het vervangen/dunnen/verwijderen/herplanten van bomen om financiële redenen te kiezen voor optie C (minimale variant): a. verwijderen bomen die geen onderdeel uitmaken van de bomenstructuur, b. verwijderen bomen die i.v.m. leeftijd vervangen en herplant moeten worden: 5 jaar door te schuiven: bomen bibeko te verspreiden over 15 jaar in plaats van 10 jaar, bomen bubeko te verspreiden over 10 jaar in plaats van 5 jaar. 7. De begroting overeenkomstig aan te passen. 8. Af te wijken van artikel 16, lid 1 (geldigheidsduur beheerplannen) van de financiële verordening (artikel 212 Gemeentewet) Inleiding Voor u ligt het bomenbeheerplan voor de gemeente Geldermalsen. Dit beheerplan is één van de laatste beheerplannen in het kader van de verbeterslag beheerplannen. Voor Geldermalsen, als landelijke gemeente, is het bomenbeheerplan een heel belangrijk beheerplan. In de openbare ruimte voeren bomen de boventoon. Bomen zijn beeldbepalend en de dragers van die openbare ruimte. In de gemeente Geldermalsen staan ruim 1
25.500 bomen in het openbare gebied. Gelet op het belang van bomen in het openbaar gebied en het aantal bomen is een goed beheer essentieel. Om deze reden is een bomenbeheerplan opgesteld, waarin de aanwezige boomstructuren zijn vastgelegd en een wijze van onderhoud wordt voorgesteld, die gericht is op het veilig en langdurig in stand houden van het gewenste bomenbestand. Hierbij zijn de door de raad vastgestelde bezuiniging van 2009 (zie bijlage 4), de opgestelde lijn in het Landschapsontwikkelingsplan en het gedeeltelijk vastgestelde bomenbeleidsplan (zie bijlage 5) uitgangspunt geweest. Daarnaast is het bomenbeheerplan gebaseerd op: - het Groenbeheerplan 2010-2013 : dagelijks- en meerjaren onderhoud, - het bomenbeleidsplan 2010* : boomstructuren en bomenbeleid, - het Landschapsontwikkelingsplan (LOP) : hoofdstructuren buitengebied - het receptenboek verfraaiing verblijfsgebieden: bij vervanging/herinrichting kiezen voor passende herplant. * Het Bomenbeleidsplan 2010 is om financiële redenen niet geheel door het college vastgesteld en niet voorgelegd aan de raad. Door het college is besloten het huidige reguliere onderhoudsniveau van bomen in de gemeente Geldermalsen te handhaven en verder geen maatregelen vast te stellen. Naar aanleiding van het collegebesluit van 25 mei 2010 zijn de beslispunten in een raadsinformatiebrief aan de raad aangeboden (zie bijlage 6). Beoogd effect Met de vaststelling van het bomenbeheerplan: Bomenbeheer; Van kwantiteit naar kwaliteit (zie bijlage 1) wordt een duurzaam en herkenbaar bomenbestand gerealiseerd met een onderbouwde keuze voor bomen op de juiste plaats, waarbij gestructureerd en planmatig onderhoud aan het bomenbestand het uitgangspunt is. Door op dit moment af te zien van grootschalige vervanging van bomen worden beheerskosten voor de korte termijn laag gehouden. Tevens is een gedegen juridische grondslag aanwezig waardoor bij aansprakelijkheidstelling bij schade van een boom zorgvuldig bomenbeheer aangetoond worden. Toelichting bomenbeheerplan In het bomenbeheerplan is uitgegaan van een goed beheer voor bomen waarbij ook maatregelen worden voorgesteld om het belang van bomen extra aandacht te geven. Bij de verdere uitwerking zijn deze voorstellen om financiële redenen komen te vervallen. Hiermee zijn gerichte keuzes gemaakt om tegen zo laag mogelijke kosten een verantwoord bomenbeheer uit te voeren. Ter indicatie is hier het cijfer 6- aan te geven. In dit Raadsvoorstel wordt de volgende minimale beheervariant voorgesteld: - Overstap van ad hoc naar planmatig onderhoud door invoering VTA controle met als doel: het inlopen van achterstallig onderhoud en alleen onderhoud uitvoeren waar nodig (op basis van VTA controle). - VTA controle is alleen van toepassing op bomen van 7 jaar en ouder. - Reductie bomenbestand i.v.m. de reeds vastgestelde bezuinigingen op het onderhoud van bomen (2500st) - Eenmalige maatregelen: optie C (minimale variant): Verwijderen en vervangen van versleten bomen in de hoofdstructuur. De uitvoering wordt uitgesteld en uitgesmeerd over een langere periode dan voorgesteld in het oorspronkelijke beheerplan. 2
Argumenten 1.1 Door het vaststellen van het bomenbeheerplan wordt een goede basis gelegd voor het realiseren en in stand houden van de boomstructuren voor nu en in de toekomst. Bomen zijn erg belangrijk voor de gemeente Geldermalsen en dragen in belangrijke mate bij aan de beleving van de openbare ruimte zowel binnen als buiten de bebouwde kom. Door het vastleggen van de boomstructuur en het stellen van goede uitgangspunten bij aanleg van nieuwbouwwijken en projecten wordt een goede basis gelegd voor de realisatie en in stand houding van de bomenstructuur. Samen met de uitgangspunten in het Hibor (Handboek inrichting openbare ruimte) ligt het beleid vast. 1.2 Een goed bomenbeheerplan is bepalend voor het efficiënt en planmatig onderhouden van bomen. Door de boomstructuren (zowel binnen als buiten de bebouwde kom) vast te leggen in het bomenbeheerplan kunnen hier de beheermatregelen aan gekoppeld worden. Door het vastleggen van deze beheermaatregelen in het groenbeheersysteem wordt het dagelijks- en het meerjarenonderhoud op efficiënte wijze gepland en uitgevoerd. Ook vervanging van bomen kan op deze manier worden ingepland. 2.1 Het voortzetten van het huidige beheer kost weinig extra geld. De kosten voor het voorgestelde beheer zijn opgenomen in het groenbeheerplan en in de exploitatie begroting. Door het compenseren van de inflatie (2008-2011) kan het huidige beheer worden voortgezet. De benodigde financiële middelen kunnen gevonden worden binnen de beschikbare budget van het groenbeheerplan. Daarnaast dient een budget van de post inflatie beheerplannen toegevoegd te worden. Hier is in de begroting rekening meet gehouden. 3.1 De boomcontrole (VTA) is noodzakelijk en opgenomen in het bomenbeheerplan, problemen worden tijdig geconstateerd en vastgelegd. Bij de uitvoering van de jaarlijkse VTA-controle komen problemen met bomen eerder in beeld en wordt op basis van deze gegevens planmatig onderhoud efficiënt uitgevoerd. Door de VTA controle wordt zorgvuldig bomenbeheer aangetoond bij aansprakelijkheidstelling bij schade. 5.1 Het vereenvoudigen van het kapvergunningenbeleid levert een besparing op. In de lijn van de déregulering van overheidstaken is het kapvergunningenbeleid vereenvoudigd en vastgelegd in de APV (sept 2011), zie bijlage 2. Voor de waardevolle particuliere bomen wordt een lijst van bomen met bijzondere waarde opgesteld (zie bijlage 2). Alleen voor bomen op deze lijst moet een kapvergunning worden aangevraagd. Deze lijst wordt nov/dec 2011 opgesteld en door het college vastgesteld. Daarnaast is het beleid van de gemeentebomen vastgelegd in dit bomenbeheerplan. Voor veel bomen in het buitengebied is de Boswet van toepassing en kan de natuurschoonwet en/of Flora- en Faunawet van toepassing zijn. De vrijgevallen uren van RB worden toegevoegd aan de benodigde uren voor de VTA controle. De vrijgekomen uren bij het KCC worden opgenomen bij de efficiëntieslag die plaatsvindt binnen deze afdeling. 3
6.1 Met reductie van het bomenbestand wordt het beheer noodzakelijkerwijs goedkoper. Door te investeren in het dunnen en verwijderen van bomen ontstaat de komende jaren de gewenste boomstructuur die in het bomenbeheerplan wordt omschreven. Het dan ontstane bomenbestand kan met het huidige onderhoudsbudget worden onderhouden. Hiermee wordt voldaan aan de besloten besparing op het bomenonderhoud. Kanttekeningen 1.1 Als de bomenstructuur niet wordt vastgesteld ontbreekt de visie voor het bomenbeheer voor in de toekomst. Door het ontbreken van de visie voor de bomenstructuur kunnen het bomenbestand en de bomenstructuur door willekeurig handelen uitgehold worden. Voor de burgers en de gemeente is het belangrijk om over een goed onderbouwde en vastgestelde bomenstructuur te beschikken. 2.1 Als de inflatie niet wordt gecompenseerd kan het reguliere beheer niet worden voorgezet. Consequentie is dat de onderhoudsachterstand van het bomenbestand verder oploopt en de kosten voor het beheer in de toekomst hoger worden en het risico op schade onaanvaardbaar groot is. 3.1 Bij het ontbreken van de VTA controle kan geen zorgvuldig boombeheer worden aangetoond. Als bij aansprakelijkheidsstelling bij schade door gemeentelijke bomen geen zorgvuldig boombeheer kan worden aangetoond is de kans groot dat de gemeente aansprakelijk is en de schade moet betalen. 3.2 Er is minder geen geld beschikbaar voor de groenrenovatie bij wegreconstructies Door een deel van het budget voor de groenrenovatie bij wegreconstructies in te zetten voor de VTA controle wordt bijgedragen aan de structurele veiligheid van het bomenbestand en een efficiënte werkwijze. Nadeel is dat er minder geld beschikbaar is voor de groenrenovatie bij wegreconstructies. 5.1 Na het vereenvoudigen van de kapverordening gaan burgers sneller bomen kappen. Een reëel risico is dat burgers sneller overgaan tot het kappen van particuliere bomen omdat de drempel van een kapvergunning is verdwenen. Het betreft echter vaak bomen waarvoor toch een kapvergunning zou zijn afgegeven. Voor de waardevolle bomen, opgenomen op de lijst bomen met bijzondere waarde, moet wel een kapvergunning worden aan gevraagd. 5.2 De provincie (Laser) kan in het kader van de Boswet eisen stellen aan het verwijderen en de herplant van bomen. De bomen in het buitengebied vallen grotendeel onder de Boswet. Dit houdt in dat een ontheffing aangevraagd moet worden bij de provincie (bureau Laser). Hierbij kunnen zij eisen stellen ten aanzien van verwijderen en de herplant. 6.1 Om te komen tot de gewenste bomenstructuur en het behalen van de taakstellende bezuiniging moet eerst worden geïnvesteerd. De financiële middelen voor het realiseren van het gehele bomenbeheerplan zijn niet aanwezig. Daardoor is de, in het bomenbeheerplan, opgestelde planning zodanig aangepast/doorgeschoven dat een bijna sluitende financiële situatie ontstaat. Ook is afgezien van enkele niet noodzakelijke 4
onderdelen (opstellen bomenboek e.d.).de consequenties hiervan zijn dat de uitvoeringstermijn van rooien en herplant aanzienlijk langer is (5 tot 10 jaar) en dat het uitstellen van het verwijderen van (oudere) bomen extra risico s met zich mee brengt. Door de VTA controle wordt/blijft dit risico inzichtelijk en kan daar worden bijgestuurd waar dat het hardste nodig is. Financiën De kosten voor optie C zijn voor de komende 5 jaar in onderstaand schema weergegeven. Voor het uitgebreide overzicht wordt verwezen naar bijlage 3c. Optie C (minimaal bomenbeheer) 2012 2013 2014 2015 2016 kosten/ kosten/ kosten/ kosten/ kosten/ jaar jaar jaar jaar jaar 1) Totaalkosten regulier bomenbeheer bibeko/ bubeko 360.655 360.655 360.655 360.655 360.655 2) Totaalkosten verw./dunnen bomen bibeko/bubeko 73.473 73.473 73.473 73.473 73.473 3) Totaalkosten verwijderen en herplanten bomen bibeko/bubeko 0 0 0 0 0 4) VTA controle 46.160 46.160 36.940 36.940 36.940 Subtotaal beheerkosten per jaar 480.288 480.288 471.068 471.068 471.068 Reductie beheerkosten na verwijderen en dunnen bomen 19.854 25.509 31.163 36.818 42.472 Totaal beheerkosten per jaar 460.434 454.779 439.905 434.250 428.596 Totaal beschikbare budgetten per jaar 434.279 428.624 413.750 408.095 402.441 Nog beschikbaar te stellen budget indexering 2008 t/m 2011 26.155 26.155 26.155 26.155 26.155 Verschil beheerkosten en beschikbaar budget 0 0 0 0 0 Uitvoering Na vaststelling van het bomenbeheerplan is het beleid gewaarborgd voor de aanleg en de instandhouding van het bomenbestand. Het beheerplan kan in uitvoering worden gebracht volgens onderstaande planning. Planning 2011 Aanpassen kapvergunningenbeleid/apv (is reeds gerealiseerd) 2012 Hanteren bomenbeheerplan voor de bomenstructuur en bomenbeleid Voortzetten dagelijks en meerjaren onderhoud. Opstarten éénmalige werkzaamheden volgens optie C, minimaal boombeheer. 2012/13 Opzetten VTA controle 2014 Jaarlijks uitvoeren VTA controle 5
Communicatie Communicatie over het bomenbeheerplan en het vereenvoudigen van het kapvergunningenbeleid vindt plaats door publicatie in de gemeenterubriek van het Nieuwsblad Geldermalsen en op de website van de gemeente. Bij de uitvoering van (grotere) werkzaamheden worden de aanwonenden per brief geïnformeerd. Evaluatie Na een periode van 5 jaar dient het bomenbeheerplan te worden herzien. Opgedane ervaringen worden geëvalueerd en waarnodig worden de randvoorwaarden in het bomenbeheerplan bijgesteld. Uitgangspunt is de oorspronkelijke vastgestelde structuren binnen het bomenbeheerplan te handhaven. Advisering raadscommissie(s) In te stemmen met de beslispunten. Tabel risicoparagraaf Risico omschrijving Kwaliteit boombestand loopt terug door (te) minimaal beheer Ontbreken financiële middelen voor inhaalslag boombeheer Bij het niet inlopen van de onderhouds achterstand is meer kans op aansprakelijkheid Soort risico Kans Effect Risicoscore Beheersingsmaatregel Omgeving/cultuurtechnisch groot Minder 1 Met de beschikbare kwalitatief financiële middelen boombestand het onderhoud zo en extra kosten goed en efficiënt en risico door mogelijk uit te voeren achterstallig conform vastgesteld onderhoud plan. Uitvoering/financieel groot Zonder extra 2 Beschikbare middelen financiële met prioritering zo middelen kan efficiënt mogelijk in de bomenstructuur zetten conform vastgesteld plan. slechts op beperkt schaal worden verbetert Juridisch/financieel midden Derde lijden 2 Onderhoudsachterschade, stand inlopen en gemeente moet opstarten VTA betalen controle zodat goed bomenbeheer aan getoond kan worden. 6
door schade Bij het niet vaststellen van boom structuren, beleid en werkwijze is geen goed boombeheer mogelijk Vereenvoudigen kapverordening maakt deel bomen vogelvrij. Omgeving/cultuurtechnisch midden Onduidelijke boomstructuur, willekeurig beheer. Omgeving/cultuurtechnisch midden Eigenaren zullen eerder bomen kappen 3 Vastleggen boomstructuren,beleid en werkwijzen in het bomenbeheerplan. 4 Waardevolle bomen opnemen op lijst bomen met bijzondere waarde Burgemeester en wethouders van Geldermalsen, de loco-secretaris, de wnd. burgemeester, J.C. Steurrijs mr. M.N. Kallen-Morren Overzicht Bijlagen in de raadsportefeuille Bijlage 1: Bomenbeheerplan 2012-2016: Bomenbeheer, van Kwantiteit naar kwaliteit. Bijlage 2: toelichting kapvergunningen beleid Bijlage 3: Uitvoering Beheerplan optie 3 C (minimaal boombeheer) Bijlage 4: Raadsbesluit Groenbeheerplan 22 dec 2009, waarin opgenomen kappen bomen Bijlage 5: B en W besluit: gedeeltelijk vaststellen bomenbeleidsplan Bijlage 6: Raadsinformatiebrief bomenbeleidsplan 7
De raad van de gemeente Geldermalsen; gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van 8 november 2011 nummer 5, besluit: 1. het bomenbeheerplan 2012-2016: Bomenbeheer; van Kwantiteit naar Kwaliteit vast te stellen; 2. voor de indexering van de kosten van 2008 tot 2011 met ingang van 2012 structureel het bedrag met 26.155,- te verhogen en ten laste te brengen van de stelpost inflatiecorrectie beheerplannen; 3. de éénmalige kosten van de VTA controle (Visual Tree Assesment) ad. 92.320,- ten laste te brengen van het budget groenrenovatie bij wegconstructies en te verdelen over 2012 en 2013 ( 46.160,-per jaar); 4. de structurele kosten van de VTA controle ad. 36.940,- vanaf 2014 ten laste te brengen van het budget groenrenovatie bij wegconstructies; 5. het kapvergunningenbeleid conform de nieuwe APV uit te voeren en hiervoor een lijst van bomen met bijzondere waarde op te stellen; 6. voor de prioritering voor het vervangen/dunnen/verwijderen/herplanten van bomen om financiële redenen te kiezen voor optie C (minimale variant): a. verwijderen bomen die geen onderdeel uitmaken van de bomenstructuur, b. verwijderen bomen die i.v.m. leeftijd vervangen en herplant moeten worden: 5 jaar door te schuiven: bomen bibeko te verspreiden over 15 jaar in plaats van 10 jaar, bomen bubeko te verspreiden over 10 jaar in plaats van 5 jaar; 7. de begroting overeenkomstig aan te passen; 8. af te wijken van, artikel 16, lid 1 (geldigheidsduur beheerplannen) van de financiële verordening (artikel 212 Gemeentewet). Aldus besloten in de openbare vergadering van 20 december 2011, nummer 14, de griffier, de voorzitter, 8