Vervanging heeft hoge prioriteit op de truckmarkt ING Assetvisie Trucks & Trailers ING Economisch Bureau maart 2017
Inhoud Inleiding Deze publicatie geeft een actueel beeld van de ontwikkelingen op de truck- en trailermarkt en de verwachtingen voor 2017 en 2018. De Nederlandse markt is het uitgangspunt, maar tegen een Europese achtergrond. Vervoer kent immers geen grenzen, wegtransporteurs hebben vestigingen in andere EU-lidstaten en ook fabrikanten van trucks en trailers opereren Europees. Daarbij is de keten het uitgangspunt en besteden we naast het wegtransport en de markt voor nieuwe voertuigen ook aandacht aan de tweedehandsmarkt. ING vindt het belangrijk om de trends in de markt te volgen. Dit jaar publiceren we de 10 e editie van dit rapport. Door de jaren heen hebben we op- en neergangen van de markt gezien en sinds 2015 is de weg omhoog weer stevig ingeslagen. Het effect van de economische crisis ebt geleidelijk weg en gebruikers van materieel kijken vooruit. Door technologische vooruitgang en aandacht voor efficiëntie staat upgrade van het wagenpark bij transporteurs en fleetowners hoog op de agenda. Conclusie 3 1 Trends in wegtransport 4 2 Trucks 9 2.1 Truckmarkt Nederland 10 2.2 Truckmarkt Europa 13 2.3 Tweedehandsmarkt 15 3 Trailers 16 Bijlage 19 Met dank aan 20 Wij wensen u veel leesplezier. ING Economisch Bureau 2 Vervanging heeft hoge prioriteit op de truckmarkt maart 2017
Conclusie Vooruitgang in kwaliteit en efficiëntie zorgt voor snellere vervanging materieel Truck en trailermarkt houdt de vaart erin Na twee sterke jaren blijft het tij in 2017 en 2018 gunstig voor de Nederlandse truck- en trailermarkt. Naar verwachting komt de verkoop van nieuwe trucks in 2017 rond de 15.000 uit. Dit is een lichte daling, maar nog altijd ruim boven het 10-jaars gemiddelde. Voor trailers gaan we uit van een stabilisatie van de verkopen op 13.000 eenheden. Met een groeiende vervoersvraag en meer financiële armslag van transporteurs blijft het investeringsklimaat goed, al zijn er ook remmende factoren. Veel transporteurs en fleetowners hebben nog plannen voor nieuw materieel. Alles draait om optimale inzetbaarheid en zuinigheid Optimalisering van de inzetbaarheid ( uptime ) en brandstofefficiëntie zijn prikkels voor snellere vervanging. Inruilgaranties versterken dit. Bij een te hoog verbruik en te veel stilstand schiet de marge immers snel in het rood. Met de nieuwe generaties Euro VI-trucks zijn grote stappen vooruit gezet. Dit blijft de verkoop van nieuwe trucks stimuleren. Hoewel Nederland in Europa voorop loopt, is ruim de helft van het wagenpark nog van het type EEV*/Euro V of ouder. Ondanks de recente investeringen is de gemiddelde leeftijd nog altijd hoger dan voor de economische crisis. Ook voor trailers is upgrade reden voor vervanging, maar hier vindt ook duidelijk weer uitbreiding van het park plaats. Overlopende tweedehands aanbod potentieel knelpunt De golf van vervangingsinvesteringen in West-Europa zorgt voor een groot aanbod op de tweedehandsmarkt. Tegelijkertijd nemen grote exportlanden minder materieel af en is de snelle technologische vooruitgang voor die landen nauwelijks te volgen. Dit leidt tot oplopende voorraden en lagere prijzen en vormt een toenemende druk op de afzet van nieuwe trucks. Waar leidt de focus op optimale inzetbaarheid toe? Truckmarkt Niet alleen kosten/km maar ook beperking van gemiste opbrengsten is belangrijk bij investeringen. Significant betere prestaties van nieuwe Euro VI-trucks zijn een aanhoudende stimulans voor vervanging. Fabrikanten, importeurs en dealers richten zich steeds meer op proactief (preventief) onderhoud. Boordcomputers en telematica zijn een cruciale schakel in het optimaliseren van de inzetbaarheid. Trailermarkt Ook het trailerpark up to date houden is belangrijker geworden in het kader van optimale inzetbaarheid. Bij trailers vraagt de behoefte aan flexibiliteit om een grotere marge in het park. Dit gaat ook gepaard met uitbreiding. Door digitaal connected te zijn kunnen trailers optimaal worden benut. ING Economisch Bureau 3 Vervanging heeft hoge prioriteit op de truckmarkt maart 2017
1. Trends in wegtransport Wegtransporteurs profiteren van economische groei Grote bedrijven groeien door, maar onderaannemers leveren vaker de trucks Optimalisering reikt verder dan de kilometerprijs Brandstofbesparing zorgt voor meer vervanging
Wegtransporteurs profiteren van economische groei Ook omzet wegtransport blijft in de lift Ontwikkeling omzet wegtransport Winstgevendheid door het dal Gemiddelde rentabiliteit*, index 2005=100 2,7% 4,9% 2,0% 3,7% 3,1% 2,9% 3,5% 105 100 95 74% van de bedrijven winstgevend in 2016** -1,0% 90 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016* 2010 2011 2012 2013 2014 2015F 2016 2017* Binnenlands vervoer Internationaal vervoer Bron: CBS, *Raming ING Economisch Bureau Bron: Panteia, ING Economisch Bureau * na ondernemersloon **TLN Wegvervoer houdt positieve lijn vast 86% van het vervoer over de weg wordt door verladers uitbesteed aan wegtransporteurs. De investeringsbereidheid in het wegtransport hangt samen met de ontwikkeling van de vervoersvraag en de financiële positie van bedrijven. Met de positieve ontwikkeling van de Nederlandse economie ligt er voor 2017 opnieuw een stijging van het volume van 2% in het vooruitzicht. Naar verwachting stijgt de omzet daarbij met zo n 3,5%. De vervoersprestatie in ton/km daalde de afgelopen jaren, maar dit komt doordat vervoer lichter is en internationaal vervoer (van consumentenproducten) van en naar Nederland steeds meer vanuit het buitenland plaatsvindt. Dit laatste gebeurt echter vaak door Nederlandse dochters, met vrachtwagens die op buitenlands kenteken staan. Rentabiliteit benadert pre-crisisniveau In 2016 hebben transporteurs voor het vierde jaar op rij een resultaatverbetering laten zien. De sector is hierbij geholpen doordat de kosten zich met lagere brandstofprijzen en lage inflatie gunstig ontwikkelden. Gemiddeld houdt het financiële resultaat zeker in het internationaal vervoer nog niet over, maar nationaal schrijven bedrijven gemiddeld weer zwarte cijfers. Grote transporteurs met meer dan 100 trucks schieten hier door schaalgrootte en professionaliteit bovenuit met een rentabiliteit oplopend tot zo n 5%. Over 2016 geeft 74% van de ondernemers aan een positief resultaat te zien (Bron: TLN). Kostenstijging een stevige uitdaging voor 2017 Hoewel het ondernemingsklimaat gunstig is, zal de winstgevendheid in 2017 door de verwachte kostenstijging niet vanzelfsprekend doorstijgen. De nieuwe CAOberoepsgoederenvervoer, het oplopende chauffeurstekort, hogere brandstofkosten en een hoger algemeen prijspeil zullen naar verwachting een flinke kostenstijging met zich meebrengen. Over 2017 kan de kostenstijging oplopen tot 3%. In de praktijk lukt het volledig doorbereken hiervan doorgaans niet en moeten bedrijven dit compenseren met efficiëntieverbetering. Dit is met stijgende volumes niet onmogelijk, maar wel een flinke uitdaging. ING Economisch Bureau 5 Vervanging heeft hoge prioriteit op de truckmarkt maart 2017
Grote bedrijven groeien door, maar onderaannemers leveren vaker de trucks De flexibele schil om de grotere transporteur is gegroeid, meer inhuur van charters vindt plaats 2007 2017 Groeiend aantal bedrijven met één of enkele trucks 6.000 4.000 2.000 De rol van grote bedrijven in het wegtransport groeit, maar investeringen worden daarbij vaker gedaan door kleine bedrijven die worden ingehuurd. 0 2012 2013 2014 Aantal eigen rijders Aantal kleine transporteurs (2-10 trucks) 2015 2016 Schaalvergroting gaat door, maar de flexibele schil van inhuur is ook groter Grotere logistieke bedrijven worden groter, maar ze hebben ook geleerd dat ze vanwege volatiliteit flexibel moeten zijn en dus huren zij weer bedrijven in die als charter opereren. De inlenende bedrijven hebben vaak wel trailers in eigen beheer en stellen regelmatig (minimum) eisen aan trucks. Op die manier houden ze regie over het materieel. Voor de economische crisis hadden transporteurs ook een flexibele schil, maar die was bijvoorbeeld 20% of 25% van de totale vloot. Inmiddels is de flexibele schil bij veel grotere bedrijven doorgegroeid naar soms 50%. Charters kunnen op hun beurt weer met eigen rijders werken. Zo wordt een deel van de investeringen naar charters verplaatst. De rol van grote wegtransporteurs op de truck- en trailermarkt groeit dus, maar kleine bedrijven blijven ook investeren. Bron: NIWO, ING Economisch Bureau Totaal telt de wegtransportsector ca. 12.500 bedrijven waarvan er zo n 100 meer dan 100 trucks hebben. ING Economisch Bureau 6 Vervanging heeft hoge prioriteit op de truckmarkt maart 2017
Optimalisering reikt verder dan de kilometerprijs Nieuwe technologie maakt scherpere keuzes mogelijk Efficiëntieverbetering en optimalisatie zijn belangrijk voor succes in transport. Een niet rijdende truck ( downtime ) kost honderden euro s per dag en kan er met de dunne marges al voor zorgen dat deze verliesgevend wordt. De laatste tijd is de aandacht daarom bij professionele partijen verbreed van kosten naar het voorkomen van omzetderving. Downtime moet voorkomen zien te worden en dus draait alles om optimale inzetbaarheid ( uptime ). Het volgen van prestaties via boordcomputers en voorspellen van onderhoud (predictive maintanance) maken dit mogelijk. De algehele prestatie van de truck over de inzetbare periode in verhouding tot de prijs komt hiermee centraal te staan. Focus op TCO en efficiëntie zorgt voor snellere vervanging De snelle opvolging van de Euronormen IV, V en VI heeft de technologische vooruitgang in het wegtransport de afgelopen 10 jaar versneld. De stappen die in efficiëntie en kwaliteit worden gemaakt, zorgen ervoor dat snellere inruil financieel aantrekkelijker is. Zie verder pagina 8 Het denken over aanschaf van nieuwe voertuigen maakt een ontwikkeling door Niveau van afweging bij inzet van materieel Prijs Uitgangspunt: prijs/verwachte restwaarde bij aanschaf TCO Uitgangspunt: total costs of ownership: kosten per kilometer (inclusief standaard onderhoud, vervanging en financiering) 'Uptime' Uitgangspunt: total costs of ownership, maar ook zo laag mogelijke ongeplande stilstand en daardoor gederfde opbrengsten Leveren van mobiliteit wordt de toekomst In de moderne transportwereld is inzetbaarheid cruciaal. Dit betekent dat onderhoud zo goed mogelijk geregisseerd moet plaatsvinden. Deze pro-actieve planning helpt de transporteur om het voortuig zo veel mogelijk in te zetten. Er zijn al fabrikanten die hierop inspelen en garanties voor inzetbaarheid en te derven opbrengst geven. Dit past in een trend: fabrikanten van voertuigen en in het verlengde importeurs en dealers worden in de toekomst steeds meer dienstverleners en leveranciers van mobiliteit. Dit doet zich breder voor. Lees meer over deze trend in onze studie Van productverkoop naar duurzame klantoplossing. 24/7 ING Economisch Bureau 7 Vervanging heeft hoge prioriteit op de truckmarkt maart 2017
Brandstofbesparing zorgt voor meer vervanging Dieseltechniek blijft ook na invoering van Euro VI vooruit gaan Met een aandeel van 25%-30% in de kosten van wegvervoer is brandstofbesparing de moeite waard. Ook wordt via opdrachtgevers de klimaat footprint steeds belangrijker. De nieuwe generaties Euro VI trucks (vanaf 2013) zijn zuiniger dan Euro V trucks (vanaf 2007-2008). Over de afgelopen 10 jaar zijn standaard trucks zo n 10-15% zuiniger geworden. Dat gaat dan om het verschil tussen de eerste generatie Euro V en de nieuwste generatie Euro VI. Scania heeft bijvoorbeeld al de vierde generatie Euro VI op de markt gebracht. Het verbruik is daarmee ook sinds de introductie van de Euro VI verder gereduceerd. Waar voorheen het brandstofverbruik 1 op 3 was, komt de grens van 1 op 4 nu dichtbij. Aandeel Euro VI nadert 50% Aanschaf van een jonge Euro VI-truck betaalt zich snel terug en dat is voor veel bedrijven aanleiding om tot vervanging over te gaan. Door de snelle technologische vooruitgang gebeurt dit eerder dan in het verleden, maar er is ook nog een weg te gaan. Vooral transporteurs buiten het containervervoer en de detailhandel hebben nog een slag te maken. Begin 2016 bestond het wagenpark van beroepsgoederenvervoerders voor 35% uit Euro VI-trucks, begin 2017 is dit naar verwachting ruim 45%. Internationaal loopt Nederland hiermee door eerdere fiscale stimulering voorop. Ook andere vormen van brandstofbesparing - vooral ecocombi s bieden resultaat Los van de motor zijn er nog verschillende andere mogelijkheden van brandstofbesparing. Zie Truck en trailermarkt maakt zich op voor afbouw van CO 2 voor meer informatie over opties en bijbehorend potentieel. Zo worden er in 2017 op de openbare weg proeven uitgevoerd met platooning (rijden in treintjes). Een echte grote klapper op brandstofgebied zou grensoverschrijdende toelating van lange zware voertuigen (ecocombi s, met een lengte van 25,25 meter) zijn, maar dit laat nog op zich wachten. Het aantal Nederlandse ecocombi s neemt jaarlijks met zo n 150 toe en het aantal vergunningen bedroeg eind 2016 zo n 1.400. Nog steeds weinig trucks op LNG en elektriciteit, maar groei komt eraan Het aantal trucks (> 3,5 ton) op alternatieve brandstoffen in het park is nog altijd beperkt. Er is wel een toename, maar het aandeel in het park is begin 2017 nog altijd minder dan 1%, maar we verwachten vooral na 2020 een groeiversnelling. Zie hier onze verwachting. Vooral het perspectief voor elektrisch is verbeterd. Er is een grote kans dat elektrisch vrachtvervoer in de binnensteden rond 2025 verplicht wordt (last mile), net als dat gaat gelden voor het OV. Dit betekent dat elektrisch vervoer een flinke groei tegemoet gaat. Bij bestelauto s is er wel al een groeiversnelling ingezet (zie pagina 13). Het aandeel Euro VI-trucks stijgt gestaag Aandeel Euro VI in het beroepsgoederenvervoer 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2012 2014 Bron: TLN, * raming ING Economisch Bureau 2016 2017* ING Economisch Bureau 8 Vervanging heeft hoge prioriteit op de truckmarkt maart 2017
2. Trucks 2.1 Truckmarkt Nederland Het Nederlandse truckpark groeit weer Sterke truckafzet houdt goed stand Bakwagens maken vaker plaats voor bestelwagens 2.2 Truckmarkt Europa Europese truckafzet stabiel op hoger niveau Marktaandelen dichter bij elkaar 2.3 Tweedehands truckmarkt Doorstroming naar tweedehandsmarkt stokt
2.1 Truckmarkt Nederland Het Nederlandse truckpark groeit weer Het truckpark laat het dal achter zich en groeit licht Truckpark per 01/01 van elk jaar en ontwikkeling (index 2005 = 100) 120 110 100 90 80 70 2005 10 Trekkers 2007 2009 Totaal 74.600 149.700 75.100 2011 2013 Bakwagens 2015 2017 Bron: CBS, ING Economisch Bureau, *Raming ING Economisch Bureau 74.200 136.400 62.200 Het trekkerpark wordt door recente investeringen weer jonger Gemiddelde leeftijd van het Nederlandse truckpark in jaren (naar segment) Truckpark groeit weer, uitbreidingspotentieel is beperkt Het Nederlandse truckpark is in 2016 met zo n 1,3% gegroeid tot een omvang van 136.400 trucks. Hiermee is het dal van begin 2015 verlaten. Wel is het park nog altijd ruim 8% kleiner dan ten tijde van de piek begin 2009. De uitbreiding van het park komt volledig voor rekening van trekkers waarvan het aandeel gestaag blijft toenemen. Het bakwagenpark loopt daarentegen nog steeds terug. De nieuwe groei van het wagenpark is te verklaren doordat er na sanering in de jaren na 2009 weinig reservecapaciteit meer in het truckpark zat. De groeiende vervoersvraag leidt daardoor snel tot uitbreiding. Aan de andere kant wordt het park door de aandacht voor optimale inzetbaarheid (bijvoorbeeld door intelligentere planning en samenwerking) en de groei van het aantal ecocombi s (met een langere afmeting van 25,25 meter) efficiënter benut. Ook wordt er nog steeds meer internationaal vervoer vanuit het buitenland verricht. Ondanks dat de vervoersvraag groeit, is de groeipotentie van het park hierdoor beperkt. Steeds meer en jongere trekkers, vervanging bakwagens blijft achter De gemiddelde leeftijd van het trekkerpark daalt door de investeringen van de afgelopen twee jaar weer licht (zie figuur), maar is nog steeds hoger dan in het verleden. Tweederde van de trekkers is nu jonger dan 7 jaar. Dit zijn Euro V, EEV en Euro VI-voertuigen. De gemiddelde leeftijd van bakwagens is met ruim 8 jaar nog altijd beduidend hoger dan van trekkers (ruim 6 jaar) en daalt nog nauwelijks. 62% van de bakwagens is begin 2017 ouder dan 7 jaar. Hier zijn verschillende redenen voor: Er worden in plaats van bakwagens enerzijds meer trekkers aangeschaft die flexibeler zijn. Anderzijds worden er in stedelijke gebieden meer bestelwagens gebruikt (zie pagina 13). De druk vanuit de milieuzones om te investeren in nieuw materieel is enigszins van de ketel. Bakwagens zijn door de bijbehorende opbouw vrij kostbaar en het wachten is op duidelijkheid voor de toekomst. De kans is groot dat steden voor vrachtverkeer net als voor OV-vervoer in 2025 naar zero-emissie zones toe zullen bewegen. 8 8,25 jaar 6 6,25 jaar 4 2005 2007 2009 2011 2013 2015 2017 Bakwagens Trekkers Bron: CBS, ING Economisch Bureau, aanname: > 7 jaar is gemiddeld 11 jaar ING Economisch Bureau 10 Vervanging heeft hoge prioriteit op de truckmarkt maart 2017
2.1 Truckmarkt Nederland Sterke truckafzet houdt goed stand Relatief hoog afzetniveau trucks blijft in 2017 en 2018 bovengemiddeld aantal registraties trucks 20.000 16.000 12.000 8.000 4.000 0 2014 +33% Aandeel dat binnen 90 dagen weer is geëxporteerd 2015 +15% -3% 2016 Bron: CBS, BOVAG, ING Economisch Bureau *Raming ING Economisch Bureau 10-jaars voortschrijdend gemiddelde 2017* -3% 2018* Truckafzet iets lager, maar blijft voorlopig goed op niveau De Nederlandse verkoop van nieuwe trucks is na de sterke opleving in 2015 in 2016 opnieuw flink gegroeid. Het aantal steeg met 15% tot 15.400, waarvan 90% boven de 16 ton. De aantrekkende detailhandel en in 2016 vooral de bouw gaven hier een impuls aan. Bovendien had fiscale stimulering van de stille voertuigen een tijdelijke impact. Voor 2017 is de verwachting dat de afzet een kleine stap terug doet naar 15.000 (-3%). Dit is nog altijd boven het 10-jarig gemiddelde van ruim 13.000. Verschillende factoren remmen de afzet van nieuwe trucks Het vervangingspotentieel van trucks met een leeftijd van 5-7 jaar (2009-2012) bedraagt in 2017 zo n 11.000. Dit is minder dan in de afgelopen jaren en dit heeft een drukkend effect. Optimalisatie heeft een beperkende werking voor de nieuwverkoop. Door efficientere planning en de inzet van ecocombi s (die langzaam steeds meer worden toegelaten) zijn er minder trucks nodig. Het chauffeurstekort neemt toe en remt expansiemogelijkheden. De tweedehandsmarkt met lagere prijzen zorgt voor druk (zie pagina 17). De onzekere internationale omgeving kan leiden tot een lager vertrouwen en lagere investeringsbereidheid. + Toch winnen nog steeds de drivers om tot meer investeren over te gaan De vervoersvraag groeit en er is financiële ruimte en vertrouwen bij transporteurs. In de magere jaren zijn er veel kortlopende leaseconstructies met gunstige inruilcondities afgesloten. Dit zorgt voor meer vervanging. Contracten van twee jaar worden nauwelijks meer afgesloten, maar het is wel een trend om korter (bijvoorbeeld voor 3 of 4 jaar) te leasen. Goede prestaties van nieuwe Euro VI-trucks maakt lang doorrijden met oud materieel onaantrekkelijk. Het Duitse MAUT (kilometerheffing) voordeel van Euro VI-trucks is met ca. 2 cent per kilometer interessant voor vervoerders die ook in Duitsland komen. Voor de ontwikkeling van de marktaandelen: zie pagina 14. ING Economisch Bureau 11 Vervanging heeft hoge prioriteit op de truckmarkt maart 2017
2.1 Truckmarkt Nederland Bakwagens maken vaker plaats voor bestelwagens Herstel van de bouw stuwt afzet bestelwagens E-commerce is structurele groeimotor De bestelwagenmarkt loopt over in de truckmarkt en andersom. Het herstel in de bouw is belangrijk geweest voor de terugkeer van groei op de bestelwagenmarkt. In 2016 steeg de Nederlandse afzet met 22% naar 70.400 auto s (zie figuur). Door de toenemende verstedelijking en e-commerce is er ook structurele groei. Dit is bijvoorbeeld te zien bij Albert. nl, Jumbo en Coolblue die hun vloot uitbreiden. Met de aanhoudende groei van de economie en dubbelcijferige groei van e-commerce zet de afzetgroei van bestelwagens in 2017 naar verwachting op een lager niveau door. Bestelwagenmarkt profiteert van verschuiving omlaag Door de groei van E-commerce vindt er een verschuiving plaats van middelzware bakwagens van 3,5-16 ton naar het segment daaronder waarvoor geen groot rijbewijs nodig is. In mindere mate vindt er daarnaast ook een verschuiving plaats naar trekkers van rond de 400 pk die multi-inzetbaar zijn. Bij de belevering van internetbestellingen (e fulfilment) rijden deze bijvoorbeeld van hub naar hub. Groei van E-commerce en fijnmazige distributie leidt tot meer vraag naar bestelwagens Opvallende verschillen in Europa - Frankrijk en VK echte bestelwagenmarkten, Duitsland juist niet In Europa zijn opvallende verschillen te zien in bestelwagenafzet. Waar de Duitse truckmarkt verreweg het grootst is, geldt dat voor Frankrijk op de bestelwagenmarkt. Ook in het Verenigd Koninkrijk worden naar verhouding veel bestelwagens verkocht. Dit heeft waarschijnlijk te maken met de bevolkingsdichtheid en de vereiste fijnmazigheid. Bestelwagens eerder in beeld voor vergroening, maar ook hier moet de transitie nog snelheid winnen Ook in de bestelwagenmarkt is het aandeel op elektriciteit en CNG nog altijd minder dan 1%, maar er is meer groei dan bij de vrachtwagens (zie figuur). De verwachting dat zakelijk verkeer in de binnensteden in 2025 naar emissievrij beweegt, jaagt de groei van schone voertuigen de komende jaren naar verwachting aan. Hierbij speelt mee dat bestelwagens relatief makkelijk elektrisch kunnen rijden. Groei Nederlandse afzet bestelwagens zet door Aantal registraties nieuwe bestelwagens 80.000 60.000 40.000 20.000 0 2012 2013 2014 2015 2016 2017* Marktaandeel bestelwagens op alternatieve brandstoffen groeit sneller dan bij trucks Verkoopaandeel bestelwagens en trucks op elektriciteit/ LNG-CNG 0,6% 0,5% 0,4% 0,3% 0,2% 0,1% 2012 2013 2014 2015 2016 2017* Bestelwagens Trucks Bron: CBS, *raming ING Economisch Bureau Bron: CBS, *raming ING Economisch Bureau ING Economisch Bureau 12 Vervanging heeft hoge prioriteit op de truckmarkt maart 2017
2.2 Truckmarkt Europa Europese truckafzet stabiel op hoger niveau Registraties van nieuwe trucks in de grotere Europese transportlanden 2016 en groei 2016 t.o.v. 2015 Europese truckafzet heeft flink herstel laten zien Ontwikkeling Europese truckverkopen in EU en EFTA (> 3,5 ton), index 2005 = 100 120% 100% 80% 60% 429.000 375.000 40% 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Verenigd Koninkrijk 51.745 (+9%) Frankrijk 47.800 (+10%) Spanje 24.700 (+10%) Nederland 15.400 (+15%) België 9.500 (+14%) Duitsland 92.600 (+3%) Italië 23.370 (+53%) Tsjechië 11.100 (+3%) Polen 26.628 (+19%) Roemenië 7.800 (+32%) Bron: ACEA, ING Economisch Bureau Belangrijkste ontwikkelingen De Europese verkoop van trucks steeg in 2016 met 12%. Dit is 14% hoger dan het 10-jaars gemiddelde, maar nog zo n 13% lager dan in piekjaar 2008. De Italiaanse markt maakt eindelijk een come back. In Polen en Roemenië blijft de afzet stevig doorgroeien. Zij verstevigen hun positie als transportlanden. In veel landen ligt het Euro VI-aandeel nog laag, dit zorgt voor stevige vervangingsvraag. Wel is grootste truckmarkt Duitsland redelijk bij met aanschaf van Euro VI. In 2016 werd 46% van de kilometers op Duitse wegen gereden met een Euro VI (bron: BAG). De Europese truckafzet zal in 2017 naar verwachting stabiel blijven op het 2016-niveau. ING Economisch Bureau 13 Vervanging heeft hoge prioriteit op de truckmarkt maart 2017
2.2 Truckmarkt Europa Marktaandelen dichter bij elkaar DAF zowel nationaal als internationaal in de lift. Mercedes doet na opmars opnieuw een stap terug Marktaandelen truckmarkt Nederland (>3,5 ton) en Europa (> 6 ton) in 2015 en 2016 Europa 2016 20% 16% 15% 15% 14% 11% 8% 2% Europa 2015 NL 2016 NL 2015 21% 16% 14% 14% 14% 11% 8% 2% 16% 11% 30% 18% 16% 3% 3% 3% 17% 11% 28% 19% 15% 5% 3% 1% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Mercedes MAN DAF Volvo Scania Iveco Renault Overigen (waaronder GINAF en Terberg) Bron: RAI Vereniging, RDC, MAN, ING Economisch Bureau. NL > 3,5 ton, Europa > 6 ton. In de praktijk heeft dit verschil nauwelijks impact op de cijfers Belangrijkste ontwikkelingen DAF blijft in Nederland in 2016 veruit marktleider, gevolgd door Volvo, Mercedes en Scania. Op lange termijn daalt het Nederlands marktaandeel van DAF licht ten gunste van de nummers 2-5. Zowel Volvo, Mercedes, Scania als MAN hebben een groter marktaandeel in de verkoop dan in het rijdende park. Scania heeft met 18% een relatief sterke vertegenwoordiging in trekkers (>16 ton). De Nederlandse markaandelen tenderen op lange termijn langzaam naar het Europese beeld. In het middensegment van 3,5-16 ton (10% v.d. markt) was Mercedes in 2016 Nederlands marktleider met 29% marktaandeel, gevolgd door DAF (16%) en Iveco (15%). Dit gaat veelal om bakwagens. In Europa lijken de marktaandelen steeds evenwichtiger verdeeld te worden. DAF profiteerde in NL tijdelijk van fiscale faciliteiten In 2016 is het marktaandeel van DAF weer gestegen van 28% naar 30%. Dit is te danken aan de levering van CF, LF en XF modellen met Silent mode in de eerste helft van het jaar. Hierop was milieu-investeringsaftrek (MIA) en willekeurige afschrijving mogelijk. Dit levert duizenden Euro s op. Transporteurs zijn hier zoals eerder bleek met introductie van Euro V en VI gevoelig voor. Dit heeft de aantallen registraties in 2015 en 2016 met naar schatting 3.000 voertuigen opgestuwd. ING Economisch Bureau 14 Vervanging heeft hoge prioriteit op de truckmarkt maart 2017
2.3 Tweedehands truckmarkt Doorstroming naar tweedehands truckmarkt stokt Tweedehandsmarkt onder druk door groot aanbod De tweedehandsmarkt staat er minder goed voor dan de markt voor nieuwe trucks. Door de grote vervangingsvraag is het aanbod van Euro V-voertuigen sterk toegenomen en dit speelt niet alleen in Nederland. Tegelijkertijd staat de vraag vanuit exportlanden - waar ca. 90% van het aanbod van handelaren naartoe gaat - onder druk. Zo is export naar het traditioneel grote afzetland Rusland lastiger door de economische terugval en importbeperkingen. Daarnaast is er minder vraag uit andere olieafhankelijke landen, waar ook veel tweedehands materieel naartoe gaat. Door de lage olieprijzen stroomt het geld minder rijkelijk. Vooral Mercedes - een merk dat wereldwijd gevraagd is - heeft hier last van. Handelaren zoeken wel nieuwe afzetlanden op, maar de mogelijkheden hiervoor zijn beperkt. Ook minder vraag omdat afzetlanden met moeite volgen De druk op de tweedehandsmarkt houdt naar verwachting nog wel even aan. De voorraad is namelijk niet eenvoudig weg te werken. Niet alleen zorgt snellere vervanging voor nieuwe toestroom, afzetlanden hebben ook moeite om het tempo van technologische ontwikkeling te volgen. Er is vooral veel aanbod van Euro V-trucks, maar die maken al gebruik van geavanceerde (digitale) techniek. Ook lokale brandstofkwaliteit is soms een knelpunt. Hierdoor hebben verschillende landen nog een voorkeur voor oudere voortuigen. Lagere prijzen potentieel remmend voor afzet van nieuw materieel Het grote aanbod van tweedehands trucks heeft de prijzen doen dalen. Hierdoor hebben fabrikanten verliezen moeten nemen op in minder tijden afgegeven terugkoopverklaringen. Als de garantiewaarde lager wordt en de restwaarde terugvalt naar een lager niveau, kan dit enige remmende werking hebben op de afzet van nieuw materieel. Dalende prijzen tweehandsmarkt potentieel remmend effect op nieuwe truckmarkt Tweedehands truckmarkt Oorzaak vraag Vraag is afgenomen Export naar grote afzetlanden/regio s onder druk door lage olieprijs, matige economie en geopolitiek Afzetpotentieel alternatieve exportmarkten beperkt Niet alle exportmarkten zijn klaar voor Euro V en Euro VI aanbod Aanbod is toegenomen Als gevolg van euro VI en hoge terugkoopverklaringen neemt de voorraad van het aantal inruiltrucks toe bij fabrikanten, importeurs en handelaren Gevolgen Prijzen tweedehands trucks zijn gedaald Potentieel remmend effect op de markt voor nieuwe trucks door groter prijsverschil tussen nieuwe en tweedehands trucks Gevolg ING Economisch Bureau 15 Vervanging heeft hoge prioriteit op de truckmarkt maart 2017
3. Trailers Trailerpark dijt uit door uitbreiding grote fleetowners Sterke fase trailermarkt houdt nog even aan
Trailerpark dijt uit door uitbreiding grote fleetowners Trailervloot groeit fors In 2016 is het Nederlandse trailerpark opnieuw met zo n 3,5% gegroeid tot een omvang van 169.700 eenheden (zie figuur). Het trailerpark is in 2017 alweer bijna 9% groter dan ten tijde van de vorige piek in 2009. Door de gunstige motorrijtuigenbelasting, verzekering en keuringsvoorwaarden is Nederland nog steeds in trek als registratieland. Dit zorgt er in tegenstelling tot de trucks voor dat internationale groei deels in Nederland neerslaat. Trailerpark groeit weer fors Ontwikkeling trailerpark per 01/01 van elk jaar (index 2005 = 100) 140 120 133.800 156.400 149.000 169.700 De helft van de afzet bestemd voor uitbreiding De afgelopen twee jaar was de helft van de trailerverkoop bestemd voor uitbreiding van de vloot. Dit betekent dat transporteurs en fleetowners veel bestaand materieel in het park houden. Redenen hiervoor zijn de beperkte opbrengst op de tweedehandsmarkt, maar ook het creëren van extra flexibiliteit met het oog op groei. Het aanhouden van ouder materieel zorgt er ook voor dat het aantal opleggers ouder dan 10 jaar nog steeds licht stijgt Koelopleggers relatief jong, gesloten en containertrailers relatief oud Leeftijdsverdeling NL trailerpark (incl. aanhanwagens) naar opbouw (eind 2016) Geconditioneerd vervoer Gesloten opbouw Schuifzeil 39% 31% 30% 32% 22% 46% 33% 27% 40% (nu 40%). Hetzelfde geldt voor de steeds minder populaire aanhangwagens waarvan zelfs ruim 60% ouder is dan 10 jaar. Door de sterke groei van de verkopen in de afgelopen is de gemiddelde leeftijd van het opleggerpark weer gedaald van 9 jaar naar ca. 8,5 jaar. Trailermarkt beweeglijker door afhankelijkheid grote fleetowners Het trailerpark concentreert zich in toenemende mate bij grote fleetowners. Transporteurs worden groter en beschikken vaak over een groot eigen trailerpark, terwijl een deel van de trekkers via charters wordt ingehuurd. Om flexibel te blijven, wordt wel een deel van het trailerpark gehuurd bij rentalbedrijven als TIP, die nog grotere vloten hebben. Naar schatting 25% van het Nederlandse trailerpark is in handen van verhuurders. De trailermarkt is al conjunctuurgevoelig, maar door de concentratie worden de investeringen beweeglijker. De uitslagen op de markt worden hiermee naar verwachting ook groter. 100 80 2005 2007 22.600 2009 2011 2013 2015 20.700 2017 Tankwagen Container chassis 20% 22% 59% 25% 26% 49% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Trekkers Totaal Bakwagens < 5 jaar 5-10 jaar > 10 jaar Bron: CBS, ING Economisch Bureau Bron: RAI vereniging/rdc, ING Economisch Bureau ING Economisch Bureau 17 Vervanging heeft hoge prioriteit op de truckmarkt maart 2017
Sterke fase trailermarkt houdt nog even aan Trailermarkt gaat opnieuw een goed jaar tegemoet De Nederlandse trailermarkt heeft een goed jaar achter de rug. Begin 2017 zijn de orderportefeuilles van trailerbouwers nog steeds goed gevuld. Mede door grote geplande investeringen van verhuurders blijft de afzet van nieuwe trailers naar verwachting stabiel rond het niveau van 13.000. Dit is flink hoger dan het 10-jaars gemiddelde dat rond de 10.700 ligt. Maar in 2018 volgt een natuurlijke correctie In 2018 zal de afzet van nieuwe trailers door de recente forse uitbreiding naar verwachting een stap terug doen. De correctie hangt ook samen met de vervangingscyclus, waarbij trailers uit magere bouwjaren na 2009 aan vervanging toe zijn. Door sterke concurrentie zijn de prijzen van trailers al geruime tijd stabiel. Nu de staal en rubberprijzen weer stijgen is er wel opwaartse druk, maar er wordt ook nog steeds scherp onderhandeld. Marktaandeel Krone en Schmitz niet verder vooruit Door de sterke opmars in het afgelopen decennium zijn de grote Duitse fabrikanten Krone en Schmitz nog altijd in opmars in het rijdende trailerpark. Verdere stijging van hun gezamenlijk marktaandeel in de nieuw verkopen bleef in 2016 echter uit. Dit daalt van 52% naar 47%. Het grootste deel van de markt voor standaard schuifzeiltrailers en koelopleggers is inmiddels in hun handen en hiermee lijkt de concentratie het hoogste punt te hebben bereikt. Trailermarkt houdt sterke afzet in 2017 nog vast Ontwikkeling trailerafzet (> 3,5 ton) en verwachting 16.000 12.000 8.000 4.000 0 10-jaars voortschrijdend gemiddelde -1% 0% 13.300 13.250-9% 12.000 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017*2018* Bron: CBS, *Raming ING Economisch Bureau Kleine trailerbouwers profiteren van grotere vraag naar maatwerk Na steeds meer kale standaardisatie is er nu weer wat meer ruimte voor maatwerk. Daarbij is er vanuit het bouwgerelateerde vervoer weer meer vraag naar specials en stijgt de vraag naar containerchassis. Dit biedt meer ruimte aan kleine fabrikanten (specialisten). In termen van omzet is hun marktaandeel bovendien groter dan in aantallen, omdat gespecialiseerde opleggers 2-4 keer zo duur kunnen zijn. Op lange termijn winnen koeltrailers nog steeds aan populariteit. In 2016 was hun aandeel in de afzet 21%, terwijl het aandeel in het wagenpark begin 2017 slechts 15% bedroeg. Krone daalt, maar blijft marktleider, Schmitz wint licht Nederlandse marktaandelen trailers (> 3,5 ton) Bron: RAI Vereniging/RDC, ING Economisch Bureau 2015 2016 Krone 30,2% 24,5% Schmitz 21,9% 22,6% Pacton 4,8% 5,2% D-tec 3,0% 4,1% Kögel 2,2% 4,0% Van Hool 3,6% 3,5% Burg - LAG 4,5% 2,6% Broshuis 1,8% 2,1% Knapen 1,5% 1,4% GS 1,3% 1,4% Draco 1,0% 1,3% Nooteboom 1,0% 1,3% Veldhuizen 1,2% 1,3% Groenewegen 1,3% 1,1% HTF 1,1% 0,9% Webtrailer 1,1% 0,8% Overigen 18,5% 21,4% ING Economisch Bureau 18 Vervanging heeft hoge prioriteit op de truckmarkt maart 2017
Bijlage Truckmarkt kent pieken en dalen met lagere gemiddelden dan 10 jaar terug De Nederlandse markt beweegt mee op de golven van de economie en (fiscaal) beleid Lange termijn ontwikkeling van de Nederlandse truckafzet > 3,5 ton in aantallen en voortschrijdend 10-jaars gemiddelde (grijze lijn) Invoering Euro III Invoering Diditale tachograaf Euro IV Invoering Euro V (en voorafgaand subsidie) Invoering Euro VI (en voorafgaand subsidie) 20.000 Uitbreiding EU naar Oost-Europa Hoogconjunctuur Impact economische crisis 2009-2013 Wegtransport groeit na jaren kwakkelen weer Gemiddelde afzet daalt sinds 2008 15.000 10.000 5.000 0 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017* 2018* Bron: Bron: RAI/RDC, ING Economisch Bureau, *Raming ING Economisch Bureau ING Economisch Bureau 19 Vervanging heeft hoge prioriteit op de truckmarkt maart 2017
Met dank aan Holger Borchers Jan van Gelderen Tim de Jong Niels van Kooten André Menzing Tim van der Roest Henk Rotman Fred Schouten Gero Schulze Isfort George Seitzinger Ambro Smit Dennis Steeghs Tom van Steijn Remco Tekstra Diederick Timp Ivar ten Tuijnte Aad Verkade Eric Visser Jan de Vries KRONE Mercedes Benz Nederland TrailerTotaal / Aftersales Truck / Transport en milieu Kleyn Trucks KRONE Samskip van Dieren/TRTA Bovag Iveco Schouten KRONE Volvo van Dijk TLN Ewals Cargo Care RAI Carrosserie NL RAI Carrosserie NL Mercedes Benz Nederland MAN Trucks Bovag TIP Trailer Services Scania Nederland En anderen ING Economisch Bureau 20 Vervanging heeft hoge prioriteit op de truckmarkt maart 2017
Colofon Rico Luman ING Economisch Bureau rico.luman@ing.nl 06 83 64 89 54 Michiel Bremmers ING Lease michiel.bremmers@ing.nl 06 55 30 77 21 Machiel Bode ING Sectormanagement machiel.bode@ing.nl 06 54 22 77 30 Kijk op ing.nl/kennis en volg ons op Twitter Disclaimer De informatie in dit rapport geeft de persoonlijke mening weer van de analist(en) en geen enkel deel van de beloning van de analist(en) was, is, of zal direct of indirect gerelateerd zijn aan het opnemen van specifieke aanbevelingen of meningen in dit rapport. De analisten die aan deze publicatie hebben bijgedragen voldoen allen aan de vereisten zoals gesteld door hun nationale toezichthouders aan de uit oefening van hun vak. Deze publicatie is opgesteld namens ING Bank N.V., gevestigd te Amsterdam en slechts bedoeld ter informatie van haar cliënten. ING Bank N.V. is onderdeel van ING Groep N.V. Deze publicatie is geen beleggingsaanbeveling noch een aanbieding of uitnodiging tot koop of verkoop van enig financieel instrument. Deze publicatie is louter informatief en mag niet worden beschouwd als advies. ING Bank N.V. betrekt haar informatie van betrouwbaar geachte bronnen en heeft alle mogelijk zorg betracht om er voor te zorgen dat ten tijde van de publicatie de informatie waarop zij haar visie in dit rapport heeft gebaseerd niet onjuist of misleidend is. ING Bank N.V. geeft geen garantie dat de door haar gebruikte informatie accuraat of compleet is. De informatie in dit rapport kan gewijzigd worden zonder enige vorm van aankondiging. ING Bank N.V. noch één of meer van haar directeuren of werknemers aanvaardt enige aansprakelijkheid voor enig direct of indirect verlies of schade voortkomend uit het gebruik van (de inhoud van) deze publicatie alsmede voor druk- en zetfouten in deze publicatie. Auteursrecht en rechten ter bescherming van gegevensbestanden zijn van toepassing op deze publicatie. Overneming van gegevens uit deze publicatie is toegestaan, mits de bron wordt vermeld. In Nederland is ING Bank N.V. geregistreerd bij en staat onder toezicht van De Nederlandsche Bank en de Autoriteit Financiële Markten. De tekst is afgesloten op 20 maart 2017. ECD 0317 ING Bank N.V.