Naam en telefoon. Sille Dohmen 5772 Afdeling. Portefeuillehouder

Transcriptie

1 Onderwerp Nieuw beleidskader Schuldhulpverlening Datum 23 februari 2016 Naam en telefoon Sille Dohmen 5772 Afdeling SMM Portefeuillehouder Kees van Geffen Schuldhulpverlening: het ondersteunen bij het vinden van een adequate oplossing gericht op de aflossing van schulden indien redelijkerwijs is te voorzien dat een natuurlijke persoon niet zal kunnen voortgaan met het betalen van zijn schulden of indien hij in de toestand verkeert dat hij heeft opgehouden te betalen, alsmede de nazorg. Stand van zaken Oss Jaarlijks komen ongeveer 400 klanten naar schuldhulpverlening om een eerste gesprek en informatie en advies te krijgen. We starten met ongeveer 350 klanten een traject op. Gemiddeld hebben we actieve klanten. Dat wil zeggen klanten voor wie een traject schuldhulpverlening is opgestart. Wat is de aanleiding? Sinds 2012 is de gemeente verantwoordelijk voor schuldhulpverlening op grond van de wet gemeentelijke schuldhulpverlening. De gemeenteraad is verplicht iedere vier jaar een plan vast te stellen dat richting geeft aan de integrale schuldhulpverlening aan de inwoners van zijn gemeente. Het plan bevat de hoofdzaken van het door de gemeente te voeren beleid betreffende integrale schuldhulpverlening en het voorkomen dat personen schulden aangaan die ze niet kunnen betalen. Landelijk zien we dat steeds meer mensen de weg naar schuldhulpverlening vinden, maar we weten ook dat dit nog maar het topje van de ijsberg is. We merken dat mensen met schuldenproblematiek zich vaak te laat melden, waardoor er een intensief traject volgt. Wanneer er eerder begeleiding geboden wordt, kunnen grotere problemen voorkomen worden. Daarnaast merken we dat maatwerk in de beginfase grotere problemen kan voorkomen. Denk aan huisuitzettingen, afsluitingen etc. Beleidskader De gemeente Oss heeft een beleidskader Schuldhulpverlening De afgelopen jaren hebben we ingezet op vraagverheldering, de klant als uitgangspunt genomen en de werkprocessen en organisatie op orde gebracht. We zijn nu in control van de caseload en werken nauwer samen met onze interne en externe partners. Armoedebeleid Schuldhulpverlening is onlosmakelijk onderdeel van het armoedebeleid. In 2015 hebben we ons armoedebeleid geïntensiveerd. We hebben daarin opgenomen onze preventieactiviteiten uit te breiden o.a. via Schuldhulpmaatjes van PROTA. Dat project loopt goed, maar ook daar geeft men Opinienota Pagina 1 van 5

2 aan dat de problemen vaak al groot zijn. Daarnaast hebben we voor de jaren jaarlijks ,- extra beschikbaar gesteld voor extra trajecten schuldregelingen. Ook maken we gebruik van een sociaal raadslid als onderdeel van de schulddienstverlening. Verder kunnen we als gemeente Oss weer zelfstandig bankieren, zodat we zelf budgetbeheer en financieel beheer kunnen uitvoeren zonder tussenkomst van een bank. Dankzij de extra inspanningen op het gebied van preventie bereiken we meer mensen. Toch blijft het grootste probleem mensen in een vroegtijdig stadium te bereiken. We willen nog vroeger signaleren. Bijvoorbeeld bij bijzondere levensgebeurtenissen, waarbij een extra risico op schulden is zoals bij scheiding, ziekte of overlijden partner. De Schuldregeling Schuldhulpverlening bestaat uit 2 fases. Fase 1 bestaat uit het stabiliseren van de situatie. De inkomsten, uitgaven, schulden en de persoonlijke situatie van de klant wordt samen met de klant stabiel gemaakt. Pas wanneer fase 1 is afgerond kan een klant door naar fase 2, de schuldregeling. Voor de uitvoering van fase 2, de schuldregeling, vindt een overdracht plaats van de consulent van Schuldhulpverlening gemeente Oss naar PLANgroep. PLANgroep doet de administratieve uitvoering van de schuldregeling en heeft de contacten met de schuldeisers. Deze knip in het proces zorgt voor vertraging en een proces dat niet past binnen de dienstverlening die wij willen bieden aan onze klanten. Om die reden willen we onderzoeken of we fase 2 ook zelf kunnen uitvoeren. Bijdrage uit het veld aan het beleidsproces Eind vorig jaar hebben we diverse partijen uitgenodigd om mee te werken aan het beleidskader Schuldhulpverlening. Niet alleen professionals, maar ook vrijwilligersorganisaties en ervaringsdeskundigen. Samen met hen hebben we in twee bijeenkomsten de uitgangspunten geformuleerd en zijn we in werkgroepen aan de slag gegaan om uitvoeringsvoorstellen te maken. Zo kunnen we het nieuw te formuleren beleid ook omzetten in gerichte activiteiten. Met de inbreng van deze opiniecommissie gaan we samen met het veld verder met de ontwikkeling van het beleidskader en de activiteiten. Wat zijn de belangrijkste wijzigingen? In het nieuwe beleidskader stellen we participatie centraal. We willen voorkomen dat schulden participatie in de weg staan. We willen meer investeren in de voorkant om problematische schulden te voorkomen en we willen de klanten langer zelf begeleiden door fase 2 vanaf 2017 in eigen beheer uit te voeren. Hiervoor maken we een businesscase. We verwachten dat we fase 2 voor dezelfde kosten in eigen beheer kunnen uitvoeren dan dat we nu kwijt zijn aan de inzet van PLANgroep. We verwachten dat we het proces dusdanig kunnen verbeteren dat we meer mensen sneller kunnen ondersteunen. We bereiken maar een klein gedeelte van de mensen met schuldenproblematiek. Schuldenproblematiek gaat vaak gepaard met allerlei andere problemen. Dit vraagt om een integrale aanpak. In de praktijk blijkt dat er nog veel schaamte, eenzaamheid en taboe heerst rondom dit Opinienota Pagina 2 van 5

3 onderwerp. Dus er is meer openheid en minder stigmatisering gewenst. Ook weten we bij welke levensgebeurtenissen er een risico op schuldenproblematiek is. Dat willen we meenemen in de preventie en vroegsignalering. We willen daarvoor de samenwerking met de sociale teams intensiveren en de organisaties van het flankerend armoedebeleid betrekken. De afgelopen jaren is het aantal ZZP-ers flink toegenomen en we verwachten dat deze ontwikkeling zich doorzet. Daarmee groeit ook het aantal ZZP-ers dat in financiële problemen komt. Voor ondernemers voeren wij geen schuldregeling uit. Ondernemers kunnen bij ons wel terecht voor de BBZ (bijzondere bijstand zelfstandigen). We krijgen steeds meer vragen van ondernemers over schulden en schuldregelingen. We kunnen ze daar nu nog onvoldoende mee helpen. We willen in beeld gaan brengen welke problemen er zijn, wat we kunnen doen aan preventie en hoe we onze dienstverlening kunnen verbeteren. Waarover vragen we uw opinie? Zoals we hierboven al aangaven, hebben we eind vorig jaar diverse partijen uitgenodigd om mee te werken aan het beleidskader Schuldhulpverlening. Niet alleen professionals, maar ook vrijwilligersorganisaties en ervaringsdeskundigen. Samen met hen hebben we in twee bijeenkomsten de uitgangspunten geformuleerd. De volgende stellingen zijn gebaseerd op deze uitgangspunten. Graag vernemen wij van u of we hiermee op de goede weg zitten en samen met het veld verder kunnen met de ontwikkeling van het beleidskader. Stelling: Aanpak schuldenproblematiek is een maatschappelijke zorg. Dat betekent dat de netwerkpartners nauw moeten samenwerken, beter moeten kunnen signaleren om mensen te ondersteunen en door te geleiden naar de passende ondersteuning. Tegenargument: Mensen zijn zelf verantwoordelijk voor hun schulden. Mensen moeten in eerste instantie in hun eigen netwerk hun schulden oplossen. Stelling: Preventie en vroegsignalering krijgen prioriteit. Hoe eerder hoe beter is hier het devies. Grote maatschappelijke kosten kunnen voorkomen worden als er vroeg wordt ingegrepen. Denk maar aan bijvoorbeeld het voorkomen van een huisuitzetting. Naast het persoonlijk leed, kost dit de maatschappij ook veel geld. Denk aan procedures, opvang, begeleiding, terugplaatsing etc. Tegenargument: De gemeente gaat te ver met het ingrijpen in persoonlijke situaties en neemt problemen over in plaats van uit te gaan van de zelfredzaamheid van mensen. Stelling: Er is ruimte voor slimme oplossingen. We moeten meerdere wegen gaan bewandelen om de schuldenproblematiek aan te pakken. We willen meer ruimte voor maatwerk, minder regels en ruimte om af te wijken van procedures. Opinienota Pagina 3 van 5

4 Tegenargument: De gemeente creëert een risico op willekeur en is niet transparant in de uitvoering van beleid. Opinienota Pagina 4 van 5

5 Vervolg en communicatie Met de inbreng van de gemeenteraad gaan we opnieuw in gesprek met de partners uit het veld. Zij hebben eerder in twee bijeenkomsten met ons gebrainstormd over de belangrijkste uitgangspunten voor een nieuw beleidskader. Met alle verzamelde informatie komen we tot een uitgewerkt beleidskader. Dat zullen wij in juli in een voorstel aan de raad voorleggen. Bijlagen Nota Herziening Armoedebeleid deel 2 Samenvatting Voor de periode stellen we een nieuw beleidskader op. Daarvoor hebben we samen met het veld een aantal uitgangspunten geformuleerd. In deze opinienota vindt u achtergrondinformatie en de belangrijkste uitgangspunten en wijzigingen voor het nieuwe beleidskader. Opinienota Pagina 5 van 5