Gemeenteraad 6.1 Kerkdriel, 19 augustus 2009 Onderwerp Kwaliteitsplan Integraal Beheer Openbare Ruimte (IBOR) Maasdriel Beslispunten 1. Instemmen met het Kwaliteitsplan Integraal Beheer Openbare Ruimte (IBOR) Maasdriel. 2. Instemmen met het onderhoudsniveau, scenario 2 Basis, met toepassing van de voorgestelde financiering(wijze) voor de elementen "groen" ( 120.000,00) en "verkeer" ( 50.000,00) 3. Instemmen met één integraal egalisatiereserve voor het totale beheer van de openbare ruimte (met uitzondering van het GRP) Inleiding Met het rapport "Kwaliteitsplan IBOR Maasdriel" hebben we inzicht gekregen in de huidige en gewenste beheerkwaliteit van de openbare ruimte in Maasdriel. Leefbaarheid en efficiëntie staan bij de Gemeente Maasdriel voorop. Dit beleidsplan is daarom voor het beheer: - helder en transparant in waarom en waartoe (doelgericht) - scherp en duidelijk in wat er daarom moet gebeuren. Op basis daarvan kan de gemeente in de toekomst integraal en gecoördineerd sturen, beslissen en communiceren over de beheerkwaliteit van de openbare ruimte. Samenvatting Kwaliteitsplan Integraal Beheer Openbare Ruimte Huidige beheerkwaliteit Om een helder beeld te krijgen van de huidige beheerkwaliteit hebben we het volgende kwaliteitsinstrumentarium opgezet: A) Toekennen van structuurelementen Hier hebben we primair onderscheid gemaakt naar functies zoals wonen, werken, winkelen en verkeer. Door deze indeling is het mogelijk om het beheer goed af te stemmen op de functie van het gebied. De kwaliteit van het beheer hoeft niet overal gelijk te zijn. De openbare ruimte van Maasdriel is in 6 structuurelementen verdeeld. In hoofdstuk 2.1 van het Kwaliteitsplan IBOR Maasdriel zijn de structuurelementen verder uitgewerkt. B) Toepassen kwaliteitssystematiek Landelijk gezien wordt onderscheid gemaakt in 5 kwaliteitsniveaus van zeer hoog tot zeer laag. - Zeer hoog (A+): Perfect onderhouden, als nieuw, niets op aan te merken, zeer schoon en netjes. - Hoog (A): Goed onderhouden, incidenteel wat minder, vrijwel geheel schoon en netjes. - Basis (B): Standaard, degelijk, voldoende onderhouden, wel wat op te merken, redelijk netjes. - Laag (C): Enige achterstand in het onderhoud zichtbaar, onvoldoende, niet netjes en vuil. - Zeer laag (D): Schade/grote achterstanden bij onderhoud, zeer onvoldoende, onaanvaardbaar en zeer vuil Deze vijfschaal is makkelijk hanteerbaar, geeft voldoende en meetbaar onderscheid. Deze systematiek sluit aan op landelijke kennisinstituten op het gebied van de openbare ruimte, zoals de CROW en Stadswerk. Aan elk kwaliteitsniveau hebben we tekstuele omschrijvingen en criteria met meetbare en toetsbare normen gekoppeld. Hierdoor kunnen de kwaliteitsniveaus SMART gemaakt worden. Deze meetlat is vertaald in handzame schouwformulieren, waar de kwaliteitsniveaus per aspect (groen, wegen, enz.) en per onderdeel (bomen, beplanting, voetpaden, enz.) met meetbare normen in staan weergegeven. Een voorbeeldmeetlat is terug te vinden in hoofdstuk 2.2 van het Kwaliteitsplan IBOR Maasdriel.
C) Uitgevoerde schouwmethode Doel van de schouw is een relatief snel en een goed onderbouwde indruk te krijgen van het huidige gemiddelde kwaliteitsniveau van de openbare ruimte. Welk niveau wordt bereikt met de huidige inspanning? Zitten er grote verschillen in per gebied of per onderdeel? Op 51 willekeurige locaties in Maasdriel hebben we de kwaliteit van de openbare ruimte gemeten. In de schouw zijn de aspecten heel, recht, schoon, netjes, schade, slijtage, enz. meegenomen. Aspecten als materiaalgebruik, vormgeving, wensen voor functionele aanpassingen vallen buiten het kader van dit kwaliteitsplan. Resultaten huidige beheerkwaliteit Uit de uitgevoerde schouwresultaten blijkt dat de kwaliteit van de openbare ruimte voldoet aan de doelstellingen van Maasdriel die in 2004 zijn afgesproken "sober en doelmatig". Het kwaliteitsniveau "laag" bij verhardingen en groen zijn echter wel verontrustend hoog. Uit de bewonersenquête van begin 2007 blijkt dat de kwaliteitsbeleving van de burger op dit moment laag is binnen Maasdriel. De bewoners zien graag een hogere onderhoudskwaliteit. Maasdriel moet er naar streven de meeste mensen die verblijven in de openbare ruimte binnen de gemeente tevreden te stellen en de veiligheid voorop te zetten. Voor de totale schouwresultaten verwijs ik u naar hoofdstuk 3 van het Kwaliteitsplan IBOR Maasdriel. Gewenste beheerkwaliteit Een uitgangspunt van de visie Maasdriel 2020+ is dat de gemeente een aantrekkelijke woon- en werkgemeente wil zijn. Tot op heden is het onderhoudsniveau gebaseerd op het minimale niveau van sober en doelmatig. Door de Visie Maasdriel 2020+ is binnen Maasdriel een duidelijke cultuuromslag waar te nemen. Ook de beleidsuitgangspunten vanuit de Visie Maasdriel 2020+ maken het mogelijk een gewenste beheerkwaliteit van de openbare ruimte te (her)formuleren. In het verleden was het beleid op onderhoud, zoals blijkt uit de schouw, gebaseerd op termen sober en doelmatig. Uit de beleidsdocumenten zoals de visie 2020+ en het collegeprogramma komen de volgende uitgangspunten voor het beleid van de openbare ruimte naar voren: - Sterke en leefbare dorpen - Dorpen met een eigen identiteit - Veilige infrastructuur - Duurzaamheid - Goed onderhoud van wegen en groen - Financieel op orde Uitwerkingen van bovenstaande punten zijn terug te vinden in hoofdstuk 4.1. Aan de hand van de hierboven genoemde uitgangspunten kan op verschillende manieren beheerd worden. In het kwaliteitsplan zijn drie scenario's uiteengezet. Er wordt ingegaan op de kwaliteit, wat dat voor beeld geeft maar ook wat dat voor effect geeft. Scenario 1: Huidige budget handhaven Met inzet van het huidige budget neemt de kwaliteit van de verharding en het groen op termijn af. De kwaliteit gaat van "basis" naar "laag". Dit wordt vooral veroorzaakt door de toenemende noodzaak om vervangingsinvesteringen te plegen. Bij het groen zijn nu al veel gaten in de beplanting zichtbaar. Inboet en vervangingen zijn noodzakelijk om de kwaliteit op peil te houden. In de tabel op blz. 15 van het kwaliteitsplan is te zien dat voor groen op korte termijn een lagere kwaliteit zal ontstaan. Voor wegen zal de gemiddelde kwaliteit in 2014 op de ondergrens van het niveau "basis" komen te liggen, waarna de kwaliteit verder af zal zakken naar het kwaliteitsniveau "laag". Uitgebreide omschrijving scenario 1 zie hoofdstuk 4.2.1
Scenario 2: Gefaseerd op weg naar 2020 De kwaliteit van de openbare ruimte ontwikkelt zich van "basis" in 2014, naar de optimale ambities in 2020, zodat recht wordt gedaan aan de doelstelling van de Visie Maasdriel 2020+. De eerste vijf jaar is het de ambitie om de gehele gemeente op een "basis" kwaliteit te brengen c.q. te houden. Het onderhoud is overwegend op orde. Hier en daar is wel wat op aan te merken, of schade zichtbaar zijn, maar gemiddeld voldoende. In de volgende planperiode van vijf jaar verhogen we de ambitie tot het niveau dat past bij de Visie Maasdriel 2020+. Dan zal nadrukkelijk een impuls nodig zijn om op accenten het kwaliteitsniveau te verhogen tot een hogere kwaliteitsambitie. IVOR speelt daarbij een belangrijke rol. Uitgebreide omschrijving scenario 2 zie hoofdstuk 4.2.2 Scenario 3: Ambities Visie Maasdriel 2020+ De ambities uit de Visie Maasdriel 2020+ worden direct vertaald naar de gewenste kwaliteitsbeelden voor het beheer en onderhoud. Het accent leggen we in de gebieden die belangrijk zijn voor de leefbaarheid, recreatie en toerisme: namelijk de centra, woongebieden, hoofdwegen en groengebieden. De veelal hoge kwaliteit van groen en wegen zorgt voor voldoende veiligheid en optimaal comfort. Uitgebreide omschrijving scenario 3 zie hoofdstuk 4.2.3. Kernvraag 1. Wordt ingestemd om in de periode 2010-2014 het onderhoudsniveau van de openbare ruimte minimaal te handhaven op het niveau sober en doelmatig, overeenkomende met het kwaliteitsniveau "Basis" ofwel scenario 2? 2. Wordt ingestemd met de samenvoeging van de diverse onderhoudsreserves openbare ruimte tot één egalisatiereserve Beheer openbare ruimte?(met uitzondering van het GRP) Beoogd effect Gefaseerde realisatie van de gewenste beheerkwaliteit zoals verwoord in de Visie Maasdriel 2020+. Argumenten 1.1 Inzicht in de huidige en gewenste beeldkwaliteit van de openbare ruimte Door het uitvoeren van de schouw is een beeld ontstaan van de huidige beheerkwaliteit Gewenste beheerkwaliteit gebaseerd op beleidsuitgangspunten Visie Maasdriel 2020+ 1.2 Beheerplannen groen, wegen en riolering Binnen het Geïntegreerd Beheer Informatiesysteem (GBI) is het mogelijk een planning en begroting te maken van het groen, de wegen en het riool. Alvorens een planning en begroting opgesteld kan worden moet een beheerstrategie worden ingesteld. Deze beheerstrategieën zijn vertaald in de beheerplannen. 2.1 Het voorkomen van een terugval in de beheerkwaliteit tot onder het niveau "basis" Bij het handhaven van het huidige budget voor groen zal op korte termijn het kwaliteitsniveau "laag" ontstaan. Met een jaarlijkse investering van 120.000 voor o.a vervanging en inboet van beplantingen kan de terugval worden voorkomen en het niveau "Basis"gehandhaafd blijven. 2.2 Kleine verkeerskundige aanpassingen nav klachten en actuele ontwikkelingen. In het Mobiliteitsplan zijn budgetten benoemd voor de maatregelen. De kosten zullen in het financiële masterplan dit najaar worden op genomen. Het werkbudget voor kleine verkeersmaatregelen behoort echter in de lopende exploitatie. 2.3 Geen financiële consequenties op de begroting. In de financiële paragraaf wordt hier nader op in gegaan. 3.1 Integraal werken Door afstemming te zoeken tussen de diverse beheersplannen van de noodzakelijke onderhoud- of vervangingenwerkzaamheden aan wegen, riolering of groen zijn deze werkzaamheden te combineren waardoor efficiencyvoordeel wordt bereikt. Dit draagt weer bij aan de te realiseren kwaliteitsverbetering van de openbare ruimte.
Kanttekeningen A. Algemeen Jaarlijks stelt het college het Integraal Uitvoerings Plan vast. Dit plan behelst de omvang van de werkzaamheden, de onderlinge afstemming en de financieringswijze vanuit de (egalisatie)reserve beheer openbare ruimte. Voorafgaande aan de 5 jaarlijkse planperiode worden de beheerplannen aan de gemeenteraad voorgelegd en wordt verantwoording afgelegd over de afgelopen planperiode. Daarnaast is dit het eikmoment voor de raad om het beleid (basis) te handhaven of eventueel bij te sturen. Hiermee wordt invulling gegeven aan de kaderstellende- en controlerende rol van de gemeenteraad. B. Relatie met Maasdriel 2020+ De gewenste beheerkwaliteiten van de openbare ruimte zijn gebaseerd op de beleidsuitgangspunten vanuit de Visie Maasdriel 2020+ Financiële consequenties In deze paragraaf worden de financiële consequenties van het kwaliteitsplan IBOR Maasdriel vermeld. Het IBOR kan niet los worden gezien van de andere beheers- en beleidsplannen die betrekking hebben op de openbare ruimte, zoals IVOR, het Mobiliteitsplan, het verlichtingsplan en het Gemeentelijk RioleringsPlan (GRP). Deze onderlinge samenhang en vervlechting van de diverse onderhoudsuitgaven pleit voor één financieringssystematiek zoals de eerder genoemde reserve beheer openbare ruimte. Uitzondering op deze constructie is het GRP. Hiervoor wordt een afzonderlijke rioolbelasting geheven. IBOR Het Kwaliteitsplan IBOR Maasdriel concentreert zich vooral op het onderhoud van de elementen groen en wegen. Uit het onderzoek onder de inwoners van Maasdriel uit 2007 "de staat van de gemeente" blijkt dat het onderhoud van de wijk als geheel als voldoende wordt beoordeeld. Echter is men over de specifieke kwaliteit van het openbaar groen, speelmogelijkheden en de wegen gemiddeld ontevreden. Daar waar het onderdeel wegen net iets onder het landelijk gemiddelde scoort komt het onderdeel groen ruim onder het landelijke gemiddelde. In het tweede kwartaal van dit jaar is het totale wegarsenaal van Maasdriel geïnspecteerd conform de landelijk methodiek CROW. De uitslagen hiervan zijn verwerkt in het Geïntegreerd Beheer Informatiesysteem (GBI). Hierdoor kijken we niet alleen naar de eerste planperiode van 2010 t/m 2014, maar ook naar de tweede planperiode 2015 t/m 2019. In het kwaliteitsplan IBOR Maasdriel wordt voorgesteld om voor de eerste planperiode 2010 t/m 2014 vooral in te gaan op het verbeteren van de beheerkwaliteit groen, conform de wens van de burger en de uitgevoerde schouw. Het onderhoudsniveau van de wegen zal in de eerste planperiode blijven zoals die nu is. Het onderhoudsniveau van de wegen voldoet daarmee wel aan de veiligheidsnormen van het CROW maar nog niet aan de gewenste uitstraling van 2020+. Bovenstaand houdt financieel het volgende in: Beheerelement Groen Voor de eerste planperiode is er een extra jaarlijks bedrag noodzakelijk van 120.000,00. Hiermee kan de beheerkwaliteit omschreven in scenario 2 worden bereikt. Wij verwachten dat de belevingswaarde bij de burger echter hoger zal uitvallen omdat er in het nieuwe budget ook, voor het eerst, ruimte is voor vervanging en inboet van beplantingen. Beheerelement Wegen Op basis van de uitgevoerde schouw, weginspecties en de bij ons bekende grootschalige onderhoudsprojecten kan gesteld worden dat voor de eerste planperiode 2010 t/m 2014 de huidige toevoeging aan de egalisatie reserve wegen toereikend is.
Een eerste doorkijk voor de tweede planperiode 2015 t/m 2019 op basis van de cyclische benadering leert ons dat er waarschijnlijk meer geïnvesteerd moeten worden willen we op het kwaliteitsniveau "basis" blijven. Nog los van de kosten als het niveau verhoogd moet worden richting het ambitieniveau 2020+. Vanuit een goed/duurzaam financieel beleid is het gewenst om inzicht te hebben en voldoende financiële middelen om de onderhoudsverplichtingen op de lange termijn te kunnen garanderen. In het IBOR wordt uitgegaan van een periode van 10 jaar, waarbij elke 5 jaar een actualisatie plaatsvindt van de onderhoudsplanning. De totale kosten voor onderhoud van wegen en de extra kwaliteitsimpuls in openbaar groen bedraagt over de periode 2010-2019 12.142.500 + 1.700.000 = 13.842.500 miljoen. Inclusief de gecalculeerde inzet van de egalisatiereserve wegen, bedraagt de jaarlijkse reservering voor onderhoud wegen(incl. verbetering openbaar groen en verkeer) 13.842.500 + 2.217.000 = 16.059.500. Structureel is in de begroting gerekend met een jaarlijkse bijdrage van 1.440.000 (toevoeging reserve en exploitatie). Daarnaast is de stand van de egalisatie reserve wegen is per 1/1/09 2.700.000. Genoeg dus om deze plannen te realiseren. Hierdoor is er geen verhoging nodig. Mobiliteitsplan Het mobiliteitsplan is door uw raad op 23 april 2009 goedgekeurd behoudens de financiële consequenties voor die investeringen waarvoor nog geen reserve was voorzien. De kosten van het Mobiliteitsplan kunnen onderverdeeld worden in structurele jaarkosten zijnde 50.000,00. De andere kosten zullen per project gedekt moeten worden in het bijzonder uit de GREX-wet (Grondexploitatiewet). Hier wordt later dit jaar in het Financieel Masterplan 2020+ op terug gekomen. Voor de voorziene investeringen op korte termijn zijn reserves gevormd, zoals in de bijlage van het mobiliteitsplan staat aangegeven. Voorgesteld wordt om deze extra 50.000 te dekken uit het onderhoudsbudget wegen. Verlichtingsplan Het Verlichtingsplan is door uw raad op 19 maart 2009 goedgekeurd inclusief de financiële consequenties die in de meerjarenraming 2010-2013 zijn verwerkt. Gemeentelijk Riolerings Plan (GRP) Het GRP wordt gevoed door een jaarlijkse toevoeging middels een afzonderlijke belastingaanslag aan de burger. Het GRP wordt elke 5 jaar geactualiseerd. Het huidige GRP loopt van 2007 t/m 2011 en is in uw raad van juni 2007 goedgekeurd. De huidige jaarlijkse toevoeging aan het egalisatiefonds is toereikend. Door echter de werkzaamheden integraal uit te voeren met andere onderhoudswerkzaamheden in de openbare ruimte is een besparing logisch. Resumé: Beleidsplan Structurele consequenties per jaar eerste planperiode 2010 t/m2014 IBOR-groen: 120.000,00 zie toelichting in dit voorstel IBOR wegen: 0,00 zie toelichting in dit voorstel Mobiliteitsplan: 50.000,00 zie toelichting in dit voorstel Verlichtingsplan: -, - - in begroting verwerkt GRP -, - - in begroting verwerkt Extra benodigd: 170.000,00 170.000,00 Dekking uit egalisatiereserve wegen 170.000,00 Effect op begroting 2010-2014 0,00
Communicatie NVT Juridische zaken NVT Evaluatie Tijdig voor het verlopen van elke planperiode worden de plannen en de financiële consequenties aan uw raad voorgelegd. In deze plannen wordt de voorgaande planperiode geëvalueerd. Burgemeester en wethouders van Maasdriel, de secretaris, de burgemeester, mr. ing. A.P.J.M. de Jong A.H. Boerma-van Doorne Bijlage(n) Steller Portefeuillehouder Documentnaam : 1. Raadsbesluit : J.P.M. Doomernik wethouder Verachtert : Kwaliteitsplan IBOR Maasdriel Verwijderd: : Met opmaak: Markeren Verwijderd: Raadsvoorstel