Marktontwikkelingen varkenssector

Transcriptie

1 Marktontwikkelingen varkenssector 1. Inleiding In de deze nota wordt ingegaan op de marktontwikkelingen in de varkenssector in Nederland en de Europese Unie. Waar mogelijk wordt vooruitgeblikt op de te verwachten ontwikkelingen in het lopende en komende jaar. Hierbij wordt gebruik gemaakt van gegevens van de Europese Commissie. 2. Varkenssector Nederland Financiële resultaten primaire sector Saldo per maand voor het gestandaardiseerde zeugenbedrijf, , excl. BTW 1

2 Volgens het Landbouw-Economisch Instituut is het saldo van de zeugenhouderij in september ruim euro hoger uitgekomen dan in dezelfde maand van vorig jaar. Dat is vooral te danken aan hogere opbrengsten. Lagere voerkosten gaven het saldo ook een positieve impuls. Het saldo lag in september bijna twee maal zo hoog als het langjarig gemiddelde. Op dit niveau ( euro) behalen de zeugenhouders weer een positief inkomen, na de moeilijke zomermaanden. Saldo per maand voor het gestandaardiseerde vleesvarkensbedrijf, , excl. BTW Het saldo van de vleesvarkenshouderij is in september onder het niveau gezakt van dezelfde maand in 2012, vooral door duurdere biggen. Het kwam euro lager uit dan vorig jaar en zakte daarmee net onder het langjarig gemiddelde. De voerprijzen vertonen na de zomer een sterke daling. Inmiddels zijn de prijzen weer terug op het niveau van anderhalf jaar geleden. De verwachting is dat de voerprijzen de komende maanden nog wat verder kunnen dalen, maar dat het tempo afzwakt. De hiernavolgende figuur geeft de ontwikkeling van de prijs van vleesvarkensbrok sinds 2008 weer. 2

3 Prijs vleesvarkensbrok (euro/100 kg) 35,00 30,00 25,00 20,00 15, Bron: LEI Varkensstapel Volgens de landbouwtelling, die in april is gehouden, is de omvang van de Nederlandse varkensstapel stabiel gebleven ten opzichte van vorig jaar (12,2 miljoen dieren). Binnen de totale varkensstapel nam het aantal zeugen licht toe tot 1,08 miljoen. Binnen deze categorie nam het aantal gedekte zeugen toe tot Uit de Landbouwtelling blijkt verder dat de schaalvergroting binnen de varkenssector zich sterk heeft voortgezet. Het aantal bedrijfseigenaren met varkens nam af tot Dit zijn er 400 minder dan in De gemiddelde bedrijfsgrootte is gestegen tot vleesvarkens en 481 zeugen. Varkensstapel in Nederland (x 1.000) Biggen Vleesvarkens kg Vleesvarkens > 50 kg Zeugen Waarvan: Gedekte zeugen Totaal Bron: CBS Landbouwtelling Uitvoer biggen en vleesvarkens De Nederlandse export van biggen lag over de eerste negen maanden 1,8% hoger dan in dezelfde periode van vorig jaar. Het aantal uitgevoerde biggen bedroeg 4,9 miljoen tegen 4,82 miljoen vorig jaar. Het aandeel van de verschillende bestemmingen is gewijzigd. De export naar Polen, Italië en Roemenië nam sterk af 3

4 ten gunste van die naar Spanje. De biggenafzet naar dit land kent een krachtig herstel na de terugval in de afgelopen jaren. De uitvoer naar onze belangrijkste handelspartner Duitsland daalde met bijna 3%, waardoor het aandeel daalde van 63% vorig jaar tot ruim 60% dit jaar. Nederlandse uitvoer van biggen (x stuks) januari-september januari-september Verschil Duitsland % België % Polen % Italië % Roemenië % Spanje % Overige landen % Totaal ,8% Bron: I&R De uitvoer van vleesvarkens ligt dit jaar op een hoger niveau dan vorig jaar. Over de eerste negen maanden werden 2,7 miljoen vleesvarkens uitgevoerd; dit is een stijging van 2,7%. Dit is volledig te danken aan de sterk toegenomen vraag uit Duitsland. De afzet richting de overige bestemmingen viel fors terug. Het aandeel van Duitsland steeg hierdoor nog verder en bedraagt nu meer dan 95%. Op grote afstand volgt Hongarije, dat nog maar 2% van de Nederlandse uitvoer van vleesvarkens voor zijn rekening neemt. Nederlandse uitvoer van vleesvarkens (x stuks) januari-september januari-september Verschil Duitsland % Hongarije % Polen % België % Italië % Overige landen % Totaal ,7% Bron: I&R Productie en export Het aantal varkensslachtingen is in de eerste tien maanden van 2013 met bijna 2% gedaald ten opzichte van dezelfde periode in Het gemiddelde slachtgewicht van de vleesvarkens nam met 200 gram toe tot 93,3 kg. De binnenlandse varkensvleesproductie daalde per saldo met ruim anderhalf procent. De gedaalde productie heeft geleid tot een afname van de export van varkensvlees. Uit de exportenquête van het PVV blijkt dat in de eerste negen maanden ruim 3% minder varkensvlees is uitgevoerd. Vooral de afzet naar Duitsland en het Verenigd Koninkrijk 4

5 nam sterk af (-10%). De uitvoer naar Griekenland daalde ook vrij sterk (-7%), terwijl die naar Italië opvallend genoeg stabiel bleef. Consumptie De verwachting voor dit jaar is dat het verbruik van varkensvlees licht zal dalen. Deze daling zal ongeveer 2% bedragen. In de eerste negen maanden van het jaar is binnen de huishoudelijke markt bijna 7% minder vers varkensvlees verkocht dan vorig jaar. Hier stond een toename van 3,5% van de verkoop van vinken, schijven en burgers tegenover. Varkensvlees is een belangrijke component in deze producten. De verkopen van vleeswaren en gehakt bleven respectievelijk 3% en 2% achter bij die van vorig jaar. De afzet via de buitenhuishoudelijke markt vertoont nog niet veel tekenen van herstel. In het tweede kwartaal heeft de horeca slechts 0,6% meer omzet behaald dan een jaar eerder. Dit kwam door de hogere prijzen (+1,8%). Het volume kromp namelijk met 1,3%. Lichtpunt is dat binnen de horeca de restaurants wel een hoger volume wisten te realiseren (+1,6%). 3. Europese Unie In de onderstaande tabel zijn van de belangrijkste varkensproducerende landen in de EU de tellinggegevens van mei 2013 weergegeven. EU varkensstapel (meitelling x stuks) Totaal 2013/2012 (%) Gedekte zeugen 2013/2012 (%) Duitsland , ,5 Spanje , ,8 Frankrijk , ,3 Polen , ,9 Nederland , ,4 Denemarken , ,0 Italië , ,3 België , ,4 Roemenië , ,0 Verenigd Koninkrijk , ,4 Hongarije , ,1 Oostenrijk , ,1 Ierland , ,2 Zweden , ,9 Totaal (97% van EU) , ,5 Bron: Eurostat De Europese varkensstapel liet volgens de telling van dit voorjaar een lichte daling van 0,9% zien ten opzichte van Het aantal gedekte zeugen daalde veel sterker, namelijk met 2,5%. Voor een belangrijk deel wordt het kleinere aantal zeugen echter gecompenseerd door een toenemende productiviteit van de zeugen. De Europese Commissie ontvangt drie keer per jaar een prognose van alle lidstaten over het aanbod van varkens ofwel de bruto eigen productie. De laatste prognose dateert van oktober. De Europese Commissie verwacht dat het varkensaanbod in het laatste kwartaal van dit jaar ruim 2% lager zal uitkomen dan in dezelfde periode van vorig jaar. Voor volgend jaar wordt een zeer licht herstel van de productie verwacht. 5

6 In het eerste kwartaal zal het varkensaanbod met 0,6% toe, gevolgd door een groei van 0,3% in het tweede kwartaal. Het varkensproductie in de EU-27 zal dit jaar naar verwachting uitkomen op bijna 250 miljoen dieren. Dit is een daling van 2% ten opzichte van In gewicht uitgedrukt bedraagt de varkensvleesproductie in de Europese Unie ongeveer 22 miljoen ton. Het overgrote deel hiervan, namelijk 90%, is bestemd voor de interne markt. De zelfvoorzieningsgraad van de Europese varkenssector bedraagt circa 110%. Een deel van de productie, om en nabij de 10%, moet dus afgezet worden op de wereldmarkt. Varkensaanbod in de Europese Unie (Bruto Eigen Productie x 1.000) Kwartaal 1 Kwartaal 2 Kwartaal 3 Kwartaal 4 Jaar / ,6% +0,3% Bron: Eurostat De Europese Commissie verwacht op basis van prognoses van de lidstaten dat de varkensprijs in de eerste helft van volgend jaar op ongeveer hetzelfde niveau zal uitkomen als in de vergelijkbare periode van dit jaar. Het iets grotere aanbod in combinatie met het stabiele verbruik staan een prijsstijging in de weg. Veel hangt ook af van de exportmogelijkheden richting derde landen, met name Rusland, Japan en China. Gemiddelde EU-referentieprijs varkens (euro/100 kg) Kwartaal 1 Kwartaal 2 Kwartaal 3 Kwartaal 4 Jaar ,6 141,0 148,2 138,2 140, ,8 155,7 155,9 158,4 153, ,0 164,7 179,4 180,8 170, ,0 169,4 187,4 173,7 175, ,0 171,7 2014/2013-1,1% +1,4% Bron: Europese Commissie De Europese Unie heeft in de eerste acht maanden van dit jaar iets minder varkensvlees naar derde landen uitgevoerd dan in dezelfde periode van vorig jaar. De totale hoeveelheid kwam uit op ton met een waarde van 3,9 miljard euro. Dit is een afname van 0,6% in volume en 1,8% in waarde. De export van de EU nam vooral toe naar China. Dit land importeerde in de eerste acht maanden van dit jaar ruim 22% meer varkensvlees uit de EU dan in de vergelijkbare periode van vorig jaar. Het zal niet lang meer duren voordat China de belangrijkste afnemer is van Europees varkensvlees. Nu is dat nog Rusland, maar dit land heeft in de eerste acht maanden van dit jaar ruim 3% minder ingevoerd dan vorig jaar. Het aandeel daalde tot onder de 25%; dat van China bedraagt nu bijna 22%. 6

7 EU-27 EXPORTS of PIG Meat (Tonnes prod. weight) Jan-Aug 11 Jan-Aug 12 Jan-Aug 13 Tons (pw) Russia Hong Kong China Japan Ukraine Other destinations EU-27 EXPORTS of PIG Meat (1000 EUR) in 1,000 EUR Jan-Aug 11 Jan-Aug 12 Jan-Aug Russia Hong Kong China Japan Ukraine Other destinations 7