TAALFILOSOFIE Overkoepelende vraag: WAT IS BETEKENIS?
GOTTLOB FREGE (1848 1925) Logische Untersuchungen Der Gedanke Die Verneinung Gedankengefüge
DER GEDANKE Logica waarheid Logica kunst van het geldig redeneren
DER GEDANKE Logische geldigheid: Leid nooit uit ware praemissen een onware conclusie af. of? De conclusie mag nooit strijdig (inconsistent) zijn met de praemissen.
DER GEDANKE Twee opvattingen van logica: Logica is de wetenschap van de waarheid. (Quine) Logica bestudeert de regels van het geldig redeneren die een logisch subject moet volgen. (Brouwer Intuitionisme)
DER GEDANKE Wetten van de waarheid: Beginsel van non-contradictie - (A & -A) Beginsel van de uitgesloten derde A v -A
DER GEDANKE Uit de wetten van het waar-zijn volgen nu de wetten van het voor waar houden. (p. 58) Cf. de stelling van Pythagoras
DER GEDANKE Sollen Müssen
DER GEDANKE Wir sollen keine Aussage für wahr halten, die im Widerspruch steht zu einem Denkgesetz.
DER GEDANKE Waar-zijn Voor-waar-houden
DER GEDANKE Een definitie van waarheid is onmogelijk. Definiëns - Definiendum
DER GEDANKE Paradox van analyse Ofwel het analysans is identiek aan betekenis met het analysandum, maar dan is de analyse niet informatief. Ofwel ze zijn niet identiek, maar dan is de analyse verkeerd.
CORRESPONDENTIE-THEORIE COHERENTIE-THEORIE PRAGMATISCHE THEORIE REDUNDANTIE-THEORIE MINIMALISTISCHE THEORIE TARSKI S SEMANTISCHE WAARHEIDSDEFINITIE
CORRESPONDENTIE-THEORIE ARISTOTELES: ZEGGEN VAN DAT WAT IS, DAT HET NIET IS, EN VAN DAT WAT NIET IS, DAT HET IS, IS ONWAAR, MAAR ZEGGEN VAN DAT WAT IS, DAT HET IS, EN VAN DAT WAT NIET IS, DAT HET NIET IS, IS WAAR. METAFYSICA, 1011 B 26
EEN BEWERING IS WAAR, INDIEN DIE CORRESPONDEERT MET EEN STAND VAN ZAKEN IN DE WERKELIJKHEID
DUS: WAARHEID BESTAAT UIT RELATIE TUSSEN 2 RELATA RELATIE = CORRESPONDENTIE RELATUM 1 = BEWERING/GEDACHTE/PROPOSITIE RELATUM 2 = FEIT/STAND VAN ZAKEN
PROBLEMEN VOOR CORRESPONDENTIE-THEORIE 1.WAT ZIJN DE RELATA? 2.WAT IS DAT VOOR RELATIE?
PROBLEEM 1. RELATUM 1: WAT IS DE DRAGER VAN DE WAARHEIDSWAARDE? (ALGEMEEN PROBLEEM VOOR ALLE WAARHEIDSTHEORIEËN)
GEBRUIKELIJK ANTWOORD: DE DRAGER VAN DE WAARHEIDSWAARDE IS DE GEDACHTE DIE ONDER WOORDEN WORDT GEBRACHT IN EEN ACT VAN ASSERTEREN VAN EEN BEWEERZIN.
ALTERNATIEF (VERDEDIGD DOOR O.A. QUINE) DRAGER VAN DE WAARHEIDSWAARDE IS EEN TOKEN-ZIN
FREGE in Der Gedanke: Beelden Voorstellingen Zinnen gedachten
WAT ZIJN STANDEN VAN ZAKEN? PROBLEEM: IS HET MOGELIJK TE ZEGGEN WAT STANDEN VAN ZAKEN ZIJN ZONDER DE DESBETREFFENDE ZIN TE GEBRUIKEN? OF BESTAAT ER EEN INTERNE RELATIE TUSSEN EEN BEWEERZIN EN EEN (MOGELIJKE) STAND VAN ZAKEN?
WAT ZIJN DE CRITERIA VAN IDENTITEIT VAN STANDEN VAN ZAKEN (WAARHEIDSMAKERS)?
WAT IS DAT VOOR RELATIE, CORRESPONDENTIE? RUSSELL: CONGRUENTIE AUSTIN: CORRELATIE FREGE: WAARHEID IS EIGENSCHAP GEEN RELATIE
RUSSELL CORRESPONDENTIE IS CONGRUENTIE LOGISCHE STRUCTUUR VAN PROPOSITIE IS ISOMORF MET LOGISCHE STRUCTUUR VAN STAND VAN ZAKEN
J. L. AUSTIN (1911-1960) TRUTH IS CORRELATION CORRESPONDENTIE IS CONVENTIONEEL GEEN CONGRUENTIE, WANT ER BESTAAN ZINNEN VAN 1 WOORD DIE GEEN LOGISCHE ISOMORFIE BEZITTEN MET STAND VAN ZAKEN IN DE WERKELIJKHEID VAGE UITSPRAKEN RUUD GEELS IS KAAL
ALGEMENE BEZWAREN TEGEN CORRESPONDENTIE-THEORIE CORRESPONDENTIE IS RELATIE, WAARHEID IS EIGENSCHAP CORRESPONDENTIE IS GRADUEEL, WAARHEID ABSOLUUT RELATA ZIJN NIET TE VERGELIJKEN
COHERENTIE-THEORIE EEN PROPOSITIE IS WAAR, INDIEN EN ALLEEN INDIEN DIE PROPOSITIE COHERENT IS MET ALLE ANDERE PROPOSITIES DIE VOOR WAAR WORDEN GEHOUDEN
RUSSELL S OBJECTIE: BISHOP STUBBS WAS HANGED FOR MURDER. TEGENWERPING: HET GAAT OM ALLE PROPOSITIES DIE VOOR WAAR WORDEN GEHOUDEN!
FUNDAMENTEEL BEZWAAR TEGEN COHERENTIE-THEORIE Q: OP GROND WAARVAN WORDT PROPOSITIE VOOR WAAR GEHOUDEN? A: BEWIJS! Q: DUS ALLE WARE PROPOSITIES ZIJN BEWEZEN? A: JA!
OBJECTIE: IS BEWEZEN ZIJN EEN GARANTIE VOOR WAARHEID? SOMS BLIJKEN BEWEZEN PROPOSITIES LATER ONWAAR TE ZIJN! HOE KAN DAT? ANTWOORD: IDEALE EPISTEMOLOGISCHE OMSTANDIGHEDEN
OBJECTIE: WAT ZIJN DAT VOOR OMSTANDIGHEDEN? OM DE COHERENTIE-THEORIE TE REDDEN MOET MEN EEN BEROEP OP IDEALE EPISTEMOLOGISCHE OMSTANDIGHEDEN, WAARBIJ MEN EEN BEROEP MOET DOEN OP EEN WERKELIJKHEID BUITEN HET SUBJECT, WAARDOOR MEN EEN BEROEP MOET DOEN OP DE INTUÏTIE VAN DE CORRESPONDENTIE- THEORIE.
PRAGMATISCHE THEORIE EEN PROPOSITIE IS WAAR, INDIEN EN ALLEEN HET NUTTIG IS DE OVERTUIGING TE HEBBEN DAT DIE PROPOSITIE WAAR IS.
AMERIKAANS PRAGMATISME: C. S. PEIRCE WILLIAM JAMES JOHN DEWEY RICHARD RORTY
PROBLEMEN: NUTTIG VOOR WIE? SPREKER? TAALGEMEENSCHAP? MAAKT WAARHEID RELATIEF! CONTRA-INTUÏTIEF: WAARHEID IS OBJECTIEF, NIET INTERSUBJECTIEF
CIRCULAIR: WAT WAAR IS, IS NUTTIG. WAT NUTTIG IS, IS WAAR. PROBLEEM: NUTTELOZE WAARHEDEN NUTTIGE WAARHEDEN
REDUNDANTIE-THEORIE VAN DE WAARHEID FRANK P. RAMSEY (1904-1930) TO SAY THAT P IS TRUE, IS TO SAY THAT P. VERDER IS ER NIETS INTERESSANTS TE ZEGGEN OVER WAARHEID.
INZICHT: EQUIVALENTIE (DISQUATIONELE EIGENSCHAP VAN WAARHEID) P IS WAAR <----> P
MINIMALISTISCHE THEORIE VAN DE WAARHEID PAUL HORWICH WAAR IS NUTTIG PREDICAAT, OMDAT WE VAAK ZINNEN ZEGGEN ALS ALLES WAT DE PAUS ZEGT IS WAAR. ZONDER ALLE INDIVIDUELE UITSPRAKEN TE KENNEN DIE DE PAUS ZEGT.
N.B. EQUIVALENTIE-EIST DAT: P IS WAAR <---> P DAN MOET JE DUS ALLE INDIVIDUELE UITSPRAKEN VAN DE PAUS OPSOMMEN.
PROBLEEM VOOR MINIMALISME: SEMANTISCHE PARADOX: DE PROPOSITIE DAT DEZE PROPOSITIE ONWAAR IS IS WAAR <----> DEZE PROPOSITIE IS ONWAAR