17.0005206 *17.0005206* ADVIESNOTA BESTEMD VOOR BURGEMEESTER EN WETHOUDERS VAN AALBURG Advies B&W VERGADERING van 11 juli 2017 Nummer. 3b Onderwerp: project 'Vroeg Eropaf Altena'. Samenvatting: In het beleidsplan schuldhulpverlening 2017-2019 Aalburg wordt een aantal preventiemaatregelingen genoemd. Eén van deze punten betreft het benaderen van mensen met huurschulden. De 'kopgroep schuldhulpverlening Altena' heeft in de afgelopen periode een voorstel ontwikkeld om te komen tot een zogenaamde 'Vroeg Eropaf' aanpak in Altena. Deze is inmiddels uitgewerkt in de bijgevoegde businesscase. Er zal nu een Altena breed besluit genomen moeten worden over de inwerkingtreding van de 'Vroeg Eropaf' aanpak. Beslispunten: 1. Besluit om met ingang van 1 oktober 2017 over te gaan tot een 'Vroeg Eropaf' aanpak voor inwoners met huurschulden, conform de werkwijze zoals beschreven in de businesscase 'Vroeg Eropaf Altena'. 2. Besluit om een projectleider voor 8 uur per week aan te stellen en deze in dienst te laten treden bij de gemeente Woudrichem. 3. Besluit om de uitvoering neer te leggen bij maatschappelijk werk instellingen Juvans en Trema. 4. Besluit om de uitgaven voor de gemeente Aalburg voor 2017 ad 7.225,50 ten laste te brengen van de post Innovatie sociaal domein en voor 2018 een bedrag 33.532 ten laste te brengen van de begroting sociaal domein 2018. 5. Besluit om afspraken schriftelijk te bevestigen met Juvans en Trema. Opsteller : M. (Mieke) Kersten Gezien afdeling. op Sector/afdeling : Inwoners / Inwoners Backoffice Opmerkingen: Datum 29 juni 2017 Paraaf sector/afdelingshoofd: Opmerkingen/gezien door: op: Bijlagen bij dit voorstel: Businesscase 'Vroeg Eropaf Altena' Portefeuillehouder C.J. Schreuders Akkoord conform advies A.M.T. Naterop Bespreken Vervolgactie: Bestuurlijke behandeling: X Opiniërende raad 12 september t.k.n. C.J. Schreuders W.H. van der Hoeven P.A. Bouman A. van Loon B.A. Duijster Besluit:
Inleiding De gemeenteraad stelde het beleidsplan Schuldproblemen? Hulp is mogelijk in mei 2017 vast. Bijlage 2 bij dat plan geeft een overzicht van de voorgestelde preventiemaatregelen. Eén van die maatregelen (punt 7) gaat over het maken van afspraken met de woningcorporaties, om mensen met huurschulden via huisbezoeken sneller te benaderen. Nadja Jungmann (lector Schulden en Incasso) heeft op 23 mei jl. tijdens een informatieavond voor raadsleden u meegenomen in de problematiek van de schuldhulpverlening en wat dit voor gevolgen heeft. De kopgroep schuldhulpverlening Altena bestaat al enkele jaren. Het is een werkgroep, bestaande uit vertegenwoordigers van de gemeentebesturen, woningcorporaties, maatschappelijk werk en ambtenaren van Werkendam, Woudrichem en Aalburg. Deze groep hield zich aanvankelijk bezig met het lean maken van de werkprocessen rondom schuldhulpverlening. De afgelopen periode startte de kopgroep met de voorbereidingen om te komen tot een Vroeg Eropaf aanpak binnen de drie Altena gemeenten. Daarvoor werd de hulp ingeroepen van de heren Jan Siebols (oud-voorzitter van de NVVK) en Fred Schippers (oud-plv. directeur sociale dienst Den Haag). Betrokkenen schreven op verzoek van de kopgroep een businesscase voor een te starten Vroeg Eropaf aanpak in Altena. Voor de gemeenten zijn aan de inzet van Siebols en Schippers geen kosten verbonden. Betrokkenen ontvangen voor het project subsidie van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. De businesscase is inmiddels gereed en treft u bijgaand aan. Het betreft Vroeg Eropaf Altena : een samenwerking tussen de gemeenten Aalburg, Werkendam en Woudrichem en de woningcorporaties Woonlinie, Woonservice Meander en Land van Altena die zich richt op alle huishoudens die een huurachterstand van twee maanden hebben bij één van de betrokken woningcorporaties. In dit collegevoorstel wordt een korte samenvatting gegeven van de businesscase. Beleidskader, doel en effect Beleidskader vormt de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening en het gemeentelijk beleidsplan Schuldproblemen? Hulp is mogelijk uit mei 2017. Argumenten en kanttekeningen 1. Voorkomen van escalatie. Door vroegtijdige inzet zijn schuldenaren beter in staat om schulden (deels) zelfstandig op te lossen. Op lange termijn zullen er minder schuldhulpverleningstrajecten opgestart hoeven te worden en woningcorporaties zullen een groter deel van de uitstaande vordering volledig voldaan krijgen. Zij hoeven daardoor minder afboekingen te doen op uitstaande schulden. 2. Voorkomen inschakelen deurwaarder. Hiermee wordt bedoeld dat de kosten voor de huurder die in betalingsproblemen verkeert, niet onnodig toenemen. Door een instabiele financiële situatie c.q. huurachterstand vroegtijdig aan te pakken, kan voorkomen worden dat er kosten worden gemaakt door een deurwaarder voor bijvoorbeeld het betalen van een ontbindings- en ontruimingsvonnis. 3. Stabiele financiële situatie. Door de preventieve werking van Vroeg Eropaf worden financiële problemen snel gesignaleerd en opgepakt. Op deze manier worden ergere (lange termijn) gevolgen voorkomen; woonuitval wordt voorkomen en een beroep op de maatschappelijke opvang beperkt. Een stabiele financiële situatie is een belangrijke basis voor het welzijn van een individu c.q. huishouden. Financiële problemen kunnen bijvoorbeeld leiden tot psychische problemen, minder functioneren op het werk, op school en in de maatschappij. Het kan zelfs een negatieve invloed hebben op de gezondheid van mensen. Een stabiele financiële situatie betekent ook dat recidive wordt voorkomen. Ook heeft het een preventieve werking op huiselijk geweld. 4. Te verwachten financiële baten voor gemeenten Voor gemeenten geldt dat de (financiële) meerwaarde van Vroeg Eropaf voornamelijk zit in het voorkomen van (escalatie van) problemen. Door Vroeg Eropaf kunnen de gemeenten goedkopere producten inzetten. Hierbij kan gedacht worden aan kortere, minder zware en/of minder intensieve ondersteuningsmogelijkheden. Dit geldt zowel voor schuldhulpverlening, als sociaal-maatschappelijke problemen. Tenslotte worden ook besparingen geboekt, doordat minder aanzeggingen tot ontruimingen nodig zijn. De ervaring bij andere gemeenten leert dat iedere geïnvesteerde euro tot een opbrengst kan leiden van 1,65 tot 2,22.
-2-5. Oog voor multiproblematiek Door Vroeg Eropaf worden huishoudens met een betalingsachterstand in een vroegtijdig stadium ondersteund en begeleid. Dit hoeft zich niet te beperken tot financiën en administratie. Ook bij andere problematieken, zoals gezondheid, relatieproblemen, of huiselijk geweld, kan dit worden geboden. Dit vertaalt zich in een betere gezondheid en dientengevolge ook tot meer participatie(mogelijkheden) en een versterking van de zelfredzaamheid. 6. De juiste professional op de gewenste plek Medewerkers van woningcorporaties constateren een grote stijging van het aantal multi-problematieken, waarbij huurachterstand een onderdeel is achter de voordeur. De expertise die achter deze voordeur nodig is, gaat veel verder dan een corporatie kan bieden. Achter de voordeur komen in een dergelijke situatie is daarnaast lastig. Vaak is er sprake van (zorg)mijdend gedrag. De Vroeg Eropaf professional is hier bekend mee en kan hier snel mee aan de slag. Dit voorkomt dat de woningcorporatie eerst zelf op de stoel van de maatschappelijk werker moet gaan zitten. Het kost teveel tijd om de juiste persoon in te schakelen voor een bepaalde hulpvraag. Met een Vroeg Eropaf professional staat de juiste persoon op het juiste moment aan de deur. De corporatie hoeft daarnaast de voortgang van het dossier niet te sturen. Door vroegsignalering kunnen dossiers beperkter blijven van omvang, waardoor het oplossen minder tijd kost. Aanpak en proces Bij vroegsignalering wordt niet gewacht tot een inwoner zich meldt, maar vindt een bezoek plaats op basis van signalen van schuldeisers, in dit geval een huurachterstand bij een woningcorporatie. Na een melding volgt een huisbezoek. Deze benadering zorgt ervoor dat inwoners sneller worden bereikt. Behalve financiële problemen, worden ook problemen op andere leefgebieden direct gesignaleerd. Het proces verloopt als volgt: De woningbouwcorporaties melden huishoudens aan bij de projectleider van Vroeg Eropaf, wanneer een huishouden aan een van de onderstaande criteria voldoet: - Huurachterstand van twee maanden; - De huurder houdt zich niet aan de betaalafspraken, die in een eerdere betalingsregeling zijn gemaakt; - Er is een nieuwe betaalachterstand ontstaan binnen 12 maanden nadat de vorige betalingsregeling is afgelopen; - Er is binnen één jaar een nieuwe achterstand ontstaan na terugkomst van de deurwaarder; - De automatische incasso door een woningcorporatie is gestopt, omdat de huur voor de derde keer is gestorneerd; - Er is een overdracht naar de deurwaarder. Binnen twee werkdagen wordt gecontroleerd of de huurder al bekend is bij de schuldhulpverlening. Binnen 14 kalenderdagen na melding wordt een huisbezoek gedaan. Het doel van het huisbezoek is: kennismaken en motiveren en het uitvoeren van een budgetscan. De Vroeg Eropaf -professional probeert achter de oorzaak van de huurachterstand te komen door achter de voordeur te komen, met een brede blik naar de situatie te kijken en persoonlijke aandacht te geven aan de inwoner(s). Behalve financiële problemen, worden ook problemen op andere leefgebieden direct gesignaleerd. Samen met de inwoner(s) wordt er een plan van aanpak (SMART) opgesteld met daarin een omschrijving van het probleem, een voorstel voor een oplossing en een planning. Indien de huurder niet thuis is, volgt een tweede huisbezoek. Bij de tweede keer niet thuis wordt een briefje achtergelaten met het verzoek contact op te nemen. Daarna wordt ook nog een derde poging gedaan. Als de huurder dat wil, mag de afspraak ook op kantoor plaatsvinden. Binnen 28 kalenderdagen is er in samenspraak met de huurder een plan van aanpak opgesteld, of is er een quick fix oplossing geregeld. De professional communiceert met de woningcorporatie binnen 28 kalenderdagen na ontvangst van de melding over de uitkomsten, c.q. afspraken met de huurder. Dit betreft uitsluitend het deel gericht op de huurachterstand. Er worden geen andere details rondom psychosociale problematiek of andere persoonlijke zaken teruggekoppeld een de woningcorporaties. Wanneer er aanvullende hulpverlening noodzakelijk is, is de Vroeg Eropaf -professional verantwoordelijk voor een warme overdracht.
-3- Zes maanden na de terugkoppeling doet de corporatie een check of de reguliere huur goed betaald wordt. Indien dit niet het geval is, wordt dit gemeld aan de Vroeg Eropaf -professional en gaat deze opnieuw op huisbezoek. Opdrachtgever zijn de gemeenten en de woningbouwcorporaties. Vanuit een gezamenlijke stuurgroep (de huidige kopgroep) zullen zij het project aansturen. De stuurgroep zal een projectleider aanstellen voor 8 uur per week. Deze zal in dienst komen bij de gemeente Woudrichem. De projectleider is verantwoordelijk voor de implementatie van Vroeg Eropaf en voor de uitvoering door de opdrachtnemer. De projectleider zorgt ook voor de randvoorwaarden, zoals ICT, privacy aspecten en de rapportages. Opdrachtnemers worden de instellingen Trema en Juvans. Met beiden hebben inmiddels gesprekken plaatsgevonden. Trema is akkoord. Juvans moet het voorstel nog formeel bespreken in het management, maar de verwachting is dat dit geen probleem zal opleveren. Gelet op de gestelde eisen dient het vroegsignaleringsgesprek gevoerd te worden door professionals en niet door vrijwilligers. Met beide organisaties zullen nadere afspraken gemaakt worden over bijvoorbeeld de mogelijkheid van wederzijdse vervanging. Juridische consequenties Ten aanzien van de Vroeg Eropaf aanpak is een aantal privacy aspecten van belang. De verwerking van persoonsgegevens binnen het project Vroeg Eropaf Altena vind alleen plaats voor zover dat is toegestaan op grond van de geldende wet- en regelgeving op het gebied van privacybescherming. Communicatie en Samen doen Met de cliëntenraad sociale zekerheid en het cliëntenpanel werd reeds in februari 2017 gesproken over de plannen om te komen tot een Vroeg Eropaf benadering. De cliëntenraad staat hier positief tegenover. De cliëntenraad/panel hoeft geen afzonderlijk advies meer te geven over de concrete aanpak. Wel zal men op de hoogte gehouden worden van de ontwikkelingen. Regionale en lokale aspecten De ontwikkeling van de businesscase 'Vroeg Eropaf Altena' is opgepakt door de 'kopgroep schuldhulpverlening Altena'. Zodoende is deze aanpak afgestemd met de gemeenten Werkendam en Woudrichem die eenzelfde aanpak voorleggen. Financiële en personele consequenties De opdrachtnemer ontvangt een vergoeding voor elke melding, gedeeltelijk op basis van het principe no cure no pay. Het basistarief is 300. Bij een geslaagd contact, wat betekent dat er een plan van aanpak wordt opgesteld, wordt het bedrag opgetrokken tot 625. De prognose is dat er op jaarbasis 240 meldingen door de drie woningcorporaties worden afgegeven. Op pagina 11 van de businesscase wordt een verdeling van de kosten weergegeven, waarbij de kosten van de trajecten voor 2/3 voor rekening komen van de betreffende gemeente en 1/3 voor de betreffende woningcorporatie. De kosten van de projectleider en de aan te schaffen ICT zijn voor rekening van de gemeenten. Voor Aalburg bedragen de geraamde kosten voor 2017 in totaal 7.225,50. Deze uitgave komt ten laste van de post innovatie sociaal domein. Voor 2018 gaat het om een bedrag 33.532. dit zal in de begroting van het sociaal domein 2018 meegenomen worden. Duurzaamheid Niet van toepassing.
-4- Advies 1. Besluit om met ingang van 1 oktober 2017 over te gaan tot een 'Vroeg Eropaf' aanpak voor inwoners met huurschulden, conform de werkwijze zoals beschreven in de businesscase 'Vroeg Eropaf'. 2. Besluit om een projectleider voor 8 uur per week aan te stellen en deze in dienst te laten treden bij de gemeente Woudrichem. 3. Besluit om de uitvoering neer te leggen bij maatschappelijk werk instellingen Juvans en Trema. 4. Besluit om de uitgaven voor de gemeente Aalburg voor 2017 ad 7.225,50 ten laste te brengen van de post Innovatie sociaal domein en voor 2018 een bedrag van 33.532 ten laste brengen van de begroting sociaal domein 2018. 5. Besluit om afspraken schriftelijk te bevestigen met Juvans en Trema.