B&W voorstel. Onderwerp. Gebiedsgerichte sturing sociaal domein Zaakid Versie. Auteur. Kummer, M. Gemeentesecretaris. Huykman, B.J.D.

Transcriptie

1 B&W voorstel Onderwerp Gebiedsgerichte sturing sociaal domein Zaakid Versie Auteur Kummer, M Gemeentesecretaris Directeur Huykman, B.J.D. Tomassen, J.F.A. Portefeuillehouder Medeverantwoordelijke(n) Wethouder Ter Laak Wethouder Groeneveld en Wethouder Van Driel Behandelschema B&W vergadering: 5 maart 2019 Uiterste behandeldatum (+ reden) Programma(s) Programma 2 Samen leven en ondersteunen Elektronische Financieel Personeel Juridisch Communicatie OR I&A Hamerstuk bekendmaking Eerdere besluitvorming Samenvatting In 2015 is een aantal taken in het sociaal domein overgedragen aan de gemeente. De gedachte achter deze decentralisatie is dat de gemeente deze taken beter en goedkoper uit kan voeren, door de ondersteuning laagdrempelig, dichtbij en integraal vorm te geven. De verwachting is dat inwoners hierdoor beter geholpen worden en minder een beroep hoeven te doen op relatief dure voorzieningen. Doel is om de zorg en ondersteuning zowel kwalitatief als financieel toekomstbestendig te maken. Onderzocht moet worden of een nieuwe structuur nodig is om dit mogelijk te maken. Op basis van onderzoek en benchmark bij een aantal gemeenten wordt voorgesteld om hiervoor het model van gebiedsgerichte sturing te verkennen. De verwachting is dat dit model het beste voorziet in de sturingsmogelijkheden die nodig zijn om de gewenste verandering te realiseren. Aan het college wordt gevraagd om in te stemmen met het verkennen van het model van gebiedsgerichte ondersteuning voor onderdelen van het sociaal domein, en daarbij te starten met de Wmo. Bijlagen Raadsmemo

2 Te nemen besluit 1. Gebiedsgerichte sturing als uitgangspunt te verkennen voor onderdelen van het sociaal domein; 2. Te starten met het maken van een herontwerp voor (delen van) de Wmo op basis van een gebiedsgericht sturingsmodel; 3. Te onderzoeken welke overige voorzieningen uit het sociaal domein gebiedsgericht georganiseerd kunnen worden a) In samenhang met de Wmo óf b) In een later stadium, afhankelijk van de ervaringen met de Wmo; 4. Het herontwerp (uit beslispunt 2) en de uitkomsten van het onderzoek (uit beslispunt 3) ter besluitvorming voor te leggen aan de gemeenteraad; 5. Voor de opdracht Gebiedsgerichte ondersteuning sociaal domein een 3D projectorganisatie in te richten, en daarin het opdrachtgeverschap als volgt te beleggen: a. Bestuurlijk opdrachtgever: wethouder ter Laak; b. Ambtelijk opdrachtgever: Programmamanager sociaal domein Carry Goedhart 6. De raad middels het bijgevoegde raadsmemo te informeren datum print: vrijdag 5 juli

3 Toelichting Probleemstelling en kader In 2015 is een aantal taken in het sociaal domein overgedragen aan de gemeente. De gedachte achter deze decentralisatie is dat de gemeente deze taken beter en goedkoper uit kan voeren, door de ondersteuning laagdrempelig, dichtbij en integraal vorm te geven. De verwachting is dat inwoners hierdoor beter geholpen worden en minder een beroep hoeven te doen op relatief dure voorzieningen. Vanuit het oogpunt van zorg continuïteit heeft Zoetermeer er in de eerste instantie voor gekozen om veel van de nieuwe taken één op één voort te zetten. Daarmee is voorkomen dat inwoners tussen wal en schip vallen en het gaf de gemeente de gelegenheid om te onderzoeken hoe de ondersteuning zo laagdrempelig, dichtbij en integraal mogelijk georganiseerd kan worden. Inmiddels zien we in de Wmo en de jeugdhulp ontwikkelingen die druk leggen op het huidige ondersteuningsaanbod: - Er is een toename van het aantal inwoners dat een beroep doet op ondersteuning; - Er is een toename van de zwaarte van de ondersteuning. Om de ondersteuning zowel kwalitatief als financieel toekomstbestendig te maken kan het nodig zijn om de ondersteuning in het sociaal domein anders te organiseren. Op basis van onderzoek en benchmark bij een aantal gemeenten is de verwachting dat het model van gebiedsgericht werken het beste voorziet in de sturingsmogelijkheden die hiervoor nodig zijn. Verkenning Voorgesteld wordt om te verkennen of gebiedsgericht werken in Zoetermeer kan bijdragen aan het kwalitatief en financieel toekomstbestendig maken van de ondersteuning in het sociaal domein. Dit sluit ook aan op het voornemen in het coalitieakkoord om de transformatie binnen het sociaal domein verder vorm te geven. Dit betekent niet dat alle voorzieningen in het sociaal domein gebiedsgericht georganiseerd moeten worden, en ook niet dat alles tegelijk moet. Voorgesteld wordt om in de verkenning uit te gaan van een groeimodel waarbij gestart wordt in het werkgebied van de Wmo: de nieuwe Wmo-taken 1 en een deel van de welzijnsorganisaties, en tegelijk te onderzoeken welke overige voorzieningen binnen het sociaal domein een logische samenhang hebben en waar het voor de inwoner meerwaarde heeft om deze gebiedsgericht te organiseren. Dit houdt de veranderingen beheersbaar en biedt ruimte voor zorgvuldig onderzoek. Na afronden van het onderzoek wordt een advies en een inkoopdocument ter besluitvorming voorgelegd aan het college en de raad. 1 Individuele begeleiding en dagbesteding datum print: vrijdag 5 juli

4 Voorstel/keuzemogelijkheden/risico s Gebiedsgericht werken In een gebiedsgericht model worden voorzieningen binnen het sociaal domein die een logische samenhang hebben integraal en geclusterd aangeboden door een kleine groep aanbieders die samen verantwoordelijk zijn voor het geheel. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat samengewerkt wordt op welzijnsactiviteiten, zorgondersteuning, dagbesteding en bijvoorbeeld preventieve jeugdactiviteiten en activiteiten gericht op armoedebestrijding, door diverse aanbieders vanuit een laagdrempelig multifunctioneel centrum in een gebied. De wijze waarop dit gebied wordt vormgegeven is nog nader te bepalen. Dit kan een wijk zijn, een cluster van wijken of een geografisch gebied. Ook een stad brede opgave die in deelgebieden uitgevoerd wordt is een optie die onderzocht wordt. Bij gebiedsgericht werken hoort een sturingsmodel voor inkoop en financiering waarbij de partners optimaal gestimuleerd en gefaciliteerd worden om te doen wat echt nodig is voor inwoner: niet meer, maar ook zeker niet minder. Wat betekent dit voor de inwoner Oud Een inwoner die een beperking ervaart kan voor ondersteuning op dit moment kiezen uit een groot aantal aanbieders, die echter allemaal grotendeels hetzelfde aanbod hebben. De inwoner kiest een aanbieder en maakt gebruik van het aanbod van die aanbieder. De ondersteuning vindt meestal één op één plaats, tussen inwoner en hulpverlener. Van sommige activiteiten die de inwoner echt zouden helpen kan deze inwoner geen gebruik maken omdat ze niet passen binnen de huidige (financierings)structuur. Er is geen prikkel om gebruik te maken van ander aanbod of om de ondersteuning af te schalen indien mogelijk. Nieuw Een inwoner die een beperking ervaart meldt zich bij een meldpunt bij hem of haar in de buurt. Achter het meldpunt zit een cluster van een aantal strategische partners die samen zorgen voor een afgestemd aanbod van ondersteuningsactiviteiten. De inwoner krijgt een ondersteuningsarrangement op maat waarbij elke partner die ondersteuning levert waar deze goed in is, en die optimaal aansluit bij de vraag van de inwoner. Er wordt zo veel mogelijk gebruik gemaakt van groepsactiviteiten en inzet van vrijwilligers, onder regie van een professional. De ondersteuning is gericht op normalisatie. datum print: vrijdag 5 juli

5 Marsroute De nieuwe Wmo-taken en de gesubsidieerde welzijnsorganisaties lenen zich goed om te starten met het gebiedsgerichte sturingsmodel. Deze taken zijn nog vrijwel hetzelfde georganiseerd als vóór de decentralisatie, daar zit ruimte voor verbetering. Verder zijn de contracten zowel voor de gesubsidieerde diensten en de maatwerkvoorzieningen toe aan herziening. In het voorstel wijkgericht werken is hierover door het college besloten: Geef opdracht in een apart collegevoorstel uit te werken hoe WMO/welzijn gebiedsgericht georganiseerd kan worden, met als planning start van de gebiedsgerichte dienstverlening per 1 januari We starten met de Wmo-voorzieningen die een logische samenhang hebben en waarbij de verwachting is dat het meerwaarde oplevert om deze gebiedsgericht te organiseren. In de verkenning kijken we ook naar de randen van de Wmo en de aansluiting met andere onderdelen van het sociaal domein, zoals jeugd en bijvoorbeeld activiteiten gericht op armoedebestrijding. In 2019 wordt het nieuwe model onderzocht en verder uitgewerkt. Daarna wordt het herontwerp met inkoopdocument ter besluitvorming voorgelegd aan de raad. Bij het besluit om verder te gaan wordt het model in 2020 ingekocht en geïmplementeerd. De beoogde startdatum is januari Dat betekent niet dat het daarmee klaar is; ook daarna kunnen nog steeds nieuwe voorzieningen gebiedsgericht georganiseerd worden als dat nodig of gewenst is. Financiën Bij het gebiedsgericht organiseren van voorzieningen hoort een passende financierings systematiek: niet meer per uur of per organisatie, maar per taak (opgave) of gebied. Een nieuwe wijze van financiering is daarmee niet per definitie ook een bezuiniging. Gemeenten moeten een reëel tarief betalen voor dienstverlening die ingekocht wordt en mogen ook het financiële risico niet volledig neerleggen bij de uitvoeringspartners. De financiële effecten worden in het onderzoek meegenomen. Uitgangspunt is dat het nieuwe model, mogelijk na een aanloopfase, minimaal budgetneutraal uitgevoerd kan worden. Als zich een kans voordoet op een besparing wordt deze uiteraard benut. Met het oog op de bezuinigsopgave waar de gemeente voor staat is het mogelijk om de opdracht in de markt te zetten tegen een lager bedrag dan nu. Echter de gemeente moet dan wel aangeven welke taken niet meer uitgevoerd worden, of anders uitgevoerd worden. Samenspraak en Communicatie Zorgvuldige communicatie met cliënten en marktdialoog met aanbieders en organisaties in de wijken is van essentieel belang om het project te laten slagen. De gemeente heeft als opdrachtgever een bepalende rol. De adviesraad Sociaal Domein wordt uiteraard ook betrokken. Duurzaamheid Niet van toepassing. Toegankelijkheid en bruikbaarheid voor gehandicapten Locaties die onderdeel uit (gaan) maken van het nieuwe model moeten voldoen aan de eisen voor toegankelijkheid en bruikbaarheid voor gehandicapten. Rapportage en evaluatie In de reguliere P&C-cyclus en de rapportages Sociaal Domein wordt gerapporteerd over de voortgang van het project. datum print: vrijdag 5 juli

6 Begrotingswijziging Niet van toepassing. datum print: vrijdag 5 juli